Բեգոնիա (փղականջ, անգլ.՝ Begonia, ռուս.՝ Бегония, լատ.՝ Begonia), բեգոնազգիների ընտանիքի մշտադալար կամ տերևաթափ բազմամյա խոտաբույսերի, կիսաթփերի, լիանների, երբեմն՝ սուկուլենտ բույսերի ցեղ։ Հայտնի է 1000 (այլ տվյալներով՝ 800) տեսակ։ ՀՀ-ում տարածված են բազմաթիվ գեղազարդիչ տեսակներ, որոնք օգտագործվում են ծաղկային ձևավորումներում և բնակարաններում աճեցնելու համար։
Category Archives: Սենյակային բույսեր
Անթուրիում
Անթուրիումը (անգլ.՝ Anthurium, ռուս.՝ Антуриум, լատ.՝ Anthurium) պատկանում է նվիկազգիների (Araceae) ընտանիքին։ Բնության մեջ աճում է Կենտրոնական և Հարավային Ամերիկաների արևադարձային գոտիներում: 500-ից ավելի անթուրիումի տեսակներ կան:
Եթե փնտրում եք սենյակային ծաղիկ, որը աշնանն ու ձմռանը պայծառ գույներ կավելացնի ձեր բնակարանին, գնեք անթուրիում: Ճիշտ խնամքի դեպքում այն ծաղկում է համարյա անընդհատ: Կան նաև անթուրիումի այնպիսի տեսակներ, որոնք արժեքավոր են շնորհիվ իրենց տերևների գեղեցկության:
Ուշադրություն
Անթուրիումի բոլոր տեսակները թունավոր են, խնամելիս պետք է զգույշ լինել և հեռու պահել մանկահասակներից:
Իրականում անթուրիումի ծաղիկ համարվող վառ գույն ունեցող մասը բուն ծաղիկի՝ կոնաձև, սպիտակ կողրիկի ծածկոց-տերևն է: Երբ ծաղկելն ավարտվում է այդ ծածկոց-տերևը կանաչում է և վերածվում է սովորական տերևի:
Անթուրիումը բուրմունք ունի: Տարբեր տեսակների բուրմունքը տարբեր է:
Անթուրիումը կարող է մինչև 70 սմ բարձրության հասնել:
Անթուրիումի սենյակային տեսակները
- Սենյակային պայմաններում հիմնականում հիբրիդային տեսակներ են աճեցնում: Ամենատարածվածը Անդրեի Դակոտա Անթուրիումն է, որը վառ կարմիր “ծաղիկներով” ծաղկում է շուրջ տարին:
- Տարածված է նաև Շերցերի Անթուրիումը, որի ծածկոց-տերևներն ավելի կլորավուն են: Ծաղիկները կարող են լինել կարմիր, նարնջագույն կամ բծավոր սպիտակ:
- Ինչպես ասվեց, կան նաև զուտ գեղեցիկ տերևների համար աճեցվող տեսակներ:
Խնամքը
Լուսավորությունը
Անթուրիումին անհրաժեշտ է ցրված, պայծառ լույս՝ առանց արևի ուղիղ ճառագայթների: Չնայած անթուրիումին հաճախ դասակարգում են որպես ստվերադիմացկուն բույս, խոր ստվերում այն լավ չի աճի ու չի ծաղկի:
Հյուսիսային պատուհանագոգերն, օրինակ, ամենահարմարավետ տեղը չեն անթուրիումի համար: Լավագույն տեղերը արևմտյան և արևելյան պատուհանների մոտ են:
Օդի ջերմաստիճանը
Անթուրիումը ջերմություն սիրող բույս է: Ձմռանը օդի ջերմաստիճանը չպետք է նվազի + 16-ից: Ամռանը ամենահարմարավետ ջերմաստիճանը +28 է:
Կարևոր խնդիր է բույսը միջանցքահովերից, իսկ ձմռանը նաև ջեռուցման սարքերից հեռու պահելը:
Օդի խոնավությունը
Խոնավասեր է: Լավ կլինի անթուրիումի ծաղկամանը տեղադրել լայն, ջրով ու ավազով կամ մանր խճաքարով լի տակդիրի վրա, ինչպես նաև պարբերաբար ջրով ցողել բույսի շրջակա օդը: Բուսի տերևները ցողելը այնքան էլ ցանկալի չէ, քանի որ ջրի կաթիլները չորանալուց հետո սպիտակ բծեր են թողնում տերևների վրա:
Տերևների վրայի փոշին անհրաժեշտ է մաքրել փափուկ, խոնավ սպունգով:
Ջրելը
Ջրում են երբ չորանում է ծաղկամանի հողի վերին շերտը: Կարևոր է թույլ չտալ ոչ հողի լրիվ չորացումը, ոչ էլ ճահճացումը:
Օդի ջերմաստիճանի նվազմանը զուգահեռ քչացնում են ջրելու հաճախականությունը
Տեղափոխելը
- Արագ աճն ու ծաղկելն ապահովելու համար, մինչև 5 տարեկան դառնալը անթուրիումը ամեն տարի տեղափոխում են նոր՝ քիչ ավելի մեծ ծաղկամանի մեջ: Հինգ և ավելի տարեկան բույսերը տեղափոխում են 3 տարին մեկ:
- Տեղափոխելիս ստուգում են բույսի արմատների վիճակը և հեռացնում են վնասված, փտած արմատները, իսկ կտրված քները մշակում են ածխափոշով:
- Կարևոր է նոր ծաղկամանում լավ դրենաժային շերտ ստեղծելը:
- Եթե բույսը “ձագուկներ” է տվել, դրանք կարելի է առանձնացնել:
- Ծաղկաման ընտրելիս նկատի ունեցեք, որ բույսի փոքր-ինչ նեղված վիճակը խթանում է ծաղկելը, իսկ ազատ տեղ ունենալը նպաստում է “ձագուկների” ի հայտ գալուն:
Հողախառնուրդը
Հողախառնուրդը պետք է լինի պարարտ ու թեթև, որպեսզի արմատներին օդ հասնի: Ցանկալի է, որ հողախառնուրդում լինեն ճմահող, փշատերևի մանրեցված (2-5 սմ կտորներ) կեղևվ խոշոր ավազ, պեռլիտ ու փայտածուխ:
Հողախառնուրդի անհրաժեշտ թթվայնությունը՝ թույլ թթվային (pH 5,5-6,5):
Մտղաշ բույսերի համար հողախառնուդի բաղադրատոմս
- Տորֆ – 1 մաս;
- Սֆագնում-մամուռ – 1 մաս;
- Սոճենու մանրեցված կեղև (2-5 սմ կտորներ) – 1 մաս;
- Պերլիտ – 1 մաս:
Մեկ և ավելի տարեկան բույսերի համար հողախառնուդի բաղադրատոմս
- Տորֆ – 2 մաս;
- Ճմահող – 0,5 մաս;
- Սոճենու մանրեցված կեղև (2-5 սմ կտորներ) – 1 մաս;
- Տերևային բուսահող – 1 մաս;
- Սֆագնում-մամուռ – 1 մաս;
- Խոշոր կարմիր ավազ կամ մանրեցված աղյուս – 1 մաս;
- Փայտածուխ – 0,2 մաս:
Սնուցումը
Գարնանն ու ամռանը անթուրիումը լրացուցիչ սնուցման կարիք ունի: Օգտակար կլինի նաև պարբերաբար, ջրելու հետ մեկտեղ առտաարմատային սնուցում կազմակերպելը:
Բազմացումը
Անթուրիումը բազմացնում են՝
- Բույսը տեղափոխելիս խոշոր բույսերը բաժանելով կամ “ձագուկներն” առանձնացնելով: Բաժանելու համար բույսը կտրատում են սուր, ախտազերծված դանակով, իսկ կտրվածքները մշակում են ածխափոշով: Առանձնացված բույսերը ջրում են չափավոր՝ գերխոնավ հողի մեջ “ձագուկները” չեն կպնի:
- Տերև ու օդային արմատ ունեցողկտրոնը արմատակալման դնելով:
- Սերմերով: Սակայն տնական պայմաններում սերմեր ստանալն ու դրանցով բազմացնելը բավականին բարդ գործ է: Անհրաժեշտ է ճիշտ ժամանակին արհեստական փոշոտում կազմակերպել, այնուհետև ճիշտ ժամանակին սերմը վերցնել ու անմիջապես տնկել: Անթուրիումի պտուղներն ու սերմերն էլ հասունանում է 9-12 ամսում, իսկ սերմից աճեցված բույսը սկսում է ծաղկել երրորդ տարում միայն:
Բույսի երիտասարդացումը
Աճին զուգահեռ անթուրիումի ներքևում մնացած տերևները մահանում են, իսկ նորերը աճում են գագաթից: Ժամանակի հետ բույսը կարող է կորցնել իր դեկորատիվ տեսքը, ուստի երիտասարդացման կարիք է առաջանում:
Երիտասարդացման համար կտրում և ջրի կամ այլ սուբստրատի մեջ արմատակալման են դնում բույսի գագաթը՝ անհրաժեշտ քանակությամբ հանգուցամեջեր թեղնելով վրան:
Հղումներ
Ցրտադիմացկուն արմավենիներ
Հողմաղաց արմավենի, Chinese windmill palm, Windmill palm, Китайская веерная пальма, Trachycarpus fortunei
(-18°C)
Դիմանում է մինչև −18 °C ոչ երկարատև ցրտերին:
Հողմաղաց արմավենի Վագների, Трахикарпус Вагнера, Trachycarpus fortunei var.wagnerianus
(-20°C)
Հողմաղաց արմավենու ավելի գեղեցիկ ու ցրտադիմացկուն տեսակն է: Ծածկած վիճակում կարող է դիմանալ նույնիսկ −35 °C աստիճան կարճատև ցրտին:
Մացառախոզի արմավենի, Needle palm, Пальма дикобраза, Rhapidophyllum hystrix (−23 °C)
Լավ է աճում խոնավ գրունտում ու կիսաստվերում: Դիմանում է −25 °C ից −28 °C կարճատև ցրտերին, բայց կարող է ցրտահարվել 1-2 շաբաթ ձգվող −20 °C ցրտից:
Սաբալ արմավենի, Sabal palm, Сабаль пальмовидный, Sabal palmetto
(−13 °C)
Գաճաճ Սաբալ, Dwarf palmetto, Сабаль малый, Sabal minor
(-18 °C)
Կանարյան խուրմա, Canary Island date palm, Pineapple palm, Финик канарский, Phoenix canariensis
(−12 °C)
Խամերոփս, Mediterranean dwarf palm, European fan palm, Хамеропс приземистый, Chamaerops humilis
(18°C)
Չիլիական արմավենի, Chilean wine palm, Юбея чилийская, Jubaea chilensis (−16 °C )
Շվեդական բաղեղ
Շվեդական բաղեղը (անգլ.՝ Swedish ivy, Swedish begonia, ռուս.՝ Плектрантус мутовчатый, լատ.՝ Plectranthus verticillatus) ոչ մի կապ չունի Շվեդիայի ու բաղեղների հետ: Բնության մեջ աճում է Ճապոնիայի, Հնդկաստանի, Մալազիայի և Աֆրիկայի արևադարձային գոտիներում, իսկ շվեդական անունը վաստակել է Շվեդիայում որպես սենյակային բույս լայն տարածում գտնելուց հետո:
Բազմամյա, ծաղկող խոտաբույս է, աճում է շատ արագ, մեծանում է հասնելով 60-80 սմ բարձրության ու լայնքի:
Խնամքը
Օդի ջերմաստիճանը
Ամռանը՝ սենյակի ջերմաստիճանը, օգտակար է, եթե գիշերվա ջերմաստիճանը փոքր-ինչ ցածր է ցերեկայինից:
Ձմռանը՝ +10°С աստիճանից ոչ ցածր:
Օդի խոնավությունը
Հատուկ պահանջներ չկան, լավ է տանում սենյակի չոր օդը, սակայն, տերևները մաքրելու համար պարբերաբար ցողելը չի խանգարի:
Լուսավորությունը
Սիրում է պայծառ, ցրված լուսավորություն: Ձմռանը ցանկալի է տեղադրել հարավարևմտյան ուղղության պատուհանի գոգին, իսկ գարնանից սկսած, այդ պատուհանից 1 մետր հեռավորության վրա:
Հողախառնուրդը
Հողի նկատմամբ պահանջկոտ չէ, սակայն լավ չի աճում ծանր, կավային գրունտում: Լավագույն բաղադրատոմսն է՝
