Tag Archives: վարսակ

ՎԱՐՍԱԿԸ ՈՐՊԵՍ ՍԻԴԵՐԱՏ

Վարսակը (անգլ.՝ Oat, ռուս.՝ Овёс, լատ.՝  Avena),  հացազգիների ընտանիքի խոտաբույս է։ Վարսակը, ինչպես և Աշորան, արագ կանաչ զանգված է ձևավորում, ուստի այն կարելի է աճեցնել ազատ տարածքում՝ գարնանից աշուն, կամ հիմնական մշակաբույսերից առաջ և հետո:
Վարսակը դիմանում է ցրտին, բայց կտրուկ ցրտահարումները մահաբեր են նրա համար:
Վարսակն իրեն լավ է զգում, բացի աղուտներից ու ավազուտներից, բոլոր տիպի հողերում: Բարելավում է թթվային ու տորֆային հողերը:
Վարսակի արմատները շատ լավ փխրեցնում են հողը և բարելավում կառուցվածքը, ինչպես նաև վերացնում են արմատի փտախտ (корневая гниль) հիվանդությունը:
Համեմատած այլ սիդերատների հետ, վարսակը առանձնապես չի պարարտացնում հողը, այնպես որ, այն, որպես կանոն, ցանում են Ոլոռի կամ Վիկի հետ խառնած:
Ցանում են գարնանից մինչև աշուն՝ այն հաշվարկով, որ մինչև ցրտերը հասցնեն հնձել և խառնել հողի հետ:
Ծանր, կավային հեղերում ցանում են 3 սմ խորությամբ, իսկ թեթև հողերում՝ 6 սմ:
Ծլելու շրջանում պահանջկոտ է խոնավության հանդեպ:
Հնձում են մինչև հասկերի առաջանալը: Քայքայվելիս Վարսակը թեթև յուրացվելի կալիում է փոխանցում, ինչպես նաև օրգանական նյութեր:

Հղումներ

Սիդերատներ

Սիդերատները բույսեր են, որոնք աճեցվում են հիմնական կուլտուրայից առաջ կամ կողքին՝ հողը հարստացնելու, օգտակար նյութերով հագեցնելու և հողի կառուցվածքը բարելավելու նպատակով: Հաճախ սիդերատներին կոչում են կանաչ պարարտանյութ:
Որպես կանոն, սիդերատները արագ կանաչ զանգված են ձևավորում, որը հնձվում և թողնվում է հողի վրա որպես պաշտպանիչ շերտ կամ խառնվում է հողի հետ որպես սնունդ: Իսկ հողի մեջ մնացած արմատները որոշ ժամանակ անց փտում են հարստացնելով հողը ու միևնույն ժամանակ ծակոտկեն ու ջրա-օդաթափանց դարձնելով այն:
Միևնույն ժամանակ սիդերատները, իրենց թփերով ստվերելով գրունտը և հզոր արմատներով ճնշում են մոլախոտերին:
Բացի այդ սիդերատները բարենպաստ կենսապայմաններ են ստեղծում օգտակար միկրոօրգանիզմների, որդերի և այլ մանր միջատների համար, իսկ հնձվելուց հետո լավ կեր են դառնում:
Կան նաև շատ սիդերատներ, որոնք այլ մշակաբույսերի կողքին աճելով, իրենց արտադրություններով բարենպաստ ազդեցություն են ունենում դրանց վրա կամ վանում են վնասատուներին:
Սիդերատների՝ մարգերի ազատվելուց հետո իրականացված աշնանացանը պաշտպանում է հողը քամու և ջրային էրոզիայից, նպաստում են ձյան կուտակմանը, ինչը պաշտպանում է հողը ցրտահարումից:
Եթե հողը խիստ անբերրի է, ապա խորհուրդ է տրվում մեկ տարի այն ցանել միայն սիդերատներով՝ անընդհատ հնձելով ու նոր ցանք կատարելով: Մնացած դեպքերում սիդերատներ ցանում են հիմնական մշակաբույսերից առաջ, հետո կամ կողքին:

Սիդերատները, ըստ գործառույթի, կարելի է բաժանել հետևյալ խմբերի
  • մթնոլորտից ազոտի կորզում և կուտակում – լոբազգիներ;
  • ֆոսֆատների փոխակերպում դյուրայուրացվելի ձևերի – լոբազգիներ, մանանեխ, հնդկացորեն;
  • ազոտի կորզում հողից, հողի հանքայնացումից պաշտպանություն – խաչածաղկավորներ, հացահատիկայիններ;
  • հողի փխրեցում մեծ խորությամբ – մանանեխ, բողկ, լուպին, կորնգան, հնդկացորեն;
  • պաշպանություն նեմատոդներից – լոբազգիներ, արևածաղիկ, ֆացելիա:

Սիդերատներն ըստ ընտանիքների

Լոբազգիներ
Գաղտրիկազգիներ
Ֆացելիա (Phacelia, Фацелия, լատ.` Phacelia)
Խաչածաղկավորներ
Հացահատիկայիններ
Հնդկացորենազգիներ
Հնդկացորեն (Fagopyrum, Гречиха, լատ.՝ Fagopyrum)
Աստղածաղկազգիներ
Հավակատարազգիներ
Հավակատար (Amaranth, Амарант, լատ.՝ Amaranthus)
Հնդկոտեմազգիներ
Հնդկոտեմ (Nasturtium, Настурция, լատ.՝ Tropaeoium)
Հղումներ