Արևադարձային բույսերին անհրաժեշտ է օդի կայուն, առանց կտրուկ փոփոխությունների ջերմաստիճան, իսկ մնացածի դեպքում կարևոր է, որ տարբերություն լինի ցերեկային և գիշերվա օդի ջերմաստիճանների միջև, ինչպես նաև տեղի ունենան ջերմաստիճանի սեզոնային փոփոխություններ:

Սենյակում բույսերի համար ճիշտ տեղ որոշելու համար անհրաժեշտ է ճիշտ գնահատել տեղի ջերմային ռեժիմը:

Հայտնի է, որ ձմռանը, պատուհանների մոտ օդի ջերմաստիճանը 1…2°C  ցածր է, քան սենյակի մյուս հատվածներում: Կախված դրսի ցրտից, անմիջապես պատուհանի գոգին կամ դուրս տանող դռների մոտ ջերմաստիճանը էլ ավելի՝ 3…4°C-ով ցածր կարող է լինել: Այն դեպքում, երբ պատուհանի ապակիները ծածկված են եղյամով հնարավոր է ջերմաստիճանի 5…8°C նվազում:

Ձմեռացման տեսանկյունից բույսերը կարելի է բաժանել երեք խմբերի:

Զով սենյակային: Օդի ջերմաստիճանը՝ +5 – +12°C:

Այս խմբում են՝

• аспидистра;
• ардизия;
• комнатные розы;
• каланхоэ;
• кипарис
• …

Տաք սենյակային: Օդի ջերմաստիճանը՝ +16 – +25°C

Այս խմբում են՝

• антуриум,
• афеляндру,
• бегонию королевскую,
• монстеру,
• пеперомии,
• санхецию
• …

Անտարբերներ

Այս խմբում են այն բույսերը, որոնք կարող են աճել և՛ զով, և՛ տաք պայմաններում:

• алоэ,
• зеленолистные драцены,
• кливию,
• куркулиго,
• Ցիպերուս (циперус),
• сорта цитрусовых,
• шлюмбергеру (декабрист)
• …

Բույսերի խմբավորումը ըստ ձմռանը դրանց անհրաժեշտ սենյակային ջերմության

Ջերմաստիճան	Բույսեր
0°C…+5°C	Ագավա ամերիկյան, Ակացիա սենյակային, Հորտենզիա, Կալանխոե, Ճփնի, Տատասկաթզենի, վարդեր, Տրախիկարպուս, Ֆեյխոա, Խամերոփս:
+5°C…+8°C	Абутилон, Հալվե, араукария, аспидистра, бувардия, банан карликовый, гранат, клейстокактус, кливия, крассула, каламондин, лимон, лантана, мирт, пассифлора, пеларгония, плющ, плюмбаго, фуксия, фикус крохотный, хлорофитум, Սագոենի (цикас), циссус антарктический, эхеверия, юкка
+8°C _ +12°C	Ծնեբեկ, бальзамин новогвинейский, глориоза, замиокулькас, зебрина, замия, мурайя, мандевилла, Իշկաթնուկներ, нолина, пахиподиум, персея (авокадо),  рододендроны, стрелитция, тетрастигма, фатсхедера, Բենջամինի ֆիկուս (կանչ տերևներով տեսակները), Ցիպերուս (циперус очереднолистный), ятрофа
+12°C _ +15°C	Անանաս, аморфофаллус, асплениум гнездовой, афеляндра, белопероне, блехнум горбатый, гардения, гибискус, драцена деремская и окаймленная, каттлея, Սրճենի, крестовник, ливистона, многие марантовые, молочай Миля, пахира, пилея, пеперомия, пеллея, птерис критский, рео покрывальчатое, сансевьера, Բենջամինի ֆիկուս (пестролистные сорта) և մյուս ֆիկուսները, Հոյա, эпипремнум
+15°C _ +22°C	Антуриумы, алоказия, гинура, гипоэстес, диффенбахия, драцена душистая и отогнутая, иксора, колумнея, мединилла, нефролепис, сингониум, фикусы (бенгальский, лировидный, священный, притупленный), фиттония, филодендроны, хризалидокарпус, шеффлера (пестролистные сорта)
Исключения: фикус каучуконосный (эластика) и монстера лакомая  – растения тропиков –  могут содержаться при температуре +10–12°C при редком поливе, однако прироста не будет. Аспидистра высокая, хедера (плющ обыкновенный), циссус антарктический, несмотря на субтропическое происхождение, довольно хорошо растут при температуре +18–20°C

Общее правило для содержания растений таково – температура воздуха днем не должна быть равна температуре воздуха ночью. Разница между дневной и ночной температурой должна составлять (по разным данным) 3–5°C.

