All posts by Partizpan

Բույսեր, Դեկորատիվ ծառեր, Ծառեր

Եղեգնարմավ

Leave a comment

Եղեգնարմավը (անգլ․՝ Neanthe bella palm, Parlor palm, ռուս․՝ Хамедорея, լատ․՝ Chamaedorea) արմավենազգիների ցեղ է, որն ընդգրկում է 107 տեսակի ցածրահասակ ծառեր, որոնք լայնորեն տարածված են Հարավային եւ Կենտրոնական Ամերիկաներում։ Դրանք համեմատաբար ցածրահասակ, 0.3-6 մ բարձրությամբ, եղեգնին նման, բարակ ճյուղերով արմավենիներ են։

Եղեգնարմավը սենյակային պայմաններում լավ աճող արմավենիներից է։ Նաև ընդգրկված է բնակարանի կամ աշխատասենյակի օդը մաքրող բույսերի ցանկում։

Եղեգնարմավի առավել հայտնի տեսակներն են՝

Եղեգնարմավ նրբագեղ (անգլ․՝ Neanta Bell palma, Salon palma, ռուս․՝ Хамедорея изящная, լատ․՝ Chamaedorea elegans)
Եղեգնարմավ Զեյֆրիցի (անգլ․՝ Bamboo palm, ռուս․՝ Хамедорея Зейфрица, լատ․՝ Chamaedorea seifrizii)

Խնամքը

Օդի ջերմաստիճանը։ Լավագույնը +16…+20°C տիրույթն է: Ձմռանը +12…+15°C: Բացասաբար է արձագանքում չափազանց բարձր եւ ցածր ջերմաստիճաններին: Եթե սենյակի օդը աստիճանաբար է սառչում, ապա արմավենու վրա դա քիչ է ազդում, նույնիսկ եթե օդի ջերմաստիճանը իջնի մինչեւ +10°C : Բույսի լիարժեք աճի եւ զարգացման համար անհրաժեշտ է օդի կանոնավոր օդափոխություն:

Օդի խոնավությունը։ Հարմարավետ է սենյակի օդի մոտ 50% խոնավությունը, սակայն իրեն վատ չի զգում նաև մի փոքր ավելի ցածր խոնավության դեպքում։ Ամռանն անհրաժեշտ է հնեցված ջրով պարբերաբար ցողել բույսը։

Լուսավորությունը։ Սիրում է պայծառ, ցրված լույս։ Արևի ուղիղ ճառագայթներից պետք է հեռու պահել։

Ջրելը։ Ամռանը ծաղկամանի հողը պետք է միշտ չափավոր խոնավ լինի։ Ջրել պետք է հողի վերին շերտի չորանալուց անմիջապես հետո։ Ձմռանը էականորեն քիչ են ջրում։

Հողախառնուրդը։ Կարելի է գնել սենյակային բույսերի համար նախատեսված պատրաստի հողախառնուրդ։ Ինքնուրույն պատրաստելու համար միմյանց, հավասար չափերով խառնում են փտած գոմաղբ, տորֆ, ավազ և ճմահող։

Սնուցումը։ Սնուցումն անհրաժեշտ է միայն ակտիվ աճի շրջանում։ Ամսկան երկու անգամ պետք է սնուցել հատուկ արմավենիների համար նախատեսված կամ ցանկացած այլ համալիր հանքային պարարտանյութով։

Տեղափոխումը։ Խորհուրդ է տրվում եղեգնարմավը այլ, քիչ ավելի մեծ ծաղկաման տեղափոխել միայն խիստ անհրաժեշտության դեպքում՝ երբ արմատներն այնքան են մեծացել, որ դուրս են գալիս ծաղկամանի դրենաժային անցքերից։ Բույսի աճի դանդաղումը նույնպես կարող է դառնալ այդպիսի անհրաժեշտության ցուցիչ: Բավականին դժվար է մեծահասակ, մեծ բույսը տեղափոխելը։ Այն դառնում է ծանր ու մեծ: Նման դեպքերում տեղափոխելու փոխարեն կարելի է փոխել ծաղկամանի հողի վերին շերտը՝ այն չափով, որքան թույլ կտա արմատային համակարգը։

Տեղափոխման հրատապ անհրաժեշտություն կարող է առաջանալ բույսի հիվանդության կամ հողում մեծ թվով վնասատուների առկայության, ինչպես նաև շատ ջրելուց հողի թթվելու դեպքերում: Իսկ եթե ​​իրավիճակը կրիտիկական չէ, ապա պետք է սպասել և տեղափոխումն անել վաղ գարնանը՝ երբ բույսի ակտիվ աճը դեռ չի սկսվել:

Բազմացումը։ Խնամքի բոլոր կանոններին հետևելու դեպքում հնարավոր է հասնել եղեգնարմավի ծաղելուն և բազմաթիվ արմատամերձ «ձագուկներ» առաջանալուն։ Կենսունակ սերմեր ստանալու համար անհրաժեշտ է բույսի երկու սեռից էլ նույն սենյակում ունենալ, փոխարենը «ձագուկներին» առանձնացնելով կարելի է հեշտությամբ բազմացնել բույսը: Կարելի է նաև թուփը կիսելով բազմացնել եղեգնարմավը։

Սերմերով բազմացումն ամենաբարդն է, այդ դեպքում շատ կարևոր է, որ սերմերը թարմ լինեն: Սերմերը պետք է հավաքել և անմիջապես, մոտ հինգ օրով դնել թրջվելու աճի խթանիչի կամ սովորական ջրի մեջ: Հետո, յուրաքանչյուր սերմից վրայից զգուշորեն հանում են փափուկ կեղևը: Այդ փափուկ շերտի տակ կա նաև կոշտ շերտ, որի ամբողջականությունը պետք է փոքր-ինչ վնասել՝ սկարիֆիկացնել, օրինակ, օգտագործելով փոքրիկ, եռանկյունաձև խարտոց։ Դրանից հետո սերմերը ցանում են պատրաստված հողի մեջ և ծածկվում ապակիյով կամ թափանցիկ թաղանթով: Հողը պետք է պարբերաբար խոնավացվի, իսկ ցանքը օդափոխվի: Առաջին ծիլերը, կախված պայմաններից, հայտնվում են մեկից վեց ամիս անց:

Հիվանդություններ և վնասատուներ։ Լավ խնամքի դեպքում վնասատուները վտանգ չեն ներկայացնի, բացառությամբ դրանցից մեկի՝ սարդոստայնային տիզի, որը կարող է շատ խնդիրներ առաջացնել: Դրանց հայտնվելու դեպքում, պետք է անհապաղ միջոցներ ձեռնարկել։

Եղեգնարմավի տերևների ծայրերը կարող են չորանալ, ինչը օդի անբավարար խոնավության հետևանք կարող է լինել: Նոր տեղ տեղափոխված բույսի տերեւները կարող են սկսել դեղնել, ինչը կանցնի նոր տեղին հարմարվելուց հետո։ Աճին զուգընթաց, եղեգնարմավի ներքևի մասի տերևների չորանալն ու թափվելը բնական բան է:

Հղումներ

Բոնսայ, Բույսեր, Դեկորատիվ ծառեր, Ծառեր, Սաղարթավոր զարդաբույսեր, Սենյակային բույսեր

Նագեյա

Leave a comment

Նագեյան (անգլ․՝ Nageia, ռուս․՝ Нагейя, լատ․՝ Nageia) Պոդոկարպ (Podocarpaceae) ընտանիքին պատկանող փշատերեւների ցեղ է, որն ընդգրկում է 1-54 մ բարձրությամբ մշտադալար թփեր և ծառեր:

The Plant List բույսերի տվյալների շտեմարանի տվյալներով (2021թ․ մայիսի դրությամբ) նշված է նագեյայի 6 տեսակ՝

  • Nageia fleuryi (Hickel) de Laub. Մինչեւ 30 մետր բարձրությամբ, բրգանման սաղարթով ծառ է։ Աճում է Կամբոջայում, Չինաստանում, Թայվանում, Լաոսում և Վիետնամում: Փայտը շատ արժեքավոր է, օգտագործվում է երաժշտական գործիքների, ուտելու փայտիկներ, ամանեղեն պատրաստելու համար:
  • Nageia formosensis (Dummer) C.N.Page Աճում է միայն Թայվանում։
  • Nageia maxima (de Laub.) de Laub. Աճում է միայն Մալայզիայում։
  • Nageia motleyi (Parl.) de Laub. Աճում է Բրունեյում, Ինդոնեզիայում, Մալայզիայում, Թաիլանդում։
  • Նագեյա Նագի (Asian bayberry, Nagi, Broadleaf Podocarpus) Nageia nagi (Thunb.) Kuntze Աճում է Չինաստանում, Թայվանում, Ճապոնիայում, լեռնալանջերին՝ 200-1200 մ բարձրության վրա։ Ցրտադիմացկունությամբ համապատասխանում է 9-11-րդ գոտիներին։ Նախկինում կոչվում էր Podocarpus nagi։
  • Nageia wallichiana (C.Presl) Kuntze It is a tree 10–54 մ բարձրությամբ ծառ է։ Աճում է Բրունեյում, Կամբոջայում, Չինաստանում, Հնդկաստանում, Ինդոնեզիայում, Լաոսում, Մալայզիայում, Մյանմայում, Թաիլանդում և Վիետնամում։
Նագեյա Նագիի սերմերը

