Category: Բույսեր

Թթվառվույտ
Թթվառվույտ կամ գառնականջիկ (անգլ․՝ Wood sorrel, ռուս․՝ Кислица, լատ.՝ Oxalis), թթվառվույտազգիների ընտանիքի բազմամյա պալարավոր կամ սոխուկավոր խոտաբույսերի ցեղ է։

Հայտնի է մոտ 850 (այլ ավալներով՝ 700-800), Հայաստանում՝ 1 տեսակ՝ եղջրավոր թթվառվույտ (Oxalis corniculata)։ Եղջրավոր թթվառվույտը տարածված է Տավուշի և Սյունիքի մարզերի ստորին ու միջին լեռն, գոտիներում, Երևանի շրջակայքում։ Աճում է կավային լանջերին, ստվերոտ, խոնավ վայրերում, գետափերին։
Թթվառվույտը դեղաբույս է, պարունակում է վիտամին C, թրթնջկաթթու։ Պատրաստուկներն օգտագործվում են լեղապարկի հիվանդությունների, տենդի դեպքերում, նաև որպես միզամուղ։

Խնամքը

Լույսի պահանջը՝ ցրված, պայծառ լույս։
Օդի ջերմաստիճանը
- ամռանը՝ +20…+25°C
- ձմռանը՝ +14…+18°C
Ջրելը՝ շոգ եղանակին առատ
Ցողելը՝ շոգ օրերին
Սնուցումը՝ ծաղկող բույսերի համար նախատեսված պարարտանյութերով, 2 շաբաթը մեկ անգամ։

Հողախառնուրդը՝
- ճմահող (1)
- տերևային բուսահող (1)
- տորֆ (1)
- ավազ (1)
Թթվառվույտի տեսակներ

Թթվառվույտ եռանկյունաձև (անգլ.՝ False Shamrock, Purple Shamrock, Love Plant, ռուս.՝ Кислица треугольная, լատ.՝ Oxalis triangularis)

Թթվառվույտ եղջրավոր (Creeping woodsorrel, Кислица рожковая, Oxalis corniculata)

Թթվառվույտ քառատերև (Iron Cross, Оксалис четырёхлистный, Oxalis tetraphylla, Oxalis deppei)

Թթվառվույտ սովորական (Wood sorrel, Оксалис обыкновенный, Oxalis acetosella)

Թթվառվույտ բազմերանգ (Candy cane sorrel, Оксалис разноцветный, Oxalis versicolor)

Թթվառվույտ օկա (Oca, Оксалис клубненосный или ока, Oxalis tuberosa)

Թթվառվույտ Բոուվիի (Bowie’s wood-sorrel, Оксалис Боуви, Oxalis bowiei)

Թթվառվույտ չիլիական (Chilean oxalis, Оксалис железистолистный, Oxalis adenophylla)

Թթվառվույտ օբտուսա (Оксалис Обтуса, Oxalis obtusa)

Հղումներ
March 11, 2018
Կալատեա
Կալատեա

Հղումներ
- Calathea. From Wikipedia, the free encyclopedia.
- Калатея. Материал из Википедии — свободной энциклопедии.
March 8, 2018
Ալոկազիա
Ալոկազիան (անգլ.՝ Alocasia, ռուս.՝ Алоказия, լատ.՝ Alocasia) նվիկազգիներին պատկանող բազմամյա բույսերի ցեղ է։ Հայտնի է մոտ 70 տեսակ: Բույսի տեսակները հանդիպում են Ասիայի երկրների (Չինաստան, Թայվան, Հնդկաստան, Բանգլադեշ, Ճապոնիա, Օվկիանիա, Ավստրալիա) արևադարձային գոտիներում, ինչպես նաև կենտրոնական Ամերիկայում։ Աճում են առաջնային և երկրորդային անտառներում, ճահճուտ տեղանքում, ոչ հաճախ լեռնային շրջաններում։
Բարձրարժեք դեկորատիվ բույս է, տեսակների մեծ մասը չի հանդուրժում բացասական ջերմաստիճան, դրա համար էլ որպես այգինեգործական բույս օգտագործում են միայն տաք և խոնավ կլիմա ունեցող երկրներում։ Մյուս երկրներում օգտագործվում է բնակարանների և ինտերյերի կանաչապատման համար։ Նախընտրում է հումուսով հարուստ հող, տաք և խոնավ կլիմա, պահանջում է հավելյալ սնուցում։ Ամռանը պահանջում է կիսաստվեր, ձմռանը՝ վառ լուսավորություն։
Ալոկազիայան բազմանում է սերմերով, ցողունային կտրոններով ինչպես նաև բաժանումով։