Если дневная температура равна ночной, у растений не происходит процесса дыхания. Они продолжают активно испарять воду (транспирировать), затрачивая накопленную за день энергию. В таком режиме растения долго не живут.

Однако при выборе растений не стоит забывать о большой пластичности, способности растений приспосабливаться к имеющимся условиям содержания. Правда, в период акклиматизации растения обычно не цветут и имеют не очень декоративный вид, но если вы их любите, потерпите немножко, поухаживайте, и все придет в норму в том случае, если условия содержания для растений не слишком экстремальные.

Լուսավորվածությունը, հողի և մթնոլորտի ջերմությունը կենսական նշանակություն ունեն բույսերի համար: Այս էջում հղումներ են դրված այդ թեմաները շոշափող հոդվածներին:

Լույս

• Լույսը բույսերի կյանքում
• Որ բույսին որքան լույս է անհրաժեշտ
• Սենյակային բույսերը՝ դասակարգված ըստ լուսավորության պահանջի
• Սենյակային բույսերի տեղակայման գոտիներ
• Սենյակային բույսերը դասակարգված ըստ հարմար ուղղության պատուհանի
• Սենյակում լուսավորության սանդղակ
• Որքան արև է պետք կանաչեղեն աճեցնելու համար
• Ստվերադիմացկուն բանջարեղեն
• Ստվերադիմացկուն սուկուլենտներ

Ջերմություն

• ԲՈՒՅՍԵՐԻ ՑՐՏԱԴԻՄԱՑԿՈՒՆՈՒԹՅԱՆ ԳՈՏԻՆԵՐԸ
• ՑՐՏԱԴԻՄԱՑԿՈՒՆ ԲԱՆՋԱՐԵՂԵՆ, ՈՐԻ ՍԵՐՄԵՐԸ ԿԱՐԵԼԻ Է ՎԱՂ ԳԱՐՆԱՆԸ ՑԱՆԵԼ
• ՑՐՏԱԴԻՄԱՑԿՈՒՆ ԲԱՆՋԱՐԵՂԵՆ
• Օդի ջերմության գործոնը սենյակային բույսերի կյանքում
• Ինչ բույսեր կարելի է պահել ցուրտ սենյակում
• Ցրտադիմացկուն արմավենիներ

ԱՄՆ գյուղատնտեսության նախարարությունը մշակել է իր երկրի գոտիավորումն ըստ բույսերի ցրտադիմացկունության պահանջի: Այդ գոտիավորումն այժմ լայնորեն կիրառվում է նաև այլ երկրներում: Գոտիավորումն արված է ըստ ձմեռների միջին տարեկան ջերմաստիճանի:

Գոտի 1 -46 C°-ից ցածր
Գոտի 2 -46 C° …. -40 C°
Գոտի 3 -40 C° …. -34 C°
Գոտի 4 -34 C° …. -29 C°
Գոտի 5 -29 C° …. -23 C°
Գոտի 6 -23 C° …. -18 C°
Գոտի 7 -18 C° …. -12 C°
Գոտի 8 -12 C° …. -7 C°
Գոտի 9 -7 C° …. -1 C°
Գոտի 10 -1 C° …. +4 C°
Գոտի 11 +4 C°-ից բարձր

Հայաստանի բույսերի ցրտադիմացկունության գոտիների քարտեզը

ՀՀ կլիմայական գոտիները

ՀՀ-ում առանձնացնում են ըստ բարձրության փոխվող կլիմայական 8 գոտի։

• Գոտի 5 Չոր մերձարևադարձային կլիմա ձևավորվում է ՀՀ հյուսիս-արևելյան և հարավ-արևելյան շրջաններում՝ մինչև 700-900 մ բարձրություններում։ Ձմեռը կարճատև է, մեղմ՝ անկայուն ձնածածկույթով (տարեկան տեղումների միջին քանակը՝ 350 մմ)։ Հունվարին օդի միջին ջերմաստիճանը 1-ից -1 °C է, նվազագույնը՝ -25 °C։ Հուլիսին օդի միջին ջերմաստիճանը 24-26 °C է, առավելագույնը՝ 41 °C։ Անսառնամանիք շրջանը 230-250 օր է։
• Գոտի 4 Չոր, խիստ ցամաքային կլիմա ձևավորվում է Արարատյան գոգավորության մինչև 1000 մ բարձրություններում։ Ձմեռը ցուրտ է, ամառը՝ տևական, շոգ և չոր։ Հունվարին օդի միջին ջերմաստիճանը -4 °C է, նվազագույնը՝ -33 °C։ Հուլիսին օդի միջին ջերմաստիճանը 26 °C է, առավելագույնը՝ 42 °C։ Տարեկան տեղումների միջին քանակը մինչև 300 մմ է։ Անսառնամանիք շրջանը 230 օր է։
• Գոտի 4 Չափավոր շոգ կլիմա ձևավորվում է ՀՀ հյուսիս-արևելյան և հարավ-արևելյան շրջաններում՝ 900-1300 մ բարձրություններում։ Ձմեռը մեղմ է, ամառը՝ չափավոր շոգ և չոր։ Հունվարիին օդի միջին ջերմաստիճանը -3-ից -5 °C է, նվազագույնը՝ -30 °C։ Հուլիսին օդի միջին ջերմաստիճանը 18-22 °C է, առավելագույնը՝ 35 °C։ Տարեկան տեղումների միջին քանակը 500-600 մմ է։ Անսառնամանիք շրջանը 220 օր է։
• Գոտի 3 Չափավոր ցամաքային կլիմա ձևավորվում է Արարատյան գոգավորու թյան և Վայքի մինչև 1500-1700 մ բարձր՜ներում։ Միակ գոտին է, որտեղ կլիմ. եղանակները համընկնում են օրա ցուցային եղանակների հետ։ Ձմեռը չա փավոր ցուրտ է, տևական՝ հաստատուն ձնածածկույթով, ամառը՝ չափավոր շոգ։ Հունվ-ին օդի միջին ջերմաստիճանը 8 °C է, նվազագույնը՝ -33 °C, հուլիսին օդի միջին ջերմաստիճանը 20-23 °C է, առավելագույնը՝ 38 °C։ Տարեկան տեղումների միջին քանակը 500-600 մմ է։ Անսառնամանիք շրջանը մինչև 200 օր է։
• Գոտի 4 Չոր, ցամաքային կլիմա ձևավորվում է Արարատյան գոգավորության և Վայքի մինչև 1400-1500 մ բարձրություններում։ Ձմեռը չափավոր ցուրտ է, ամառը՝ շոգ ու չորային, աշունը՝ մեղմ ու արևոտ։ Հունվարին միջին ջերմաստիճանը -4 °C-ից -5 °C է, նվազագույնը՝ -34 °C։ Հուլիսին օդի միջին ջերմաստիճանը 23 °C է, առա-վելագույնը՝ 41 °C։ Տարեկան տեղումների միջին քանակը 350-500 մմ է։ Անսառնամանիք շրջանը 200-220 օր է։
• Գոտի 3 Բարեխառն լեռն, կլիմա ձևավորվում է մինչև 2400 մ բարձրության լեռնալանջերին ու սարավանդներում։ Ձմեռը տևական է, ցուրտ՝ հաստատուն ձնածածկույթով, ամառը՝ տաք, համեմատաբար խոնավ։ Հունվարին օդի միջին ջերմաստիճանը -2 °C- ից -8 °C է, նվազագույնը՝ -35 °C։ Հուլիսին օդի միջին ջերմաստիճանը 16-23 °C է, առավելագույնը՝ 36 °C։ Տարեկան տեղում ների միջին քանակը 600-700 մմ է։ Աևսառ- նամանիք շրջանը 110-170 օր է։
• Գոտի 2 Ցուրտ լեռնային կլիմա ձևավորվում է մինչև 3500 մ բարձրություններում։ Ձմռանը գոյանում է հաստ ձնածածկույթ, ամառը կարճատև է, զով։ Հունվարին օդի միջին ջերմաստիճանը -10-ից -13 °C է, նվազագույնը՝ -46 °C։ Հունիսին օդի միջին ջերմաստիճանը 6-12 °C է, առավելագույնը՝ 28 °C։ Տարեկան տեղումների միջին քանակը 700-1000 մմ է։ Անսառնամանիք շրջանը մինչև 70 օր է։
• Գոտի 2 Ձնամերձ լեռնային (խիստ ցուրտ) կլիմա ձևավորվում է 3500 մ-ից բարձր լեռնագագաթներին։ Մակերևույթի ցածրադիր տեղանքներում տարին բոլոր պահպանվում են ձնաբծեր։ Ձմռան տևողությունը 6 ամիս է, ձնածածկույթի հաստությունը՝ մինչև 2 մ։ Գարունը և աշունը կարճատև են, ցուրտ։ Ամառ չի լինում։ Հունվարին օդի միջին ջերմաստիճանը -12 °C է, նվազագույնը՝ -46 °C։ Հունիսին օդի միջին ջերաստիճանը 6 °C-ից ցածր է, առավելագույնը՝ մինչև 20 °C։ Տարեկան տեղումների միջին քանակը 900-1100 մմ է։ Անսառնամանիք շրջանը մինչև 40 օր է։

Ամերիկյան 6-րդ գոտու համար

Հղումներ

• Hardiness zone – Wikipedia․
• Зоны морозостойкости․