Կարող է աճել և՛ թեթև (ավազոտ), միջին (կավային) և ծանր (կավե) հողերում: Նախընտրում է խոնավ հողը: Հողի թթվայնությունը pH ՝ թթու, չեզոք և հիմնական (ալկալային) հողեր: Կարող է աճել կիսաստվերում (բաց անտառ) կամ արևի տակ:

Նագեյա Նագին Չինաստանումմ և Ճապոնիայում տնկում են պարտեզներում, զբոսայգիներում, արգելավայրերում և նույնիսկ որպես փողոցային ծառեր։ Այն նաև տարածված է որպես բոնսայի ծառ: Փայտն օգտագործվում է տներ և կամուրջներ կառուցելու, կահույք, սպասք և այլ իրեր պատրաստելու համար: Սերմերից ստացվում է ուտելի յուղ, որն օգտագործվում է նաև արդյունաբերության մեջ:

Նագեյա Նագիի խնամքը սենյակային պայմաններում

Նագեյան սենյակում առողջարար ազդեցություն ունի։ Այն ոչ միայն մեղմ բուրմունք ունի, այլև ֆիտոնիցիդներ է արտադրում, որոնք ճնշում են օդի միջի պաթոգեն միկրոֆլորային։

Նագեյան նաև բոնսայի համար ամենաշատ օգտագործվող փշատերևներից է։

Լույսը։ Նագեյան լուսասեր է, անհրաժեշտ է ապահովել պայծառ լուսավորություն, երկար լուսային օր, որից մի քանի ժամը արևի ուղիղ ճառագայթների ներքո։

Օդի ջերմաստիճանը։ Ձմռանը պետք է պահել զով միջավայրում՝ +10․․․+12°С ջերմաստիճանում։ Օդի ջերմաստիճանը +6С° չպիտի նվազի։

Օդի խոնավությունը։ Խոնավասեր է։ Անհրաժեշտ է հնեցված, սենյակային ջերմաստիճանի ջրով պարբերաբար ցողել բույսը։

Ջրելը։ Ամռանը առատ, ցուրտ ամիսներին՝ չափավոր, այնպես որ ծաղկամանի հողը ամբողջովին չչորանա։

Սնուցումը։ Վեգետացիոն շրջանում բույսը պետք է ամիսը մեկ անգամ սնուցել համալիր պարարտանյութով։

Տեղափոխելը։ Այլ, քիչ ավելի մեծ ծաղկաման տեղափոխում են տարին մեկ անգամ, գարնանը։ Մեծահասակ բույսերը տեղափոխում են ըստ անհրաժեշտության՝ 2-3 տարին մեկ։

Հողախառնուրդը։ Հարմար է փշատերի համար նախատեսվախ պատրաստի հողախառնուրդը։ Ինքնուրույն պատրաստելու համար միմյանց են խառնում՝

Հողախառնուրդը պետք է թեթև թթվայնություն ունենա։

Հիվանդություններ և վնասատուներ։ Նագեյան շատ հազվադեպ է հիվանդանում կամ ենթարկվում վնասատուների հարձակմանը։

Սերմերով բազմացումը

Նագեյայի սերմերը ցանելուց առաջ պետք է ստրատիֆիկացվեն։ Սերմերը փաթաթում են տորֆամամուռով (սֆագնում մամուռով), դնում են օդափոխման անցքերով պոլիէթիլենային տոպրակի մեջ ու պահում են սառնարանի ներքին, ամենատաք մասում (t=+2…+4ºС): 60 օր անց սերմերը հանում են, զգուշորեն առանձնացնում են մամուռից և ցանում են տորֆից, գետի ավազից և վերմիկուլիտից կազմված հողախարնուրդի մեջ՝ միմյանցից 5 սմ հեռու և 1 սմ խորությամբ։

Հնարավոր է, որ որոշ սերմեր ծլած լինեն ստրատիֆիկացման ընթացքում։ Այդ դեպքում, չվնասելու համար, դրանք ցանում են առանց մամուռից առանձնացնելու։

Ցանքը լավ խոնավացնում են, ծածկում են թափանցիկ թաղանթով կամ ապակով և դնում են տաք, լավ լուսավորված տեղում, հետագայում պարբերաբար օդափոխում ու խոնավացնում են։ Ծիլերը հայտնվում են 2-8 շաբաթ անց։

Հղումներ

Բույսեր, Դեկորատիվ թփեր, Թփեր, Սաղարթավոր զարդաբույսեր, Սենյակային բույսեր

Զմրուխտե ծառ

Leave a comment

Զմրուխտե ծառը (անգլ․՝ China doll, Emerald tree, Serpent tree, ռուս․՝ Радермахера, լատ․՝ Radermachera sinica) բիգնոնիազգիների ընտանիքին պատկանող, մշտադալար ծառ է, որն աճում է Հարավային Չինաստանի եւ Թայվանի մերձարեւադարձային լեռնային շրջաններում:

Բնական պայմաններում այն կարող է հասնել մինչև 30 մ բարձրության, իսկ բնի տրամագիծը 1 մետրի։ Շատ բուրավետ, սպիտակ, շեփորաձև ծաղիկները բացվում են ընդամենը մեկ գիշերով և թոշնում են հաջորդ օրվա արևի տակ։

Սենյակային պայմաններում 1-1.5 մետրից չի բարձրանում և չի ծաղկում։

Խնամքը սենյակային պայմաններում

Լուսավորությունը

Զմրուխտե ծառին պայծառ, ցրված լույս է պետք: Լավ է աճում նաև մասնակի ստվերում, կարճ ժամանակով կարող է դիմակայել արևի ուժեղ ճառագայթներին։ Արևելքին կամ արևմուտքին նայող պատուհանի գոգը լավագույնս համապատասխանում է բույսի պահանջին։ Դեպի հարավ նայող պատուհանի գոգին դնելու դեպքում, լավ կլինի բույսը պաշտպանել կեսօրի արևից: Բույսի ճյուղերի չծռվելու և համաչափ աճ ապահովելու համար, անհրաժեշտ է պարբերաբար պտտել ծաղկամանը:

Օդի ջերմաստիճանը

Զմրուխտե ծառը բավականին ջերմասեր է, բայց խիստ շոգին դժվար է դիմանում։ Օդի սենյակային ջերմաստիճանը (+22․․․+25ºС) ամենահարմարն է։ Ձմռանը, բույսին հանգստի ժամանակ ապահովելու համար, ջերմաստիճանը կարելի է իջեցնել մինչև +16ºС։ +11 ºС -ից ցածր ջերմաստիճանը կարող է կործանարար լինել։

Օդի խոնավությունը

Զմրուխտե ծառը խոնավասեր է։ Անհրաժեշտ է հնեցված, սենյակային ջերմաստիճանի ջրով հաճախակի ցողել բույսը: Ամռանը, ժամանակ առ ժամանակ, կարելի է գոլ ջրով ցնցուղի տակ լողացնել։

Ջրելը

Վեգետացիոն շրջանում առատ ջրելու կարիք ունի, բայց պետք է թույլ չտալ ջրի լճացում ու գերխոնավություն։ Չի կարելի նաև թույլ տալ, որ ծաղկամանի հողը ամբողջությամբ չորանա: Ջրում են հենց որ ծաղկամանի հողի վերին շերտը չորանա։

Աշնանը և ձմռանը ջրելու քանակը և ծավալը նվազեցնում են: Այդ ժամանակահատվածում ջրում են հողի վերին շերտի չորանալուց 2 օր անց։

Սնուցելը

Գարնանն ու ամռանը սնուցում են դեկորատիվ-սաղարթավոր բույսերի համար նախատեսված պարարտանյութերով։ Սեզոնի սկզբին բույսը սաղարթ աճեցնելու համար ազոտի գերակշռմամբ պարարտացման կարիք ունի, իսկ աշնանը պետք է կիրառել ֆոսֆոր-կալիումային պարարտանյութեր:

Պարարտանյութը պետք է տալ փաթեթի վրայի հրահանգին համապատասխան չափաբաժնով: Փորձառու այգեգործները խորհուրդ են տալիս նախքան սնոււցում տալը ջրել բույսը և մեկ-երկու ժամ հետո նոր պարարտացնել այն։

Զմրուխտե ծառը լավ է արձագանքում նաև սաղարթային սնուցմանը: Տերևները կարելի է ցողել պարարտանյութի կես չափաբաժնի լուծույթով: Այդպես սննդարար նյութերը շատ ավելի արագ են ներծծվում, իսկ սաղարթը ձեռք է բերում փայլուն զմրուխտի երանգ:

Էտը և սաղարթի ձևավորումը

Զմրուխտե ծառը կարելի է կամ որպես ծառ աճեցնել, կամ փարթամ թուփի տեսքով: Առաջին դեպքում, աճի սեզոնի ողջ ընթացքում բնի ստորին մասից հեռացնում են բոլոր կողային ճյուղերը: Իսկ որպեսզի փարթամ թփի ձև ստանա, քշտում են բոլոր ճյուղերի վերին բողբոջները՝ խթանելով դրանց ճյուղավորումը:

