Հողի, հողի տեսակների և որակի մասին

Ինչ է հողը:
Հայաստանի հողը հիմնականում առաջացել է հրաբխային ապարների հիման վրա:  Համեմատաբար ցածր բարձրություններում տարածված են դարչնագույն և շագանակագույն հողատեսակները: Իսկ որոշ վայրերում, Արաքսի հովտում` աղային և աղաճահճուտային հողատեսակները: Լեռնային միջին գոտում մեծ տարածում ունեն լեռնային սևահողերը, իսկ մեծ բարձրունքներում` լեռնա-մարգագետնային հողերը:
Հողի թթվայնությունը

Հողի պաշտպանությունը

  1. Մոլչ

mulch
գոյական 1. կոթունք, կիսանեխ յարդ, փսիաթ։
a material (such as decaying leaves, bark, or compost) spread around or over a plant to enrich or insulate the soil.
Мульча – это любой материал, укрывающий почву сверху. Она сохраняет влагу, держит прохладу, проводит воздух и создает комфорт живым рыхлителям почвы.
Մուլչացում (անգլ.՝ mulch — ծղոտով, գոմաղբով ծածկել), հողի համատարած կամ միջշարքերի ծածկումը մուլչով (մուլչաթղթով, տորֆի մանրուքով, գոմաղբով, կոմպոստով, թափված տերևներով ևն)։ Կիրառվում է բանջարային, պտղատու, հատապտղատու, դեկորատիվ և այլ բույսերի աճեցման ժամանակ։ Մուլչացումը նվազեցնում է միջշարքային մշակության վրա ծախսվող աշխատանքները, դրականորեն է ներգործում բույսերի աճման պայմանների և հողի բերրիության վրա․ կրճատում է գոլորշիացումը հողի մակերևույթից, պակասեցնում օրվա ընթացքում դրա ջերմաստիճանի տատանման ամպլիտուդը, պաշտպանում դաշտի մակերևույթը հողատարումից, կանխում հողի կեղևի առաջացումը, ընկճում մոլախոտերի աճը ևն։

  1. Հումուս

Հումուս, (լատ.՝ humus, հող), հողի օրգանական, սովորաբար մուգ գունավորված մասը, ձևավորվել է բուսական և կենդանական մնացորդների կենսաքիմիական փոփոխություններից։ Հումուսի բաղադրության մեջ են մտնում հումինաթթուները (առավել կարևոր են հողի բերրիության համար) և ֆուլվոթթուները։ Հումուսը պարունակում է բույսերի սննդառության հիմնական տարրերը, որոնք մանրէների ներգործությունից դառնում են մատչելի բույսերի համար։ Հումուսի քանակով և որակական կազմով են պայմանավորված հողի գույնը, ստրուկտուրան, ջրա-ֆիզիկական առանձնահատկությունները, կլանունակությունը և այլն։ Հումուսը հողի գենետիկական տիպերի ամենակարևոր ցուցանիշներից է. օրինակ, Հայաստանում կիսաանապատային հողերը պարունակում են 1-2% հումուս, շագանակագույն հողերը՝ 2-4% , սևահողերը՝ 4, 5-12%, լեռնամարգագետնային հողերը՝ 8-32%։

Հողի պարարտացումը

Օրգանական պարարտանյութեր

  1. Կոմպոստ

Կոմպոստ (գերմ.՝ Kompost, իտալ.՝ composta, լատ.՝ compositus-բաղադրամաս), միկրոօրգանիզմների կենսագործունեության ազդեցության հետևանքով զանազան օրգանական նյութերի քայքայումից ստացվող պարարտանյութ։ Կոմպոստացման ժամանակ բույսերին մատչելի սննդատարրերի (ազոտ, ֆոսֆոր, կալիում) պարունակությունը օրգանական զանգվածում բարձրանում է, վնասազերծվում են ախտածին միկրոֆլորան և ճիճուների ձվերը, թաղանթանյութի, հեմիթաղանթանյութի և պեկտինային նյութերի քանակությունը նվազում է, պարարտանյութը դառնում է սորուն, որը հեշտացնում է հողի պարարտացումը։ Կոմպոստը պատրաստվում է գոմաղբից, տորֆից, գոմաղբահեղուկից, թռչնաղբից, վուշի և կանեփի կեղևանքից (կեղևացոլք), տերևներից, արևածաղկի ցողուններից, եգիպտացորենի կոթուններից, ոչ պիտանի կերերից և արտադրական թափոններից, աղբից և այլն։ Տարածված են տորֆագոմաղբային, տորֆակոյաջրային և տորֆաֆեկալային, գոմաղբահողային, գոմաղբաֆոսֆորիտային կոմպոստերը։ Կոմպոստը կիրառվում է բոլոր կուլտուրաների համար, գրեթե նույն չափաքանակով, ինչ գոմաղբը (15-40 տ/հա)։ Տրվում է ցելի, ցրտահերկի, կրկնավարի, ինչպես նաև սածիլման ժամանակ։ Պարարտացնող հատկություններով չի զիջում գոմաղբին, իսկ որոշ տեսակները գերազանցում են։
Հողի պարարտացումը
Ինչպես վերևում նշվեց Հայաստանի հողերը այնքան էլ հարուստ չեն հումուսով, այսինքն բավարար պարարտ չեն լավ բերք ստանալու համար: Միայն մշակվող հողի պարարտացման միջոցով կարելի է ապահովել բույսերի առողջությունն ու բարձր բերքատվությունը:
Օրգանական հողագործությունում հողի պարարտացման համար կարևոր նշանակություն ունի սիդերատների կիրառումը։ Սիդերատները բույսեր են, որոնք աճելով հողում և/կամ կտրվելով և խառնվելով հողի հետ պարարտացնում են այն:
Սիդերատների մասին մանրամասն տեղեկացեք այստեղ՝ ===>

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *