All posts by Partizpan

Ջրածնի պերօքսիդ

October 3, 2021 Partizpan Leave a comment

Ջրածնի պերօքսիդը (անգլ․՝ Hydrogen peroxide, ռուս․՝ Пероксид водорода կամ Перекись водорода) H₂O₂ , պերոքսիդների ամենա պարզ ներկայացուցիչն է։ Անգույն, անհոտ հեղուկ է, ցանկացած հարաբերու-թյամբ լուծվում է ջրում, սպիրտում, էթիլեթերում։

Ջրածնի պերօքսիդի խիտ լուծույթը պայթյունավտանգ է։ Սովորաբար օգտագործվում են դրա 33 կամ 3%-անոց ջրային լուծույթները։

Կենցաղային կարիքների համար վաճառքում երեք տեսակի ջրածնի պերօքսիդ է լինում՝

Ծաղկաբուծության մեջ օգտագործվող ձևը դեղատան շիշն է` 3% ջրային լուծույթով:
Պերհիդրոլ՝ 30-35% ջրածնի պերօքսիդ: 3% խտության հասնելու համար, այն պետք է խառնվի ջրի հետ 1:10 հարաբերակցությամբ:
Հիդրոպերիտ՝ վաճառվում է դեղահաբերի տեսքով: 3% լուծույթ պատրաստելու համար, հարկավոր է 1 ճաշի գդալ ջրում լուծել հիդրոպերիտի 1 դեղահաբ:

Ջրածնի պերօքսիդի կիրառումը այգեգործության մեջ

Շնորհիվ ջրածնի պերօքսիդի ոչ տոքսիկ լինելուն, էժանության և հեշտ կիրառության, այն լայնորեն օգտագործվում է բուսաբուծության մեջ:

Ջրածնի պերօքսիդի ջրային լուծույթը օզոնով հագեցած անձրևաջրի նման է և բույսերի վրա նույն բարերար ազդեցությունն է ունենում։

Ջրածնի պերօքսիդը կարող է կիրառվել ինչպես այգում, այնպես էլ սենյակային բույսերի, սածիլների, տնկիների մշակման համար:

Ջրածնի պերօքսիդը հատկապես բարերար ազդեցություն է ունենում թուլացած բույսերի վրա, որոնց արմատները վնասվել են չափից շատ ջրելու հետևանքով։

Ջրածնի պերօքսիդը՝

հագեցնում է հողը թթվածնով, ինչը պաշտպանում է բույսի արմատները փտելուց;
ունի մեղմ հակասնկային և մանրէասպան ազդեցություն;
արագացնում է բույսի ծաղկելը;
խթանում է բույսի արմատային համակարգի զարգացումը։

Բույսերը ջրելու համար 1 ճաշի գդալ (15-18 մլ) ջրածնի պերօքսիդի 3%-նոց լուծույթը լավ խառնել 0,5 լիտր հնեցված, գոլ ջրի հետ։

Ամեն օր ջրելու դեպքում, 1 լիտր հնեցված, գոլ ջրին խառնում են 2-5 կաթիլ ջրածնի պերօքսիդի 3%-նոց լուծույթ։

Բույսերը ցողելու համար 1 ճաշի գդալ (15-18 մլ) ջրածնի պերօքսիդի 3%-նոց լուծույթը լավ խառնել 1 լիտր հնեցված, գոլ ջրի հետ։

Սերմերն ախտահանելու համար, դրանք 10 րոպե թրջում են մինչև 36…37°C տաքությամբ ջրածնի պերօքսիդի 3%-նոց լուծույթի մեջ, այնուհետև փռում են ու չորացնում։

Հետագայում ցանելու կամ որևէ բույս տնկելու համար նախատեսված հողախառնուրդը ախտահանելու համար, այն ջրում են ջրածնի պերօքսիդի 3%-նոց լուծույթով և ցանում կամ տնկում են հողախառնուրդի չորանալուց հետո միայն։

Ֆիտոպաթոգենների դեմ պայքարելու համար, բույսերը ջրում են ջրածնի պերօքսիդի և յոդի լուծույթով։ Ցանկացած ոչ մետաղական տարայի մեջ 2 ճաշի գդալ (30-36 մլ) 3%-նոց ջրածնի պերօքսիդը և 30-40 կաթիլ յոդը խառնում են 1 լիտր ջրի հետ: Այս լուծույթը հաջողությամբ օգտագործվում է նաև սարդոստայնային տիզերի, ուտիճների և վահանակիրների դեմ: Լավ արդյունքներ է ցույց տալիս ֆիտոֆտորոզի դեպքում:

Հղումներ

Բույսեր, Դեկորատիվ թփեր, Դեկորատիվ ծառեր, Թփեր, Ծառեր, Սաղարթավոր զարդաբույսեր, Սենյակային բույսեր

Պանդան

September 18, 2021 Partizpan Leave a comment

Պանդանը (անգլ․՝ Pandan, Screw palm, Screw pine, չին․՝ 七葉蘭, ռուս․՝ Панданус , լատ․՝ Pandanus amaryllifolius) Pandanaceae ընտանիքին պատկանող, մոտ 750 տեսակի բույսերի ցեղ է: Դրանք արմավենու տեսք ունեն, երկտուն ծառեր կամ թփեր են, որոնք բնիկ են

Հին աշխարհի արևադարձային և մերձարևադարձային շրջաններին: Տեսակների ամենամեծ բազմազանությունը Մադագասկարում և Մալեսիայում է:

Պանդանները շատ հարմարվող են, կարող են աճել բազմազան վայրերում ՝ ջրավազանների մոտ, բարձրադիր վայրերում, ճահճացած անտառներում և նույնիսկ հրաբուխների մոտ: Այն երկրներում, որտեղ աճում են պանդանները, մարդիկ օգտագործում են դրանց մեծ տերևները տանիքներ ծածկելու կամ տնային իրեր հյուսելու համար: Այս ցեղի որոշ բույսերի մասեր օգտագործվում են ավանդական բժշկության մեջ: Բացի այդ, պանդանի որոշ տեսակների պտուղները, տերևները և մատղաշ ճյուղերը օգտագործվում են արևելյան ասիայի երկրների շատ խոհանոցներում:

Բնության մեջ ցեղի որոշ ներկայացուցիչների բարձրությունը կարող է հասնել 15 մետրի, երբեմն նույնիսկ 25 մետրի: Կան նաեւ տեսակներ, որոնց բարձրությունը չի գերազանցում կես մետրը: Պանդաններն ունենում են օդային արմատներ, որոնք աստիճանաբար մխրճվում են հողի մեջ: Տարիքն առած բույսերի բունը աստիճանաբար մահանում է, բայց բույսը, շնորհիվ ձևավորած օդային արմատ-հենակների, մնում է կանգուն։

Պանդանի տեսակները

Խնամքը սենյակային պայմաններում

Տանը պանդան աճեցնելու հիմնական դժվարությունը դրա մեծ չափսերն են: Այդ պատճառով այս բույսը հարմար է տեղադրել ընդարձակ սենյակում կամ ձմեռային այգում: Իսկ ընդհանրապես, պանդանը ոչ պահանջկոտ և հեշտ խնամվող բույս է, այն հանգիստ հանդուրժում է ինչպես լույսի պակասը, այնպես էլ երաշտը: Սովորական բնակարանում կարելի է պահել երիտասարդ պանդան, որն ունի ավելի կոմպակտ չափսեր:

Լուսավորությունը։ Ամռանը պայծառ, բայց ցրված լույս է պետք, իսկ ձմռանը որքան շատ լույս, այնքան լավ։ Ամռանը կարելի բույսը դուրս բերել պատշգամբ կամ այգի, բայց զգուշությամբ՝ հնարավոր արևային այրվածքներից խուսափելու համար։

Օդի ջերմաստիճանը։ Ամենահարմարավետ ջերմաստիճանային տիրույթը +19…+25°C է։ Իսկ ձմռանը +12°C-ը թույլատրելիի նվազագույն շեմն է։ Սենյակը, որտեղ աճում է պանդանը, կարելի է օդափոխել նույնիսկ ցուրտ եղանակին: Կարևոր է թույլ չտալ, որ բույսը հայտնվի միջանցիկ, սառը քամու տակ:

Ջրելը։ Ջրել պետք է ծաղկամանի հողի վերին շերտի չորանալուց 1-2 օր հետո, գոլ, հնեցված ջրով, առատ։ Ձմռանը շատ ավելի չափավոր են ջրում։

Օդի խոնավությունը։ Սենյակի սովորական խոնավությունը հարմար է։ Բույսի սաղարթը չի կարելի ցողել կամ լվանալ: Եթե օդը չափազանց չոր է, կարելի է ծաղկամանը դնել խոնավ խճաքարերով լի, սաղր սկուտեղի վրա:

Պանդանի համար վնասակար է տերևանութների մեջ ջրի մտնելը, դա կարող է մահացու լինել բույսի համար, այն սկսում է փտել։ Տերևների վրա կուտակված փոշին կարելի է մաքրել փոշու հատուկ խոզանակով կամ մաքրել խոնավ շորով՝ չմոռանալով սուր փշերի մասին:

Օդային արմատները։ Սենյակային պայմաններում օդային արմատներ կարող են չառաջանալ, բայց, առաջանալու դեպքում, դրանք կտրել չի կարելի։

Տեղափոխումը։ Երիտասարդ բույսերը քիչ ավելի մեծ ծաղկաման տեղափոխում են ամեն տարի։ Սկսած 3 տարեկանից, տեղափոխում են ըստ անհրաժեշտության՝ երբ արմատային համակարգը այլևս չի տեղավորվում ծաղկամանում։ Տեղափոխումն արվում է արմատային հողակույտը պահպանելով։

Մեծ, ծանր ծառ դարձած պանդանները կարելի է չտեղափոխել նոր ծաղկաման, այլ փոխարինել հողի վերին շերտը:

Հողախառնուրդը։ Խորհուրդ է տրվում կիրառել փտած գոմաղբից, ավազից և տերևային բուսահողից բաղկացած հողախառնուրդ։ Կարելի է օգտագործել արմավենիների համար նախատեսված պատրաստի հողախառնուրդ։

Սնուցումը։ Պարարտացնում են օրգանական պարարտանյութերով, կամ համալիր, հանքայինով՝ ամիսը երկու անգամ ՝ վաղ գարնանից մինչև աշուն:

Հանգստի սեզեն։ Պրակտիկորեն չունի, զով սենյակում պահելու անհրաժեշտություն չկա։։

Ծաղկելը։ Սենյակային պայմաններում չի ծաղկում։

Բազմացնելը։ Բազմացնում են թուփը կիսելով, կողային “ձագուգներով” և, հազվադեպ, սերմերով։

Բազմացման ձևը կախված է տեսակից: Պանդանի բոլոր տեսակները բազմանում են սերմերով, բացի այդ, Սանդերի և Վեյչի պանդանները բնի շուրջ, օդային արմատներից վեր, ձևավորում են կողային “ձագեր”: Այդ “ձագերը” կարող են հաջողությամբ օգտագործվել բազմացման համար:

Սերմերը ցանվում են տորֆի և գետի ավազի խառնուրդի մեջ, տեղադրվում են մինի ջերմոցի մեջ (պլաստիկ թաղանթի տակ), որը օրը մեկ անգամ օդափոխում են: Հողը պարբերաբար խոնավեցնում են: Արմատակալումը տեղի է ունենում 3-4 շաբաթվա ընթացքում, օդի 25 աստիճանից ոչ ցածր ջերմաստիճանում:

Վնասատուները։ Առավել հաճախ ենթարկվում է որդանների, սարդոստայինային տիզերի, կեղծ վահանակիրների և վահանակիրների հարձակմանը։

ԻՆՉՊԵՍ ՍԵՆՅԱԿԱՅԻՆ ԲՈՒՅՍԵՐԸ ՊԱՇՏՊԱՆԵԼ ՎՆԱՍԱՏՈՒՆԵՐԻՑ ==>

Հիվանդությունները։ Արմատի փտելը։

Հղումնր

Բույսեր, Խոտաբույսեր, Կանաչեղեն

Այգում բանջարեղեն աճեցնելու ուղեցույց

August 29, 2021 Partizpan Leave a comment

Բանջարանոցը պլանավորելիս կարևոր է իմանալ յուրաքանչյուր բույսի պահանջներն ու հատկանիշները։ Կարևոր է նաև որ բույսերն իրար չխանգարեն։

Հասուն վիճակում բույսի մոտավոր բարձրությունն իմանալը կօգնի միմյանց նկատմամբ ճիշտ տեղաբաշխել տարբեր տեսակի բույսերը՝ այնպես, որ բարձրահասակները չստվերեն ցածրահասակներին։

Բույսի անվանումը	Հասուն բույսի բարձրու թյունը [սմ]	Հեռավորու թյունը միմյանցից [սմ]	Միջշարային տարածու թյունը [սմ]
Առվույտ, Alfalfa, Люцерна посевная	91	15-30	90-100
Արախիս, Peanut, Арахис	30–46	15-20	60-90
Բաթաթ, Sweet Potatoes, Батат	15–25	30-45	90-120
Բամիա, Okra, Бамия	91-122	18-38	90-106
Բողկ, Radishes, Редис	10–30	1-10	5-10
Բրյուսելյան կաղամբ, Brussels sprout, Брюссельская капуста	76	60	60-90
Բրոկոլի, Broccoli, Брокколи	76	45-60	75-100
Գազար, Carrots, Морковь	15–30	2.5-5	30-45
Գազար վայրի, Parsnips, Пастернак	25–38	20-25	45-60
Գայլուկ, Hops, Хмель	7-9 մետր	60-90	240
Գանգրակաղամբ, Kale, Кале	61	30-45	60
Գետնախնձոր, Jerusalem Artichoke, Топинамбур	239–305	45-90	45-90
Գոնգեղ, Rutabagas, Брюква	30–36	15-20	34-45
Դդմիկ, Zucchini, Кабачок	30–61	60-90	90-120
Դդում շշաձև, Gourds – Bottle	61–91	244-365	360
Դդում մեծ, Gourds – Large (7–14 կգ)	61–91	120	244–360
Դդում միջին, Gourds – Medium (3,5–7 կգ)	61	90-120	244–360
Դդում փոքր, Gourds – Small	61	90-120	180–240
Եգիպտացորեն, Corn, Кукуруза	183–244	25-38	90-106
Եղերդ աղցանի, Endive, Цикорий салатный	20–25	15	60
Եղերդ իտալական, Radicchio, Итальянский цикорий	30–41	20-25	30
Լոբի թուփ, Beans, Bush, Фасоль куст	61	5-10	45-60
Լոբի մագլցող, Beans, Pole,	305–457	10-15	75-90
Լոլիկներ, Tomatoes, Помидоры	61–152	60-90	90-150
Խավարծիլ, Rhubarb, Ревень	61–91	90-120	90-120
Ծաղկակաղամբ, Cauliflower, Капуста цветная	30–91	45-60	45-60
Ծնեբեկ, Asparagus, Спаржа	122–152	30-45	150
Ծովաբողկ, Horseradish, Хрен	51–61	30	60-90
Կաղամբ, Cabbage, Капуста	30-36	23-30	90-112
Կանկառ, Artichokes, Артишок	91–122	45	60-90
Կանտալուպ, Cantaloupe, Канталупе	30-46	90	90-360
Կարտոֆիլ, Potatoes, Картофель	46–61	20-30	75-90
Կոլրաբի, Kohlrabi, Кольраби	23–38	30	30
Հազար գլուխ, Lettuce – Head, Салат латук	20–25	30	30
Հազար տերևային, Lettuce – Leaf, Салат латук	38	2.5-7.5	2.5-7.5
Հիքամա, Jicama, Хикама	91–122	90-120	120-240
Ձմերուկ, Watermelon, Арбуз	38–61	90-150	180–240
Ճակնդեղ, Beets, Свекла	30	7.5-10	30-45
Ճարճրուկ, Arugula, Рукола	91	15	45
Մաղադանոս, Parsley, Петрушка	23–38	15	30-60
Մանանեխ, Mustard, Горчица	41–61	40-60	45-60
Մանգոլդ շվեյցարական, Swiss Chard, Мангольд	30–41	15-30	30-45
Նեխուր, Celery, Сельдерей	30–46	30-45	60
Շաղգամ, Turnips, Репа	30–38	5-10	30-45
Ոլոռ չինական, Snow Peas, Китайский горошек	46–61	2.5- 5	45-60
Ոլոռ քաղցր, Snap Peas, Сладкий горошек	152–183	2.5- 5	45-60
Ոսպ, Lentil, Чечевица	30–76	1-2.5	15-30
Չինական կաղամբ/Պակ չոյ, Chinese Cabbage / Pak Choi	30	20–25	45-75
Պղպեղներ, Peppers, Перец	46–61	35-45	45-60
Պրաս, Leeks, Лук порей	61	10-15	20-40
Ռեհան, Basil, Базилик	23–38	15	30-60
Սամիթ, Dill, Укроп	23–38	15	30-60
Սիսեռ կեղևահան, Peas, Shelling, Горох лущеный	71–81	15-20	45-60
Սխտոր, Garlic, Чеснок	46–61	10	45
Սմբուկ, Eggplants, Баклажан	46–61	30-60	75-91
Սոխ շալոտ, Shallots, Лук-шалот	76–91	15-30	15-20
Սոխեր, Onions, Лук	61–76	10-15	10-15
Սոյա, Soybeans (Edamame), Соя	61–76	5-10	60
Սպանախ մանր տերևներով, Spinach – Baby Leaf	25–30	1-2.5	30-45
Սպանախ մեծ տերևներով, Spinach – Mature Leaf	25–30	5-10	30-45
Սքուաշ ամառային, Squash, summer	61–76	60-90	90-180
Սքուաշ ձմեռային, Squash, winter	25–30	60-90	120-180
Վարունգ, Cucumbers – Climbing/Trellis, Огурец	122–183	5-7.5	75
Վիգնա, Vígna, Вигна	41-46	25	60
Ֆենխել (Fennel, Фенхель	61	30-60	30-60
Ֆիզալիս, Tomatillos, Физалис	91–122	60-90	90-180

Բույսեր, Դեկորատիվ ծառեր, Ծառեր, Սենյակային բույսեր

Ֆիկուս բենգալյան

August 23, 2021 Partizpan Leave a comment

Բենգալյան ֆիկուսը (անգլ․՝ Indian banyan, Banyan fig, ռուս․՝ Фикус бенгальский, լատ․՝ Ficus benghalensis) թթազգիներին ընտանիքին պատկանող ծառ է, աճում է Բանգլադեշում, Հնդկաստանում և Շրի-Լանկայում։

Բնական միջավայրում այս մշտադալար ֆիկուսը 30-40 մետր բարձության է հասնում, ունի խոշոր՝ մինչև 30 սմ երկարություն ունեցող տերևներ և հարթ բուն գորշաշագանակագույն կեղեևով։ Աճում է “բանյան” ձևով՝ բարձրանում ու “թառում” է որևէ ծառի վրա, այնուհետև բաց է թողնում օդային արմատներ, որոնք հասնելով գետնին, հաստանում են և դառնում ծառի նոր բներ։

Բույսի պտուղներով սնվում են թռչունները և կաթնասունները: Սենյակային պայմաններում հասնում է մինչև 3 մետր բարձրության։

Բացի գեղեցիկ սենյակային բույս լինելուց բենգալյան ֆիկուսը համարվում է սենյակի օդը արդյունավետորեն մաքրող բույս։ Մաքրում է այնպիսի վնասակար նյութերից, ինչպիսիք են ամոնիակը, ֆորմալդեգիդը, բենզոլը, ֆենոլը։ Բացի այդ, բենգալյան ֆիկուսը արտաքին միջավայր է արտանետում մարդու ինքնազգացողությունը բարելավող նյութեր։

Բենգալյան ֆիկուսը կիրառություն ունի նաև կոսմետոլոգիայում և ժողովրդական բժշկությունում։

Խնամքը

Օդի ջերմաստիճանը: Գարուն-ամառ ժամանակահատվածում սենյակի օդի ջերմաստիճանը պետք է +18°C բարձր լինի: Ամենահարմարավետ ջերմասիճանային տիրույթը +18․․․ +22°C է, սակայն, լինելով արևադարձային բույս, դիմանում է շատ ավելի շոգին։ Ձմռան ամիսներին ջերմաստիճանը պետք է չիջնի +17°C-ից:
Օդի խոնավությունը: Հարմարավետ է սենյակի օդի 50%-60% խոնավության ցուցանիշը: Նման պայմաններ ապահովելու համար, չոր կլիմայում կիրառում են հնեցված ջրով բույսը պարբերաբար ցողելը, տերևները խոնավ սպունգով մաքրելը և/կամ ծաղկամանը ջրով և խիճով լի, սաղր տակդիրի վրա դնելը։
Լուսավորությունը։ Անհրաժեշտ է պայծառ լուսավորություն, սակայն իրեն լավ է զգում նաև ցրված, պայծառ լույսի ներքո: Հարավ-արևելք կամ հարավ նայող պատուհանի գոգը հարմար է բույսի համար:
Ջրելը: Ջրում են կանոնավոր ու չափավոր՝ թույլ չտալով որ ջուրը լճանա արմատների մոտ: Ջրել պետք է երբ ծաղկամանի հողի վերին շերտը մոտ 2 սմ խորությամբ չորանա։
Հողախառնուրդը։ Պարարտ, մի փոքր թթու կամ չեզոք: Ինքնուրույն պատրաստելիս խառնում են տերևային բուսահող (2 մաս), ավազ (1 մաս) և ճմահող (2 մաս)։
Սնուցումը: Վեգետացիոն շրջանում, երկու ամիսը մեկ սնուցում են կատարում՝ փոխնեփոխ կիրառելով օրգանական և համալիր, հանքային պարարտանյութեր:
Տեղափոխումը: Այլ, քիչ ավելի մեծ ծաղկամանի մեջ տեղափոխում են ըստ անհրաժեշտության, ձմռան վերջին շաբաթներին՝ 2 կամ 3 տարին մեկ անգամ:
Բազմացումը։ Գագաթային կտրոններով և անդալիսով: Կտրոնները կարող են արմատակալել ինչպես ջրի մեջ, այնպես էլ խոնավ սուբստրատում։
Էտը: Ձևավորող էտ արվում է ամեն տարի:
Խնամքի առանձնահատկությունները: Սենյակային պայմաններում չի ծաղկում։ Բացասաբար է արձագանքում միջանցքային քամիներին: Սաղարթի հավասարաչափ զարգացման համար ծառը պետք է պարբերաբար մի փոքր պտտել իր առանցքի շուրջ: Բույսը պարունակում է կաթնային հյութ, որը վտանգավոր է բրոնխային ասթմայով տառապող մարդկանց համար: Բույսի հետ աշխատելիս խորհուրդ է տրվում ձեռնոց հագնել:

Հնարավոր բարդություններ

Թափվում են տերևները։ Պայմանավորված է չափից շատ ջրելով և արմատները ջրախեղդ անելով։

Մեծահասակ ծառի ներքևի տերևներն են թափվում։ Սա բնական գործընթաց է, բույսը փոխում է սաղարթը:
Տերևները թոշնում են։ Բույսը ջրի խիստ պակաս ունի:
Տերևների վրա հայտնվում են շագանակագույն բծեր: Դա կարող է պայմանավորված լինել հողի մեջ չափազանց շատ պարարտանյութի պարունակությամբ, սենյակի շատ ցուրտ լինելով, կամ օդի չորությամբ:
Տերևները կորցնում են ձգությունը և թոշնում են: Ծառն աճում է չափից մեծ ծաղկամանում կամ արմատային համակարգում ջրի լճացում կա:
Խունացած սաղարթ: Չափազանց վատ լուսավորության հեևանք:
Շատ դանդաղ աճ: Բույսը ժամանակին չի սնուցվում, ունի սննդանյութերի պակաս:
Նկատվում է նորահայտ տերևների մանրացում: Ոչ բավարար լուսավորության հետևանք է:
Բույսը անբնական ձգվում է: Լույսի պակաս ունի:
Վնասատուներ: Եթե բույսը երկար ժամանակ գտնվում է չոր օդում, կարող են ենթարկվել ալրատիզի, սարդոստայնային տիզի, տրիփսերի կամ վահանակիրների հարձակմանը:

ԻՆՉՊԵՍ ՍԵՆՅԱԿԱՅԻՆ ԲՈՒՅՍԵՐԸ ՊԱՇՏՊԱՆԵԼ ՎՆԱՍԱՏՈՒՆԵՐԻՑ ==>

Հղումներ

Բույսեր, Խոտաբույսեր, Ջրային բույսեր

Ջրաշագանակ

August 23, 2021 Partizpan Leave a comment

Ջրաշագանակ կամ Ջրընկույզ (անգլ․՝ Water chestnut, Buffalo nut, Bat nut,, ռուս․՝ Рогульник, Водяной каштан, լատ․՝ Trapa) են կոչվում Trapa ցեղին պատկանող ջրային բույսերի 3 տեսակները՝ Trapa natans, Trapa bicornis և Trapa rossica

Բոլոր տեսակները լողացող, ամենամյա ջրային բույսեր են, որոնք աճում են մինչև 5 մ խորությամբ, դանդաղ շարժվող ջրում։ Բնիկ են Եվրասիայի և Աֆրիկայի տաք բարեխառն տարածքներում: Տիղմում գոյացող, զարդաքանդակ հիշեցնող պտուղներ են ձևավորում, որոնք Trapa bicornis- ի դեպքում հիշեցնում են ցուլի գլուխ կամ թռչող չղջիկի ուրվագիծ: Յուրաքանչյուր պտուղ պարունակում է մեկ մեծ, օսլայով հարուստ սերմ:

Trapa natans և Trapa bicornis տեսակները, իրենց ուտելի սերմերի համար, շուրջ 3000 տարի է ինչ մշակվում են Հնդկաչինում։

Ջրաշագանակի *Trapa bicornis* տեսակի եփած սերմերը

Հղումներ

Հող

Ավազ

August 19, 2021 Partizpan Leave a comment

Ավազը մանրաբեկոր, փխրուն ապար է, որը կազմված տարբեր հանքանյութերի կլորավուն կամ անկյունավոր հատիկներից։ Ծագմամբ ավազը լինում է գետային, լճային, ծովային, անապատային, ըստ միներալային կազմության՝ քվարցային, գլաուկոնիտային, արկոզային, գրաուվակային, փայլարային և այլն։

Ավազի հիմնական բնութագիրը դրա մասնիկների չափսերն են։ Ըստ մասնիկների չափսերի ավազը դասակարգում են հետևյալ կերպ։

Շատ խոշոր ավազ։ Մասնիկները 3,0 – 5,0 մմ չափսի են։
Խոշոր ավազ։ Մասնիկները 2,5 – 3,0 մմ չափսի են։
Միջին չափսերի ավազ։ Մասնիկները 2,0 – 2,5 մմ չափսի են։
Մանր ավազ։ Մասնիկները 1,5 – 2,0 մմ չափսի են։
Շատ մանր ավազ։ Մասնիկները 1,0 – 1,5 մմ չափսի են։
Բարակ ավազ։ Մասնիկները 0.5 -1,0 մմ չափսի են։
Շատ բարակ աբվազ։ Մասնիկների չափսերը 0,5 մմ-ից փոքր են։

Այգեպաններըն ավազն օգտագործում են հողի ֆիզիկական կառուցվածքը բարելավելու համար։ Ավազը նաև լայնորեն օգտագործվում է սենյակային բույսերի համար տարատեսակ հողախառնուրդներ պատրաստելիս։

Հղումներ

Հանքային պարարտանյութեր, Պարարտացում

Մագնեզիումի սուլֆատ

August 3, 2021 Partizpan Leave a comment

Մագնեզիումի սուլֆատը (անգլ․՝ Epsom salt, Magnesium sulfate, ռուս․՝ Сульфат магния, Английская соль) մագնեզիումի ծծմբաթթվական չեզոք, սպիտակ աղ է։ Հայտնաբերվել է Անգլիայի Էպսոմ կոչվող աղբյուրի ջրի մեջ, բուսաբան Նեեմիա Գրյուն (Nehemiah Grew) 1695 թվականին: Այս պատճառով էլ այս նյութը զուգահեռաբար անվանում են Անգլիական աղ, Epsom salt, Английская соль։

Մագնեզիումի սուլֆատի օգտագործումը այգեգործությունում նոր բան չէ։ Անկախ հողի կազմից և որակից, խորհուրդ է տրվում դրանով սնուցել սիզամարգերը, ծաղկաթմբերը, ծառերը, թփերը և մարգերը, հիմնավորելով, որ բույսերն արդյունքում արագացնում են աճը, բարելավվում է դեկորատիվ տեսքն ու բերքատվությունը, մրգերի համը։ Մագնեզիումի սուլֆատը պարունակում է մագնեզիում եւ ծծումբ, որոնք կարևոր են բույսերի առողջ աճի համար:

Մագնեզիումը, քլորոֆիլի մոլեկուլների կազմի մեջ մտնելով, առաջին հերթին նպաստում է բույսերի ֆոտոսինթեզի գործընթացի ճիշտ ընթացքին, դրանով իսկ ապահովելով դրանց բնականոն աճն ու զարգացումը: Բացի այդ, այս տարրը ներգրավված է բույսերի սպիտակուցների սինթեզի եւ ածխաջրերի ձեւավորման մեջ, օգնում է կայունացնել բջջային թաղանթները, կարգավորում է ջրային հավասարակշռությունը եւ ֆերմենտների ակտիվացումը, մասնակցում է նյութափոխանակությանը, օգնում է կլանել ֆոսֆորը եւ կալցիումը, էական դեր է խաղում ասկորբինաթթվի կուտակման գործում, նպաստում է ճարպերի, եթերային յուղերի եւ մրգերի հասունացման համար անհրաժեշտ այլ նյութերի կուտակմանը:

Բույսերի մոտ մագնեզիումի պակասի նշանները առավել հաճախ դրսևորվում են վեգետացիոն շրջանի երկրորդ կեսին, թեեւ կարող են լինել բացառություններ: Դրա ախտանիշներից են՝

Բույսի վերգետնյա եւ ստորգետնյա մասերի աճի դանդաղումը;
Բույսի կանաչ գույնի ընդհանուր խամրումը;
Սպիտակ շերտերի առաջացումը տերևների երակների միջեւ (միջերակային քլորոզ) կամ, հիմնականում հին տերևների մարմարի նախշ ստանալը;
Տերևների վրա մուգ շագանակագույն, շագանակագույն, մանուշակագույն և դեղին բծերի հայտնվելը եւ տերևների չորանալը կամ փխրուն դառնալն ու ժամկետից շուտ թափվելը;
Թթվային հողերում աճող բույսերի տերևների ստորին կողմը կարող է մանուշակագույն դառնալ;
Հիվանդությունների եւ սթրեսների նկատմամբ դիմադրողականության նվազումը;
Բերքատվության և պտուղների ու սերմերի որակի անկոււմը։

Մագնեզիումի պակասը հաճախ է հանդիպում թեթեւ հողերում, որոնք աղքատ են օրգանական նյութերով և/ կամ շատ թթվային հողերում (բարձր թթվայնությունը թույլ չի տալիս, որ բույսերը կլանեն մագնեզիումն ամբողջությամբ): Բացի այդ, մագնեզիումի դեֆիցիտը կարող է առաջանալ անձրեւաջրերով դրա լվացման հետևանքով: Բացի այդ, եթե հողը պարունակում է մեծ քանակությամբ կալիում, բույսերը կարող են կլանել այն մագնեզիումի փոխարեն, ինչը նաեւ հանգեցնում է կալիումի պակասին:

Ծծումբը, թեև փոքր քանակությամբ, նույնպես անհրաժեշտ է բույսերի համար։ Այն հանդիսանում է սպիտակուցների և մի շարք այլ կարևոր կենսաքիմիական ռեակցիաների, սինթեզի գործընթացի անբաժանելի մասը, ակտիվորեն մասնակցում է օքսիդավերականգնողական գործընթացներին, մտնում է ամինաթթուների և ֆերմենտների կազմի մեջ, բարձրացնում է պարարտանյութից և մթնոլորտից ազոտի կլանման մակարդակը, ինչպես նաև մշակաբույսերի դիմադրողականությունը հիվանդությունների և սթրեսների նկատմամբ:

Ծծմբի պակասը հանգեցնում է նաեւ մրգերի եւ սերմերի սպիտակուցների, շաքարների եւ ճարպերի քանակի նվազմանը եւ միաժամանակ, նիտրատների վնասաբեր կուտակմանը:

Բույսերի մոտ ծծմբի պակասի նշանները բավականին դժվար է ախտորոշել, քանի որ դրանք կարող են նման լինել ազոտական սովի ախտանիշներին: Առաջին հերթին այդ ախտանիշներն են՝

Բուսերի աճի եւ զարգացման դանդաղումը;
Հատկապես երիտասարդ տերևների ընդհանուր դեղնելն ու ծռմռվելը;
Տերևների երակները եւ հիմնամասերը, առաջին հերթին ներքեւից, սկսում են ձեռք բերել հստակ, բայց ոչ պայծառ կարմրավուն գույն;
Տերևները դեպի վեր են ձգվում ու փխրունանում են;
Ծաղիկները մանրանում են ու դալկանում, ծաղկում են ծուլորեն դանդաղ ու երկարատև;
Հիվանդությունների եւ սթրեսների նկատմամբ դիմադրողականությունը նվազում է;
Պտուղների եւ սերմերի բերքատվությունն ու որակը նվազում են:

Ծծմբի պակաս առավել հաճախ նկատվում է թեթեւ հողերում, որոնք աղքատ են օրգանական նյութերով։ Ինչպես մագնեզիումը, ծծումբը նույնպես կարող է անհետանալ հողից՝ անձրևաջրերով լվացվելու արդյունքում:

Երբ և ինչպես կիրառել մագնիումի սուլֆատը

Բույսերի պահանջը մագնեզիումի եւ հատկապես ծծմբի նկատմամբ կախված է թե՛ բույսի տեսակից, թե՛ հողի տեսակից ու որակից: Օրինակ, ծծմբի ամենաբարձր պահանջարկը բնորոշ է կաղամբին, լոբուն եւ հացահատիկային բույսերին, իսկ մագնեզիումինը՝ կարտոֆիլին, լոլիկին, վարունգին եւ արմատապարալային բանջարեղենի համար: Ծաղիկներից մագնեզիումի եւ ծծմբի պակասն ավելի սուր են զգում վարդերը:

Ամենից շատ մագնեզիումի կարիք բույսերն ունեն ակտիվ աճի շրջանում եւ երշտի ժամանակ։ Իսկ ծծմբի կարիք ամենաշատն ունեն գարնանը եւ ուշ աշնանը: Արդեն նշվեց, որ որքան բարձր է հողի թթվայնությունը եւ աղքատ է օրգանական կազմը, այնքան ուժեղ է մագնեզիումի սուլֆատի նկատմամբ բույսերի պահանջարկը:

Մագնեզիումի սուլֆատը պարունակում է մոտ 17% MgO (մագնեզիումի օքսիդ) եւ մոտ 13% S (ծծումբ)։ Տարբեր արտադրողների մոտ այս տոկոսային հարաբերակցությունը կարող է մի փոքր տարբեր լինել: Սովորաբար մագնեզիումի սուլֆատով հողի սնուցումն արվում է գարնանը կամ աշնանը, երբ հողը նախապատրաստում են հետագա ցանքսի կամ տնկարկի համար։

Մագնեզիումի սուլֆատով սնուցումը կարող է արվել նաև ողջ վեգետացիոն շրջանում՝ ինչպես արմատային, այնպես էլ արտաարմատային սնուցման եղանակով, ընդորում, գարնանը ազոտական եւ ֆոսֆորային պարարտանյութերի հետ համատեղ, մնացած ժամանակ ինքնուրույն:

Սնուցումն արվում է ջրային լուծույթով, չոր հողում պարարտանյութը գրեթե չի աշխատում։ Մագնեզիումի սուլֆատի բյուրեղիկները լավ են լուծվում սենյակային ջերմաստիճանի ջրում։ Պատրաստված լուծույթը անմիջապես են օգտագործում։

Մագնեզիումի եւ/կամ ծծմբի սուր դեֆիցիտի ախտանիշների դեպքում, խորհուրդ է տրվում 2-3 անգամ, 5-7 օրը մեկ կատարել մագնեզիումի սուլֆատով բույսերի սնուցում:

Որպես պրոֆիլակտիկ միջոց, կամ աղքատ և/կամ թթվային հողերում բույսերի աճը խթանելու համար, բավարար կլինի երեք-չորս շաբաթը մեկ սնուցելը։ Առաջին սնուցումն արվում է ինտենսիվ աճի սկզբում, երբ ձևավորված են 4-8 իսկական տերեւներ, հետագայում՝ ծաղկելուց հետո։

Հատապտղային թփերի եւ պտղատու ծառերի համար, դրանց ծաղկելուց հետո, արվում է ամենամյա գարնանային, ընդամենը մեկ արմատային սնուցում։