Հղումներ
March 8, 2018
Ֆիլոդենդրոն
Ֆիլոդենդրոն (անգլ.՝ Philodendron, ռուս.՝ Филодендрон, լատ.՝ Philodendron)

Հղումներ
- Philodendron. From Wikipedia, the free encyclopedia.
- Филодендрон. Материал из Википедии — свободной энциклопедии.
March 8, 2018
Բեգոնիա
Բեգոնիա (փղականջ, անգլ.՝ Begonia, ռուս.՝ Бегония, լատ.՝ Begonia), բեգոնազգիների ընտանիքի մշտադալար կամ տերևաթափ բազմամյա խոտաբույսերի, կիսաթփերի, լիանների, երբեմն՝ սուկուլենտ բույսերի ցեղ։ Հայտնի է 1000 (այլ տվյալներով՝ 800) տեսակ։ ՀՀ-ում տարածված են բազմաթիվ գեղազարդիչ տեսակներ, որոնք օգտագործվում են ծաղկային ձևավորումներում և բնակարաններում աճեցնելու համար։

Հղումներ
March 8, 2018

Թաղարների մեջ բույսեր աճեցնելու ուղեցույց

Անվանումը	Լույսը	Թաղարի նվազագոյն չափսը* [լիտր]	Քանակը թաղարում** [բույս]	Հեռավորությունը բույսերի միջև [սմ]
Ռեհան Basil		1	1
Սոխ կտրող Chives		1	3
Վաղենակ Calendula		1-2	3-5	8-10
Տերեփուկ կապույտ Bachelor Buttons		1-2	3-5	8-10
Մեխակ Dianthus		1-2	3-5	8-10
Թավշածաղիկ Marigold		1-2	3-5	8-10
Ջրկոտեմ Nasturtium		1-2	3-5	8-10
Մաղադանոս Parsley		1-2	1
Զառ-մանուշակ Pansy		1-2	3-6	8-10
Անանուխ Peppermint		1-2	3-5	8-10
Ուրց Thyme		1-2	1
Արուգուլա Arugula		2	3-5	8-10
Արևքուրիկ Hyssop		2-4	1
Հազար Lettuce leaf		2-20	6-60	5-8
Շվեյցարական մանգոլդ Swiss chard		4	4-5	10-15
Դդում Pumpkin		4	1
Եղեսպակ Sage		4	1
Սոխ կանաչ Onions green		4	10-12	5-8
Խնկենի սովորական Oregano		4	1
Գազար Carrots		4-20	8-40	5-8
Համեմ չինական Cilantro		4-20	1	20-30
Սամիթ Dill		4-20	12-60	20-30
Լոբի (թուփ) Beans, Bush		8	3	10-15
Լոլիկ Չերրի		8	1
Բադրիջան Eggplant		8-20	3
Գանգրակաղամբ Kale		8-20	3	25-38
Սոխ Onions		8-20	3-5	10-13
Սիսեռ Peas		8-20	3-6	8-10
Պղպեղ Peppers, bell		8-20	1
Պղպեղ կծու Peppers, hot		8-20	1
Վարունգ (մագլցող)		12-20	3	Խմբել կենտրոնում
Վարունգ (թուփ)		12-20	1
Լոբի (մագլցող) Beans, Pole		20	3	5-10
Բրոկոլի Broccoli		20	1-2	31-46
Դդմիկ Squash		20	1
Դդմիկ Zucchini		20	1
Լոլիկ		20	1
Կանտալուպ Cantaloupe		20	1
Կաղամբ Cabbage		20-60	1-3	30-46

* Որքան փոքր է թաղարը, այնքան հաճախ բույսը ջրելու կարիք է առաջանում՝ երբեմն օրը երկու և ավելի անգամ:
** Կախված է թաղարի ձևից:
Տես նաև

ԲԱՆՋԱՐԵՂԵՆ ԱՃԵՑՆԵԼՈՒ
ՀԱՄԱՐ ՆԱԽԱՏԵՍՎԱԾ ԾԱՂԿԱԹԱՂԱՐՆԵՐԻ ՉԱՓՍԵՐԸ

January 16, 2018

Գլիցինիա
Գլիցինիան (անգլ.՝ Wisteria, ռուս.՝ Глициния, լատ.՝ Glicinia Wistaria) պատկանում է լոբազգիների (Leguminosae) ընտանիքին։ Հայրենիքը Չինաստանը և Ճապոնիան է։

Հղումներ
January 3, 2018
Անթուրիում
Անթուրիումը (անգլ.՝ Anthurium, ռուս.՝ Антуриум, լատ.՝ Anthurium) պատկանում է նվիկազգիների (Araceae) ընտանիքին։ Բնության մեջ աճում է Կենտրոնական և Հարավային Ամերիկաների արևադարձային գոտիներում: 500-ից ավելի անթուրիումի տեսակներ կան:
Եթե փնտրում եք սենյակային ծաղիկ, որը աշնանն ու ձմռանը պայծառ գույներ կավելացնի ձեր բնակարանին, գնեք անթուրիում: Ճիշտ խնամքի դեպքում այն ծաղկում է համարյա անընդհատ: Կան նաև անթուրիումի այնպիսի տեսակներ, որոնք արժեքավոր են շնորհիվ իրենց տերևների գեղեցկության:

Ուշադրություն
```
Անթուրիումի բոլոր տեսակները թունավոր են, խնամելիս պետք է զգույշ լինել և հեռու պահել մանկահասակներից:
```
Իրականում անթուրիումի ծաղիկ համարվող վառ գույն ունեցող մասը բուն ծաղիկի՝ կոնաձև, սպիտակ կողրիկի ծածկոց-տերևն է: Երբ ծաղկելն ավարտվում է այդ ծածկոց-տերևը կանաչում է և վերածվում է սովորական տերևի:
Անթուրիումը բուրմունք ունի: Տարբեր տեսակների բուրմունքը տարբեր է:
Անթուրիումը կարող է մինչև 70 սմ բարձրության հասնել:

Անթուրիումի սենյակային տեսակները
1. Սենյակային պայմաններում հիմնականում հիբրիդային տեսակներ են աճեցնում: Ամենատարածվածը Անդրեի Դակոտա Անթուրիումն է, որը վառ կարմիր “ծաղիկներով” ծաղկում է շուրջ տարին:
2. Տարածված է նաև Շերցերի Անթուրիումը, որի ծածկոց-տերևներն ավելի կլորավուն են: Ծաղիկները կարող են լինել կարմիր, նարնջագույն կամ բծավոր սպիտակ:
3. Ինչպես ասվեց, կան նաև զուտ գեղեցիկ տերևների համար աճեցվող տեսակներ:
Խնամքը

Լուսավորությունը

Անթուրիումին անհրաժեշտ է ցրված, պայծառ լույս՝ առանց արևի ուղիղ ճառագայթների: Չնայած անթուրիումին հաճախ դասակարգում են որպես ստվերադիմացկուն բույս, խոր ստվերում այն լավ չի աճի ու չի ծաղկի:
Հյուսիսային պատուհանագոգերն, օրինակ, ամենահարմարավետ տեղը չեն անթուրիումի համար: Լավագույն տեղերը արևմտյան և արևելյան պատուհանների մոտ են:

Օդի ջերմաստիճանը

Անթուրիումը ջերմություն սիրող բույս է: Ձմռանը օդի ջերմաստիճանը չպետք է նվազի + 16-ից: Ամռանը ամենահարմարավետ ջերմաստիճանը +28 է:
Կարևոր խնդիր է բույսը միջանցքահովերից, իսկ ձմռանը նաև ջեռուցման սարքերից հեռու պահելը:

Օդի խոնավությունը

Խոնավասեր է: Լավ կլինի անթուրիումի ծաղկամանը տեղադրել լայն, ջրով ու ավազով կամ մանր խճաքարով լի տակդիրի վրա, ինչպես նաև պարբերաբար ջրով ցողել բույսի շրջակա օդը: Բուսի տերևները ցողելը այնքան էլ ցանկալի չէ, քանի որ ջրի կաթիլները չորանալուց հետո սպիտակ բծեր են թողնում տերևների վրա:
Տերևների վրայի փոշին անհրաժեշտ է մաքրել փափուկ, խոնավ սպունգով:

Ջրելը

Ջրում են երբ չորանում է ծաղկամանի հողի վերին շերտը: Կարևոր է թույլ չտալ ոչ հողի լրիվ չորացումը, ոչ էլ ճահճացումը:
Օդի ջերմաստիճանի նվազմանը զուգահեռ քչացնում են ջրելու հաճախականությունը

Տեղափոխելը
- Արագ աճն ու ծաղկելն ապահովելու համար, մինչև 5 տարեկան դառնալը անթուրիումը ամեն տարի տեղափոխում են նոր՝ քիչ ավելի մեծ ծաղկամանի մեջ: Հինգ և ավելի տարեկան բույսերը տեղափոխում են 3 տարին մեկ:
- Տեղափոխելիս ստուգում են բույսի արմատների վիճակը և հեռացնում են վնասված, փտած արմատները, իսկ կտրված քները մշակում են ածխափոշով:
- Կարևոր է նոր ծաղկամանում լավ դրենաժային շերտ ստեղծելը:
- Եթե բույսը “ձագուկներ” է տվել, դրանք կարելի է առանձնացնել:
- Ծաղկաման ընտրելիս նկատի ունեցեք, որ բույսի փոքր-ինչ նեղված վիճակը խթանում է ծաղկելը, իսկ ազատ տեղ ունենալը նպաստում է “ձագուկների” ի հայտ գալուն:
Հողախառնուրդը

Հողախառնուրդը պետք է լինի պարարտ ու թեթև, որպեսզի արմատներին օդ հասնի: Ցանկալի է, որ հողախառնուրդում լինեն ճմահող, փշատերևի մանրեցված (2-5 սմ կտորներ) կեղևվ խոշոր ավազ, պեռլիտ ու փայտածուխ:
Հողախառնուրդի անհրաժեշտ թթվայնությունը՝ թույլ թթվային (pH 5,5-6,5):

Մտղաշ բույսերի համար հողախառնուդի բաղադրատոմս
- Տորֆ – 1 մաս;
- Սֆագնում-մամուռ – 1 մաս;
- Սոճենու մանրեցված կեղև (2-5 սմ կտորներ) – 1 մաս;
- Պերլիտ – 1 մաս:
Մեկ և ավելի տարեկան բույսերի համար հողախառնուդի բաղադրատոմս
- Տորֆ – 2 մաս;
- Ճմահող – 0,5 մաս;
- Սոճենու մանրեցված կեղև (2-5 սմ կտորներ) – 1 մաս;
- Տերևային բուսահող – 1 մաս;
- Սֆագնում-մամուռ – 1 մաս;
- Խոշոր կարմիր ավազ կամ մանրեցված աղյուս – 1 մաս;
- Փայտածուխ – 0,2 մաս:
Սնուցումը

