Երիցուկը (անգլ.՝ Chamomile, ռուս.՝ Ромашка, լատ.՝ Matricária) բարդածաղկավորների ընտանիքին պատկանող մինչև 30 սմ բարձրության հասնող միամյա խոտաբույս է։
Tag Archives: ծաղիկ
Շանբերան
Շանբերան կամ առյուծաբերան (անգլ.՝ Dragon flowers կամ Snapdragons, ռուս.՝ Льви́ный зев, Антирри́нум, լատ.՝ Antirrhínum), խլածաղկազգիների ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա դեկորատիվ խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 40 տեսակ։ Հայաստանում մշակության մեջ է 1 տեսակ՝ Շանբերան խոշորը (Antirrhínum majus)։
Շանբերանը սկսում է ծաղկել գարնան վերջին ու շարունակում է մինչև աշնան առաջին ցրտերը:
Շանբերանը բազմամյա բույս է, սակայն հաճախ աճեցվում է որպես միամյա: Ցրտադիմացկուն լինելով այն կարող է ձմեռել խորը էտված և ծածկված վիճակում ու ծաղկել հաջորդ գարնանը:
Բազմացումը
Շանբերանի սերմերը մի քանի տարի պահպանում են իրենց ծլողունակությունը: Ցանել կարելի է և՛ անմիջապես բաց գրունտում, և՛ սածիլավորել: Սերմերը ծլում են 2,5-3 շաբաթ անց:
Հողը
Շանբերանի աճի համար թեթև և պարատ հողը ամենահարմարավետն է, իսկ հողի լավագույն կազմը՝ հավասար չափերով ավազի, տորֆի և կոմպոստի խարնուրդը: Հողի ամենահարմարավետ թթվայնությունը՝ рН 6-8:
Տնկելը
Շանբերանը կարելի է աճեցնել ինչպես բաց, արևկող տեղում, այնպես էլ կիսաստվերում: Բարձրահասակ տեսակները տնկում են միմյանցից 40-50 սմ հեռավորությամբ, միջնահասկաները՝ 30 սմ, ցածրահասակները՝ 20 սմ, իսկ գաջաջները՝ 15 սմ:
Սածիլը պետք է տնկել լավ խոնավեցված գրունտի մեջ:
Խնամքը
Շանբերանը պահանջկոտ բույս չէ, առանձնահատուկ խնամքի կարիք չունի: Պարբերաբար ջրել, փխրեցնել հողը և մաքրել մոլախոտերից, անհրաժեշտության դեպքում, լրացուցիչ սնուցում տալ՝ ահա ամբողջ խնամքը:
Ջրել անհրաժեշտ է միայն խիստ չոր, անանձրև եղանակին՝ գերադասելի է վաղ առավորտյան: Ջրելու հաջորդ օրը կամ նույն երեկոյան ցանկալի է փխրեցնել հողը և քաղհանել մոլախոտերը:
Բարձրահասակ տեսակները ցանկալի է կապել խշմարի: Թոշնող ծաղիկները պոկում են, որպեսզի բույսը այլևս ուժ չծաղսի դրանց վրա:
Եթե ուզում եք շնաբերանը երկար ծաղկի, թույլ մի տվեք այն սերմնազամբյուղներ ձևավորի: Հենց վերջին ծաղիկները թոշնեն, պետք է ամենաներքևի ծաղիկի տակից կտրել ծաղկաբույլի շյուղը, ինչից հետո նոր ընձյուղներ կառաջանան ու կծաղկեն:
Եթե շնաբերանը աճեցնում եք որպես բազմամյա ծաղիկ, ուշ աշնանը կտրեք դրա բոլոր ճյուղերը, թողնելով հողի մակերեսից 5-8 սմ բարձրության վրա և ծածկեք բույսը փայտի սղոցուքի ու տորֆի խառնուրդով կամ, պարզապես, չոր տերևներով:
Եթե շնաբերանն աճեցնում եք որպես միամյա ծաղիկ, ապա պետք է ժամանակին կտրել ծաղկելն ավարտած ծաղկաբույլերը, որպեսզի սերմեր չառաջանան և ինքնացանում տեղի չունենա:
Երբ և ինչպես հավաքել շանբերանի սերմերը
Շանբերանի սերմերը հավաքում են երդ դրանք դեռ ամբողջովին հասունացած չեն: Հետո դրանք չոր, լավ օդափոխվող տեղում թողնում են հասունանալու համար: Սերմերը հավաքելու համար կտրում են ծաղկաբույլի վերին, դեռ ծաղկող հատվածը իսկ ներքևի մասի վրա թղթե տոպրակ հագցնում, ներքևից տոպրակի բերանը կապում ու ճյուղը կտրում են:
Տոպրակը, շրջված վիճակում կաղում են չոր, լավ օդափոխվող տեղում և սպասում, մինչև սերմնազամբյուղները հասունանալով պահտեն և դուրս թափեն սերմերը:
Հավաքված սերմերն այնուհետև լցնում են ստվարաթղթե կամ թղթե արկղիկների մեջ ու պահում չոր տեղում՝ +3-5 ºC ջերմությամբ միջավայրում:
Հղումներ
Հոտավետ ոլոռիկ
Հոտավետ ոլոռիկը (անգլ․՝ Sweet pea, ռուս․՝ Чина душистая, Душистый горошек, լատ.՝ Láthyrus odorátus) բակլազգիների (թիթեռնածաղկավորներ) ընտանիքին պատկանող տափոլոռի տեսակ է: Վայրի վիճակում աճում է Հարավային Իտալիայում և Սիցիլիա կղզում։ Ցողունը բարակ է, թույլ, սողացող։ Տերևները զույգ փետրաձև են, վերջանում են բեղիկներով, որոնց միջոցով բույսը կպչում է հենարանին և բարձրանում մինչև 1, 5-ից մինչև 2 մետր։ Ծաղիկները խոշոր են, հոտավետ, վառ կարմիր, երկնագույն, մուգ կապույտ գույների։ Բազմացվում է սերմերով, ծաղկում է շատ առատ։ Որպես դեկորատիվ բույս վաղուց մշակվում և օգտագործվում է այգիների, պուրակների, պատշգամբների կանաչապատման համար։
Բազմամյա բույս է, պահանջկոտ է լույսի և ջերմության նկատմամբ: Սակայն ցրտադիմացկուն էլ է, կարող է դիմանալ օդի ջերմաստիճանի մինչև -5°C կարճատև իջեցմանը:
Հոտավետ ոլոռիկ աճեցնելու հետ կապված որոշ նրբություններ
- Հոտավետ ոլոռիկն իմաստ չունի սածիլել, որովհետև այն լավ չի տանում տեղափոխումը: Բացի այդ, եթե մտադիր եք սածիլը աճեցնել լուսամուտի գոգին, ապա լույսը չի բավարարելու և սածիլը ձգվելու է:
- Սերմերը պինդ թաղանթ ունեն, այնպես որ լավ կլինի ցանելուց առաջ դրանք 2-3 ժամ թրջել գոլ ջրում ու այնուհետև ծլեցնել խոնավ լաթե անձեռոցիկի մեջ: Ծլած սերմերն անմիջապես ցանվում են իրենց համար նախատեսված տեղում: Կա բացառություն: Հոտավետ ոլոռիկի տեսակներ կան՝ բաց դեղնավուն և սպիտակ ծաղիկներով, որոնց սերմերը թրջելուց փչանում են: Դրանց սերմերը ցանում են չոր վիճակում:
- Ցանել սերմերը պետք է ամենալուսավոր տեղում՝ 2-3 սմ խորությամբ: Այլ տեղերում էլ հոտավետ ոլոռիկը կծաղկի, բայց ավելի ուշ ու ոչ այնքան բուռն, որքան արևի տակ:
- Հողը, որտեղ աճեցնելու եք հոտավետ ոլոռիկը, պետք է պարարտ լինի, չափավոր խոնավ և ոչ թթվային (рН մինչև 7,5):
- Որպեսզի կողային ճյուղեր առաջանան, առաջին երեք տերևներն առաջանալուց հետո բույսի գագաթը պետք է կտրել:
- Բույսին պետք է աճի ճիշտ ուղղություն տալ և կապել ճյուղերը այնպես, որ կրող պատվանդանը, ցանկապատը կամ հյուսացանցը հավասարապես փաթաթված լինի բույսով:
- Ջրել պետք է կանոնավոր և առատ:
- Ամիսը երկու անգամ լրացուցիչ սնուցում կատարեք օրգանական պարարտանյութերով:
- Եթե ժամանակին հեռացվեն ծաղկելն ավարտած ծաղկաբույլերը, կարելի կլինի բույսի ծաղկելը երկարաձգել մինչև խոր աշուն:
- Խորհուրդ չի տրվում հաջորդ տարին հոտավետ ոլոռիկը նույն տեղում ցանել, բայց եթե դա անհրաժեշտ է, պետք է փոխել հողի նվազագույնը վերին շերտը և չմոռանալ կանոնավոր պարարտացնել: