Tag: մանանեխ

  • Բույսերի սնուցում թարմ խոտի թուրմով

    Բույսերի համար ամենակարևոր սնուցման նյութերից մեկը, մանավանդ աճի սկզբնական փուլում, ազոտն է:  Ազոտ կարելի է ստանալ տարբեր աղբյուրներից, սակայն ամենամատչելին դրանցից կանաչ խոտն է: Խոտի թուրմով բույսերի սնուցումը ամենաէժան, բայց շատ արդյունավետ ձևն է:

    Եղինջի թուրմ

    Եղինջից պատրաստված թուրմը կիրառելի է համարյա բոլոր մշակաբույսերի համար, այն հարուստ է ազոտով և այլ օգտակար տարրերով: Մանրամասն եղինջի և դրանից պատրաստվող սննդարար թուրմերի մասին կարդացեք այստեղ:

    Մոլախոտերի թուրմ

    Բույսերի համար սննդարար թուրմ կարելի է պատրաստել համարյա բոլոր մոլախոտերից: Քարխոտը, վայրի մանանեխը, օշինդրը, երիցուկը, երեքնուկը, բոլորի կանաչ զանգվածն էլ կարելի է օգտագործել սննդարար թուրմ պատրաստելու համար: Կարելի է ավելացնել նաև գազոնի հնձած խոտը:
    Թուրմ պատրաստելու համար, մոլախոտերի կանաչ զանգվածը կտրատում կամ աղում են և լցնում տակառի կամ այլ հարմար անոթի մեջ՝ մոտավորապես անոթի բարձրության 2/3 չափով: Վրան լցվում է այնքան ջուր, որ ծածկի ողջ կանաչ զանգվածը:
    Որպես մերան կարելի է ավելացնել մի քիչ նախկինում պատրաստված թուրմ, կամ պատրաստի կոմպոստ, փտած գոմաղբ, թթվի ջուր:
    Ոչ ցուրտ եղանակին, 7-10 օր անց թուրմը եռ գալուց հետո պատրաստ կլինի: Պատրաստ լինելու մասին վկայում է թուրմին բնորոշ սուր հոտը:
    Ստացված թուրմը բացում են ջրով՝ 1:10 հարաբերակցությամբ և դրանով ջրում են բույսերը:
    Մոլախոտի թուրմով բույսերի սնուցում կարելի է անել ամսական 2-3 անգամ:
    Չնայած պատրաստման շատ պարզ եղանակին, մոլախոտերի թուրմը շատ լավ պարարտացնում է հողը, իսկ առաջացած թափոնը՝ նեխած խոտի մնացուկները նույնպես կարելի է օգտագործել՝ որպես պարարտանյութ խառնելով հողի վերին շերտի հետ կամ որպես ցանքածածկ:

    Կարելի է օգտակար տարրերով էլ ավելի հարուստ թուրմ ստանալ, եթե լուծույթին ավելացնել թթխմոր (10 լ լուծույթին 0,25-0,5 կգ թթխմոր): Թթխմորը եռման պրոցեսը արագացնելուց բացի կհարստացնի թուրմը հետևյալ տարրերով՝
    1. Ամոնյակի սուլֆատ;
    2. Կարբամիդ;
    3. Դիամոնիումֆոսֆատ;
    4. Կալիում;
    5. Մագնիում;
    6. Ծծումբ;
    7. Կավիճ;
    8. Սոդա;
    9. Բոր;
    10. Կալցիում:
  • Համեմունքային բույսեր

    Ստորև, այբբենական կարգով ներկայացված են մեզ հայտնի բոլոր համեմունքային բույսերը:

    • Անանուխ-Peppermint-Мята перечная-Mentha  piperíta
    • Անիսոն-Anise-Анис обыкновенный-Pimpinella anisum
    • Բորաժ-Borage-Бораго-Borago
    • Դաղձ-Mentha-Мята-Méntha
    • Դանդուռ-Purslane-Портулак- Portulaca
    • Դարչին-True cinnamon tree-Корица-Cinnamomum aromaticum
    • Եղեսպակ-Sage-Шалфей-Salvia
    • Զաֆրան-Saffron-Шафран-Crocus sativus
    • Զոպա-Hyssop-Иссоп-Hyssopus
    • Թավշածաղիկ, Մախմրի ծաղիկ-Marigolds-Бархатцы-Tagetes
    • Թարխուն– Tarragon-Эстрагон-Artemisia dracunculus
    • ԽավարածիլRheum-Ревень-Rheum
    • Խնկենի, Խնկածաղիկ-Oregano-Душица-Origanum
    • Խնկունի-Rosemary-Розмарин-Rosmarinus
    • Ծիթրոն-Savory -Чабер-Satureja
    • Կերբելուկ մոմատերև-French parsleyКервель обыкновенный-Anthriscus cerefolium
    • Կոճապղպեղ-Ginger-Имбирь-Zingiber officinale
    • Կորեական նանա-Korean mint-Корейская мята-Agastache rugosa
    • Հազարատերևուկ սովորական-Yarrow-Тысячелистник обыкновенный-Achillea millefolium
    • Համեմ-Coriander-Кориандр-Coriandrum sativum
    • Ղանձիլ-Черемша-Ramsons-Allium ursinum
    • Ճարճրուկ-Rocket salad-Рукола-Eruca vesicaria
    • Մաղադանոս-Parsley-Петрушка-Petroselinum
    • Մանանեխ-Mustard-Горчица салатная-Brassica juncea
    • Մեխակ-Cloves-Гвоздика-Syzýgium aromáticum
    • Մեղվախոտ-Lemon balm-Мелисса-Melissa officinalis
    • Նեխուր-Apium-Cельдерей-Apium
    • Ուրց-Thyme-Тимьян-Thymus
    • Պերիլա-Perilla-Перилла-Perilla
    • Պղպեղ բուրավետ-Allspice-Душистый перец-Pimenta dioica
    • Պղպեղ կարմիր, Պապրիկա-Paprika-Паприка-Capsicum annuum
    • Պղպեղ սև-Black pepper-Чёрный перец-Piper nigrum
    • Ռեհան-Basil-Базилик-Ocimum
    • Սամիթ-Dill-Укроп-Anéthum
    • Սխտոր-Garlic-Чеснок-Allium sativum
    • Սպանդ-Rue-Рута-Ruta
    • Սուսամբար-Marjoram-Майоран-Origanum majorana
    • Քաշմ-Lovage-Любисток-Levisticum officinale
    • Քիմիոն-Caraway-Тмин-Carum
    • Քրքում-Hidden-lilies-КуркумаCurcuma longa
    Հղումներ
  • Սերմերի ծլողունակությունը

    Բույսը1000 սերմի քաշը
    [գրամ]
    1 գրամ սերմերի
    քանակը
    [հատ]
    Ծլողունակության պահպանման
    ժամկետը
    [տարի]
    Անիսոն
    Анис
    1,6-1,76001-2
    Արտիճուկ
    Артишок
    45-5518-204-5
    Աստղածաղիկ
    Астра
      1-2
    Արևածաղիկ
    դեկորատիվ
    Подсолнечник декоративный
      2-3
    Բադրիջան
    Баклажан
      3-4
    Բողկ
    Редька
    7-10100-1603-5
    Բողկ Ամսական
    Редис
    8-12,580-1253-5
    Գազար
    Морковь
    2-2,8500-5203-5
    Գինձ
    Кориандр
    5-1570-2005-7
    Գոնգեղ
    Брюква
    2,8-4,5270-4103-5
    Դանդուռ Портулак  2-3
    Դդմակ
    Патиссон
    80-1206-86-8
    Դդմիկ
    Кабачок
    140-2005-77-8
    Դդում
    Тыква
    140-3503-74-5
    Եգիպտացորեն
    Кукуруза
      5-7
    Եղերդ
    Цикорий
    салатный
    1,3-1,5600-8002-3
    Թարխուն
    Эстрагон
    0,250002-3
    Թրթնջուկ
    Щавель
    0,8-2500-12002-3
    Լոբի Фасоль  5-6
    Լոլիկ
    Томат
    2,8-5200-3504-5
    Լուպին Люпин  4
    Խինձ
    Скорцонера
    13-1470-802
    Խնկածաղիկ
    Майоран
    0,2-0,350002-3
    Ծաղկակաղամբ
    Капуста цветная
    4-7140-2504-5
    Ծնեբեկ
    Спаржа
    1650-602-3
    Ծիթրոն կամ Ծոթոր բոստանային
    Чабер
    огородный
    0,45-0,61200-30002
    Կաղամբ
    Капуста
    белокочанная
    3-5200-3004-5
    Կոտեմ
    Кресс-салат
    2-3350-5003-4
    Հազար
    Салат
    0,8-1,3800-12503-4
    Հավակատար
    Амарант
      6-7
    Հարսնախոտ
    Физалис
    8-10100-1203-4
    Ձմերուկ
    Арбуз
    60-1407-166-8
    Ճակնդեղ
    Свекла
    10-2240-903-4
    Մաղադանոս
    Петрушка
    1,5-1,8740-7802-3
    Մանանեխ
    Горчица
    1,6-2,0500-10003-5
    Մատնետունկ
    Наперстянка
      1-2
    Մեխակ Гвоздика  3-4
    Մեղվախոտ
    Мелисса
    0,61500-17002-3
    Նեխուր
    Сельдерей
    1-1,2800-10001-2
    Շաղգամ
    Репа
    1,5-3,5350-6703-5
    Պղպեղ
    Перец
    5-8125-2003-4
    Ռեհան
    Базилик
    1-1,7600-10004-5
    Ռևանդենի
    Ревень
    9-1670-901-2
    Սամիթ
    Укроп
    1,2-2,5400-8002-3
    Սեխ
    Дыня
      6-7
    Սիսեռ
    Горох
    140-4003-73-5
    Սոխ Лук
    репчатый
      2-3
    Սպանախ
    Шпинат
    8-1190-1203-4
    Սուսամբար
    Душица
    0,110
    000
    1-2
    Վաղենակ Календула  1-2
    Վայրի գազար
    Пастернак
    2,2-4,7220-2501-2
    Վարունգ
    Огурец
    16-3040-606-8
    Զոպա