Գարնանն ու ամռանը անթուրիումը լրացուցիչ սնուցման կարիք ունի: Օգտակար կլինի նաև պարբերաբար, ջրելու հետ մեկտեղ առտաարմատային սնուցում կազմակերպելը:

Բազմացումը

Անթուրիումը բազմացնում են՝
1. Բույսը տեղափոխելիս խոշոր բույսերը բաժանելով կամ “ձագուկներն” առանձնացնելով: Բաժանելու համար բույսը կտրատում են սուր, ախտազերծված դանակով, իսկ կտրվածքները մշակում են ածխափոշով: Առանձնացված բույսերը ջրում են չափավոր՝ գերխոնավ հողի մեջ “ձագուկները” չեն կպնի:
2. Տերև ու օդային արմատ ունեցողկտրոնը արմատակալման դնելով:
3. Սերմերով: Սակայն տնական պայմաններում սերմեր ստանալն ու դրանցով բազմացնելը բավականին բարդ գործ է: Անհրաժեշտ է ճիշտ ժամանակին արհեստական փոշոտում կազմակերպել, այնուհետև ճիշտ ժամանակին սերմը վերցնել ու անմիջապես տնկել: Անթուրիումի պտուղներն ու սերմերն էլ հասունանում է 9-12 ամսում, իսկ սերմից աճեցված բույսը սկսում է ծաղկել երրորդ տարում միայն:
Բույսի երիտասարդացումը

Աճին զուգահեռ անթուրիումի ներքևում մնացած տերևները մահանում են, իսկ նորերը աճում են գագաթից: Ժամանակի հետ բույսը կարող է կորցնել իր դեկորատիվ տեսքը, ուստի երիտասարդացման կարիք է առաջանում:
Երիտասարդացման համար կտրում և ջրի կամ այլ սուբստրատի մեջ արմատակալման են դնում բույսի գագաթը՝ անհրաժեշտ քանակությամբ հանգուցամեջեր թեղնելով վրան:

Հղումներ
January 3, 2018
Ցրտադիմացկուն արմավենիներ

Հողմաղաց արմավենի, Chinese windmill palm, Windmill palm, Китайская веерная пальма, Trachycarpus fortunei
(-18°C)
Դիմանում է մինչև −18 °C ոչ երկարատև ցրտերին:

Հողմաղաց արմավենի Վագների, Трахикарпус Вагнера, Trachycarpus fortunei var.wagnerianus
(-20°C)
Հողմաղաց արմավենու ավելի գեղեցիկ ու ցրտադիմացկուն տեսակն է: Ծածկած վիճակում կարող է դիմանալ նույնիսկ −35 °C աստիճան կարճատև ցրտին:

Մացառախոզի արմավենի, Needle palm, Пальма дикобраза, Rhapidophyllum hystrix (−23 °C)
Լավ է աճում խոնավ գրունտում ու կիսաստվերում: Դիմանում է −25 °C ից −28 °C կարճատև ցրտերին, բայց կարող է ցրտահարվել 1-2 շաբաթ ձգվող −20 °C ցրտից:

Սաբալ արմավենի, Sabal palm, Сабаль пальмовидный, Sabal palmetto
(−13 °C)

Գաճաճ Սաբալ, Dwarf palmetto, Сабаль малый, Sabal minor
(-18 °C)

Կանարյան խուրմա, Canary Island date palm, Pineapple palm, Финик канарский, Phoenix canariensis
(−12 °C)

Խամերոփս, Mediterranean dwarf palm, European fan palm, Хамеропс приземистый, Chamaerops humilis
(18°C)

Չիլիական արմավենի, Chilean wine palm, Юбея чилийская, Jubaea chilensis (−16 °C )

January 3, 2018
Շվեդական բաղեղ
Շվեդական բաղեղը (անգլ.՝ Swedish ivy, Swedish begonia, ռուս.՝ Плектрантус мутовчатый, լատ.՝ Plectranthus verticillatus) ոչ մի կապ չունի Շվեդիայի ու բաղեղների հետ: Բնության մեջ աճում է Ճապոնիայի, Հնդկաստանի, Մալազիայի և Աֆրիկայի արևադարձային գոտիներում, իսկ շվեդական անունը վաստակել է Շվեդիայում որպես սենյակային բույս լայն տարածում գտնելուց հետո:
Բազմամյա, ծաղկող խոտաբույս է, աճում է շատ արագ, մեծանում է հասնելով 60-80 սմ բարձրության ու լայնքի:

Խնամքը

Օդի ջերմաստիճանը

Ամռանը՝ սենյակի ջերմաստիճանը, օգտակար է, եթե գիշերվա ջերմաստիճանը փոքր-ինչ ցածր է ցերեկայինից:
Ձմռանը՝ +10°С աստիճանից ոչ ցածր:

Օդի խոնավությունը

Հատուկ պահանջներ չկան, լավ է տանում սենյակի չոր օդը, սակայն, տերևները մաքրելու համար պարբերաբար ցողելը չի խանգարի:

Լուսավորությունը

Սիրում է պայծառ, ցրված լուսավորություն: Ձմռանը ցանկալի է տեղադրել հարավարևմտյան ուղղության պատուհանի գոգին, իսկ գարնանից սկսած, այդ պատուհանից 1 մետր հեռավորության վրա:

Հողախառնուրդը

Հողի նկատմամբ պահանջկոտ չէ, սակայն լավ չի աճում ծանր, կավային գրունտում: Լավագույն բաղադրատոմսն է՝
- Տերևային բուսահող՝ 1 մաս;
- Խոշոր ավազ կամ պեռլիտ՝ 1 մաս;
- Տորֆ՝ 1 մաս:
Պետք է նաև ապահովել լավ դրենաժ:

Ջրելը

Ջրում են հնացված, փափուկ ջրով, չափավոր, ամռանը մի քիչ ավելի շատ: Ջրել պետք է այն պահին երբ հողը մի քիչ չորացել է իսկ տերևները թոշնելու նշաններ են տալիս: Հողի լիովին չորանալն անթույլատրելի է:

Պարարտացումը

Վեգետացիոն շրջանում, ամսական 1-2 անգամ լրացուցիչ սնուցում է պետք տալ, ընդվորում, նախընտրելի են օրգանական պարարտանյութերը:

Բազմացումը

Հեշտությամբ բզմացվում է գագաթային կտրոններով, որոնք արմատակալման են դրվում ջրում կամ խոնավ ավազի մեջ:

Տեղափոխումը

Արագ է աճում, ուստի տարին մեկ անագամ ավելի մեծ ծաղկամանի մեջ տեղափոխելու կարիք կա: Երբ շատ մեծանալով բույսը կորցնում է դեկորատիվ տեսքը, պարզապես նոր բույս են ստանում կտրոններից:
Էտը
Գարնանը, խիտ ու թարմ թուփ ունենալու համար, խորը էտ են անում՝ թողնելով 10 սմ երկարությամբ ճյուղեր:

Բարդություններ

Շվեդական բաղեղը կարող է ենթարկվել ալրատզերի, սարդոստայնային տիզերի հարձակմանը:
Եթե բույսը դանդաղեցնում է աճը ու նոր տերևները փոքր են, ուրեմն պետք է տեղափոխել բույսը ավելի մեծ ծաղկամանի մեջ:
Մանր, դալկացած տերևները խոսում են լուսավորության պակասի մասին:
Պայծառ արևի տակ տերևները դեղնում են կցկվում կամ էլ մուգ դառչնագույն են դառնում ու չորանում:
Շատ ջրելու հետևանքով կարող են թափվել տերևները, իսկ ճյուղերը սկսեն փտել:

Հղումներ
- Plectranthus verticillatus. From Wikipedia, the free encyclopedia.
January 2, 2018