Մագնեզիումի սուլֆատի կիրառման նորմը կախված է մշակաբույսի և հողի տեսակից ու կազմում է չոր վիճակում 15-100 գ՝ 1 քմ-ին: Ավելի շատ պարարտանյութ պետք է տրվի ավազային, թեթեւ հողերի դեպքում, ավելի քիչ՝ տորֆային կամ ծանր, կավային հողերի:

Մագնեզիումի սուլֆատի կիրառումը սենյակային բույսեր աճեցնելիս

Կարելի է շաբաթը մեկ անգամ, ջրելուց առաջ մեկ-երկու պտղունց մագնեզիումի սուլֆատ շաղ տալ սենյակային բույսի ծաղկամանի հողի մակերեսին: Իսկ ջրելու կամ ցողելու միջոցով սնուցելիս, լուծույթի խտությունը պետք է լինի 10-20 գ մագնեզիումի սուլֆատ 5 լ ջրի համար։

Մագնեզիումի սուլֆատի կիրառումը վարդեր աճեցնելիս

Բրիտանացի վարդերի սիրահարները շատ են գնահատում մագնեզիումի սուլֆատը եւ ավանդաբար օգտագործում են վարդեր աճեցնելիս:
Մագնեզիումի սուլֆատով վարդերի սնուցումը ապահովում է վարդերի վառ ու պայծառ ծաղկում, իսկ տերևները ավելի մուգ կանաչ գույն են ստանում։ Բացի այդ, թփերն ավելի դիմացկուն են դառնում վարդերի հիվանդությունների և վնասատուների նկատմամբ։

Նախքան տնկելը վարդի թփերը թրջում են կես բաժակ մագնեզիումի սուլֆատի՝ 1 գալոն (4,54 լիտր) ջրի լուծույթում։ Դա ամրապնդում է վարդի արմատները։ Բացի այդ, տնկելու փոսի մեջ լցնում են մեկ ճաշի գդալ մագնեզիումի սուլֆատ։

Արդեն աճող վարդերի սնուցման, ինչպես նաև էտված թփերի արագ վերականգնման համար, նույնպես մագնեզիումի սուլֆատ են օգտագործում։ Կես բաժակ մագնեզիումի սուլֆատը լուծում են 4.54 լ ջրի մեջ և այդ լուծույթով ջրում են ձմեռացումից նոր դուրս եկած թփերը ու այնուհետև, ողջ վեգետացիոն շրջանում՝ ամիսը մեկ անգամ։

Լուծույթ պատրաստելու փոխարեն կարելի է ջրելուց առաջ մեկ ճաշի գդալ մագնեզիումի սուլֆատ լցնել թփերի բների շուրջ։

Վարդերի համար վերը նշվածը կիրառելի է բոլոր այլ գեղեցիկ ծաղկող թփերի համար:

Մագնեզիումի սուլֆատի կիրառումը բանջարեղեն աճեցնելիս

Մագնեզիումի սուլֆատով սնուցումը ավելացնում պղպեղների և լոլիկների բերքատվությունը։ Դրա համար բավական է մեկ թեյի գդալ մագնեզիումի սուլֆատը լուծել 4.54 լ ջրի մեջ և երկու շաբաթը մեկ անգամ ցողել պղպեղի և լոլիկի թփերը։

Մագնեզիումի սուլֆատի կիրառումը պտղատու ծառերի սնուցման համար

Խորհուրդ է տրվում տարին երեք անգամ ծառերի բների շուրջ 3 ճաշի գդալ մագնեզիումի սուլֆատ շաղ տալ։ Դա խթանում է ծառերի աճը և ավելի համեղ են դառնում պտուղները։

Հղումներ

Բույսեր, Խոտաբույսեր, Ծաղիկներ

Թավշածաղիկ

July 22, 2021 Partizpan Leave a comment

Թավշածաղիկը կամ Մախմրի ծաղիկը (անգլ․՝ Marigold, ռուս․՝ Бархатцы, լատ․՝ Tagetes) աստղածաղկազգիների (բարդածաղկավորներ) ընտանիքի միամյա և բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ է։

Համաձայն theplantlist.org-ի տվյալների շտեմարանի, գոյություն ունեն միամյա և բազմամյա թավշածաղիկների 53 տեսակներ, որոնցից ամենահայտնիներն են՝

**Աֆրիկյան թավշածաղիկը** կամ **Թավշածաղիկ կանգունը** (***Tagetes erecta***)

Ֆրանսիական թավշածաղիկը (***Tagetes patula***)

**Մեքսիկական թավշածաղիկը** կամ **Թավշածաղիկ բարակատերևը** (*Tagetes tenuifolia* )

Նշված տեսակներից սելեկցիոներները ահռելի քանակությամբ նոր սորտեր են ստեղծել։

Որտեղ են աճում թավշածաղիկները

Մեր օրերում թավշածաղիկ աճեցնում են Եվրոպայի, Ասիայի, Աֆրիկայի և Հարավային Ամերիկայի գրեթե բոլոր երկրներում: Բնական պայմաններում թավշածաղիկներն աճում են Իսպանիայում, Պորտուգալիայում, Ֆրանսիայում, Գերմանիայում, Դանիայում, Շվեդիայում, Լեհաստանում, Բելառուսում, Ռուսաստանում: Հանդիպում են նաև Հնդկաստանում, Պակիստանում, Չինաստանում, բայց որպես բնական աճի ամենամեծ տարածք նշվում են Պերուն, Չիլին, Վենեսուելան, Պարագվայը, Հարավային Ամերիկայի մի շարք այլ երկրներ, ինչպես նաև Մեքսիկան: Թավշածաղիկները բավականին ոչ պահանջկոտ են արտաքին պայմանների նկատմամբ, հեշտությամբ հանդուրժում են ջրի պարբերական պակասը, աղքատ հողը և նույնիսկ մոլախոտերի խիտ հարևանությունը:

Թավշածաղկի բուժիչ հատկությունները

Բացի գեղեցիկ տեսքից, որը գեղագիտական հաճույք է պատճառում, ինչպես նաև այս ծաղիկներին բնորոշ հաճելի բույրից, թավշածաղիկները լայնորեն օգտագործվում են կոսմետիկ, բուժիչ և խոհարարական նպատակներով:

Աճի սեզոնի ընթացքում բույսն իր բոլոր մասերում կուտակում է մի քանի եզակի բաղադրիչ պարունակող եթերայուղ: Որոշ կենսաբանորեն ակտիվ նյութերի պարունակության առումով, թավշածաղիկը շատ բուժիչ խոտաբույսերից և բույսերից առաջ է:

Թավշածաղիկը պարունակում է՝

carotenoids;
lutein;
ocitomen;
sabinene;
apinene;
limonocene;
citral;
myrcen.

Թավշածաղիկից ստանում են յուղ, որն ունի հաճելի բույր՝ արեւելյան համեմունքների և մրգերի բուրմունքային երանգներով: Այդ յուղն ունի՝

հակամանրէային,
հակասնկային,
սպազմոլիտիկ,
հակասեպտիկ,
հանգստացնող հատկություններ։

Թավշածաղիկի թերթիկները պարունակում են կալիում, ֆոսֆոր, կալցիում, մագնեզիում, երկաթ, սելեն, պղինձ, ոսկի և ցինկ, ինչպես նաև C, A, E վիտամիններ, ֆոլաթթու և ռուտին:

Աճեցնելն ու խնամքը

Օդի ջերմաստիճանն ու տեղի լուսավորվածությունը

Թավշածաղիկները ջերմասեր են, ուստի դրանք պետք է տնկել արևկող տեղերում, չնայած թեթև ստվերին էլ են դիմանում: Նորմալ աճի և լիարժեք ծաղկելու համար, օդի լավագույն ջերմաստիճանային տիրույթը +20․․․+23°C է:

Օդի խոնավությունը

Երկարատև, հորդառատ անձրևները կարող են բացասաբար ազդել թավշածաղիկի վիճակի վրա՝ առաջացնելով արմատների և ծաղկաբույլերի սնկային հիվանդություններ։ Մյուս կողմից, թավշածաղիկները բավականին հեշտությամբ են դիմանում երաշտին, քանի որ ծագումով Հարավային Ամերիկայի և Մեքսիկայի արևոտ և չոր շրջաններից են:

Ցանելը

Թավշածաղիկը ցանում են կամ ուղղակի բաց գրունտի մեջ, կամ սկզբում սածիլներ են աճեցնում։ Բնականաբար, սածիլների համար կարելի է ավելի վաղ ժամկետում ցանել ու ավելի վաղ ծաղկած ծաղիկներ ունենալ։

Բաց գրունտում թավշածաղիկներ ցանում են երբ գիշերները օդի ջերմաստիճանը սկսում է +5°C բարձր լինել։

Լավ արդյունք ապահովելու համար, թե՛ բաց գրունտում ցանելիս, թե՛ սածիլի համար, սերմերը սկզբում ծլեցնում են։ Ծլեցնելու համար, սերմերը 2-3 օրով փաթաթում են բամբակյա, խոնավ լաթի մեջ ու դնում տաք տեղում՝ փակվող, պլաստիկ տոպրակի մեջ։ Առաջին, փոքրիկ ծիլերն հայտվելուն պես, կարելի է ցանել։

Բաց գրունտում ցանելիս, մոտ 2 սմ խորությամբ ակոսներ են փորում, որոնց մեջ, միմյանցից 15-20 մմ հեռավորությամբ դնում են սերմերը ու ծածկում մոտ 1 սմ հողի շերտով։

Ցանքը ջրում են զգուշորեն և չափավոր։ 7-8 օրից առաջին ծիլերը կհայտնվեն հողի մակերեսին։ 2-3 իսկական տերև ձևավորելուց հետո, կարելի է նոսրացնել ցանքը և/կամ տեղափոխություններ անել։

Սածիլներ աճեցնելու համար հողախառնուրդը կազմում են՝

փտած գոմաղբից – 1 մաս;
տորֆից – 1 մաս;
ճմահողից – 1 մաս;
գետի խոշոր ավազից – 0,5 մաս;

Ցանքի համար ապահովում են ջերմոցային պայմաններ և +22․․․+25°C օդի ջերմաստիճան։

Խնամքը

Թավշածաղիկի խնամքը բավականին պարզ է: Որպեսզի թփերը առատորեն ծաղկեն, հարկավոր է հեռացնել մոլախոտերը և պարբերաբար փխրեցնել հողը՝ ոչ միայն բույսերի, այլև շարքերի միջև:
Չնայած թավշածաղիկը պահանջկոտ չէ, ֆոսֆոր-կալիումային պարարտանյութերով սնուցումը բարենպաստ ազդեցություն կունենա թփերի տեսքի վրա: Ամբողջ սեզոնի ընթացքում մեկ կամ երկու արմատային նման սնուցում տալը բավարար կլինի։ Ազոտական պարարտանյութեր օգտագործել չարժե, քանի որ դա կհանգեցնի ճյուղերի աճին և ծաղկաբույլերի զարգացման արգելակմանը:
Բացի այդ, որպեսզի բույսը փարթամ ու կոկիկ տեսք ունենա, պետք է պարբերաբար հեռացնել արդեն ծաղկած ու խունացած ծաղկաբույլերը և կատարել կազմավորիչ էտ:

Խոր աշնանը, ցրտահարությունները սկսվլուցհետո թավշածաղիկները մահանում են։ Մահացած բույսերը հանում են հողից, մանր կտրատում և դարձնում են ցանկածածկ կամ խառնում են հողի հետ։

Հղումներ

Ագրոտեխնիկա, Անհող, Բազմացում, Բազմացում կտրոններով, Հիդրապոնիկ, Հող

Վերմիկուլիտ

July 14, 2021 Partizpan Leave a comment

Վերմիկուլիտը (անգլ․՝ Vermiculite, ռուս․՝ Вермикулит, լատ․՝ Vermiculus) հիդրոփայլարների խմբի հանքանյութ է։ Օգտագործվում է բացառապես ջերմային մշակումից (փքեցումից) հետո:

Վերմիկուլիտը ամենալայն տարածումն է գտել բույսերի աճեցման ոլորտում, որտեղ այն օգտագործվում է տարատեսակ հողախառնուրդներ պատրաստելիս և հիդրոպոնիկայում։

Վերմիկուլիտը բացի այն, որ շատ լավ փխրեցնում է հողը, ունի մեծ քանակությամբ ջուր կլանելու ունակություն։ 100 գ վերմիկուլիտը կլանում է 400-530 մլ ջուր: Այն հեշտությամբ կլանում է խոնավությունը և նույնքան հեշտությամբ ազատում է այն ՝ ստեղծելով օպտիմալ խոնավ միջավայր բույսերի արմատների համար:

Սննդային առումով, վերմիկուլիտը որոշ չափով կարելի է համարել նաև միկրոպարարտանյութ ու նույնիսկ աճի խթանիչ: Սակայն, դրա կազմի տարրերի ամբողջությունը մեծապես տատանվում է` կախված արդյունահանման վայրից, և, օրինակ, այն կարող է չպարունակել երկաթ կամ գերհագեցած լինել պղինձով: Այնպես որ, լիովին փոխարինել պարարտանյութերը վերմիկուլիտը չի կարող։

Այգեգործներին գրավում են վերմիկուլիտի հետևյալ դրական հատկությունները՝

քիմիական իներտությունը;
չեզոք թթվայնությունը (pH = 7);
կենսաբանական կայունությունը (չի քայքայվում);
հոսունությունը, հոսկանությունը և թեթևությունը;
սեփական քաշի համեմատ մոտ հինգ անգամ ավելի ջուր կլանելու ունակությունը։

Որակյալ հողախառնուրդներ կազմելիս, մինչև 40% վերմիկուլիտ են հավելում։ Այն լավ աէրացնում է հողը, միաժամանակ դարձնում այն փխրուն ու խոնավություն կլանող, կանխում է հողի մակերեսի ճաքճքելը։ Ջրելուց հետո վերմիկուլիտի մասնիկները ջուրը կլանելով փքվում են, իսկ հետո, աստիճանաբար տալիս են պաշարված ջուրն արմատներին: Արդյունքում, բույսերը կարելի է ավելի ուշ-ուշ ջրել ՝ միաժամանակ խնայելով ջուրը, որը չի վատնվում գոլորշիացման վրա:

Վերմիկուլիտը հաճախ օգտագործում բույսերի կտրոնները արմատակալման դնելիս։ Կտրոնը տնկում են կամ մաքուր վերմիկուլիտի մեջ, կամ վերմիկուլիտը հավասար մասերով խառնում են տորֆի կամ ավազի հետ:

Հավասարաչափ ցանք ստանալու համար, հարմար է մանր սերմերը խառնել մանր վերմիկուլիտի հետ, հետո ցանել։ Նաև օգտակար է վերմիկուլիտի բարակ շերտով ծածկել ցանված սերմերը՝ պաշտպանելով դրանք չորանալուց և բորբոսնելուց։

Բացի վերը թվարկածից, վերմիկուլիտը օգտագործվում է ձմռան ընթացքում բույսերի սոխուկները, պալարները և այլ տնկանյութեր պահպանելու համար: Դրանք թաղում են վերմիկուլիտի մեջ և պահում օդի համապատասխան ջերմաստիճան ունեցող վայրում:

Հղումներ

Բանջարեղեն, Բույսեր, Խոտաբույսեր, Միկրոկանաչի

Շվեյցարական մանգոլդ

July 12, 2021 Partizpan Leave a comment

Շվեյցարական մանգոլդը (անգլ․՝ Swiss chard, ռուս․՝ Швейцарский мангольд, լատ․՝ Beta vulgaris subsp. vulgaris, Cicla Group and Flavescens Group) երկամյա տերևաբանջար է, Սովորական ճակնդեղի ենթատեսակ։

Շվեյցարական մանգոլդի միակ կապը Շվեյցարիայի հետ այն առաջինը նկարագրած շվեյցարացի գիտնականն է։ Հայրենիքը Միջերկրականի ավազանն է։ Շվեյցարական մանգոլդի ցողունները եւ տերեւները կարելի է ուտել ինչպես հում, այնպես էլ խաշած: Առավել հայտնի է իր վառ եւ գույնզգույն կոթուններով, որոնք կարող են վարդագույն, դեղին, նարնջագույն, կարմիր եւ սպիտակ լինել։

Սովորաբար շվեյցարական մանգոլդն աճեցվում է որպես սառը սեզոնի մշակաբույս, քանի որ այն արագ եւ հեշտ է աճում գարնան եւ աշնան զովին, սակայն ավելի շոգին էլ է հարմարվում՝ մի քիչ ավելի դանդաղ աճելով։

Շվեյցարական մանգոլդի օգտակարությունը

Շվեյցարական մանգոլդը A, C եւ K վիտամինների բարձր պարունակությամբ սուպերսնունդ է: Այն շատ այլ կանաչիներին բնորոշ թեթև դառնությունը չունի և կարող է հաջողությամբ փոխարինել սպանախին կամ կաղամբին:
Հակաօքսիդանտների ամենամեծ պարունակություն ունեցող սննդամթերքներից է։
Հետազոտությունները ցույց են տվել, որ շվեյցարական մանգոլդի կանոնավոր ուտելը նվազեցրնում է սրտանոթային հիվանդությունների առաջացումը։
Ամրացնում է ոսկորները։
Բարելավում է ուղեղի աշխատանքը, մարսողականությունը, կարօգտակար է տեսողության և մաշկի համար։

Բացի իր բոլոր սննդային արժանիքներից, Շվեյցարական մանգոլդը նաև հիանալի դեկորատիվ բույս է, որով կարելի է ծաղկեփունջ կազմել կամ լանդշաֆտ գեղեցկացնել:

Բաց գրունտում շվեյցարական մանգոլդ աճեցնելը

Լույսը	Ողջ օրը արևի տակ, կիսաստվեր
Հողը	Կավահող, չեզոք կամ թեթևակի թթվային՝ pH 6.0-7.0
Ծաղկելը	Ամռանը, աշնանը
Ցրտադիմացկունության գոտի	3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10

Հողը նախապատրաստելն ու ցանելու ժամկետները

Եթե ոչ նախորդ սեզոնի վերջում, ապա ցանելուց առնվազն երկու շաբաթ առաջ հողը պետք է պարարտացնել հին կոմպոստով կամ լավ փտած գոմաղբով։
Գարնանը ցանում են վերջին ցրտահարությունների հաշվարկված օրվանից 2-3 շաբաթ շուտ։
Ծլելն արագացնելու համար, սերմերը ցանելուց առաջ 24 ժամ թրջում են։
Սերմերը ցանում են 1.5-2.5 սմ խորությամբ, միմյանցից 5-15 սմ հեռավորության վրա։ Միջշարային տարածությունը՝ 45 սմ։
Երբ բույսերը աճեն մինչև 8-10 սմ բարձրության, ցանքը նոսրացնում են, բույսերի միջև տարածությունը դարձնելով 15-20 սմ, իսկ եթե ավելի մեծ բույսեր ստանալու մտադրություն կա, ապա ավելի նոսր՝ 23-30 սմ բացատներ են թողնում։
Ամենօրյա բերքահավաքի հնարավորություն ստանալու համար, շվեյցարական մանգոլդը կարելի է ցանել աստիճանաբար՝ 10 օր ընդմիջումներով, հաշվի առնելով, որ կարելի է կտրել բույսի հասունացած տերևները, թողնելով որ նոր աճող տերևները հասունանան։
Աշնանը ցանում են առաջին ցրտահարությունների հաշվարկված օրվանից 40 օր առաջ։

Խնամքը

Հետագա խնամքը կայանում է կանոնավոր ջրելու, քաղհան անելու և ցանքը, ցանկալի է հին կոմպոստով կամ լավ փտած գոմաղբով, ցանքածածկելու մեջ։ Երբ շվեյցարական մանգոլդը հասնի 30 սմ բարձրության, պետք է այն կտրել 8-13 սմ բարձրության վրա՝ որպեսզի խթանվի նոր, մատղաշ տերևների աճը։

Բերքահավաքը

Բերքահավաքը կարելի է սկսել երբ բույսը հասնի 15-20 սմ բարձրության։ Սուր դանակով կամ մկրատով, առանց վնասելու բույսի մնացած մասերը, կտրում են արտաքին տերևները։

Ինչպես պահել բերքն ու ուտել

Շվեյցարական մանգոլդի տերևները, լվանալուց հետո, պահում են սառնարանում, օդափոխվող պլաստիկ արյղի մեջ։ Սուր դանակով հաստ երակներից ազատված կանաչ զանգվածը կարելի է հում ուտել կամ պատրաստել ինչպես սպանախը։ Տերևի հաստ մասերը եփում են ինչպես ծնեբեկը։

Շվեյցարական մանգոլդի միկրոկանաչի աճեցնելը

Բարելավում է նյարդային և մարսողական համակարգերի աշխատանքը, ամրացնում է արյան անոթների պատերը և ամրացնում է մազերը, եղունգներն ու ատամները:

Սերմերը թրջելը՝	Այո (8-12 ժամ)
Ծլելու ժամկետը՝	1-2 օրից
Մթում պահելը՝	4-5 օր
Բերքահավաքը՝	8-10 օրից

Ջրածնի պերօքսիդի կիրառումը այգեգործության մեջ

Հղումներ

Պանդանի տեսակները

Խնամքը սենյակային պայմաններում

Հղումնր

Խնամքը

Հնարավոր բարդություններ

Հղումներ

Հղումներ

Հղումներ

Երբ և ինչպես կիրառել մագնիումի սուլֆատը

Մագնեզիումի սուլֆատի կիրառումը սենյակային բույսեր աճեցնելիս

Մագնեզիումի սուլֆատի կիրառումը վարդեր աճեցնելիս

Մագնեզիումի սուլֆատի կիրառումը բանջարեղեն աճեցնելիս

Մագնեզիումի սուլֆատի կիրառումը պտղատու ծառերի սնուցման համար

Հղումներ

Որտեղ են աճում թավշածաղիկները

Թավշածաղկի բուժիչ հատկությունները

Աճեցնելն ու խնամքը

Օդի ջերմաստիճանն ու տեղի լուսավորվածությունը

Օդի խոնավությունը

Ցանելը

Խնամքը

Հղումներ

Հղումներ

Շվեյցարական մանգոլդի օգտակարությունը

Բաց գրունտում շվեյցարական մանգոլդ աճեցնելը

Հողը նախապատրաստելն ու ցանելու ժամկետները

Խնամքը

Բերքահավաքը

Ինչպես պահել բերքն ու ուտել

Շվեյցարական մանգոլդի միկրոկանաչի աճեցնելը

Հղումներ

Gardener's blog