Partizak

Category: Բույսեր

  • ԵՐԵՔՆՈՒԿԸ ՈՐՊԵՍ ՍԻԴԵՐԱՏ

    Երեքնուկը (լատ.՝ Trifólium) բակլազգիների (թիթեռնածաղկավորներ) ընտանիքի միամյա և բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ է։ Դաշտավարության մեջ մշակվում են բազմամյաներից՝ կարմիր Երեքնուկի, վարդագույն Երեքնուկ, միամյաներից՝ պարսկական Երեքնուկ, կամ շաբդարը (T․ resupinatum) և ալեքսանդրիական կամ եգիպտական Երեքնուկ կամ բերսիմը (T․ alexandrinum)։ Առավել տարածվածը կարմիր Երեքնուկն է։ Ունի միահար և երկհար ենթատեսակներ։ Միահարը ուշահաս Է, երկարակեցությունը՝ 3—4 տարի, մշակվում է հյուսիսային պայմաններում։ Երկհարը վաղահաս Է, երկարակեցությունը՝ 2—3 տարի։
    Այգիներում կարմիր երեքնուկը ցանվում է և՛ որպես  գրունտը ծածկող բույս, և՛ որպես սիդերատ: Որպես սիդերատ երեքնուկը, քայքայվելով, շատ լավ սնում է հողը հեշտ յուրացվող օրգանական տարրերով, ազոտով և կալիումով: Մյուս կողմից արմատները փխրեցնում են հողը և բարելավում կառուցվածքը, պաշտպանում են էրոզիայից:
    Կարմիր երեքնուկն աճեցնում են մինչև 3 տարվա ընթացքում, վարդագույնը՝ 8, իսկ սպիտակը (գազոնների համար) մինչև 20 տարի:
    Երեքնուկը խստապահանջ է հողի խոնավության նկատմամբ, բայց չի դիմանում ճահճացմանը: Կարմիր երեքնուկը լավ է աճում բերրի, քույլ թթվայնություն ունեցող ավազակավային հողերում: Մյուս տեսակները նվազ խստապահանջ են, բայց կարիք ունեն փխրուն հողի, որպեսզի հիմնականում մակերեսային արմատներին մատչելի լինեն խոնավությունն ու մթնոլորտի գազերը:
    Երեքնուկը ցրտադիմացկուն է, սակայն մինուս17-ից ցածր ջերմաստիճանը կարող է բույսի մահվան պատճառ դառնալ:
    Կարմիր երեքնուկը, ցանկալի է սկարիֆիկացված սերմերով, ցանում են գարնանը՝ 1-3 սմ խորությամբ:
    Հնձում են երեքնուկը մինչև սերմնարանների առաջանալը՝ սածիլները տնկելուց 15, այլ մշակաբույսեր ցանելուց 20 օր առաջ:

    Հղումներ

  • ԿՈՐՆԳԱՆԸ ՈՐՊԵՍ ՍԻԴԵՐԱՏ

    Կորնգանը (լատ.՝ Onobrýchis) բազմամյա կերախոտ և սքանչելի մեղրաբույս է, իսկ որպես սիդերատ մեծ արդյունավետությամբ վերականգնում է հողի բերրիությունը: Լոբազգիներին պատկանող այս բույսը հարստացնում է հողը ազոտով և այլ սննդարար մասնիկներով:
    Բույսի վերգետնյա մասը ձևավորում է կանաչ զանգված, որը պաշտպանում է հողը չորանալուց, էրոզիայից և մոլախոտերից, իսկ հնձվելուց և հողին խառնվելուց հետո, հարստացնում է հողը որպես օրգանական պարարտանյութ:
    Կորնգանի երկար ու ճյուղավորված արմատները հզոր ուժ ունեն՝ ճեղքում են հողի քարքարոտ շերտը, փխրեցնում են հողը խորքում և վերին շերտերին են հասցնում խորքից կորզած սննդարար նյութերը: Բարելավվում է նաև հողի ջրա և օդաթափանցիկությունը:
    Կորնգանը լավ է աճում սևահողերում, բայց վատ չէ նաև ավազուտներում, քարքարոտ և այլ հողերում: Բացառություն են թթվային և բարձր գրունտային ջրերով հողերը:
    Կորնգանը դիմանում է երաշտին, ուստի հեշտությամբ աճում է անտառատափաստաններում և  տափաստաններում: Միայն թե ցրտադիմացկուն չէ և ոչ բավարար ձնածածկույթի դեպքում ցրտահարվում և մահանում է:
    100 ք.մ.-ի վրա կորնգանի ցանքի նորման 0,8 – 1,2 կգ է: Սերմը ցանվում է 2 — 4 սմ խորության վրա, որտեղ հողի ջերմությունը  պետք է լինի +6 աստիճանից ոչ ցածր:
    Հնձել և հողին խառնել անհրաժեշտ է մինչև զանգվածային ծաղկելը:

    Հղումներ

  • ՑԱՆՔԱՅԻՆ ՎԻԿԸ ՈՐՊԵՍ ՍԻԴԵՐԱՏ

    Ցանքային  Վիկը (Vicia sativa) բակլազգիների (թիթեռնածաղկավորներ) ընտանիքի միամյա խոտաբույս է: Արագ ձևավորում է վերգետնյա կանաչ զանգված, ինչի համար հաճախ հենց վիկն են ցանում հիմնական մշակաբույսերի բերքը հավաքելուց հետո կամ աշնանացանից առաջ:
    Վիկը, լավ անասնակեր լինելուց բացի, շատ լավ պարարտացնում ու փխրեցնում է հողը, պաշտպանում է այն էրոզիայից:  Խիտ ցանքի դեպքում ճնշում է մոլախոտերի աճը: Վիկի կանաչ զանգվածի պարարտացնող ազդեցությունը համեմատելի է գոմաղբի ազդեցության հետ և պահպանվում է 4-5 տարվա ընթացքում:
    Վիկը փաթաթվող բույս է, ուստի խորհուրդ է տրվում այն ցանել խառը, այնպիսի բույսերի հետ, որոնց փաթաթվելով կկարողանա բարձրանալ:
    Վիկը լոլիկի աճի լավ խթանիչ է՝ համարյա կրկնակի բարձրացնում է դրա բերքատվությունը: Այսպես, ցանում են վիկը լոլիկից առաջ և տեղում, հետո հնձում են և տնկում լոլիկի սածիլը, իսկ հնձված կանաչ զանգվածը թողնում են տեղում՝ որպես ցանքածածկ:
    Վիկի համար գերադասելի են բերրի հողերը, այն վատ է աճում չոր, ավազային, ճահճային ու բարձր թթվայնություն ունեցող հողերում, ինչպես նաև աղուտներում: Մանավանդ աճի սկզբնական շրջանում, ինչպես նաև կոկոնններ ու ծաղիկներ ձևավորելիս, լավ ոռոգման կարիք ունի:
    Ցանում են վիկը 3-5 սմ խորությամբ, սկսած վաղ գարնանից, երբ վերանում է ցրտահարման վտանգը և մինչև աշուն: Եթե շարքերով են ցանում, ապա շարքերի միջև թողնում են 7-12 սմ տարածություն:
    Հձում ու խառնում են հողի հետ կոկոններ առաջանալուց հետո՝ ծաղկելուց առաջ:
    Հունձիցքսան օր անց, նույն տեղում կարելի է այլ մշակաբույսերի ցանք անել, իսկ սածիլներ կարելի կլինի տնկել հնձելուց 14 օր անց:

    Հղումներ

  • ԼՈՒՊԻՆԸ ՈՐՊԵՍ ՍԻԴԵՐԱՏ

    Լուպինը (լատ.՝ Lupinus), ամենաարդյունավետ սիդերատներից է: Ձևավորում է մեծ կանաչ զանգված՝ հողը ազոտով համալրելու համար: Լուպինի արմատները հողի մեջ խորանում են մինչև 2 մ  և շատ լավ փխրեցնում են հողն ու խորքից վերին շերտեր են հանում սնուցող տարրեր:
    Ի տարբերություն այլ բույսերի, լուպինը շատ լավ է յուրացնում հողում եղած, դժվար տարալուծվող ֆոսֆատային միացումները և փոխակերպում է դրանք հեշտ յուրացվելի ձևի:
    Լուպինը շատ լավ պարարտացնում է թթու, թեթև ավազակավային և  ավազահողային հողերը, 100 ք.մ. մակերեսին առաջացնելով մինչև 700 կգ վերգետնյա կանաչ զանգված և մոտ 200 կգ ստորգետնյա:
    Լուպինը հնձում են ծլելուց 2 ամիս անց, մինչև ծաղկելը (մինչև կոկոնների փքվելը): Հնձված զանգվածը գերադասելի է մանրեցնել և խառնել հողի վերին շերտի հետ ու ջրել, որպեսզի ակտիվ փտման գործընթաց սկսվի:
    Սպիտակ (ոչ ցրտադիմացկուն) լուպինի ցանքն անում են գարնանից աշուն, իսկ դեղին և կապույտ (ցրտադիմացկուն) տեսակներինը, վաղահաս և միջնահաս մշակաբույսերը հավաքելուց հետո:
    Լուպինի բոլոր տեսակներ, մանավանդ սկզբում, պահանջկոտ են հողի խոնավության նկատմամբ:
    100 ք.մ.-ին ցանքի նորման է՝ մինչև 3 կգ սպիտակ և 1,5-2 կգ դեղին և կապույտ լուպինի համար: Ցանվում է մոտ 3 սմ խորությամբ, 5-15 սմ իրարից հեռու, շարքերի միջև թողնելով 15-30 սմ:
    Ծլելն արագացնելու անհրաժեշտության դեպքում, սերմերը պետք է 1-2 օր թրջել:

    Հղումներ

  • Դանդուռ (պորտուլակ)

    Դանդուռը (անգլ․՝ Common purslane, Duckweed, Little hogweed, ռուս.՝ Портулак, լատ. Portuláca), միամյա խոտաբույս է, դեղաբույս է, պատկանում է դանդուռազգիների ընտանիքին։

    10—30 սմ բարձրությամբ բույսն ունի առանցքային արմատ՝ մազարմատների խիտ ցանցով պատված։ Արմատը կարմրավուն է։ Սերմերը սև են, մանր և փայլուն։

    Դանդուռի ցողունները մերկ են, մսալի, հիմքից ճյուղավոր։ Տերևները հերթադիր են, երկարավուն, բութ, հիմքում նեղացած, մսալի։ Ծաղիկները տերևանոթներում աճում են փնջերով։ Բաժակի մասերը մսալի են, բութ ողնուցով։ Պսակաթերթերը վառ գույների են, կլորավուն, մոտավորապես 10 մմ երկարությամբ։

    Դանդուռ բանջարանոցային (Լատ. Portulaca oleracea)

    Միամյա, ցածրահասակ (մոտ 30 սմ) ուտելի բույս է՝ խիստ ճյուղավորված ցողունով: Ոչ մեծ խմբերով աճող ծաղիկները բաց դեղնավուն են՝ 7-8 մմ  տրամագծով:

    Ծաղկում է մայիսի վերջից մինչև օգոստոսի վերջը:
    Հարմար է օգտագործել այգում՝ ալպյան բլուրի հարավային լանջը ձևավորելիս, ինչպես նաև այգու արահետների սալիկների արանքներում:

    Դանդուռ խոշորածաղիկ (Portulaca grandiflora), դանդուռազգիների ընտանիքին պատկանող բազմամյա խոտաբույս է՝ տարածված Հարավային Ամերիկայում։ Հայաստանի պայմաններում օգտագործվում է որպես միամյա ծաղկաբույս, քանի որ ձմռանը բաց գրունտի պայմաններում ցրտահարվում է։

    Ցողունը մսալի է, սողացող, մոտ 15 սմ երկարությամբ՝  մանր, հյութալի տերևներով։ Ծաղիկները լիաթերթիկ են, կիսալիաթերթիկ, սպիտակ, դեղին, վարդագույն, կարմիր և այլ գույների։ Բացվում է միայն արևոտ եղանակների դեպքում։ Ծաղկում է հունիսի կեսերից ընդհուպ մինչև սառնամանիքները։ Երաշտադիմացկուն է, ջերմասեր և լուսասեր։ Լավ աճելու և առատ ծաղկելու համար պահամջում է թեթև ավազակավային սննդանյութերով հարուստ ստրուկտուրային հողեր։ Հումուսով հարուստ ծանր հողերում վատ է ծաղկում։

    Սերմերը ցանում են մարտին՝ արկղերում։ Վերատնկում են նույնպես արկղերում, որոնք անմիջապես տեղափոխում են ջերմոց։ Սածիլները այգի են տեղափոխում հունիսի սկզբին և տնկում բույսը բույսից 20-30 սմ հեռավորության վրա։ Մեկ գրամ սերմից ստացվում է 4000 բույս։

    Լայնորեն օգտագործվում է պարտերային տիպի ձևավորումներում, գորգային ծաղկաթմբերում, ծաղկամարգերում, միքսբորդերների առաջին պլանում։

    Portulaca Grandiflora Hook Portucala grandiflora is native to Brazil, Uruguay and Argentina (South to Chubut), sparingly escaped from cultivation and naturalized in the United States, Europe, and elsewhere in frost-free climates.
    Altitude range: 0-2000 metres above sea level.
    Habitat and ecology: Sandy soils. Portulaca grandiflora is naturalized in gardens and often becomes a weed around houses and has escaped to roadsides and waste places.

    Portulaca Villosa Cham
    Հավայան կղզիների հազվագյուտ էնդեմիկ տեսակ է:
    Բարձրության սահմանն է՝ ծովի մակարդակից մինչև 500 մետր:
    Հանդիպում է չոր, ժայռոտ, կավե, լավայի կամ կորալե րիֆային վայրերում: Սա Շատ խոցելի տեսակ է, հավանական է, որ մոտ ապագայում վերանա:

    Moss Rose, Portulaca Grandiflora ‘Tequila Cherry’

    Հղումներ

  • Հալվեի (ալոեի) տեսկները

    Հալվեն (Անմահաթուփ, Ալոե, ռուս․՝ Алоэ, լատ.՝ Aloe), թաղաղուազգիների ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի, թփերի, հազվադեպ՝ ծառերի ու լիանների ցեղ։ Ընդգրկում է մոտ 500 տեսասկ։

    Հալվե վերա

    Հալվե վերան բնական պայմաններում աճում է չոր կլիմայում: Որպես կանոն կազմում է մինչև 50 սմ երկարության տերևների վարդականման խիտ խումբ: Տերևներն ունեն հարթ մակերես և սղոցանման եզրեր: Ծաղկելիս բույսը դուրս է նետում 60-90 սմ երկարությամբ շյուղեր՝ դեղինից մինչև կարմիր գույների երանգներով:

    Այլ մանրամասների կարող եք ծանոթանալ այստեղ ==>

    Հալվե ծառանման

    Հալվե ծառանման (անգլ.՝ Krantz aloe, Candelabra aloe, ռուս.՝ Алоэ древовидное, Столетник, լատ.՝ Alóe arboréscens):

    Հալվե ցեղի սուկուլենտ բույս է: Հայրենիքը Հարավային Աֆրիկան է, տարածված է Մոզամբիկում, Զիմբաբվեում, Սվազիլենդում և Մալավիում:

    Այլ մանրամասների կարող եք ծանոթանալ այստեղ ==>

    Հալվե կարճատերև

    Հալվե կարճատերև (անգլ․՝ Short-leaved aloe, ռուս․՝ Алоэ коротколистное, լատ․՝ Aloe brevifolia)։ Կոմպակտ, կապտականաչ, մշտադալար հյութեղ տերևներով, բազմամյա բույս է, որի հայրենիքը Հարավային Աֆրիկան է: Վտանգված է իր բնական միջավայրում, բայց լայն տարածում ունի աշխարհում՝ որպես գեղեցիկ, սենյակային բույս:

    Հալվե էրինացեա

    Հալվե էրինացեա, Алоэ эринацея, Aloe Erinaceae: Դանդաղ աճող, միայն 10 տարեկանում ծաղկող, շատ փշոտ բույս է։

    Հալվե հավորթիոիդես

    Հալվե հավորթիադես, Алоэ хавортиоидес, Aloe Haworthioides։ Ամենափոքրիկ հալվեներից է, տերևները խիտ պատված են փոփուկ ելուստներով։ Հեշությամբ ու լավ ծաղկում է։

    Հալվե յուկունդա

    Հալվե յուկունդա, Aloe Jukunda։ Կոշտ, փայլուն տերևներ ունի։ Դանդաղաճ է և միայն մեծ տարիքում է սկսում կողային “ձագուկներ” տալ։

    Հալվե խայտաբղետ

    Հալվե խայտաբղետ, (Алоэ пестрое, Aloe Variegata)։ Պայծառ, զոլավոր տերևներ ունի։ Ծաղկում է գարնան սկզբին։ Պտուղները սերմերով լի, խոշոր տուփեր են։

    Հղումներ

  • Մաղադանոս

    Մաղադանոսը (անգլ․՝ Parsley, ռուս․՝ Петрушка, լատ.՝ Petroselínum) կարոս, ազատքեղ, նեխուրազգիների (հովանոցավորներ) ընտանիքի միամյա կամ երկամյա բուրավետ խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 3 տեսակ մշակության մեջ 1 տեսակ՝ մաղադանոս մշակովի (Petroselínum sativum)։

    Ունի 3 տարատեսակ՝

    • արմատապտղային
    • հարթ տերևային,
    • գանգրավոր տերևայն:

    Մաղադանոսի տերևները հարուստ են  C, PP և B խմբի վիտամիններով, A և K պրովիտամիններով, պարունակում են կալիում:  Մաղադանոսը ոչ միայն համ է տալիս ճաշերին, այլև հարստացնում է կենսաբանորեն ակտիվ նյութերով:

    Նկարագիր

    Մաղադանոսը ոչ պահանջկոտ, ցրտադիմացկուն, երկամյա բույս է: Առաջին տարում կազմում է հոտավետ տերևների փունջ, իսկ եթե թողնվում է հողում, ապա երկրորդ տարում ծաղկում է և տալիս է մանր սերմեր:

    Արմատապտղային տեսակները ձևավորում են կոնաձև կամ իլիկաձև, դեղնասպիտակ արմատապտուղներ: Այդ տեսակի կանաչ զանգվածը չեն կտրում, որպեսզի բույսը ուժ ունենա լավ չափսերի արմատապտուղ ձևավորել:

    Հարթ և գանգրավոր տերևային մաղադանոսի տերևները այնքան գեղեցիկ են, որ հաճախ դրանք տնկվում են կոմպոզիցիաներում:

    Ագրոտեխնիկա

    Մաղադանոսը պահանջկոտ չէ հողի նկատմամբ, սակայն բերրի, փխրուն հողում, լավ լուսավորված տեղում առանձնապես լավ բերք է ապահովում:

    Ինչպես ցանել և աճեցնել

    Որպես նախորդող բույսեր մաղադանոսի համար լավն են դդմիկը, վարունգը, կարտոֆիլը և կաղամբը: Պետք չէ աճեցնել մաղադանոսը գազարից, նեխուրից, համեմից, չամանից հետո, սակայն զուգահեռաբար թվարկածների հետ լավ կաճի:

    Ընդհանրապես մաղադանոսը լավ է աճում ամսական բողկի, պղպեղի, սիսեռի, լոլիկի և վարունգի հետ  խառը տնկարկներում:  Այն տեղում ուր աճել է մաղադանոսը, նորից մաղադանոս կարելի է ցանել միայն 4 տարի անց:

    Մաղադանոս տնկելու տեղը նախապատրաստում են աշնանը՝ պարարտացնելով հողը կոմպոստով:

    Մաղադանոսի սերմերը ցանում են անմիջապես բաց գրունտի մեջ: Ցանելուց առաջ սերմերը առնվազն 30 րոպե թրջում են և հետո չաորացնում մինչև սորունության վերականգնումը: Մարգում 1-1,5 սմ խորությամբ ակոսներ են բացվում, որոնք խոնավացվում են, ինչից հետո ցանում են սերմերը և ծածկում հողով: Հողն այնուհետեվ հարթեցնում են և թեթև տոփանում:

    Որպես կանոն, 15-20 օրից սերմերը ծլում են: Ծլելն արագացնելու համար մարգը կարելի է ծածկել ցելոֆանե թաղանթով: Ծիլերը հայտնվելուն պես թաղանթը պետք է հեռացնել, որպեսզի ծիլերի լուսավորվածությունը առավելագույն լինի: Ծիլերը կարող են դիմանալ մինչև 9 աստիճան ցրտին:

    Մաղադանոսի տերևային տեսակները կարելի է լրացուցիչ ցանել մինչև աշուն:  Իսկ խոր աշնանը մաղադանոսի սերմերը ցանում են առանց թրջելու 1 սմ խորությամբ ակոսներում և մարգը ցանկածածկում են փտած գոմաղբով կամ տորֆով:

    Սնուցում

    Տերևային մաղադանոսը 1-2 անգամ սեզոնի ընթացքում սնուցում են ազոտ պարունակող օրգանական պարարտանյութով: Արմատապտղային մաղադանոսը սնուցում են վեգետացիոն շրջանի սկզբում և մեկ անգամ էլ օգոստոսին:

    Բերքը հավաքելը

    Տերևային մաղադանոսի տերևները պոկում և օգտագործում են ողջ վեգետացիոն շրջանում, իսկ արմատապտուղները հավաքում են խոր աշնանը՝ մինչև կայուն ցրտերը:

    Պահպանումը

    Արմատապտղային մաղադանոսը պահում են սառնարանում կամ նկուղում, ինչպես գազարը:  բույսերի մի մասը կարելի է թողնել այգում՝ գարնանը վաղահաս տերևներ ունենալու համար: Մաղադանոսը շատ լավ դիմանում ձմռանը և կարող է վնասվել միայն երբ ձյուածածկ չկա և շատ ցուրտ է:

    Կիրառումը բուսաբուժությունում

    Անհիշելի ժամանակներից մաղադանոսը կիրառվել է բուսաբուժությունում որպես ուժ վերականգնող, վերքեր ապաքինող և լնդերը ամրացնող միջոց:

    Մաղադանոսը կարգավորում է նյութափոխանակությունը օրգանիզմում, խթանում է աղիների գործունեությունը և մարսողական ֆերմենտների արտադրությունը: Ուստի մաղադանոսը լայնորեն կիրառվում է մարսողական հիվանդությունները բուժելիս և ախորժակը վերականգնելու համար:

    Մաղադանոսը կիրառվում է նաև որպես միզամուղ միջոց:

    Մաղադանոսի թուրմն օգտագործվում է պեպենները հեռացնելու համար, ինչպես նաև սալջարդերը և միջատների կծած տեղերը բուժելու համար:

    Հղիության շրջանում խորհուրդ չի տրվում մաղադանոս ուտել: Նաև պետք է իմանալ, որ մաղադանոսի հյութը երիկամների վրա գրգռիչ ազդեցություն ունի:

    Մաղադանոսի աճեցնելը սենյակային պայմաններում

    Մաղադանոսը կարելի է աճեցնել տանը՝ լուսամուտի գոգին և ըմբոշխնել կանաչ վիտամինները ամբողջ տարին:

    Դրա համար կարելի է աշնանը այգուց մի քանի բույս փորել-հանել, բերել տուն ու տնկել ծաղկաթաղարի մեջ: Սենյակային պայմաններում մաղադանոսը շատ լավ աճում է 15-20 սմ խորությամբ, պարարտ հողում, եթե բավարար լուսավորություն կա և պարբերաբար ջրվում է: Տնկելուց 5-6 շաբաթ անց մաղադանոսը կձևավորի հոտավետ տերևների փառթամ փունջ:

    Կարելի է նաև ցանել մաղադանոսը: Գերադասելի են գանգրավոր տերևայն տեսակները, քանի որ դրանք արագ են աճում և փառթամ տերևներ ունեն: Սերմերը ցանելուց առաջ պետք է թրջել, իսկ ծաղկաթաղարը տեղադրել լավ լուսավորված տեղում: Ծիլերը հայտնվելուց հետո, անհրաժեշտության դեպքում պետք է նոսրացում կատարել և շարունակել աճեցնել մինչև լիարժեք տերևների գոյանալը:

    Հղումներ

  • Դափնի ազնիվ

    Դափնին (անգլ․՝ Bay tree, Bay laurel, Sweet bay, ռուս․՝ Лавр, լատ․՝ Laurus nobilis) երկիր մոլորակի հնագույն բույսերից մեկն է, մշտադալար ծառ է կամ թուփ։

    Հայրենիքը հավանաբար Փոքր Ասիան է, բնության մեջ հանդիպում է նաև Միջերկրական ծովի արևադարձային ափամերձ գոտիներում։ Մշակվում է Ղրիմում և Այսրկովկասում։
    Հնագույն ժամանակներից համարվել է փառքի և հաղթանակի խորհրդանիշ։ Դափնու ճյուղերից պատրաստված պսակներով պարգևատրում են հաղթանակած մարզիկներին. Արվեստի և գիտության ասպարեզում աչքի ընկած մարդկանց շնորհում են «Լաուրեատի»=դափնեկրի կոչում, օրինակ` Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր։
    Տերևաթաղանթը կաշվեպատ է, կոթունը` կարճ։ Բաց կանաչավուն մանր ծաղիկների փնջիկներն աճում են տերևածոցերում։ Պտուղը մուգ կապույտ կորիզապտուղ է։
    Բուժիչ նպատակներով մթերում են երկամյա տերևները, ճիշտ չորացրած հումքն ունի բաց կանաչ գույն։ Տերևը պարունակում է եթերային յուղ, դաբաղային և դառը նյութեր, խեժ, օրգանական թթուներ, տանին, կատեխին, ֆլավոններ, անտոցիաններ։
    Տերևից և պտղից ստացված պատրաստուկներն ունեն ախտահանող, գույները հեռացնող, շաքարի բաղադրությունն իջեցնող, ցավազրկող, քրտնարտադրությունը խթանող, ցավազրկող, հանգստացնող հատկություն։ Եթերային յուղն ունի հակաբակտերիալ, հակավարակային և հակասնկային հատկություններ։
    Հնուց հայտնի է եղել հայ բուժարարներին, Ա. Ամասիացին գրել է. «Կասլայը (դափնի) օժտված է տարրալուծվող հատկությամբ, օգնում է նյարդերի հիվանդությունների, անդամալուծության, դեմքի ծռվածության, ճաղատության դեպքում, նպաստում է մազերի աճին։ Օգտակար է շնչահեղձության ժամանակ, տարրալուծում է քարերը և բուժում է միզապարկի բոլոր հիվանդությունները, բացում է լյարդի և փայծաղի խցանումները։ Օգնում է ջրգողության դեպքում, սպանում է փորի ճիճուներին, դաշտան է առաջացնում, ներծծում է ուռուցքները։ Լավ հակաթույն է։ Օգնում է նստանյարդի հիվանդությունների, ոսկրացավի դեպքում։
    Դափնու ծառի բնափայտից եթե մի փոքր կտոր կապեն նորածնի օրորոցին, նա հանգիստ կքնի։
    Դափնու տերևների ու քացախի եփուկի ջուրը եթե պահեն բերանում, ատամի ցավը կկտրվի»։

    Զգուշացում։ Դափնու պատրաստուկներն ունեն կապող հատկություն, փորկապությունից խուսափելու համար բուժման ընթացքում հարստացրեք ձեր սննդակարգը թաղանթանյութ պարունակող բանջարեղեններով` դդում, սև սալոր, գազար, բազուկ և այլն։

    Դափնու տերևի պատրաստուկները խստորեն հակացուցված են լեղապարկի, ենթաստամոքսային գեղձի, ստամոքսի և 12-մատնյա աղիի խոցային, լեղաքարային հիվանդությունների սրացման շրջանում։
    Խստորեն պահպանեք դեղատոմսերում նշված և օգտագործման չափաքանակները։ Այլ կերպ կարող եք վնաս պատճառել աղեստամոքսային համակարգին և միզուղիներին։
    Ռևմատիզմ. Մանրացրած դափնու տերևներով լցրեք ապակե տարայի կեսը, ավելացրեք տաքացրած բուսայուղ, 10 օր թրմեք տաք տեղում, քամեք։ Յուղամզվածքով մերսեք հիվանդ հոդերը։
    Մեջքի ցավ. Թարմ 10-12 միջին դափնետերևներին ավելացրեք 300 մլ եռջուր, եփեք 30 րոպե (փակ վիճակում)։ Խմեք 100 մլ` նախաճաշից առաջ։ Շարունակեք հինգ օր, ընդմիջեք 10 օր։
    Վնասվածք, կոտրվածք. Մանրացրած դափնետերևը, 100 գրամ հումքը 10-12 օր թրմեք 500 մլ օղու մեջ, մութ տեղում։ Քամեք։ Օգտագործեք շփումների համար։

    • Ոգեթուրմի ջրային լուծույթով (1։20) կատարեք ողողումներ ստոմատիտի դեպքում։

    Օստեոխոնդրոզ. Մանրացրեք և խառնեք դափնու 20 հատ, հապալասի (Vaccinium) 1 ճ/գ տերևները, 2 ճ/գ մեղրախոտ(stevia)։ Հումքը 4 ժամ թրմեք 500 մլ ջրում` ջերմապահում, քամեք։ Խմեք 2-ական ճ/գ, օրը 3-4 անգամ, ուտելուց 20 րոպե առաջ։ Շարունակեք 14 օր, ընդմիջեք 10 օր։
    Արթրիտ. Դափնու մանրացրած 5 տերևներին ավելացրեք 300 մլ եռջուր, 5 րոպե եփեք, 4-5 ժամ թրմեք ջերմապահում։ Քամեք, փոքր չափաբաժիններով խմեք օրվա ընթացքում։
    Շարունակեք 3 օր, ընդմիջեք 10 օր և կրկնեք։ Բուժման ընթացքում պահպանեք համապատասխան սննդակարգ։
    Քրոնիկ խոլեցիստիտ, լեղաքարային հիվանդություն. 10 չոր դափնետերևն աղացեք սրճաղացով, ավելացրեք 200 մլ տաքացրած բուսայուղ, 5 րոպե եփեք թույլ կրակի վրա (ջրային բաղնիք)։ Մեկ շաբաթ թրմեք մութ, տաք տեղում։ Խմեք տասական կաթիլ, օրը 3 անգամ, ուտելուց 20 րոպե առաջ, միաժամանակ խմեք որևիցե լեղամուղ թուրմ։ Միջոցն օգտագործեք հիվանդ հոդերի մերսման համար։
    Անգինա. Մանրացրեք 5 դափնետերև, լցրեք 500 մլ եռջրի մեջ, 3 րոպե եփեք, 1 ժամ թրմեք, քամեք, կատարեք ողողումներ։
    Ականջի բորբոքում. 2 ճ/գ մանրացրած դափնետերևը 2 ժամ թրմեք տաք տեղում, 200 մլ եռջրի մջ։ Ականջից արտադրության դեպքում մաքրեք անցուղիները և կաթեցրեք 2-3 կաթիլ թուրմ, որից հետո ծածկեք բամբակե խծուծով։ Կատարեք քնելուց առաջ։
    Այրոցք. Խառնեք հավասար քանակությամբ մանրացրած դափնետերև (ծաղկման շրջանում հավաքած) և խնկածաղկի խոտը։ Հումքի 1 թ/գ-ն 20-30 րոպե թրմեք 200 մլ եռջրի մեջ, քամեք։ Խմեք 100-ական մլ` օրը 1-2 անգամ։
    Քրտնարտադրություն. 20-30 հատ դափնետերևը 30 րոպե թրմեք 500 մլ եռջրում, քամեք։ Կատարեք ոտքերի լոգանք (քսեք թևատակերին)։ Չխմեք։

    • Թուրմով ցայեք մազերը մազաթափության և թեփոտման դեպքում։

    Դիմադրողականությունը բարձրացնող. 2-3 մանրացրած դափնետերևը 3 ժամ թրմեք ջերմապահում 100 մլ եռջրում։ Խմեք 1-ական ճ/գ, օրը 3 անգամ, ուտելուց 20 րոպե առաջ։ Շարունակեք 2-3 օր։ Կարող եք կրկնել 15 օրից ոչ շուտ։
    Բրոնխիտ. 200 մլ սառը ջրի մեջ լցրեք 3 մանրացրած դափնետերև, մեկ երրորդ թ/գ կերակրի սոդա։ Դրեք կրակին և պահեք այնքան ժամանակ, մինչև եռա, որից հետո թուլացրեք կրակը, թողեք եփվի ևս 30 րոպե, երբ գոլանա` քամեք և լուծեք թուրմի մեջ 1 ճ/գ մեղր։ Խմեք 1-2 թ/գ` ուտելուց 30 րոպե առաջ։
    * Շաքարային դիաբետ. Դափնու 5 տերևը 2-3 ժամ թրմեք 300 մլ եռջրի մեջ, տաք տեղում, քամեք։ Խմեք 100-ական մլ` օրը 3 անգամ։
    Աղբյուրը © 168.am

    Հղումներ

  • Կտավատի ձեթի մասին


    https://youtu.be/qw61xK1bxgM

  • Ինչպես օգտագործել կտավատի սերմերը

    Եթե որոշել եք ճիշտ սննդակարգի անցնել, նիհարել եւ առողջ ապրելակերպ սկսել, ուրեմն պետք է օգտագործել կտավատի սերմեր։ Շատ դիետոլոգներ կարծում են, որ կտավատի սերմերը նախընտրելի են, քան կտավատի յուղը, քանի որ սերմերն ավելի հարուստ են օգտակար նյութերով։
    Դեռեւս վաղուց կտավատի սերմերը օգտագործել են որպես վիտամիններ А, В, Е-ի, հակաօքսիդանտների, ճարպաթթուների եւ հանքային աղերի աղբյուր։ Սակայն այս բոլոր օգտակար նյութերը պահպանվում են ճիշտ օգտագործման դեպքում։
    Կտավատի սերմերը կարելի է լցնել առօրյա կերակուրների՝ հատկապես հացաբուլկեղենի, յոգուրտի, մածունի եւ շիլաների մեջ. օրական պետք է օգտագործել 5գ.։ Ի դեպ, վերջերս Կանադայում մի նախագիծ է մշակվել, համաձայն որի՝ հացաբուլկեղենի մեջ պետք է կտավատի սերմեր օգտագործել (մինչեւ 12%)։
    Սակայն կտավատի սերմերով հաճախ թուրմեր են պատրաստում, որոնք նախընտրելի է ըմպել թարմ վիճակում։
    Դրա համար անհրաժեշտ է մեկ թեյի գդալ սերմը մանրացնել սրճաղացի մեջ եւ ավելացնել մեկ բաժակ եռացրած ջրի մեջ։ Այնուհետեւ պետք է թողնել, որ փոքր-ինչ սառչի եւ խմել։
    Բացի այդ, կարելի է մեկ թեյի գդալ սերմը լցնել երկու բաժակ ջրի մեջ, լուծույթը լցնել թերմոսի մեջ եւ թողնել ամբողջ գիշեր։ Այս դեպքում թուրմը (100մլ.) հարկավոր է ըմպել ուտելուց առաջ։
    Կարելի է նաեւ պատրաստել հետեւյալ թուրմը։Մեկ ճաշի գդալ սերմը անհրաժեշտ է լցնել եռացրած ջրի մեջ եւ եփել մարմանդ կրակի վրա՝ տարայի կափարիչը փակ վիճակում։ Այն օգտագործվում է նախորդ բաղադրատոմսի նման։
    Նշենք, որ պատրաստման որ մեթոդն էլ ընտրեք, միեւնույնն է, սերմերի օգտակար հատկանիշները մի քանի օր անց կթողնեն իրենց դրական ազդեցությունը։
     

    Աղբյուրը՝  Progulshica.ru