- Տերևային բուսահող՝ 1 մաս;
- Խոշոր ավազ կամ պեռլիտ՝ 1 մաս;
- Տորֆ՝ 1 մաս:
Պետք է նաև ապահովել լավ դրենաժ:
Ջրելը
Ջրում են հնացված, փափուկ ջրով, չափավոր, ամռանը մի քիչ ավելի շատ: Ջրել պետք է այն պահին երբ հողը մի քիչ չորացել է իսկ տերևները թոշնելու նշաններ են տալիս: Հողի լիովին չորանալն անթույլատրելի է:
Պարարտացումը
Վեգետացիոն շրջանում, ամսական 1-2 անգամ լրացուցիչ սնուցում է պետք տալ, ընդվորում, նախընտրելի են օրգանական պարարտանյութերը:
Բազմացումը
Հեշտությամբ բզմացվում է գագաթային կտրոններով, որոնք արմատակալման են դրվում ջրում կամ խոնավ ավազի մեջ:
Տեղափոխումը
Արագ է աճում, ուստի տարին մեկ անագամ ավելի մեծ ծաղկամանի մեջ տեղափոխելու կարիք կա: Երբ շատ մեծանալով բույսը կորցնում է դեկորատիվ տեսքը, պարզապես նոր բույս են ստանում կտրոններից:
Էտը
Գարնանը, խիտ ու թարմ թուփ ունենալու համար, խորը էտ են անում՝ թողնելով 10 սմ երկարությամբ ճյուղեր:
Բարդություններ
Շվեդական բաղեղը կարող է ենթարկվել ալրատզերի, սարդոստայնային տիզերի հարձակմանը:
Եթե բույսը դանդաղեցնում է աճը ու նոր տերևները փոքր են, ուրեմն պետք է տեղափոխել բույսը ավելի մեծ ծաղկամանի մեջ:
Մանր, դալկացած տերևները խոսում են լուսավորության պակասի մասին:
Պայծառ արևի տակ տերևները դեղնում են կցկվում կամ էլ մուգ դառչնագույն են դառնում ու չորանում:
Շատ ջրելու հետևանքով կարող են թափվել տերևները, իսկ ճյուղերը սկսեն փտել:
Հղումներ
Բույսեր ձեր ննջասենյակի համար
Նարդոս (անգլ.՝ Lavender, ռուս.՝ Лаванда, լատ.՝ Lavandula)
Նարդոսը հայտնի է իր քնաբեր բուրմունքով, այն մեղմում է սթրեսային վիճակը, իջեցնում արյան ճնշումը, ինչը քնելու ցանկություն է առաջացնում:
Նարդոսը օժանդակում է թեթև քնին և կրճատում է քնի “աչքերի արագ շարժի” փուլը:
- Կարդալ Նարդոսի մասին ==>
- Գնել Նարդոսի սերմեր ==>
- Գնել Նարդոս ==>
Հալվե վերա (անգլ.՝ Aloe vera, ռուս.՝ Алоэ настоящее, Алоэ вера, լատ.՝ Alóe véra, Aloe Barbadensis Miller)
Հալվե վերան սենյակի օդը մաքրելով նպաստում է քնին: Գիշերները այն թթվածին է արտադրում, ինչը նույնպես նպաստում է խոր և հանգիստ քնին:
Տեղադրեք բույսը ննջարանի ամենալուսավոր պատուհանի գոգին, քանի որ այն սիրում է պայծառ լուսավորություն:
- Կարդալ Հալվե վերայի մասին ==>
- Գնել Հալվե վերա ==>
Հասմիկ (անգլ.՝ Jasmine , ռուս.՝ Жасмин, լատ.՝ Jasmínum)
Ժասմինի բույրը հին ժամանակներից է հայտնի իր հանգստացնող հատկությամբ: Բույսն ունի սեդատիվ հատկություններ, որոնք դրական ազդեցություն են ունենում քնի որակի վրա: Գիշերները ձեր մահճակալին հնարավորին մոտ դրեք Հասմիկին:
- Կարդալ Հասմիկի մասին ==>
- Գնել Հասմիկի սերմեր ==>
Սանսևիերիա (Զոքանչի լեզու, անգլ.՝ Mother-in-law’s tongue, Devil’s tongue, Snake plant, ռուս.՝ Сансевие́ра, Тёщин язык, Щучий хвост, լատ.՝ Sanseviera)
Զոքանչի լեզվի պարզ կանաչ կամ կանաչ եւ դեղին, ուղղաձիգ տերեւները կարող են հրաշալի ներդաշնակվել ցանկացած ինտերիերի հետ: Սանսևիերիան ունի օդի մաքրման մեխանիզմ, որը նման է Հալվե վերայի մեխանիզմին, այն գիշերվա ժամերին նույնպես թթվածին է արտադրում ու մաքրում օդը՝ դարձնելով քունը խաղաղ ու հանգիստ:
- Կարդալ Զոքանչի լեզվի մասին ==>
- Գնել Զոքանչի լեզու ==>
Քլորոֆիտում (անգլ.՝ Spider Plant, ռուս.՝ Хлорофитум, լատ.՝ Chlorophytum)
Քլորոֆիտումը, ինչպես Հալվե վերան եւ Սանսևիերիան, մաքրում է օդը, իսկ մարդիկ մաքուր օդում խաղաղ են քնում: Քլորոֆիտումն ուի մեկ այլ հրաշալի հատկություն, այն կարող է օդից հեռացնել վնասակար ֆորմալդեհիդների մոտ 90%-ը: Առողջ ու հանգիստ քուն ապահովելու համար, կարելի է մի քանի Քլորոֆիտում տեղադրել ննջարանում:
- Կարդալ Քլորոֆիտումի մասին ==>
- Գնել Քլորոֆիտում ==>
Գարդենիա (անգլ.՝ Gardenia, ռուս.՝ Гардения, լատ.՝ Gardénia) կամ Գարդենիա հասմիկանմանը (անգլ.՝ Cape jasmine, ռուս.՝ Гардения жасминовидная, լատ.՝ Gardenia jasminoides)
Երկու տիպի Գարդենիաներն էլ, իրենց քնաբեր հատկությամբ կարող են համեմատվել դեղատնից գնված քնաբեր հաբերի հետ:
Եթե ձեզ հակասթրեսային կամ քնաբեր հաբեր են նշանակել, մինչև դրանց անցնելը փորձեք Գարդենիայի ազդեցությունը:
Երկու տիպի Գարդենիաներն էլ անքնություն բուժեղ, անհանգիստ քնից ու տագնապից ազատող արդունավետ միջոց են համարվում:
- Կարդալ Գարդենիայի մասին ==>
- Գնել Գարդենիայի սերմեր ==>
- Կարդալ Գարդենիա հասմիկանմանի մասին ==>
- Գնել Գարդենիա հասմիկանմանի սերմեր ==>
Բաղեղ սովորական (անգլ.՝ English Ivy, Common Ivy, ռուս.՝ Плющ обыкновенный, լատ.՝ Hedera helix)
Հայտնի է, որ Բաղեղը մեղմում է ալերգիկ և ասթմատիկ երևույթները, քանի որ ունի օդը տոքսինների 94%-ից ու բորբոսների 78%-ից մաքրելու հիանալի հատկություն: Սա թեթևացնում է շնչառական պրոբլեմներ ունեցողների քունը:
- Կարդալ Բաղեղ սովորականի մասին ==>
- Գնել Բաղեղ սովորական ==>
Գարդենիա
Գարդենիան Rubiaceae ընտանիքին պատկանող, ծաղկավոր, մշտադալար բույսերի ցեղ է։ Աճում է Աֆրիկայի, Ասիայի, Մադագասկարի և Խաղաղօվկիանոսյան կղզիների արևադարձային և մերձարևադարձային շրջաններում, Ավստրալիայում:
Գարդենիան անվանակոչվել է ամերիկացի բնախույզ և բժիշկ Ալեքսանդր Գարդենի (1730—1791) պատվին:Գոյություն ունի գարդենիաների մոտ 140 տեսակ։ Թփերի կամ փոքր ծառերի բարձրությունը կարող է հասնել մինչև 2, 5 մետրի: Սենյակային տեսակների բարձրությունը չի գերազանցում մեկ մետրը: Որպես սենյակային բույս, ամենատարածվածն է Գարդենիա հասմիկանմանը, որի վերաբերյալ էլ կլինի հետագա շարադրանքը։
Գարդենիա հասմիկանմանը (անգլ.՝ Cape jasmine, ռուս.՝ Гардения жасминовидная, լատ.՝ Gardenia jasminoides) մինչև 180 սմ բարձրությամբ, մշտադալար թուփ է: Տերևները մինչև 8 սմ երկարության են:
Ունի բավականին մեծ, կաշվի նման , փայլուն տերևներ ` մուգ կանաչ գույնի, սպիտակ կամ դեղին բուրավետ ծաղիկներ: Ծաղկում է ամռանը, տարածում է ուժեղ, հաճելի բուրմունք: Ծաղիկները սկզբում վառ սպիտակ են, հետո դեղնավուն: Բնության մեջ տարածված է Ասիայի ու Աֆրիկայի արևադարձային գոտիներում:
Տեղը սենյակում
Հասմիկանման գարդենիան պետք է տեղադրել պայծառ լուսավորված տեղում, բայց ոչ արևի ուղիղ ճառագայթների ներքո: Լավ կաճի արևմուտք ու արևելք նայող պատուհանների մոտ: Տաքերն ընկնելուց հետո բույսը կարելի է պահել բաց երկնքի տակ, բայց ծաղկելուց առաջ պետք է ներս բերել: Ձմռանը անհրաժեշտ օդի ջերմաստիճանը +16°…+20°C է (+16°C ոչ ցածր): Ծաղկամանի հողը նույն, կամ քիչ ավելի ջերմություն պետք է ունենա:
Լուսավորությունը
Անհրաժեշտ է պայծառ, ցրված լույս։
Ջրելը
Հողը մշտապես թեթևակի խոնավ է պետք պահել: Ջրել փափուկ, առնվազն 24 ժամ հնացված, սենյակային ջերմության ջրով: Ծաղկման շրջանում օդի բարձր խոնավություն է պահանջվում: Խորհուրդ է տրվում ծաղկամանը դնել ջրով լի, լայն տակդիրի մեջ:
Օդի խոնավությունը
Չափավոր, ծաղկման շրջանում՝ բարձր: Խորհուրդ է տրվում պարբերաբար գոլ, հնեցված ջրով ծողել բույսը և պարբերաբար, խոնավ շորով սրբել տերևների վրայի փոշին։
Սնուցումը
Պետք է պարարտացնել գարնանից մինչև աշուն: Երիտասարդ բույսերը սնուցումեն են ամիսը երկու անգամ` հերթագայելով օրգանական և հանքային պարարտանյութերը. Չափահաս բույսերը սնուցում են ամեն շաբաթ` կալցիում չպարունակող պարարտանյութերով:
Հանգստի շրջան
Ձմռանը, 4-6 շաբաթով պետք է խիստ նվազեցնել ջրելը, բայց պահպանել լավ լուսավորություն ու +16․․․ +20°C օդի ջերմություն:
Տեղափոխումը
Ձմռան ավարտին հասմիկանման գարդենիան պետք է տեղափոխել փոքր-ինչ ավելի մեծ ծաղկամանի մեջ և էտել նախորդ տարի աճած ճյուղերը՝ երկարության մոտ 1/3 չափով, ինչը կխթանի բույսի ճյուղավորումը:
Բազմացումը
Գարդենիան բազմացնում են գարնանը կամ ամռան վերջին կտրած կիսափայտացած կտրոններով, որոնք արմատակալման են դնում թեթևակի տաքացվող հողախառնուրդում՝ մինիջերմոցի տակ: Կա նաև ջրի մեջ արմատակալում ստանալու դրական փորձ։ Կարելի է բազմացնել նաև սերմերով:
Տեղափոխումը
Հասմիկանման գարդենիան սիրում է բարձր թթվայնութամբ հող: Երիտասարդ բույսերը աճեցնում են հավասար չափերով տերևային բուսահող, ճմահող, փշատերևային բուսահող, վերնատորֆ և ավազ պարունակող հողախառնուրդում: Հետագայում հողախառնուրդին ավելացնում են փտած գոմաղբ կամ կոմպոստ:
Հնարավոր բարդություններ
Հաճախ բողբոջները դադարեցնում են աճը ու թափվում են: Դրանից խուսափելու համար, պետք է ապահովել օդի ջերմաստիճանի կայուն ռեժիմ՝ ցերեկը՝ 18-20 աստիճան, իսկ գիշերը՝ 16-18, հաճախ օդափոխել սենյակը և կանոնավոր ջրել:
Օդի ջերմաստիճանի կտրուկ նվազման դեպքում հասմիկանման գարդենիան տերևաթափ կարող է լինել:
Եթե տերևները սպիտակավուն են, ուրեմն հողի մեջ երկաթի պակաս կա ու, տարին 3-4 անգամ պետք է սնուցել բույսը միկրոտարրերով:
Վնասատուներից ամենավտանգավորները սարդոստայնային տիզն է, վահանամիջատը և ալրատիզը:
Օգտակար հատկությունները
Մի շարք երկրներում հասմիկանման գարդենիայի պտուղն ու արմատները օգտագործում են հակաբորբոքային, ջերմություն իջեցնող, արյուն մակարդող, դեղնախտ, մաշկային հիվանդություններ, մաստիտ, սոմատիտ, տոնզիլիտ բուժող եփուկներ պատրաստելու համար:
Պտուղները օգտակար են թոքերի հիվանդության և տենդի դեպքում: Մանրացված պտուղները դնում են վերքերի, այրվածքների, ուռուցքների և այտուցվածքների վրա:
Հղումներ
Մորմ
Մորմը (ռուս.՝ Паслён, լատ.՝ Solanum), մորմազգիների ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի, թփերի, կիսաթփերի, երբեմն՝ փաթաթվող բույսերի ցեղ է։ Հայտնի է մոտ 1700, իսկ Հայաստանում՝ 4 տեսակ՝
- մորմ քաղցրադառն (Solanum dulcamara),
- մորմ սև (Solanum nigrum),
- մորմ թևավոր (Solanum alatum)
- մորմ Վորոնովի (Solanum woronowii)։
Հայաստանում տարածված են Սյունիքի, Վայոց ձորի, Արարատի, Տավուշի, Լոռու մարզերում։ Աճում է գետերի և առվակների ափերին, անտառներում, թփուտներում, այգիներում, բանջարանոցներում, ճամփեզրերին։
Ցողունի բարձրությունը մինչև 2 մ է։ Տերևներն ամբողջական են կամ կենտ-փետրաձև։ Ծաղկաբույլը հովանոցանման է, ծաղիկները՝ կարմրավուն, սպիտակ, կապույտ։ Ծաղկում է հունիս-օգոստոսին։ Պտուղը հյութալի կամ մսալի, երկբուն, բազմասերմ հատապտուղ է։
Թունավոր է։
Որոշ տեսակներ դեղաբույսեր են. պարունակում են ստերոիդներ, ալկալոիդներ, ֆլավոնոիդներ, ճարպաթթուներ, եթերայուղեր, ածխաջրեր, օրգանական թթուներ։ Բժշկության մեջ կիրառվում է շնչառական օրգանների, մաշկավեներային, ստամոքսաղիքային համակարգի հիվանդությունների, կատաղության և էպիլեպսիայի բուժման համար։ Որոշ տեսակներ միջատասպան են։ Մեղրատու է։
Որպես գեղազարդիչ սենյակային բույս ամենատարածվածն են՝
- Մորմ կեղծպղպեղանմանը, Christmas cherry, Winter cherry, Паслен ложноперечный, Solanum pseudocapiscum;
- Մորմ պղպեղանմանը, False Jerusalem cherry, Winter cherry, Паслен перцевидный, Solanum capsicastrum;
Երկու տեսակներն էլ շատ նման են իրար և գիտնականներն այժմ հակված են դիտարկել դրանց որպես մեկ տեսակ:
Խնամքը
Ընդհանուր առմամբ մորմը ոչ պահանջկոտ բույս է, բայց որոշակի պայմաններ ապահովել պետք է:
Լուսավորությունը
Նախընտրելի է պայծառ, ցրված լույսը: Սենյակում մորմը ավելի լավ կլինի տեղադրել դեպի արևմուտք կամ արևելք բացվող պատուհանների գոգին: Հարավային պատուհանի դեպքում, բույսը կեսօրի արևի կիզիչ ճառագայթներից պաշտպանելու կարիք կառաջանա, իսկ հյուսիսային պատուհանին, առանց լրացուցիչ լուսավորության, բույսը շատ անհարմարավետ վիճակում կհայտնվի:
Ցանկացած պատուհանագոգին ձմռանը, լրացուցիչ լուսավորմամբ, առնվազն 10 ժամյա լուսային օր ապահովելու կարիք կարող է առաջանալ: Չապահովելու դեպքում, մորմը կարող է տերևաթափ ու ծաղկաթափ լինել:
Օդի ջերմաստիճանը
Ամռան ամենահարմարավետ ջերմաստիճանային տիրույթը +18 – +25 °C է: Ձմռանը մորմն ավելի պաղ՝ +12 – +15 °C ջերմությամբ միջավայրի կարիքն ունի: Այդպիսի ջերմային ռեժիմ և պայծառ լուսավորություն ապահովելու դեպքում, մորմը կծաղկի ու կպտղաբերի նաև ողջ ձմռան ընթացքում:
Էտը
Խիտ սաղարթամաս ստանալու համար, խորհուրդ է տրվում պարբերաբար էտել շիվերի գագաթները: Էտել կարելի է շուրջ տարին:
Ջրելը
Մորմը առատ ջուր է “խմում”, ուստի շոգ եղանակներին առատ ջրարբիացման կարիք ունի: Սակայն, ինչպես համարյա բոլոր բույսերի դեպքում, չի կարելի թույլ տալ հողի ճահճացում:
Ջրում են հողի վերին շարտը չորանալուց հետո՝ լավ հնացված, սենյակային ջերմության ջրով:
Օդի խոնավությունը
Մորմի համար ամենահարմարավետը օդի բարձր՝ 65 – 70% խոնավությունն է, ուստի պետք է կիրառել օդը խոնավացնող սարքեր կամ հաճախ ցողել բույսը:
Հողախառնուրդը
Մորմը պահանջկոտ չէ հողի նկատմամբ, լավ է աճում ցանկացած չեզոք, փխրուն ու պարարտ հողում:
Նախընտրելի է հետևյալ բաղադրատոմսը.
Ծաղկամանը պետք է ունենա լավ դրենաժ:
Պարարտացումը
Քանի որ հարմարավետ պայմաններում մորմը ծաղկում և պտղաբերում է շուրջ տարին, այն միշտ լրացուցիչ սնուցման կարիք ունի: Սնուցումն անում են երկու շաբաթը մեկ:
Տեղափոխումը
Երիտասարդ թփերը տեղափոխում են նոր ծաղկամանի մեջ ամեն տարի՝ նախընտրելի է գարնանը: Ավելի մեծ թփերը տեղափոխում են ըստ անհրաժեշտության՝ 2-3 տարին մեկ:
Բազմացումը
Տնական պայմաններում մորմի բազմացման հիմնական ձևը սերմերը ցանելն է, ինչը կարելի է անել շուրջ տարին:
Սերմերը ցրում են գրունտի մակերեսին այնուհետև ծածկում մանր ավազի բարակ շերտով: Լավագույն ծլարձակումը տեղի է ունենում բարձր խոնավություն ունեցող միջավայրում: Ծլարձակման տոկոսը բավականին բարձր է:
Գարնանը և ամռանը մորմը կարելի է բազմացնել գագաթային կտրոններով, որոնք արմատակալման են դնում խոնավ ավազի մեջ:
Վնասատուներն ու հիվանդություննեը
Մորմը կարող է ենթարկվել սարդոստայնային տիզի, ուտիճների, սպիտակաթևիկների հարձակմանը: Առաջին նշանների դեպքում պետք է սկսել բույսի բուժումը:
Սենյակային պայմաններում մորմի հիվանդությունները հիմնականում սխալ խնամքի հետևանք են: Օրինակ, ձմռանը, սենյակում օդի բարձր ջերմաստիճանի և թույլ լուսավորության պայմաններում այն կարող է թափել տերևներն ու ծաղիկները:
Հղումներ
Շեֆլերա
Շեֆլերան (անգլ.՝ Schefflera, ռուս.՝ Шеффлера, լատ.՝ Schéfflera) ամենատարածված դեկորատիվ բույսերից է: Արալիևների ընտանիքի ներկայացուցիչ է և աճում է Ասիայի արևելյան ու հարավ արևելյան երկրներում, Ավստրալիայում, Նոր Գվինեայում և Խաղաղ օվկիանոսի կղզիներում: Շեֆլերան ունի 250-300 տարատեսակ: Ճառագայթատերև և աստղատերև շեֆլերան (Schefflera actinophylla) ամենահայտնին է և լայն տարածվածը:Շատ գեղեցիկ և յուրօինակ ձևավոր տերևներ ունի, որոնք բացված հովանոցի նման են: Բնության մեջ բավականին բարձրահասակ, մշտականաչ տերևներով ծառ կամ թուփ է: Տնային պայմաններում էլ այն պատկառելի չափերի է հասնում:
Շեֆլերան կարող է հարմարվել նաև քիչ լուսավոր և ցուրտ սենյակներում, բայց հարմարավետ պայմաններում այն ցույց է տալիս իր ողջ հմայքը: Նրան խնամելը դժվար չէ, կարևորը ճիշտ տեղն ընտրելն և նրա փոքրիկ պահանջները բավարարելն է:
Շեֆլերան բարելավում է տան էկոլոգիական վիճակը, հագեցնում է օդը թթվածնով, օզոնով, բարձրացնում է օդի խոնավությունը: Այս բույսը հանգստացնող հատկություն ունի. սպունգի պես ներծծում է շրջակա միջավայրի բացասական էներգիան:
ԽՆԱՄՔԸ
Լուսավորություն. պայծառ, ցրված լույս;
Օդի ջերմաստիճանը. ամռանը՝ ամենաբարենպաստ ջերմաստիճանը՝ 20°C է, ձմռանը՝ 15-17°;
Օդի խոնավությունը. բարձր, ցանկալի է երկու օրը մեկ ցողել
Ջրելը. գարնանը և ամռանը՝ հողի վերին շերտի չորանալուց երկու օր անց, ձմռանը՝ սահմանափակ
Սնուցումը. գարնանից սկսած մինչև ուշ աշուն սնուցել երկու շաբաթը մեկ դեկորատիվ բույսերի համար նախատեսված պարարտանյութերով;
Հողը. պետք է ջրաթափանց լինի, թեթև և բերրի: Լավագույն կազմությունը` 3 մաս ճմահող, մեկ մաս տորֆային հող և 1,5 մաս գետի խոշոր ավազ;
Բազմացումը. բազմացնում են մինչև 10սմ երկարությամբ կտրոններով, ավելի լավ է այն բազմացնել գարնանը, երբ օդի ջերմաստիճանը հասնում է 24 °C;
Աճը. բավականին արագ է աճում, ամռան ընթացքում հեշտությամբ 30 սմ և ավելի;
Ծաղկելը. Առավելապես ծաղկում է բնության մեջ , ծաղիկները նման են ութոտնուկի շոշափուկներին: Պտուղները, ծաղիկները և կոկոնները բույսի տարբեր տեսակների մոտ տարբեր գույների են` կարմիր, դեղնավուն, նարնջագույն, սպիտակ կամ մորու գույնի;
Հնարավոր դժվարությունները. ամռանը շատ շոգի պայմաններում կամ ձմռան շատ ցածր ջերմաստիճանի և շատ ջրելու դեպքում կարող են թափվել տերևները: Ոչ բավարար լուսավորության ժամանակ տերևները խունանում են, իսկ շատ լուսավորության ժամանակ նրանց վրա հայտնվում են բաց բծեր:
Լուսավորություն. պայծառ, ցրված լույս;Օդի ջերմաստիճանը. ամռանը՝ ամենաբարենպաստ ջերմաստիճանը՝ 20°C է, ձմռանը՝ 15-17°;
Օդի խոնավությունը. բարձր, ցանկալի է երկու օրը մեկ ցողել
Ջրելը. գարնանը և ամռանը՝ հողի վերին շերտի չորանալուց երկու օր անց, ձմռանը՝ սահմանափակ
Սնուցումը. գարնանից սկսած մինչև ուշ աշուն սնուցել երկու շաբաթը մեկ դեկորատիվ բույսերի համար նախատեսված պարարտանյութերով;
Հողը. պետք է ջրաթափանց լինի, թեթև և բերրի: Լավագույն կազմությունը` 3 մաս ճմահող, մեկ մաս տորֆային հող և 1,5 մաս գետի խոշոր ավազ;
Բազմացումը. բազմացնում են մինչև 10սմ երկարությամբ կտրոններով, ավելի լավ է այն բազմացնել գարնանը, երբ օդի ջերմաստիճանը հասնում է 24 °C;
Աճը. բավականին արագ է աճում, ամռան ընթացքում հեշտությամբ 30 սմ և ավելի;
Ծաղկելը. Առավելապես ծաղկում է բնության մեջ , ծաղիկները նման են ութոտնուկի շոշափուկներին: Պտուղները, ծաղիկները և կոկոնները բույսի տարբեր տեսակների մոտ տարբեր գույների են` կարմիր, դեղնավուն, նարնջագույն, սպիտակ կամ մորու գույնի;
Հնարավոր դժվարությունները. ամռանը շատ շոգի պայմաններում կամ ձմռան շատ ցածր ջերմաստիճանի և շատ ջրելու դեպքում կարող են թափվել տերևները: Ոչ բավարար լուսավորության ժամանակ տերևները խունանում են, իսկ շատ լուսավորության ժամանակ նրանց վրա հայտնվում են բաց բծեր:
Շեֆլերայի տեսակները
Շեֆլերա ջանին
Շեֆլերա ջանին ամենագեղեցիկ ենթատեսակներից է: Կարող է հասնել մինչև 2 մետր բարձրության: Խայտաբղետ, դեղնականաչավուն տերևներով բույսը թարմություն ու գեղեցկություն է կհաղորդի ցանկացած ինտերիերի:
Շեֆլերա ջանին առանց առանձնահատուկ խնամքի, հեշտությամբ աճում է տաք և խոնավ միջավայրում, պայծառ լուսավորված, բայց արևի ուղիղ ճառագայթներից պաշտպանված տեղում:
Խնամքի առանձնահատկությունները
- Ձմռանը սենյակում օդի ջերմաստիճանը պետք է լինի +14°С ոչ ցածր, իսկ ամռանը ամենահարմարավետ ջերմաստիճանը +25°С է:
- Ջրելը պետք է չափավոր լինի, ջրախեղդ անելով կարող եք շատ շուտ զրկվել շեֆլերայից: Մյուս կողմից չի կարելի թույլ տալ հողի լրիվ չորանալը:
- Պարբերաբար ջրով ցողել պետք է: Խոնավ միջավայր ապահովելու համար, կարելի է նաև բույսը ծաղկամանով տեղադրել ջրով ու խիճով լի լայն ամանի մեջ:
- Փոշոտ միջավայրում լավ կլինի խոնավ սպունգով պարբերաբար մաքրել տերևները:
- Շաբաթը մեկ ունիվերսալ կամ օրգանական պարարտանյութերով լրացուցիչ սնուցման կարիք ունի բուռն աճի շրջանում: Ձմռանը լրացուցիչ սնուցման կարիք չկա:
Բազմացումը
Շեֆլերա ջանին կարելի է բազմացել՝
- կտրոններով;
- սերմերով;
- ճյուղը արմատավորելով:
Կիսափայտացած կտրոնները մշակում են արմատակալման խթանիչով և տնկում ավազից ու տորֆից բաղկացած, խոնավ սուբստրատի մեջ: Տնկիները ծածկում են ապակով կամ ցելոֆանով, ապահովում են միջավայրի + 22°С հնարավորին չափ կայուն ջերմաստիճան:.
Սերմերով բազմացնում են շատ հազվադեպ: Ցանում են վաղ գարնանը՝ ապահովելով ջերմոցային պայմաններ և օդի ոչ պակաս քան +18°С ջերմություն:
Շեֆլերան ինքնուրույն “ձագեր” չի առաջացնում: Ճյուղի վրա արմատներ ստանալու համար, դրա վրա կեղևի փոքր կտրվածք է արվում, որի վրա դրվում է խոնավ մամուռ ու փաթաթվում ցելոֆանով: Մամուռը միշտ խոնավ պետք է պահվի: Ճյուղը կարմատակալի 2 ամսում, ինչից հետո այն կտրում ու տնկում են առանձին ծաղկամանի մեջ:
Հողախառնուրդը
Շեֆլերաների համար հարմար է արմավենիների համար նախատեսված հողախառնուրդը:
Հողախառնուրդն ինքնուրույն պատրաստելու համար վերցնում են՝
- ճմահող – 1 մաս;
- տերևային բուսահող -1 մաս;
- տորֆ վերին շերտի (վերնատորֆ) – 1 մաս;
- ավազ, խոշոր, լվացած – 1/2 մաս:
Ծաղկամանը, որտեղ տնկում կամ տեղափոխում են շեֆլերան պետք է ունենա լավ դրենաժ՝ 3-8 սմ խորությամբ:
Հիվանդություններ և վնասատուներ
Շեֆլերա ջանինի հիվանդությունները հիմնականում վատ պայմանների ու խնամքի հետևանք են լինում:
Օրինակ,
- զանգվածային տերևաթափ կարող է լինել օդի ցածր ջերմաստիճանի կամ ջրախեղդ լինելու հետևանքով:
- շագանակագույն բծերը կամ խամրած գույները միջանցահովերի կամ վատ ոռոգման հետևանք են:
- արմատի նեխելը կապվաած է չափից շատ ջրելու հետ:
Վնասատուներն են՝ բշտիկոտները (տրիպսերը, thrips, трипсы), տիզերը (клещи), վահանակիները (վահանամիջատ, щитовока). Դրանցից ազատվելու ամենապարզ ձևը բույսի տերևները օճառաջրով լվանալն է: Եթե չօգնեց, պետք է կիրառել հատուկ քիմիկքտներ:
Հղումներ
Տան օդը խոնավացնող բույսեր
Ինչո՞վ է վնասակար տան չոր օդը
Ջրազուրկ օդը չորացնում է մարդու մաշկը և լորձաթաղանթները, ինչը բերում է օդում առկա բազմաթիվ վիրուսների նկատմամբ դիմադրողականության անկմանը և տարբեր հիվանդությունների՝ օրինակ, հայմորիտի ու սինուսիտի զարգացմանը։ Անբավարար խոնավությունը չի նպաստում նաև տան կահույքի ու գրքերի երկարատև պահպանմանը։
Մարդու համար օդի խոնավության լավագույն տիրույթը 40-60%-ն է։
Չափից շատ՝ 70%-ից բարձր խոնավությունն էլ է վնասակար, այն նպաստում է բորբոսների առաջացմանը և դառնում ալերգիկ ռեակցիաների պատճառ։
Ինչպես խոնավացնել տան օդը
Տան օդը խոնավացնելու տարբեր միջոցներ կան՝ սկսած օդը խոնավացնող էլեկտրական հատուկ սարքերից, վերջացրած օդը պարբերաբար ջրցողով խոնավացնելով կամ ջեռուցման սարքերի վրա թաց շորեր փռելով։ Բայց, թե՛ էժանության, թե՛ էսթետիկ լինելու առումով, ամենաճիշտը սենյակներում օդը խոնավացնող բույսեր աճեցնելն է։
Սկզբունքորեն, սենյակում ցանկացած բույս աճեցնելը նպաստում է օդի խոնավության բարձրացմանը, քանի որ ջրի գոլորշացում է տեղի ունենում թե՛ ծաղկամանի հողից, թե՛ բույսի տերևներից։ Սակայն կան բույսեր, որոնք առանձնահատուկ արդյունավետությամբ են կատարում օդը խոնավացնելու գործը։
Օդը խոնավացնող լավագույն սենյակային բույսեր
Ծոփոր (Մոնստերա, անգլ․՝ Monstera, ռուս.՝ Монстера, լատ.՝ Monstéra)
Կարդալ Ծոփորի մասին ==>
Գնել Ծոփոր ==>
Բաղրջուկ (Չինական վարդ, անգլ․՝ Hibiscus, ռուս․՝ Гибискус, լատ․՝ Hibiscus)
Կարդալ Բաղրջուկի մասին ==>
Գնել Բաղրջուկ ==>
Ցիպերուս հերթատերև (անգլ.՝ Umbrella papyrus, Umbrella sedge կամ Umbrella palm, ռուս.՝ Циперус очереднолистный, լատ.՝ Cyperus alternifolius)
Կարդալ Ցիպերուսի մասին ==>
Գնել Ցիպերուս ==>
Բոստոնյան պտեր (Բոստոնյան ձարխոտ, անգլ․՝ Boston swordfern, Wild Boston fern, ռուս․՝ Нефролепис возвышенный, լատ․՝ Nephrolepis exaltata)
Կարդալ Բոստոնյան պտերի մասին ==>
Գնել Բոստոնյան պտեր ==>
Քլորոֆիտում (անգլ.՝ Spider Plant, ռուս.՝ Хлорофитум, լատ.՝ Chlorophytum)
Սաղարթավոր զարդաբույսերից լավագույն թեկնածուն արագաճ Քլորոֆիտումն է:
Խնամելը շատ հեշտ է՝ ցրված լույս, ոչ առատ ջրարբիացում, նվազագույն լրացուցիչ սնուցում է պահանջում:
Կարդալ Քլորոֆիտումի մասին ==>
Գնել Քլորոֆիտում ==>
Բաղեղ սովորական (անգլ.՝ English Ivy, Common Ivy, ռուս.՝ Плющ обыкновенный, լատ.՝ Hedera helix)
Կարդալ Բաղեղ սովորականի մասին ==>
Գնել Բաղեղ սովորական ==>
Ֆիկուս կաուչուկաբեր (անգլ.՝ Ficus elastica, Rubber fig, Rubber bush, Rubber tree, Rubber plant, Indian rubber bush, ռուս.՝ Фикус каучуконосный, Фикус эластичный, լատ.՝ Ficus elastica)
Կարդալ Կաուչուկաբեր ֆիկուսի մասին ==>
Գնել Կաուչուկաբեր ֆիկուս ==>
Ֆիկուս բենջամինա (անգլ․՝ Weeping fig, ռուս․՝ Фикус бенджамина, լատ․՝ Ficus Benjamina)
Կարդալ Ֆիկուս բենջամինայի մասին ==>
Գնել Ֆիկուս բենջամինա ==>
Սանսևիերիա (Զոքանչի լեզու, անգլ.՝ Mother-in-law’s tongue, Devil’s tongue, Jinn’s tongue, Bow string hemp, Snake plant և Snake tongue, ռուս.՝ Сансевие́ра, Сансевье́ра, Тёщин язык, Щучий хвост, լատ.՝ Sanseviera)
Կարդալ Զոքանչի լեզվի մասին ==>
Գնել Զոքանչի լեզու ==>
Պտեր բոստոնյան
Բոստոնյան պտեր (Բոստոնյան ձարխոտ, անգլ․՝ Boston swordfern, Wild Boston fern, ռուս․՝ Нефролепис возвышенный, լատ․՝ Nephrolepis exaltata)։
Վերացնում է օդում գտնվող տոքսինների մեծամասնությունը, մանավանդ մրջնալդեհիդը (ֆորմալդեհիդ, formaldehyde) և քսիլոլը: Խոնավեցնում է սենյակի օդը:
| Հայրենիքը՝ | Հարավարևելյան Ասիայի արևադարձային անտառներ։ |
| Կենսաձևը՝ | Խոտաբույս |
| Ընտանիքը՝ | Davalliaceae |
| Չափսերը՝ | Մինչև 70 սմ երկարությամբ, կախվող տերևներ։ |
| Ծաղկելը՝ | Չի ծաղկում։ |
| Լուսավորությունը | Պայծառ, ցրված լույս։ Կարելի է աճեցնել ցերեկային լամպերի լուսավորությամբ՝ օրական 14-16 ժամ լուսավորելով: |
| Օդի ջերմաստիճանը՝ | Լավագույն միջակայքը 18-24 °С է: Ավելի ցածր ջերմաստիճանների դեպքում բույսը ստիպված մտնում է հանգստի ռեժիմ։ Անթույլատրելի է ջերմաստիճանի նվազումը 11 °С ցածր։ |
| Օդի խոնավությունը՝ | Խոնավասեր է։ Ամռանը հաճախ ցողել։ |
| Ջրելը՝ | Ամռանը չափավոր, հողը միշտ խոնավ լինի, ձմռանը, օդի ցածրջերմաստիճանի դեպքում, քիչ։ |
| Հողախառնուրդը՝ | Պարարտ, չեզոք (pH): (6.0-7.0) կամ թեթև թթվայնություն (pH): (5.0-6.0) ունեցող հող:
Ապահովել լավ դրենաժ։ |
| Սնուցումը՝ | Աճի շրջանում, 2-3 շաբաթը մեկ։ |
| Ծաղկամանն ու տեղափոխումը՝ | 1-3 տարին մեկ, լայն ու ոչ շատ խոր ծաղկամանների մեջ։ |
| Բազմացումը՝ | Թուփը կիսելով, բեղիկներով, սպորները (բեղմնիկները) ցանելով: |
| Վնասատուներ՝ | Ալրատիզ, վահանամիջատ, սարդոստայնային տիզ: |
| Աճեցնելու դժվարությունը՝ | Դյուրին է։ |