Category Archives: Բույսեր

Ավլաբույս

Ավլաբույսը (անգլ.՝ Bassia, ռուս.՝ Бассия, Кохия լատ.՝ Kochia) թելուկազգիների ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի և կիսաթփերի ցեղ է։ Հայտնի են 35, Հայաստանում՝ 2 տեսակ՝ ավլաբույս գետնատարած (Kochia postrata) և ավլաբույս սովորական (Kochia scoparia
Ցողունը ճյուղավորվող է, թավոտ, բարձրությունը՝ 20-150 սմ։ Տերևները հերթադիր են՝ մազածածկ, գծաձևից մինչև թելանման։ Ծաղկաբույլը հասկանման է։ Ծաղկում է հուլիս-սեպտեմբերին։ Պտուղը թևանման ելուստներով ընկուզիկ է։ Սովորական ավլաբույսը մշակում են ավելներ պատրաստելու համար։ Միջակ անասնակեր է։
Հայաստանում Տարածված է Արարատի, Գեղարքունիքի, Վայոց ձորի, Սյունիքի և այլ մարզերում։ Աճում է քարքարոտ, ավազոտ, աղբոտ վայրերում, ճամփեզրերին։

Kochia
Ավլաբույս կարմիր

Ավլաբույս աճեցնելը

Ավլաբույսը հեշտությամբ բազմանում է սերմերով, որոնք պահպանում են ծլողունակությունը երկու տարվա ընթացքում։ Բույսը արագ է աճում ուստի սերմերը կարող կարելի է ցանել անմիջապես բաց գրունտում՝ ապրիլ-մայիս ամիսներին, երբ ցրտահարության վերադարձի վտանգ չկա։ Սերմերը ցանում են ծանծաղ, խոնավ ակոսների մեջ և միայն թեթևակի ծածկում են հողով կամ, պարզապես, ձեռքով սեղմում են հողին։

Ավլաբույսը աճեցնում են լավ լուսավորված տեղում, բայց այն կարող է համակերպվել նաև կիսաստվերին։ Այնտեղ, որտեղ անձրևից հետո ջուր է կուտակվում և լճանում, բույսն ընդհանրապես չի դիմանա։

Ավլաբույսը կարող է հարմարվել ցանկացած տեսակի հողին, բայց այն կձևավորի առանձնահատուկ փարթամ վառ կանաչ կամ կարմիր սաղարթ  երբ տնկվի փխրուն, բերրի հողում:

Ավլաբույսի սածիլներ աճեցնելը

Ավելի շուտ ժամկետում այգին գեղեցկացնելու համար կարելի է սկզբում ավլաբույսի սածիլներ աճեցնել սենյակային կամ ջերմոցային պայմաններում։

Սածիլներ ստանալու համար սերմերը ցանում են մարտ ամսին, արկղերի կամ այլ տարաների մեջ։ Երբ ցրտահարության սպառնալիքն անցնում է, սածիլները տեղափոխում են բաց գրունտ և տնկում մշտական ​​տեղում՝ միմյանցից 10-15 սմ հեռավորության վրա։

Ցանելու համար՝

  1. Հարթեցնում ու մի թեթև տոփանում են արկղում լցված հողախառնուրդը և սերմերը հավասար և ոչ խիտ բաշխում են մակերեսին։
  2. Ցանված սերմերը ծածկում են ավազի կամ վերմիկուլիտի շատ բարակ շերտով և խոնավացնում են հեղուկացիրով։
  3. Արկղը ծածկում են թափանցիկ թաղանթով կամ ապակիյով ու դնում են լուսավոր տեղում։
  4. +18…+ 20°C ջերմաստիճանի դեպքում սածիլները հայտնվում են 8-10 օրվա ընթացքում: Երկու կամ երեք իսկական տերևների փուլում սածիլները տեղափոխում են առանձին բաժակների մեջ։

Հղումներ

Կարմրան

Կարմրանը, մոշա, իրղուն (անգլ.՝ Tamarix, Salt cedar, ռուս.՝ Гребенщик, Тамарикс, լատ.՝ Tamarix), կարմրանազգիների ընտանիքի բույսերի ցեղ է։
Տարածված է Արարատի, Տավուշի, Վայոց  ձորի, Սյունիքի մարզերում։ Աճում է աղուտ-ալկալի հողերում, չորացած գետերի հուներում, գետափերին, խոնավ վայրերում և այլն։

Հղումներ

Պոմելո

Pomelo fruit on the treeՊոմելոն (անգլ․՝ Citrus maxima կամ Citrus grandis, ռուս․՝ Помело, լատ․՝ Citrus maximaցիտրուսային ծառ է, որի պտուղները մեծ թուրինջի տեսք ունեն։ Հիմնականում հանդիպում է հարավային և Հարավ-Արևելյան Ասիայում։

Հղումներ

Աճատերև (Բրիոֆիլլում) գլանատերև

CREATOR: gd-jpeg v1.0 (using IJG JPEG v62), quality = 100Աճատերև (Բրիոֆիլլում) գլանատերև (անգլ.՝ Mother of Millions, ռուս.՝ Бриофиллум трубчатоцветковый, լատ.՝ Bryophyllum delagoensis ), պատկանում է թանձրատերևազգիների (Crassulaceae) ընտանիքին։ Հայրենիքը Մադագասկար կղզին է։

Հղումներ

Դեկորատիվ պղպեղ

Դեկորատիվ պղպեղներ աճեցնելը հնարավորություն է ընձեռում գեղեցկացնել բնակարանը և, միևնույն ժամանակ, միշտ ձեռքի տակ ունենալ լավ կծու համամունք:  Բոլոր դեկորատիվ պղպեղների “նախնին” մեքսիկական պղպեղն է (Capsicum annuum), որին շատերը Չիլի են ասում:
Լավ խնամքի դեպքում դեկորատիվ պղպեղը, որը բազմամյա բույս է, պտղաբերում է ողջ տարին:
Գոյություն ունբեն դեկորատիվ պղպեղի բազմաթիվ տեսակներ, որոնցից մի քանիսը ներկայացնում ենք ստորև:

Ուտելի դեկորատիվ պղպեղներ

Փոքրիկ հրաշք

Վաղահաս տեսակներից է, ունի երկարավուն, գեղեցիկ, շատ կծու պտուղներ:
50-80 սմ բարձրությամբ բույսը գմբեթաձև է: Պտուղները սկզբում կանաչ են, հետո դառնում են մանուշակագույն, դեղին ու վերջում նարնջագույն են:

Մեդուզա

Ունի բարակ, երկարավուն, ոչ շատ կծու պտուղներ, դրանք սկզբում սպիտակ, դեղին կամ նարնջագույն են, հասունանալուց հետո՝ կարմիր:
25 սմ բարձրությամբ և 15 սմ լայնությամբ փոքրիկ թուփ է:

Լապտերիկ

CREATOR: gd-jpeg v1.0 (using IJG JPEG v62), quality = 95Փոքրիկ թուփ է, ունի վառ կարմիր մոտ 45 գրամ կշռող, կծու պտուղներ: Առաջին պտուղներն առաջանում են ծլելուց 115-120 օր հետո:

Ալադին

Չափազանց արագահաս տեսակ է: Սենյակային պայմաններում հասնում է 35-40 սմ բարձրության, իսկ բաց գրունտում՝ մինչև 50 սմ:

Փյունիկ

Կոնաձև, 3-4 սմ երկարությամբ պտուղները հասունանում են 95-108 օրում: Հասունացմանը զուգընթաց պտուղները փոխում են գույնը կանաչից՝ դեղին ու դեղինից՝ կարմիր: Գնդաձև թփի բարձրությունը մոտ 35 սմ է:

Սալյուտ

Կլոր սաղավարթով թփի բարձրությունը մոտ 20 սմ է: Սուր ծայրով, կոնաձև, մոտ 6 գրամանոց պտուղներ ունի: Բուրավետ է: Հասունանալով պտուղները մուգ կանաչից դառնում են մուգ նարնջագույն:

Էկսպլոզիվ էմբեր

Մոտ 30 սմ բարձրությամբ թուփ է: Սկզբում մանուշակագույն, հետո բաց դեղնավուն, վարդագույն կամ կարմիր, սրածայր պտուղներ ունի: Պտուղները հասունանում են 115-120 օրում, ունենում են մինչև 2,5 սմ երկարություն:
Յուրահատուկ են նաև տերևները՝ դրանք մուգ մանուշակագույն են:

Զանգակ

CREATOR: gd-jpeg v1.0 (using IJG JPEG v62), default qualityՊտուղները զանգակներ են հիշեցնում: Պտղի պատերը քաղցրավուն են, իսկ սպիտակ միջուկը և սերմերը կծու են: Մեկ պտղի քաշը լինում է 60-100 գրամ: Պտուղները հասունանում են 150 օրում:
Բույսը ջրով պարբերաբար ցողվելու կարիք ունի:

Նոսեգեյ

Սա ամենափոքր տեսակն է: Բարձրությունը ընդամենը 15 սմ և կարելի է աճեցնել 1 լիտր տարողությամբ ծաղկամանի մեջ: Կանաչից կարմիր դարձող պտուղները կլոր են, միջին կցվությամբ:

Ֆիլիուս Բլյու

Այս տեսակի պտուղները սկզբում մանուշակագույնակապտավուն են, իսկ հետո, հասունանալով դառնում են կարմիր: Թուփը փոքր է, մոտ 20 սմ բարձրությամբ: Առատ պտղաբերում է շուրջ տարին: Լավ խնամքը ենթադրում է հաճախակի ոռոգում, լավ լուսավորություն և պարարտ հողի առկայություն:

Պուանսետիա

CREATOR: gd-jpeg v1.0 (using IJG JPEG v62), quality = 90Միջին չափսի՝ 30-35 սմ բարձրությամբ թուփ է: Պտուղները երկարավուն են ՝ մինչև 7,5 սմ երկարությամբ:
Յուրահատկությունն այն է, որ պտուղներն աճում են փնջերով ու հեռվից ծաղիկներ հիշեցնում:

Հարսնացու

CREATOR: gd-jpeg v1.0 (using IJG JPEG v62), quality = 95Միջին ժամկետում հասունացող տեսակ է: Կոկիկ, մոտ 30 սմ բարձրությամբ թուփ է ձևավորում:  Կծու, բուրավետ պտուղները սկզբում բաց դեղնավումն են, իսկ հասունանալուց հետո դառնում են վառ կարմիր:
Ամռանը կարելի է դուրս բերել բաց երկնքի տակ:

Յամայկա

Դեղին, արտառոց տեսքով պտուղներ ունի այս տեսակը: Կծվությունը կենտրոնացած է պտղի սպիտակ միջուկի մեջ, իսկ հյութեղ պատերը կարող են քաղցր լինել:

Ղառի դամա

Մոտ 25 սմ բարձրությամբ փոքրիկ, կլոր սաղավարթով թուփ է: Ստվերադիմացկուն է: Պտուղները մանուշակագույն են:

Ոչ ուտելի պղպեղներ

Ծաղրածու

CREATOR: gd-jpeg v1.0 (using IJG JPEG v62), default qualityՓոքրիկ, 35 սմ բարձրությամբ թուփ է, պտուղները մի քիչ ձգված կլոր են՝ դեղին, նարնջագույն:

Գոլդֆինգեր

Ոչ ուտելի, բայց շատ գեղեցիկ, մինչև 5 սմ երկարությամբ պտուղներով տեսակ է:  Թուփը փոքր է՝ մոտ 25 սմ բարձրությամբ: Լավ լուսավորության դեպքում առատ բերք է տալիս: Սեմերը կարելի է ցանել ցանկացած տիպի պարարտ հողում:

Ամփոփում

Վերը նշված պղպեղի տեսակներից յուրաքանչյուրը տանը բարեհաջող աճեցնելու համար անհրաժեշտ է հետևել մի քանի կանոնների՝

  • ապահովել օդի ջերմաստիճանը 25-ին մոտ;
  • տեղադրել բույսը լուսավոր պատուհանի գոգին;
  • պարբերաբար օդափոխել սենյակը:

Կուսածաղիկ մադագասկարյան

Կուսածաղիկ մադագասկարյանը  (անգլ․՝ Madagascar periwinkle, ռուս․՝ Катарантус розовый , լատ․՝ Catharanthus roseus) շնամեռուկազգիների ընտանիքի մշտադալար, բազմամյա կիսաթուփի տեսակ է։

Խնամքը

Հղումներ

Խաղողի “բարեկամ” և “թշնամի” բույսերը

Խաղողի համար օգտակար հարևան աբույսեր

Թրթնջուկ (Common Sorrel, Щавель кислый, Rumex acetosa)
+53
Ոլոռ (Pea, Горох посевной, Pisum sativum)
+45
Կանթեղախոտ մեծ (Greater Celandine, Чистотел большой, Chelidonium majus)
+37
Մանանեխ (SinapisГорчица жёлтая, Sinapis)
+28
Սոխ (Onion, Лук репчатый, Allium cepa)
+28
Բողկ (Radish, Редька огородная, Raphanus sativus)
+25
Շվեյցարական մանգոլդ (Swiss chard, Мангольд, Bēta vulgāris subsp. vulgaris var. vulgaris)
+25
Եռագույն մանուշկ (Johnny Jump up, Анютины глазки, Víola trícolor)
+24
Ծաղկակաղամբ (Cauliflower, Капуста цветная, Brassica Cauliflora)
+23
Ամսաբողկ (Редис, Raphanus sativus)
+22
Սպանախ (SpinachШпинат огородный, Spinacia oleracea)
+22
Ճակնդեղ (Свекла столовая)
+22
Առվույտ  (Alfalfa, Люцерна посевная, Medicago sativa)
+18
Սեխ (Muskmelon, Дыня, Cucumis melo)
+14
Գետնաելակ (Strawberries, Земляника, Fragaria)
+14
Գազար (Carrot, Морковь, Daucus carota subsp. sativus)
+13
Վարունգ (Cucumber, Огурец, Cucumis sativus)
+13
Սամիթ (Dill, Укроп огородный, Anethum graveolens)
+5
Կաղամբ (Капуста белокочанная, Brassica oleracea)
+5
Լոբի (Common bean, Фасоль обыкновенная кустовая, Phaseolus vulgaris)
+2
Կոտեմ (Cress, Кресс-салат, Lepidium sativum)
+2
Կակաչ քնաբեր (Opium poppy, Мак снотворный, Papaver somniferum)
+1

Խաղողի համար չեզոք հարևան բույսեր

Ֆենխել (Fennel, Фенхель, Foeniculum)
0
Սխտոր (Garlic, Чеснок, Allium sativum)
0
Կոլրաբի (KohlrabiКольраби, Brassica oleracea var. gongylodes)
0
Դդում (Pumpkin, Тыква, Cucurbita)
0
Երեքնուկ հոլանդական (Dutch clover, Клевер ползучий, Trifolium repens)
0

Խաղողի համար թույլ վնասակար հարևան բույսեր

Բադրիջան (Eggplant, Баклажаны, Solanum)
-2
Սրոհունդ (Hypericum, Зверобой, Hypericum)
-3
Հովվամախաղ  (Capsella, Пастушья сумка, Capsélla)
-3
Մաղադանոս (Parsley, Петрушка, Petroselínum)
-6
Իշառվույտ (Sweet clover, Донник, Melilotus)
-12
Հարսնախոտ (Physalis, Физалис, Physalis)
-12
Երեքնուկ մարգագետնային (Red clover, Клевер луговой, Trifolium pratense)
-12
Կարտոֆիլ (Potato, Картофель, Solanum tuberosum)
-13
Պղպեղ (Pepper, Перец, Capsicum)
-13
Ուրց (Thymus, Чабрец, Thymus)
-15
Նեխուր (Celery, Сельдерей, Apium)
-18
Քիմիոն (Caraway, Тмин обыкновенный, Carum carvi)
-18
Երիցուկ հոտավետ (Pineappleweed, Ромашка пахучая, Matricária discoídea)
-19
Տամկախոտ (Chickweed, Мокрица, Stellária média)
-20