Տեղափոխելը

Այլ, քիչ ավելի մեծ ծաղկաման տեղափոխելու համար լավագույն ժամանակը գարնան սկիզբն է: Այդ ժամանակ է ծառը ձմեռային «հանգստից» հետո սկսում ակտիվորեն աճել: 5 տարեկանից երիտասարդ բույսերը տեղափոխելու կարիք է առաջանում համարյա ամեն տարի։ Մեծահասակ բույսերի ծաղկամանը փոխում են մոտ երեք տարին մեկ՝ եթե ծաղկամանում արդեն նեղվածք է և արմատները դուրս են եկել դրենաժային անցքերից։ Եթե ոչ, ապա կարելի է բավարարվել հողի վերին շերտը (4-5 սմ) փոխելով:

Զմրուխտե ծառի արմատները բավականին հզոր են, ուստի ծաղկամանը պետք է լինի լայն և խոր, բայց ոչ շատ մեծ։ Ծաղկամանի ծավալը պետք է մոտավորապես հավասար լինի արմատային համակարգի ծավալին, որպեսզի ծառի արագ աճը որոշ չափով զսպվի։

Ծաղկամանում լավ դրենաժ ապահովելը շատ կարևոր է։

Հողախառնուրդը

Հարմար է արմավենիների և/կամ ցիտրուսայինների համար նախատեսված պատրաստի հողախառնուրդը։ Ինքնուրույն պատրաստելու համար իրար են խառնում՝

Բազմացումը

Զմրուխտե ծառը բազմացնում են կտրոններով կամ անդալիսի միջոցով:

Կտրոնները արմատակալման դնելու լավագույն ժամանակը մայիսն է կամ հունիսի սկիզբը: Կտրոն ստանալու համար կտրում են ցողունի մի մասը՝ տերևով ու տերևային հանգույցով: Կտրած տեղը մշակում են ակտիվացված ածխի փոշիյով կամ արմատավորում խթանող դեղամիջոցով։ Այնուհետև կտրոնը 2-3 սմ խորությամբ խրում են տորֆի և ավազի խառնուրդ հանդիսացող սուբստրատի մեջ, լավ ջրում են ու ծածկում թափանցիկ թաղանթով։ Ցանքը դնում են տաք և լուսավոր տեղում, պարբերաբար օդափոխում են և խոնավացնում:
Կտրոնները բավականին արագ են արմատավորվում: Արդեն 1,5–2 ամիս անց երիտասարդ բույսերը կարելի է լինում տեղափոխել առանձին ծաղկամանի մեջ։

Անդալիսի միջոցով բազմացնելու համար, մայր բույսի երկար ճյուղերից մեկը մոտեցնում են հողին, հողին դիպչող հատվածը ազատում են տերևներից, այդ տեղում մի փոքր վնասում են կեղևը և թաղում հողի մեջ։ Գագաթը պետք է դրսում մնա։ Մեկ այլ տարբերակով, նույնն անում են օդի մեջ՝ տերևներից ազատված հատվածը պարուրում են հողով կամ մամուռով ու փաթաթում են ցելոֆանով։ Երկու դեպքում էլ այդ հատվածները մշտապես խոնավ պետք է պահվեն։ Արմատների առաջանալուց հետո, այդ հատվածը առանձնացնում են մայր բույսից և տնկում են նոր ծաղկամանում։

Հնարավոր բարդություններ

  • Ճյուղերը անբնական ձգվում են։ Սովորաբար դա տեղի է ունենում ձմռանը, երբ լույսի պակաս կա: Բույսը պետք է պահել զով տեղում և պայծառ լույսի ներքո: Կարելի է ցերեկային լույսով լրացնել լուսավորության ժամերը։
  • Տերևների ծայրերը չորանում են, տերևները կորցնում են իրենց ամրությունը և չորանում են։ Սենյակի օդը շատ չոր է կամ բույսը անբավարար է ջրարբիացվում: Նույնը կարող է տեղի ունենալ երբ լուսավորությունը չափազանց ուժեղ է: Այս դեպքում բույսը պետք է տեղափոխել մասնակի ստվերված վայր:
  • Նոր տերևները մանրանում են ու խամրած են։ Լույսի և/կամ սնունդի պակասից է: Անհրաժեշտ է ապահովել պայծառ, ցրված լույսով և/կամ սաղարթային պարարտացում անել։
  • Տերևները դեղնում են ու թափվում։ Լուսավորության պակասից է։

Հիվանդություններ և վնասատուներ

Զմրուխտե ծառը կայուն է հիվանդությունների և վնասատուների նկատմամբ: Միայն վատ խնամքի դեպքում բույսը կարող է տառապել ֆուզարիոզից (արմատային փտախտ), ենթարկվել կարմիր սարդոստայնային տիզերի, ուտիճների և ալրատիզերի հարձակմանը։

Հղումներ

Բույսեր, Դեկորատիվ թփեր, Թփեր, Սենյակային բույսեր

Ֆիկուս եռանկյունատերև

Leave a comment

Ֆիկուս եռանկյունատերևը (անգլ․՝ Triangle ficus, ռուս՝ Фикус треугольный, լատ․՝ Ficus triangularis) ծագումով Արեւմտյան Աֆրիկայից, մշտադալար ծառանման թուփ է: Տերեւների անսովոր` դեպի կոթունը նեղացող ձեւի շնորհիվ է կոչվում եռանկյունատերև ֆիկուս:

Իր հայրենիքում, բնական միջավայրում, հասնում է մինչև 30 մ բարձրության, իսկ սենյակում 1 մետրից չի անցնում։ Ֆիկուս եռանկյունատերևը առանձնանում է երիտասարդ ճյուղերի արագ աճով։ Բարենպաստ պայմաններում մեկ տարվա ընթացքում 10-15 սմ աճ է լինում։ Այս պատճառով բույսը ամեն տարի ձեւավորող էտի են ենթարկում։

Ծաղիկները փոքր, շագանակագույն են, նման են փոքր, խավամազապատ գնդիկների։ Ծաղկելուց հետո ձևավորվում են բաց դեղնավուն պտուղներ, որոնք հետո մուգ կարմիր են դառնում ու նոր հմայք են հաղորդում ծառին։

Այժմ ստացված են եռանկյունատերև ֆիկուսի խայտաբղետ տերևներով բազմաթիվ սորտեր։

Նկարում՝ Ֆիկուս եռանկյունատերև խայտաբղետ (Ficus triangularis variegata)։

Խնամքը

Օդի ջերմաստիճանը: Վեգետացիոն շրջանում լավագույն ջերմաստիճանային տիրույթը +20…+25°C է, իսկ ձմռանը՝ +16…+17°C։

Օդի խոնավությունը: Խոնավասեր է։ Անհրաժեշտ է հնեցված, սենյակային ջերմաստիճանի ջրով պարբերաբար ցողել բույսի տերևները։ Բույսի շրջակա օդի խոնավությունը կարելի է ավելացնել, եթե ծաղկամանը տեղադրել ջրով ու խճով լի, սաղր տակդիրի վրա՝ այնպես, որ ջուրը չհասնի ծաղկամանին։

Ջրելը: Երբ ծաղկամանի հողը 1-2 սմ խորությամբ չորացել է, ուրեմն հասել է ջրելու պահը։ Ջրել պետք է հնեցված, սենյակային ջերմաստիճանի ջրով։ Ամռանը, կախված օդի ջերմաստիճանից, շաբաթական 1-2 անգամ է ստացվում, իսկ ձմռանը՝ 7-10 օրը մեկ։

Ավելորդ խոնավությունը արմատների փտման պատճառ կարող է դառնալ։

Լուսավորությունը: Չնայած արևադարձային գոտուց ծագմանը, եռանկյունատերև ֆիկուսը բավականին ստվերադիմացկուն է և կարող է լավ աճել նույնիսկ հյուսիսային պատուհանի գոգին։ Այնուամենայնիվ, մանավանդ խայտաբղետ սորտերի համար, ցրված, պայծառ լուսավորությունը գերադասելի է։ Արևի ուղիղ ճառագայթները այրվածքներ են պատճառում բույսին։

Սնուցումը: Վեգետացիոն շրջանում բույսը պարարտացնում են ամիսը 2 անգամ։ Լավ կլինի հաջորդաբար օրգանական և համալիր պարարտանյութերով հեղուկ սնուցում արվի։

Ձմռանը սնուցելու կարիք չկա։

Տեղափոխությունը: Քիչ ավելի մեծ ծաղկաման տեղափոխությունն ավելի լավ է անել գարնանը։ 1-2 սանտիմետրով ավելի լայն ծաղկամանի հատակին սկզբում դրենաժային շերտ են լցնում, ապա հողախառնուրդը։ Հատուկ ֆիկուսների համար հողախառնուրդ կարելի է գնել, կամ պատրաստել ինքնուրույն՝ հավասար չափերով խառնելով ճմահող, ավազ, տորֆ և տերևային բուսահող։

Երիտասարդ բույսերը, որպես կանոն, ամենամյա տեղափոխման կարիք են ունենում, իսկ 5 և ավելի տարեկանները՝ 2 տարին մեկ։

Բազմացումը: Եռանկյունատերև ֆիկուսը կարելի է բազմացնել կտրոններով, անդալիսի միջոցով և սերմերով։

Կտրոններով բազմացնելու համար 15-18 սմ երկարությամբ կտրոնների վրա թողնում են 3-4 զույգ տերևներ։ Կտրոնի վերին մասը սուր դանակով կամ նշտարով կտրում են ուղիղ, իսկ ներքևի մասը թեքությամբ։

Կաթնանյութից ազատելու համար, կտրոնները 1-2 ժամ թրջում են ջրում, այնուհետև դնում են արմատակալման՝ ջրի կամ պարարտ հողի և ավազի խառնուրդի մեջ։ Ջերմոցային միջավայր ստանալու համար, արմատակալման դրված կտրոնները ծածկում են թափանցիկ ծածկով։ Այդպիսի միկրոջերմոցում կտրոններն արմատակալում են 3-4 շաբաթում։

Անդալիսի միջոցով բազմացնելու համար, մայր բույսի երկար ճյուղերից մեկը մոտեցնում են հողին, հողին դիպչող հատվածը ազատում են տերևներից, այդ տեղում մի փոքր վնասում են կեղևը և թաղում հողի մեջ։ Գագաթը պետք է դրսում մնա։ Մեկ այլ տարբերակով, նույնն անում են օդի մեջ՝ տերևներից ազատված հատվածը պարուրում են հողով կամ մամուռով ու փաթաթում են ցելոֆանով։ Երկու դեպքում էլ այդ հատվածները մշտապես խոնավ պետք է պահվեն։ Արմատների առաջանալուց հետո, այդ հատվածը առանձնացնում են մայր բույսից և տնկում են նոր ծաղկամանում։

Սերմերով բազմացում հազվադեպ է արվում։ 3-5 սմ հողաշերտի վրա հավասարապես բաշխում են սերմերը, նույն հողախառնուրդի շատ բարակ շերտով ծածկում են ցանքը և լավ խանավացնում։ Ցանքը ծածկում են ապակյա կամ պլաստկ թաղանթով ու այդպես թողնում 2-8 շաբաթ՝ մինչև ծիլեր հայտնվեն։

Ցանքը 2-3 օրը մեկ օդափոխում են։

Հիվանդություններ և վնասատուներ: Գերխոնավացման հետևանքով, եռանկյունատերև ֆիկուսը կարող է վարակվել սնկային հիվանդություններով՝ ալրացող, գորշ փտախտ (мученистая роса, серая гниль): Վնասատուներն են վահանակիրները, թրիփսերը, սարդոստայնային տիզը, ուտիճը:

Ֆիկուսի այլ տեսակների մասին կարող եք կարդալ այստեղ ==>

Բույսեր, Խոտաբույսեր, Սաղարթավոր զարդաբույսեր, Սենյակային բույսեր

Ֆիտոնիա

Leave a comment

Ֆիտոնիան (անգլ․՝ Nerve plant, Fittonia, ռուս․՝ Фиттония, լատ․՝ Fittonia) ականթավորների ընտանիքի, հարվամերիկյան (Պերու) ծաղկող բույսերի ցեղ է, որն ընդգրկում է 4 տեսակ՝ մի տեսակը ուղղահայց աճող է, մյուս

երեք տեսակները փռվում են գետնին և տարածվում են սողացող ընձյուղներով։

Հայաստանի կլիմայում ֆիտոնիան աճեցվում է որպես սենյակային բույս, իսկ ամենատարածված տեսակն է Ֆիտոնիա սպիտականոթը (Fittonia albivenis)։ Դրա սորտերից են՝

Ֆիտոնիա արծաթափայլը (Silver Nerve Plant, Фиттония серебристая): Մանր տերևները պատված են մոխրագույսն ցանցով;

Ֆիտոնիա կարմիրը (фиттония красная): Տերևների վրայի ցանցը կարմիր, վարդագույն կամ մանուշակագույն է։

Ֆիտոնիա Ջոսան (Fittonia Josan, Фиттония джосан): Տերևները ալիքավոր եզրերով են և պատված են վարդագույն ցանցով և պարուրված են մուգ կանաչ շերտով։ Տերևների կենտրոնն ավելի բաց գույն ունի։

Ֆիտոնիա “Սպիտակ Աննա” (Fittonia “White Anne”, фиттония Уайт Анна)։ Մուգ կանաչ տերեւները, որոնց կենտրոնն ավելի բաց գույնի է, ծածկված են արծաթափայլ շատ բարակ ցանցով։

Խնամքը

Ֆիտոնիաները տարբեր գույնի, շատ գեղեցիկ տերևներ են ունենում, բայց բոլորի խնամքը նույնն է։

Նախ պետք է իմանալ, որ Ֆիտոնիան օրական գոնե մի քանի րոպե ուշադրություն պահանջող բույս է։ Թողնել ծաղիկն առանց հսկողության ու ճամփորդել չի հաջողվի։

Լուսավորությունը։ Ֆիտոնիան դնում են վառ, ցրված լուսավորությամբ տեղում։ Դա կարող է լինել արևելյան կամ արևմտյան պատուհանագոգը։ Հարավային պատուհանի գոգին, ամռան կեսօրին, տերեւները պետք է ստվերել, որպեսզի այրվածքներ չստանան: Ձմռանը կամ հյուսիսային պատուհանագոգին աճեցնելիս հավելյալ արհեստական լուսավորություն են ապահովում։

Օդի ջերմաստիճանը։ Ֆիտոնիան ջերմասեր է: Ջերմաստիճանային լավագույն տիրույթը + 22…+ 25°C է: Ձմռանը օդի ջերմաստիճանը կարող է իջնել մինչեւ +18°C: Եթե ամռանը շատ շոգ է, անհրաժեշտ է ավելի հաճախ օդափոխել սենյակը: Ծաղիկը փողոցում դնել խորհուրդ չի տրվում։ Հայաստանի կլիմայում օդի ջերմաստիճանի գիշերային անկումը շատ ցավոտ կլինի բույսի համար։ Միջանցիկ քամիները նույնպես կարող են մահացու լինել։

Օդի խոնավությունը։ Ֆիտոնիային անհրաժեշտ է օդի բարձր խոնավություն։ Անհրաժեշտ է ամեն օր ցողել բույսի տերևները հնեցված, սենյակային ջերմաստիճանի ջրով կամ ծաղկամանը տեղադրել սաղր, լայն, խճաքարով ու ջրով լի տակդիրի վրա՝ այնպես, որ տակդիրի ջուրը չհասնի ծաղկամանին։

Ջրելը։ Ամռանը ֆիտոնիան հաճախ եւ առատորեն են ջրում: Միայն հողի մակերեսը պետք է հասցնի չորանալ։ Սակայն ջրի լճացում էլ թույլ տալ չի կարելի։ Օդի ջերմաստիճանի անկմանը զուգահեռ կրճատում են նաև ջրելու հաճախականությունը։

Սնուցումը։ Վեգետացիոն շրջաննում, ամիսը երկու անգամ ֆիտոնիային սնուցում են համալիր պարարտանյութով: Ընդորում կիրառում են պարարտանյությ փաթեթի վրա նշված չափաբաժնի կեսի չափով։

Էտելը։ Ժամանակի ընթացքում ֆիտոնիայի ճյուղերը կարող են շատ երկարել և մերկանալ ներքեւի մասում։ Բույսի լավ տեսքը պահպանելու համար, պարբերաբար քշտում են ճյուղերի գագաթները։ Գարնանը ավելի խոր էտ կարելի է անել, սակայն պետք է հաշվի առնել, որ բույսի ծավալի չափազանց կրճատումը կարող է դանդաղեցնել աճը։

Տեղափոխումը։ Բույսը տեղափոխելու համար ընտրում են քիչ ավելի մեծ, հաստ դրենաժային շերտով, սաղր ծաղկաման։ Հողախառնուրդը կազմում են հավասար մասերով խառնելով ավազ, ճմահող կամ այգու հող, տերևային բուսահող և տորֆ։ Կարելի է գնել պատրաստի ունիվերսալ հողախառնուրդ։

Ֆիտոնիան արագ է աճում և կարող է ամեն տարի տեղափոխման անհրաժեշտություն առաջանալ։ Հաճախ, 2-3 տարի անց բույսն ամբողջովին երիտասարդացնում են:

Բազմացումը։ Ֆիտոնիան լավ և հեշտ է բազմանում վեգետատիվ եղանակով։ Բազմացնելու լավագույն ժամանակը գարունն ու ամառն են՝ երբ լուսային օրվա տևողությունը մեծ է։

Նոր բույս ստանալու համար հարկավոր է 8 սմ երկարությամբ կտրոն կտրել ճյուղի գագաթից։ Կտրոնի վրա պետք է լինի/մնա 3-5 առողջ տերեւ: Կտրոնի արմատակալումը կատարվում է խոնավ ավազի կամ ջրի մեջ՝ օդի +26…+28°C ջերմաստիճանում: Արմատակալման դրված կտրոնը անհրաժեշտ է ծածկել ապակիյով կամ պլաստիկ շշով/թաղանթով։ Շաբաթը մի քանի անգամ ծածկը բացում են և հեռացնում կոնդենսատը։ Գործընթացը տեւում է 1,5-2 ամիս:

Քանի որ ֆիտոնիայի ճյուղերը հողի վրա գտնվելով կարող են ինքնուրույն արմատավորվել, անդալիսի միջոցով բազմացումն ավելի հեշտ է։ Պարզապես պետք է նույն կամ մեկ այլ ծաղկամանի հողին ամրացնել երկարած ճյուղի մեջտեղի մասը՝ գագաթը թողնելով դրսում։

Ծաղկամանը փոխելիս, խիտ աճած թուփը կարելի է բաժանել մի քանի մասերի: Բույսը հանում են ծաղկամանից և արմատները զգուշությամբ ազատում են հողից։ Նվազագույն վնաս հասցնելով, սուր դանակով թուփը բաժանում են մասերի եւ անմիջապես տնկում տարբեր ծաղկամաններում։

Ծագող դժվարությունները

Առավել հաճախ ֆիտոնիան սնկային հիվանդություններով է վարակվում՝ արմատի փտաղտ, փոշոտ շաղ, տերեւների մոզաիկա։ Դրանք առաջանում են հողի անորակ սուբստրատի, այլ վարակված բույսերի հետ շփման, ինչպես նաեւ սխալ ջրելու եւ սենյակում օդի ցածր ջերմաստիճանի դեպքում:

Վնասատուներն են վահանակիրները, սրդոստայնային տիզը, ալրատիզը։ Այդ մակաբույծներին հավաքում և հեռացնում են ձեռքով կամ բույսը մշակում են ինսեկտիցիդներով («Актара», «Актеллик»):

Սխալ խնամքի արդյունքում ֆիտոնիայի արտաքին տեսքը զգալիորեն վատանում է, բայց իրավիճակը կարելի է շտկել, եթե շտկվի ագրոտեխնիկան: Ահա հիմնական խնդիրները՝

  • Տերևները չորանում են և ոլորվում եզրից։ Օդի ցածր խոնավություն։
  • Թոշնող, շագանակագույն տերեւներ։ Պարարտանյութերի պակաս։
  • Տերեւները թառամում են և շրջվում։ Ջրելու պակաս։
  • Ճյուղերն ու տերևակոթունները փտում են։ Միջանցիկ քամիներ կամ օդի ցածր ջերմաստիճան։
  • Տերեւը բարակում է և թոշնում։ Չափազանց պայծառ լույս ։

Հղումներ

Բույսեր, Դեկորատիվ թփեր, Թփեր, Խոտաբույսեր, Սենյակային բույսեր

Հնդկեղեգ

Leave a comment

Հնդկեղեգը կամ Բամբուկը (անգլ․՝ Bamboo, ռուս․՝ Бамбук, լատ․՝ Bambusa)  հացազգիների ընտանիքի բամբուկանմանների ենթաընտանիքի բազմամյա, սակավադեպ միամյա բույս է։ Հայտնի է հնդկեղեգի 1575 տեսակ։

Հնդկեղեգը երկրագնդի ամենաարագ աճող բույսն է, այն սննդի, հագուստի, էներգիայի և շինանյութի էկոլոգիապես մաքուր և կայուն աղբյուր է:

Երկու տիպի հնդկեղեգներ կան՝ թփի տեսքով աճող և վազողներ կամ ինվազիվներ, որոնց արմատները տարբեր ուղղություններով, անկառավարելի և արագ աճելու ունակություն ունեն, ինչի շնորհիվ բույսը տարբեր, երբեմն անսպասելի տեղերում նոր ծիլեր է տալիս։

Բաց գրունտում հնդկեղեգ աճեցնելը

Հայաստանի կլիմայական պայմաններում, բաց գրունտում կարելի է աճեցնել հնդկեղեգի ցրտադիմացկուն տեսակները։ Ցրտադիմացկուն հնդկեղեգի տասնյակ տեսակներ կան, դրանց մեծ մասը պատկանում է Phyllostachys, կամ Fargesia ցեղերին և կարող են դիմակայել օդի -23º…-29ºC ջերմաստիճանների:

Ցրտադիմացկուն վազող տիպի հնդկեղեգներ

  • Դեղին ակոսով բամբուկ (Phyllostachys aureosulcata) հեշտությամբ ճանաչելի է ճյուղերի վրայի դեղին շերտով, որը տեսանելի է տերևների մուգ կանաչ խորապատկերին։ Ծռմռված բամբուկ (Crookstem bamboo) անունով հայտնի ենթատեսակ ունի, որի ճյուղերը երբեմն զիգզագաձև են աճում: Տեսքով հետաքրքիր և գրավիչ այս տեսակը, նույնիսկ ցուրտ վայրերում, կարող է հասնել գրեթե 15 մետր բարձրության, սակայն, այն վայրերում, որտեղ ձմռանը պարբերաբար -23…-26ºC- ից ցածր ջերմաստիճան է լինում, հազիվ թե 3 մետրից ավել բարձրանա։
  • Phyllostachys heteroclada f. solida Ջրային բամբուկի այս ենթատեսակը սովորաբար հայտնի է որպես Կարծր բամբուկ, քանի որ այն սակավաթիվ տեսակներից է, որոնց ճյուղերը սնամեջ չեն: Այս ենթատեսակը նաև մի փոքր ավելի ցրտադիմացկուն է քան սովորական Ջրային բամբուկը՝ դիմանում է մինչև -23°C-ին:
  • Phyllostachys bissetii Շատ խիտ աճող, ստվար թփուտներ ձևավորող, ցրտադիմացկուն տեսակ է: 2.5 սմ տրամագծով ճյուղերը հասնում են մոտ 6 մետր բարձրության։ Դիմանում է -23°C ցրտին ու նույնիսկ -31°C` եթե լավ մուլչապատված լինի։
  • Phyllostachys nuda Շատ գրավիչ և ցրտադիմացկուն տեսակ է, որի ճյուղերն ունենում են 2.5-5 սմ տրամագիծ և 7-9 մ բարձրություն: Մատղաշ ճյուղերը շատ մուգ, գրեթե սեւ են լինում, հասունանալով դառնում են մուգ կանաչ, հանգույցների սպիտակ օղակներով:
  • Խնկի բամբուկ (Incense bamboo, Phyllostachys atrovaginata) Այս տեսակի վրա մոմաշերտ կա, որը շոգին կամ տրորելիս շատ հաճելի բուրմունք է արձակում: Շատ արագաճ է, ձևավորում է 7.5-8 սմ տրամագծով, մինչև 12 մ բարձրությամբ ճյուղեր։ Դիմանում է մինչև -23…26ºC ցրտին։
  • Phyllostachys parvifolia Այս տեսակի արմատներն էլ, ինչպես Ջրի բամբուկինը, լավ հարմարված են թաց հողին: Փոքրիկ տերևները ընդգծում են հաստ, մուգ կանաչ ցողունները, իսկ հանգույցների շուրջ սպիտակ օղակները ավելի մեծ առանձնահատկություն են հաղորդում: Այս տեսակի մատղաշ ընձյուղները շատ համեղ են: Հասուն ճյուղերը կարող են հասնել մինչև 12 մ բարձրության։ Դիմանում է մինչև -26°C ցրտին:
  • Bashania fargesii Խիտ, ամուր տերևափնջերով այս տեսակը շատ է օգտագործվում որպես քամուց կամ օտար աչքից պաշտպանող էկրան: Շատ արագ աճեցվողներից ու տարածվողներից է, պետք է զգույշ լինել: Հարավային Չինաստանի լեռների բնիկներից է այս տեսակը և դիմանում է մինչև -17°C ցրտին։ Հասուն ճյուղերն ունենում են մոտ 5 սմ տրամագիծ և 6-9 մ բարձրություն։

Թփի տեսքով աճող հնդկեղեգներ

  • Հովանոց բամբուկ (Umbrella bamboo, Fargesia murielae) Շատերը այս տեսակը դասում են ամենագեղեցիկ մշակվող բամբուկների շարքում: Նոր ճյուղերն ունեն բաց կապույտ երանգ՝ հասունանալով դառնում են մուգ կանաչ ու դեղին: Այս բամբուկը կիսաստվերում աճեցնելը կօգնի պահպանել դրա կապույտ երանգը: Բարակ ճյուղերը հասնում են 3.5 մ բարձրության և այն դիմանում են մինչև -28ºC ցրտին։
  • Կապույտ շատրվան բամբուկ (Blue fountain bamboo, Fargesia nitida) Անվանումը տեսքի հետ է կապված։ Մոտ 2.5 սմ տրամագծով ճյուղերը հասնում են 4.5 մ բարձրության և դիմանում են մինչև -29ºC ցրտին։
  • Վիշապի գլուխ բամբուկ (Dragon head bamboo, Fargesia dracocephala) Ունի հաստ ճյուղեր, որոնք աճում են մինչև 3 մ և ավարտվում են խոնարհված տերևային հովանոցով։ Կարող է լավ մեկուսիչ ցանկապատ ձևավորել։ Խորհուրդ չի տրվում տաք, խոնավ կլիմայական պայմաններում աճեցնել։ Դիմանում է մինչև -23ºC ցրտին։
  • Ռուֆա բամբուկ (Fargesia rufa) Կոմպակտ, խիտ և թփաշատ տեսակ է, որը նախընտրում է զով կլիմայական պայմաններ և կիսաստվեր՝ պաշտպանված կեսօրի կիզիչ արևից: Դիմանում է մինչև -26°C ցրտին։ Բարակ ճյուղերը հասնում են 3 մ բարձրության։
  • Fargesia sp. ‘Jiuzhaigou’: Այս տեսակը ներառում է մի շարք հետաքրքիր սորտեր, ներառյալ Կարմիր վիշապը (Red dragon) և Սև բալ (Black cherry) տեսակները։ Մոտ 3 մ բարձրությամբ բարակ ճյուղերով կոմպակտ բույս է, բայց դիմանում է մինչև -29ºC ցրտին։

Հողը

Հնդկեղեգը պահանջկոտ չէ հողի նկատմամբ և կարող է հարմարվել և՛ կավահողերին, և՛ ավազահողերին։ Ինչպես շատ այլ բույսեր, հնդկեղեգը շատ ավելի լավ է աճում օրգանական նյութերով հարուստ, պարարտ ու փխրուն հողում։

Լուսավորությունը

Հնդկեղեգի տեսակների մեծամասնության համար նախընտրելի է ողջ օրը արևի տակ աճելը։ Կան նաև ստվերադիմացկուն տեսակներ։

Քամին

Երկարատև, չոր քամին կարող է չորացնել խոնավասեր հնդկեղեգին։ Սա պետք է նկատի ունենալ մանավանդ բարձրահասակ տեսակները տնկելիս։

Տնկելը

Հնդկեղեգի տնկիները բաց գրունտ կարելի է տեղափոխել գարնանից մինչև աշուն, բայց ամենահարմարը ապրիլ-մայիսն են, որպեսզի բույսերը հասցնեն ամրանալ մինչև ձմռան ցրտերը։

Նաև ցուրտ ձմռան շեմին խորհուրդ է տրվում ջերմամեկուսացնել բույսերի արմատները, իսկ երկարատև, սառը, չոր քամիների վտանգի դեպքում նաև բույսերի վերին մասը։

Տնկին տեղափոխում և տնկում են մշտական տեղում առանց վնասելու արմատաներն ու հողագունդը։ Տնկելու համար նախապատրաստվող փոսը պետք է մոտ երկու անգամ խոր և լայն լինի տնկվող բույսի արմատագնդից։ Տնկիի առագ կպնելու ու աճի ապահովման համար, խորհուրդ է տրվում փոս լցվելիք հողը հարստացնել կոմպոստով կամ փտած գոմաղբով, իսկ թարմ գոմաղբ լցնելը վտանգավոր է՝ արմատները կարող են վնասվել։ Ինվազիվ, արագ տարածվող տեսակները տնկելիս, պետք է նաև պատնեշներ տեղադրել՝ բույսի ոչ ցանկալի ուղղություններով տարածվելու դեմ։

Ջրելը

Տնկելուց հետո առաջին մի քանի ամիսներին պետք է առատ ջրել՝ թույլ չտալով հողի չորացումը։ Բույսի կպնելուց հետո ջրում են շաբաթական 2-3 անգամ՝ զգուշանալով հողը ցեխ սարքելուց։

Հողի խոնավությունը պահպանելու համար կարելի է մոտ 2-5 սմ խորությամբ ցանքածածկ անել բույսերի շուրջ։

Պարարտացնելը

Հնդկեղեգը շատ արագաաճ բույս է և հաճախակի սնուցման կարիք ունի, ընդորում ազոտի պարունակությունը պետք է մեծ լինի (4- ազոտ, 3- ֆոսֆոր, 2- կալիում)։ Ամենաարդյունավետ սնուցում ապահովում են օրգանական պարարտանյութերը՝ կոմպոստը, գոմաղբը։

Հնդկեղեգների մեծ մասը սեզոնում ունենում է 2 վեգետացիոն փուլ։ Այդ փուլերին զուգահեռ, առաջին սնուցումն անում են գարնան սկզբին, երկրորդ անգամ՝ ամռան կեսին, երրորդ անգամ, ավելի քիչ ազոտի պարունակությամբ (2-4-4)՝ աշնանը:

Էտելը

Հնդկեղեգը կարելի է էտել և ձևավորել ձմռանից բացի բոլոր եղանակներին։ Խորհուրդ է տրվում առնվազն տարին մեկ անգամ հեռացնել ծերացրած և թույլ ճյուղերը։

Հնդկեղեգը սենյակային պայմաններում աճեցնելը

Սենյակային պայմաններում լավ աճող հնդկեղեգի քիչ տեսակներ կան։ Դրանցից են՝

Բուդդայի փոր (Buddha Belly, Живот Будды, Bambusa ventricosa) Հնդկեղեգի ամենատարածված տեսակներից է: Կա նաեւ գաճաճ տեսակը, որն ամենահարմարն է ծաղկամանում աճեցնելու համար։

Բամբուսա մուլտիպլեքս (Tiny fern striped, Bambusa multiplex) Ինչպես և մյուս հնդկեղեգները տաք պայմաններին սովոր բույս է։ Ինչպես անունն է հուշում (Tiny fern striped թարգմանվում է Փոքրիկ զոլավոր ձարխոտ), նրա նուրբ սաղարթը հիշեցնում է ձարխոտի տերևները:

Գաճաճ սպիտակաշերտ (Dwarf whitestripe, Многоцветочник Форчуна пестролистный, Pleioblastus fortunei), Սա վազող բամբուկ է, բայց կարճ է, թփուտավոր ու լավ է նայվում ծաղկամանում։

Մեքսիկական լացող հնդկեղեգ (Mexican Weeping Bamboo, Otatea acuminata) ավելի բարձրահասակ տեսակ է, ծաղկամանում աճելիս հասնում է մոտ 1.2 մետր բարձրության։ Աճում է որպես թուփ, ունի նուրբ տերևներ։

Հնդկեղեգ կուրիլյան (Бамбук курильский (курильская саза), Sasa kurilensis) Վազող տեսակ է, 30-100 սմ բարձրության է հասնում։

Ուտելի ընձյուղներ ունեցող հնդկեղեգներ

Հնդկեղեգի հայտնի 1575 տեսակից 110-ի մատղաշ ընձյուղներն ուտելի են։ Ամբողջական ցուցակը՝ համային որակների նշումներով, կարող եք տեսնել այստեղ։

Մատղաշ ընձյուղները հում են ուտում, դնում են աղցանների մեջ, կամ խաշելով, շոգեխաշելով, տապակելով տարբեր ուտեստներ են պատրաստում:

Հղումներ

Բույսեր, Դեկորատիվ թփեր, Թփեր

Չինական հասմիկ

Leave a comment

Չինական հասմիկը (անգլ․՝ Chinese jasmine, ռուս․՝ Трахелоспермум жасминовидный, լատ․՝ Trachelospermum asiaticum) աճում է Ճապոնիայում, Չինաստանում և Կորեյաում։

Չինական հասմիկը բազմամյա մշտադալար թուփ է՝ ուղիղ, ճյուղավորվող ցողուններով։ Ցողունները տարիքի հետ փայտանում են եւ ծածկվում շագանակագույն կեղևով։ Վնասվելու դեպքում, ճյուղից կաթնային հեղուկ է ծորում։ Նշտարանման տերևները պարզ են, մուգ կանաչ, հաստ և փայլուն՝ 2-ից 8 սմ երկարությամբ։ Ներկայում կան խայտաբղետ՝ սպիտակ կամ վարդագույն բծեր ունեցող տերևներով սորտեր: Սպիտակ, դեղին կամ մանուշակագույն, 2,5 – 4 սմ տրամագծով ծաղիկները հայտնվում են ցողունների գագաթներին և հաճելի հոտ ունեն: Ծաղկելը առատ եւ երկարատեւ է։ Ծաղիկների բույրը ոչ բոլոր մարդիկ են լավ տանում, այնպես որ պետք է զգուշանալ ալերգիայից։

Չինական հասմիկ “Ոսկյա հիշողություններ” (Trachelospermum asiaticum ‘Golden Memories’)

Բնական միջավայրում, չինական հասմիկը հասնում է մինչև 12 մ բարձրության, իսկ ծաղկամանում աճեցնելիս բարձրությունը էտելով են կարգավորում։

Խնամքը

Օդի ջերմաստիճանը։ Վեգետացիոն շրջանում հարմարավետ է +18…+24°C ջերմաստիճանային տիրույթը։ Ձմռանը պետք է տրամադրել զով հանգիստ՝ մոտ +10°C պայմաններում:

Լուսավորությունը: Անհրաժեշտ են ամենօրյա, 3-4 ժամ տևողությամբ արևային լոգանքներ՝ առավոտյան և երեկոյան։ Գարնան և ամռան կեսօրի կիզիչ արևից պաշտպանել է պետք։

Ջրելը և օդի խոնավությունը: Գարնանը եւ ամռանը առատ են ջրում՝ հենց որ չորանա հողի վերին շերտը։ Ձմռանը ոռոգման հաճախականությունը զգալիորեն կրճատում են: Օդի խոնավությունը պետք է բարձրացվի՝ հիմնականում վնասակար միջատների ներխուժումը կանխելու համար:

Էտելը: Ստվար սաղարթ ստանալու համար, ցողունների գագաթները պարբերաբար քշտում են, իսկ ծաղկելուց հետո ձևավորող էտ անում։

Հողը: Օրգանական նյութերով հարուստ, փխրուն, չեզոք կամ թեթև ալկալային pH ունեցող հողախառնուրդ է անհրաժեշտ։ Ծաղկամանը պետք է լավ դրենաժ ունենա, որպեսզի արմատներին ազատորեն օդ և խոնավություն հասնի։

Պարարտացումը։ Ակտիվ աճի շրջանում, ամիսը 1-2 անգամ սնուցում են հեղուկ պարարտանյութերով։ Աշնանը պարարտանյութեր տալը աստիճանաբար կրճատում են, իսկ ձմռանը դադարեցնում։

Բազմացումը: 15-20 սմ երկարությամբ ցողունային կտրոնները արմատակալման դնելով կամ անդալիսի միջոցով։

Հղումներ

Բույսեր, Սաղարթավոր զարդաբույսեր, Սենյակային բույսեր

Ֆիկուս գաճաճ

Leave a comment

Գաճաճ ֆիկուսը (անգլ․՝ Creeping fig կամ Climbing fig, ռուս․՝ Фикус карликовый, լատ․՝ Ficus pumila)  թթազգիների ընտանիքի ֆիկուս ցեղի մշտադալար, մագլցող, ծաղկող բույսերի տեսակ է, որն աճում է Արեւելյան Ասիայում (Չինաստան, Ճապոնիա, Վիետնամ)։

Բույսն ունի բարակ, սողացող ցողուններ, որոնք շատ արագ են աճում և սողում գետնով կամ մագլցում ծառերի վրա։ Գաճաճ ֆիկուսը իր օդային արմատների օգնությամբ կառչում է ծառերի բներից եւ կարճ ժամանակում պարուրում է ողջ ծառը։ Սակայն, դեկորատիվ սորտերը այդքան չեն մեծանում:

Գաճաճ ֆիկուսը երկու տարբեր տեսակի տերևներ է ձևավորում՝ երիտասարդ և հասուն։ Երիտասարդ տերևները սրտի են նման՝ կլորին մոտ լինելուց մինչև երկարավուն, 2,5-4 սմ երկարությամբ եւ 2 սմ լայնությամբ։ Կարող են հարթ լինել, կամ կնճռոտ։

Հասուն տերեւներն առաջանում են հասունացած գաճաճ ֆիկուսի վրա, դրանք զգալիորեն ավելի մեծ են՝ հասնում են 10 սմ երկարության, ունեն կոշտ հյուսվածք և ստորին կողմում ունեն արտահայտված երակացանց։ Բնության մեջ, նման տերեւներով ճյուղերի վրա են հայտնվում գաճաճ ֆիկուսի պտուղները՝ սիկոնիաները։ Սիկոնիաները կլոր են կամ տանձանման, բաց կանաչ գույնի, իսկ երբ հասունանում են՝ նարնջագույն են: Դրանք ուտելի չեն, բայց օգտագործվում են ժողովրդական բժշկության մեջ։

Տան պայմաններում աճեցվող, դեկորատիվ գաճաճ ֆիկուսները միայն երիտասարդ տերևներ են ունենում։

Գաճաճ ֆիկուսի տարատեսակներ և սորտեր

Գաճաճ ֆիկուս ավկոտսանգ (անգլ․՝ Awkeotsang creeping fig, ռուս․՝ Фикус карликовый авкотсанг, Ficus pumila var. awkeotsang):
Սրա պտուղներից Թայվանում դոնդող են պատրաստում։

Գաճաճ ֆիկուս կաղնանման (անգլ․՝ Oak leaf creeping fig, ռուս․՝ Фикус карликовый кварцифолия, լատ․՝ Ficus pumila var. quercifolia):

Գաճաճ ֆիկուս կնճռոտ (անգլ․՝ Curly creeping fig, լատ․՝ Ficus pumila ‘Curly’)

Գաճաճ ֆիկուս խայտաբղետ (անգլ․՝ Variegated creeping fig, Фикус карликовый пестролистный, լատ․՝ Ficus pumila ‘Variegata’)

Գաճաճ ֆիկուս «Կոալա» (անգլ․՝ Creeping fig “Coala”, ռուս․՝ Фикус карликовый Коала, լատ․՝ Ficus pumila ‘Coala’)

Գաճաճ ֆիկուս «Դորտի» (ռուս․՝ Фикус пумила «Дорте», լատ․՝ Ficus pumila dorty)

Գաճաճ ֆիկուս «Սպիտակ սաննի» (լատ․՝ Ficus pumila “White Sunny”)

Գաճաճ ֆիկուս «Մինիմա» (անգլ․՝ Creeping fig “Minima”, ռուս․՝ Фикуса карликовый Минима, լատ․՝ Ficus pumila Minima):
Շատ մանր՝ մինչև 7մմ երկարությամբ տերևներ ունի։

Գաճաճ ֆիկուս փաթիլատերև (լատ․՝ Ficus pumila ‘Snowflake’)

Գաճաճ ֆիկուս Ոսկյա սիրտ (լատ․՝ Ficus pumila ‘Gold Heart’)

Խնամքը

Ոչ բնական միջավայրում աճող գաճաճ ֆիկուսները թույլ արմատային համակարգով, նուրբ եւ լավ խնամքի կարիք ունեցող բույսեր են: Անհրաժեշտ խնամք ապահովելու համար պետք է ուշադրություն դարձնել մի քանի գործոնների վրա․

  • հողախառնուրդը;
  • լուսավորությունը;
  • օդի ջերմաստիճանն ու խոնավությունը;
  • ջրելը։

Կարելի է գնել բույսերի համար նախատեսված ունիվերսալ հողախառնուրդ կամ պատրաստել ինքնուրույն՝ հավասար չափերով խառնելով ճմահող, տերևային բուսահող, տորֆ, խոշոր ավազ և մի քիչ փայտի մոխիր ավելացնելով։

Ինչպես ցանկացած բույս, գաճաճ ֆիկուսն էլ սնուցման կարիք ունի։ Կիրառելի են դեկորատիվ-սաղարթավոր բույսերի համար նախատեսված պարարտանյութերը։ Սնուցումն արվում է ողջ վեգետացիոն շրջանում՝ երկու շաբաթը մեկ անգամ: Աշնան սկզբին սնուցումը դադարեցվում է:

Գաճաճ ֆիկուսը լավ է իրեն զգում ինչպես արեւի լույսի տակ, այնպես էլ կիսաստվերում: Լուսավորությունն ավելի հարմար է լինի պայծառ ու ցրված, պետք է խուսափել ամռան արևի ուղիղ ճառագայթներից։ Անբավարար լույսի դեպքում, երկգույն տերեւներ ունեցող ֆիկուսները կորցնում են իրենց դեկորատիվ տեսքը եւ դառնում են միատարր կանաչ:

Սենյակում գաճաճ ֆիկուսի համար լավագույն տեղերը արեւելյան կամ արեւմտյան պատուհանագոգերն են։ Հարավային պատուհանագոգին տեղադրելիս, բույսին պետք կլինի մի փոքր ստվերել կամ տեղադրել պատուհանից որոշակի հեռավորության վրա:

Լուսավորության պակասը կարելի է փոխհատուցել ցերեկային լամպերի օգնությամբ:

Տաք սեզոնին օդի ամենահարմարավետ ջերմաստիճանը +20․․․+25°C է, իսկ ձմռանը՝ +10․․․+14°C։ Ամռանը, բույսը կարելի է հանել պատշգամբ կամ այգի, բայց ոչ կիզիչ արևի տակ։

Սենյակի չոր օդը կարող է գաճաճ ֆիկուսի հիվանդանալու պատճառ դառնալ, ուստի բույսը պետք է հաճախակի ցողել հնեցված, սենյակային ջերմաստիճանի ջրով։ Դա պետք է արվի ոչ միայն շոգին, այլև ձմռանը, մանավանդ երբ միացված են ջեռուցման սարքերը։ Շաբաթը մեկ անգամ գոլ ջրով ցնցուղն էլ միայն օգուտ կտա։

Լինելով խոնավասեր բույս գաճաճ ֆիկուսը շատ վատ է տանում երաշտը: Թույլ արմատային համակարգը միայն հողի մակերեսային շարտից կարող է ջուր ստանալ, այնպես որ, ծաղկամանի հողը պետք է միշտ չափավոր խոնավ լինի։

Բույսը պետք է ջրել հնեցված ջրով։ Ջրի լճացումից խուսափելու համար, ծաղկամանի հատակին պետք է դրենաժային լավ շերտ լինի։

Ջրելու հաճախականությունը կախված է տարվա եղանակից: Աամռանը՝ երեք օրը մեկ, աշնանը եւ ձմռանը ‘ շաբաթական 1-2 անգամ։ Գարնանը, աճի բուռն շրջանում, ջրելուն զուգընթաց նաև սնուցում կարելի է տալ:

Փարթամ սաղարթ ձեւավորելու համար, գարնանն անհրաժեշտ է մասնակի էտել բույսը, ինչպես նաեւ հեռացնել չոր ճյուղերն ու տերեւները:

Բազմացումը

Գաճաճ ֆիկուսը բազմացնում են կտրոններով, որոնք խոնավ հողի կամ ջրի մեջ շատ արագ արմատակալում են: Երբ արմատները հայտնվում են, բույսերը տեղափոխում են ծաղկամանի մեջ, բայց ոչ ավելի, քան վեց բույս մեկ ծաղկամանում: Հետագա խնամքը նույնն է, ինչ հասուն Ֆիկուսներինը։

Ծաղկամանը փոխելը

Երիտասարդ բույսերը այլ՝ քիչ ավելի մեծ ծաղկաման են տեղափոխում տարին մեկ անգամ, իսկ չորս տարեկանից մեծ բույսերը՝ ըստ արմատների աճից առաջացող պահանջի:

Ծաղկամանը պետք է լինի լայն ու ոչ շատ խոր։ Տեղափոխելիս պետք է հիշել որ գաճաճ ֆիկուսի արմատները շատ նուրբ են և հեշտությամբ պոկվում են, այնպես որ շատ զգույշ է պետք գործել։ Տեղափոխման լավագույն ժամանակը գարունն է։

Ծագող բարդությունները

Բույսի վիճակը կախված է պայմաններից, որոնցում այն գտնվում է եւ խնամքի որակից: Սխալ ջրելը, օդի խոնավության կամ լուսավորության պակասը էականորեն վնասում են բույսին։

Առավել հաճախ հանդիպող խնդիրներն են՝

  • Տերևները ոլորվում են, չորանում են։ – օդի չորություն;
  • Տերևները դեղնում են եւ թափվում։ – շատ կամ քիչ ջրելու հետևանք;
  • Նոր գոյացող տերեւներն ավելի փոքր են։ – տեղափոխել նոր, քիչ ավելի մեծ ծաղկաման;
  • Տերևաթափ։ – բույսը միջանցիկ քամու տակ է, ջերմաստիճանի կտրուկ անկում է եղել, ցածր լուսավորություն կամ ավելորդ խոնավություն;
  • Գույների խամրում կամ կորուստ – լույսի պակաս է կամ սթրես (նման տերեւները պետք է անմիջապես հեռացվեն, որպեսզի ամբողջ բույսը չփոխի գույնը):

Վատ օդփոխվող, չոր օդով սենյակներում գաճաճ ֆիկուսը կարող է ենթարկվել  սարդոստայնային տիզի հարձակմանը։ Այլ վտանգավոր վնասատուներ են վահանակիրները, թրիփսերը եւ ուտիճները։

ԻՆՉՊԵՍ ՍԵՆՅԱԿԱՅԻՆ ԲՈՒՅՍԵՐԸ ՊԱՇՏՊԱՆԵԼ ՎՆԱՍԱՏՈՒՆԵՐԻՑ ==>

Ֆիկուսի այլ տեսակների մասին կարդացեք այստեղ ==>

Հղումներ

Բուժում

Խոտի ցուպիկ

Leave a comment

Խոտի ցուպիկը (անգլ․՝ Hay bacillus կամ Grass bacillus, ռուս․՝ Сенная палочка, լատ․՝ Bacillus subtilis) պայմանական աերոբ բակտերիա է, որը գտնվել է հողի, կենդանիների և մարդու աղեստամոքսային տրակտում։

Ցուպիկը “խոտի” է կոչվում, որովհետև նախկինում այն բացառապես չոր խոտից էին ստանում։

Խոտի ցուպիկը շարժուն բակտերիա է, գոյատեւում է լայն ջերմաստիճանային տիրույթում (-5°C․․․+150°C), թեև առավել հարմարավետ է իրեն զգում +25°C․․․+30°C ջերմաստիճանում: Նորմալ կենսագործունեության համար խոտի ցուպիկին անհրաժեշտ է մթնոլորտային թթվածին: Չնայած, որոշ շտամեր պայմանական աերոբ են։

Կիրառումը հողագործությունում

Ամենազոր ցուպիկը

Վարունգը փրկել ալրացողից, պաշտպանել արմատապտուղները փտելուց, բարձրացնել բանջարանոցային մշակաբույսերի իմունիտետը, առողջացնել հողը եւ մաքրել այն տարբեր հիվանդությունների հարուցիչներից, այս ամենը կարող են անել խոտի ցուպիկից պատրաստուկները:

Խոտի ցուպիկը օգնում է պաշտպանել բերքը նեխելուց, իսկ բույսերը բազմաթիվ սնկային եւ բակտերիալ հիվանդություններից: Ըստ էության, դա ոչ այլ ինչ է, քան բնական հակաբիոտիկ։ Այն արտադրում է մի շարք ֆերմենտներ, որոնց շնորհիվ նեխախ զանգվածը հեռացվում է: Դրա կենսագործունեության արդյունքում սինթեզվում են ամինաթթուներ եւ վիտամիններ, որոնք օգտակար են բույսերի համար: Խոտի ցուպիկի մեկ այլ կարեւոր հատկությունն այն է, որ այն խմորիչ սնկերի, սալմոնելայի, ստաֆիլոկոկերի, ստրեպտոկոկերի եւ այլ պաթոգեն միկրոօրգանիզմների հակագոնիստ է: Bacillus subtilis-ի մեկ այլ կարեւոր առանձնահատկությունն այն է, որ այն հանդիսանում է խմորիչ սնկերի, սալմոնելայի, ստաֆիլոկոկերի, ստրեպտոկերի եւ այլ պաթոգեն միկրոօրգանիզմների անտագոնիստ է:

Բույսերի հիվանդություններ ոչ ամբողջական ցուցակը, որոնց բուժման և պրոֆիլակտիկայի համար օգտագործվում են խոտի ցուպիկ պարունակող դեղամիջեցները, հետևյալն է՝

  • (Alternaria leaf spot, Альтернариоз)
  • бактериальная и белая пятнистости
  • Բակտերիոզ (бактериоз)
  • бурая ржавчина
  • монилиальный ожог
  • Ալրացող (мучнистая роса)
  • (парша)
  • пероноспороз
  • ризоктониоз
  • снежная плесень
  • трахеомикоз
  • Ֆիտոֆտորոզ (фитофтороз)
  • Ֆոմոզ (фомоз)
  • церкоспороз
  • (белая, серая, черная сухая, плодовая, сухая, фузариозная и др. гнили)

Խոտի ցուպիկի հիման վրա ստեղծված տարածված դեղամիջոցներ են՝

  • Фитоспорин М – суспензии, паста, порошок, используемый штамм 26 Д с кислотами
  • Бактофит – производится в виде порошка и суспензии, штамм ИПМ215
  • Гамаир – порошок, таблетки, штамм М22 ВИЗР (արդյունավետ է լոլիկի, վարունգի, կաղամբի համար):

Խոտի ցուպիկի հիման վրա ստեղծված դեղամիջոցների օգտագործման հիմնական եղանակներն են՝

  • սերմերի, պալարների եւ սոխուկների թրջելը, ինչպես նաեւ սածիլների արմատների մշակումելը;
  • տերևները ցողելը՝ բուժման և կանխարգելման նպատակներով;
  • վեգետացիոն շրջանում ջրելը;
  • հողը մշակելը, մինչև բույսեր տնկելը փոսը ջրելը;
  • հողի և կոմպոստի կույտի ախտահանում, այդ թվում ջերմոցներում;
  • պահեստավորելուց առաջ բերքի պահման վայրերի նաև բերքի մշակում։

Խոտի ցուպիկը լիովին անվնաս է

ինչպես մշակաբույսերի, այնպես էլ կենդանիների և մարդու համար

Խոտի ցուպիկ պատրաստելը

Խոտի ցուպիկ կարելի է ինքնուրույն աճեցնել։ Մեխանիզմը պարզ է և հասարակ, նույնիսկ այգեգործության մեջ սկսնակը կարող է անել դա:

Անհրաժեշտ է վերցնել առանց բորբոսի նեխած խոտ: Այն ստանալու համար անհրաժեշտ է ցանկացած տիպի խոտ դնել ստվերում և ամեն օր խոնավացնել: Մի քանի շաբաթ անց հեռացնել բորբոսնած մասերը, իսկ մնացածը մանրացնել:

Հաջորդ քայլով պատրաստում են մերանը՝ 1 լիտր ջրին ավելացնելով 1 թեյի գդալ կավիճ և 100 գ նեխած և մանրացված խոտ: Այդ խառնուրդը եփում են 20-30 րոպե (խոտի ցուպիկը դիմանում է եփելուն): Եփված զանգվածը թողնում են 3-4 օր։ Երբ մակերեսին թաղանթ հայտնվի, մերանը պատրաստ է:

Մնաց պատրաստել թուրմը: 1 կգ խոտի վրա լցնել 5 լիտր ջուր, ավելացնել 5 ճաշի գդալ կրաքար և մերանը: Խառնել, ծածկել, թողնել տաք տեղում: Հեղուկ զանգվածի մակերեսին հայտնված թաղանթը ցույց կտա, որ թուրմը պատրաստ է։

Հղումներ

Բանջարեղեն, Բույսեր, Դեղաբույսեր, Խոտաբույսեր, Կանաչեղեն

Փիփերթ

Leave a comment

Փիփերթը (անգլ․՝ Mallow, ռուս․՝ Мальва, լատ․՝ Malva) կամ Մոլոշ, Բալբա, Բաղջուկ, փիփերթազգիների (տուղտազգիներ) ընտանիքի միամյա, երկամյա կամ բազմամյա 25-30 տեսակի խոտաբույսերի ցեղ է։

Տարածված է Հայաստանի բոլոր մարզերում։ Աճում է այգիներում, բանջարանոցներում, ճանապարհների և բնակավայրերի մոտ, ցանքերում՝ որպես մոլախոտ և այլն։

Փիփերթը ուտելի խոտաբույս է: Հավաքում են գարնանը, ուտում են և՛ թարմ վիճակում, և՛ ապուրների մեջ:

Հղումներ