    Иссоп
    Hyssop

    1-1,1940-10003-4
    Катран
    Crambe
    33-3628-392-3
    Кервель
    Chervil
    1,9500-5503-4
    Овсяный
    корень
    Purple salsify
    101002-3
    Բորաժ
    Borage
    Огуречная трава
    13-1855-752-3
    Фенхель
    Foeniculum
    3-4250-3502-3

  • ՄԱՆԱՆԵԽԸ ՈՐՊԵՍ ՍԻԴԵՐԱՏ

    Մանանեխի տարբեր տեսակներ կան, սակայն ամենաօգտակարն է սպիտակ մանանեխը (լատ.՝ Sinapis alba), որն ունի գրունտից դժվար լուծվող ֆոսֆատները կորզելու և կուտակելու առանձնահատուկ ունակություն:
    Սպիտակ մանանեխը միամյա բույս է: Այն արագ վերգետնյա կանաչ զանգված է ձևավորում, իսկ ծաղկման շրջանում լավ մեղրակիր է:
    Որպես սիդերատ, մանանեխը հողի հետ խառնվելուց ու աստիճանաբար քայքայվելուց հետո հարստացնում է հողը օրգանական տարրերով, բայց ազոտով այնքան էլ հարուստ չէ, ուստի խորհուրդ է տրվում մանանեխի հետ ցանել բակլազգի սիդերատներ:
    Մանանեխի արմատները փխրեցնում են հողը մինչև 2-3 մետր խորությամբ, իսկ արմատների քայքայումից հետո հողում մնում է ուղղահայաց անցքերի համակարգ, որի շնորհիվ բարելավվում են գրունտի գազափոխանակությունը և ջրակլանողականությունը:
    Մանանեխը ձյան տակ թողնելու դեպքում, գրունտը ավելի քիչ է սառչում, քանի որ ձյուն ավելի շատ է կուտակվում, իսկ գարնանն ու աշնանը կպաշտպանի հողը էրոզիայից:
    Մանանեխը սիդերատներից ամենացրտադիմացկունն է՝ դիմանում է մինուս 5 աստիճան ցրտին, իսկ սերմերը կարող են ծլել օդի +2 ջերմաստիճանի դեպքում:
    Մանանեխը նաև զսպում է մոլախոտերի աճը, խանգարում է վնասատուների (լորձնէակների, гороховая плодожорка, проволочник) բազմացմանը և սնկային հիվանդությունների (картофельная парша, ризоктониоз) տարածմանը:
    Սպիտակ մանանեխը չի սիրում թթվային և ծանր կավային հողեր ու աղուտներ:
    Որպես  սիդերատ մանանեխը աճեցնում են գարնանը՝ վաղահաս և աշնանացան մշակաբույսերից հետո, կամ ուշ ցանվողներից մեկ ամիս առաջ:  Իսկ աշնանը ցանում են ուշ հասնող մշակաբույսերից հետո:
    Ցանում են մանանեխը նախապես փխրեցված հողում, 10-15 սմ իրարից հեռու արված ակոսներում, 3 սմ խորությամբ:
    Մանանեխը հնձում են երբ այն հասնում է 20 սմ բարձրության: Կանաչ զանգվածը քայքայվում է եթե շփվում է խոնավ հողի հետ:

    Հղումներ
  • Սիդերատներ

    Սիդերատները բույսեր են, որոնք աճեցվում են հիմնական կուլտուրայից առաջ կամ կողքին՝ հողը հարստացնելու, օգտակար նյութերով հագեցնելու և հողի կառուցվածքը բարելավելու նպատակով: Հաճախ սիդերատներին կոչում են կանաչ պարարտանյութ:
    Որպես կանոն, սիդերատները արագ կանաչ զանգված են ձևավորում, որը հնձվում և թողնվում է հողի վրա որպես պաշտպանիչ շերտ կամ խառնվում է հողի հետ որպես սնունդ: Իսկ հողի մեջ մնացած արմատները որոշ ժամանակ անց փտում են հարստացնելով հողը ու միևնույն ժամանակ ծակոտկեն ու ջրա-օդաթափանց դարձնելով այն:
    Միևնույն ժամանակ սիդերատները, իրենց թփերով ստվերելով գրունտը և հզոր արմատներով ճնշում են մոլախոտերին:
    Բացի այդ սիդերատները բարենպաստ կենսապայմաններ են ստեղծում օգտակար միկրոօրգանիզմների, որդերի և այլ մանր միջատների համար, իսկ հնձվելուց հետո լավ կեր են դառնում:
    Կան նաև շատ սիդերատներ, որոնք այլ մշակաբույսերի կողքին աճելով, իրենց արտադրություններով բարենպաստ ազդեցություն են ունենում դրանց վրա կամ վանում են վնասատուներին:
    Սիդերատների՝ մարգերի ազատվելուց հետո իրականացված աշնանացանը պաշտպանում է հողը քամու և ջրային էրոզիայից, նպաստում են ձյան կուտակմանը, ինչը պաշտպանում է հողը ցրտահարումից:
    Եթե հողը խիստ անբերրի է, ապա խորհուրդ է տրվում մեկ տարի այն ցանել միայն սիդերատներով՝ անընդհատ հնձելով ու նոր ցանք կատարելով: Մնացած դեպքերում սիդերատներ ցանում են հիմնական մշակաբույսերից առաջ, հետո կամ կողքին:

    Սիդերատները, ըստ գործառույթի, կարելի է բաժանել հետևյալ խմբերի
    • մթնոլորտից ազոտի կորզում և կուտակում – լոբազգիներ;
    • ֆոսֆատների փոխակերպում դյուրայուրացվելի ձևերի – լոբազգիներ, մանանեխ, հնդկացորեն;
    • ազոտի կորզում հողից, հողի հանքայնացումից պաշտպանություն – խաչածաղկավորներ, հացահատիկայիններ;
    • հողի փխրեցում մեծ խորությամբ – մանանեխ, բողկ, լուպին, կորնգան, հնդկացորեն;
    • պաշպանություն նեմատոդներից – լոբազգիներ, արևածաղիկ, ֆացելիա:

    Սիդերատներն ըստ ընտանիքների

    Լոբազգիներ
    Գաղտրիկազգիներ
    Ֆացելիա (Phacelia, Фацелия, լատ.` Phacelia)
    Խաչածաղկավորներ
    Հացահատիկայիններ
    Հնդկացորենազգիներ
    Հնդկացորեն (Fagopyrum, Гречиха, լատ.՝ Fagopyrum)
    Աստղածաղկազգիներ
    Հավակատարազգիներ
    Հավակատար (Amaranth, Амарант, լատ.՝ Amaranthus)
    Հնդկոտեմազգիներ
    Հնդկոտեմ (Nasturtium, Настурция, լատ.՝ Tropaeoium)
    Հղումներ