Խաղողի համար խիստ վնասակար հարևան բույսեր

Խատուտիկ սովորական (Common dandelion, Одуванчик лекарственный, Taráxacum officinále)
-21
Արևածաղիկ (Подсолнечник)
-21
Օշինդր սովորական (Common mugwort, Полынь обыкновенная, Artemísia vulgáris)
-21
Մամրիչ (Clematis, Клематис, Clematis)
-21
Եղինջ այրող (Annual nettle, Крапива жгучая, Urtíca úrens)
-23
Եզան լեզու (Plantains, Подорожник, Plantago)
-23
Վաղենակ դեղային (Pot marigold, Ноготки лекарственные, Calendula officinalis
-23
Դաշտավլուկ (Kentucky bluegrass, Мятлик луговой (газонная трава), Poa pratensis)
-24
Տերեփուկ կապույտ (Cornflower,Василёк синий, Centauréa cyánus)
-24
Կանեփ (Cannabis, Конопля посевная, Cánnabis satíva)
-24
Կղմուխ, Հղինեի խոտ (InulaДевясил, Inula)
-25
Հազար մշակովի (Lettuce, Салат-латук (листовой), Lactūca sātiva)
-25
Պրաս (Leek, Лук-порей, Āllium pōrrum)
-28
Սիզախոտ (Couch grass, Пырей ползучий, Elytrígia répens)
-28
Լոլիկ (Tomato, Томаты, Solanum lycopersicum)
-30
Սոխ կտրող (Chives, Лук-резанец, Állium schoenoprásum)
-30
Կտավախոտ սովորական (Common toadflax, Льнянка обыкновенная, Linaria vulgaris)
-31
Լվածաղիկ (Tansies, Пижма, Tanacetum)
-32
Եզան լեզու մեծ (Broadleaf plantain, Подорожник большой, Plantago major)
-33
Կծվիչ սովորական (HorseradishХрен, Armoracia rusticana)
-35
Ճնճղապաշար (Common Knotgrass, Горец птичий, Polygonlum aviculare)
-35
Դառը օշինդր (Absinthe, Полынь горькая, Artemísia absínthium)
-41
Պատատուկ դաշտային (Field bindweed, Вьюнок полевой, Convolvulus arvensis)
-41
Եգիպտացորեն (Maize, Кукуруза, Zea mays)
-42
Սև մորմ (Black nightshade, Паслён чёрный), Solanum nígrum)
-42
Հազարատերևուկ (Yarrow, Тысячелистник, Achillea millefolium)
-45

Տուղտավարդ

Տուղտավարդը կամ Մոլոշավարդ, Սուլթան վարդ  (անգլ.՝ Hollyhock, ռուս.՝ Штокро́за լատ.՝ Alcea), , տուղտազգիների ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ է:
Հայտնի է տուղտավարդի մոտ 60 տեսակ, Հայաստանում՝ 8 տեսակ:

  • Տուղտավարդ դեղնականաչ (լատ.՝ Alcea flavovirens),
  • Տուղտավարդ կնճռոտ (լատ.՝ Alcea rugosa),
  • Տուղտավարդ Սոսնովսկու (լատ.՝ Alcea sosnovskyi),
  • Տուղտավարդ Ղարսի (լատ.՝ Alcea karsiana) և այլն։

Մշակվում է՝

  • Տուղտավարդ վարդագույնը (լատ.՝ Alcea rosea

Տարածված է Արագածոտնի, Շիրակի, Գեղարքունիքի, Վայոց ձորի, Սյունիքի և այլ մարզերում, Երևանի շրջակայքում։ Աճում է քարքարոտ լանջերին, լեռնատափաստաններում, ժայռաճեղքերում, ընկուզենու, գիհու նոսրանտառներում, թփուտներում և այլն։

Հղումներ

Տրադեսկանցիա զեբրինա

Տրադեսկանցիա զեբրինա (անգլ․՝ Wandering Jew, ռուս․՝ Традесканция зебрина, լատ․՝ Tradescantia zebrina)

Օդի ջերմաստիճանը
  • Ձմռանը՝  +12 – +15 °С
  • Ամռանը՝ +18 – +25 °С
Ջրելը
  • Գարուն, ամառ, աշուն՝ առատ
  • Ձմռանը՝ չափավոր

Ունի թույլ արմատներ, ուստի լավ չի տանում հողի չորանալը։

Ցողելը

Սիրում է ցողվել։

Տեղափոխումը

1-2 տարին մեկ։

Հողախառնուրդը

Հավասար ծավալով՝

Ծաղկամանը

Ոչ շատ խորը ու լայն։

Բազմացումը

Հեշտությամբ բազմացվում է կտրոններով։ Արմատակալման կարելի է դնել թե՛ ջրի մեջ, թե՛ խոնավ սուբստրատի։

Հղումներ