Ընդհանուր տեղեկություններ

• Ընտանիք: Lythraceae
• Վայրի աճ: Հյուսիսային Աֆրիկա, Միջին Արևելք (Իրանից մինչև Հիմալայներ)
• Կյանքի ձև: Փոքր, տերևաթափ թուփ կամ փոքր ծառ
• Չափսեր: Բնական պայմաններում հասնում է 0.5-1.5 մետր բարձրության, ինչը զգալիորեն ցածր է սովորական նռնենուց (2-4 մ):
• Ծաղկում: Հիմնականում ամռան ամիսներին (մայիս-սեպտեմբեր): Ծաղիկները վառ նարնջագույն-կարմիր են, բազմաթիվ, զանգակի ձևով: Գոյություն ունեն երկու տեսակի ծաղիկներ՝ պտղաբեր (երկարավուն, կուժի ձևով) և անպտուղ (կարճ, զանգակի ձևով):
• Պտուղներ: Ձևավորվում են միայն պտղաբեր ծաղիկներից: Չնայած ուտելի են, դրանք շատ թթու են և հիմնականում դեկորատիվ նշանակություն ունեն: Չափսերը մոտ 3-5 սմ տրամագծով են:
• Արտաքին տեսք: Փոքր, փայլուն, նշտարաձև տերևներ, որոնք երիտասարդ ընձյուղների վրա ունենում են բրոնզե երանգ:

Բազմացում

Գաճաճ նռնենին կարելի է բազմացնել մի քանի եղանակով.

1. Սերմերով. Սերմերից աճեցումը հեշտ է, բայց ստացված բույսը կարող է չժառանգել ծնողական բույսի բոլոր հատկանիշները (օրինակ՝ պտղի չափսը կամ ծաղկի գույնը): Սերմերը ցանում են գարնանը, թեթևակի ծածկելով հողով, և պահպանում են +20…+25°C ջերմաստիճանում:
2. Կտրոններով. Սա ամենահուսալի մեթոդն է՝ ծնողական բույսի հատկանիշները պահպանելու համար:
   • Վերցնում են կիսափայտացած կտրոններ ամռանը կամ փայտացած կտրոններ ձմռանը (երկարությունը՝ 10-15 սմ):
   • Կտրոնները տնկում են ավազի և տորֆի խառնուրդում:
   • Ապահովում են բարձր խոնավություն (կարելի է ծածկել պոլիէթիլենային թաղանթով կամ պլաստիկ շշով) և +20…+25°C ջերմաստիճան:
   • Արմատակալումը տեղի է ունենում սովորաբար 4-8 շաբաթում:
3. Օդային շիվերով (անդալիս). Հարմար է ավելի մեծ, հարդարված բույսեր ստանալու համար:

Խնամք

Գաճաճ նռնենին համեմատաբար ոչ պահանջկոտ բույս է, եթե պահպանվեն հիմնական պայմանները.

• Լուսավորություն. Սիրում է պայծառ, արևային լույս: Օպտիմալ է օրական առնվազն 6 ժամ ուղիղ արև: Պայծառ լուսավորության դեպքում ավելի առատ է ծաղկում և պտուղ կապում:
• Ջրելը. Ամռանը՝ առատ և կանոնավոր, հատկապես ծաղկման և պտուղների ձևավորման շրջանում: Թողնել, որ հողի վերին շերտը մի քիչ չորանա մինչև նորից ջրելը: Ձմռանը, հանգստի շրջանում, ջրելը կտրուկ նվազեցնում են՝ խոնավության ավելցուկից արմատների փտումը կանխելու համար:
• Հող. Նախընտրում է պարարտ, լավ ջրաթափանց հող: Հարմար է դեկորատիվ բույսերի համար նախատեսված ունիվերսալ հողախառնուրդը՝ խառնած պերլիտի կամ խոշոր ավազի հետ:
• Սնուցում. Աճի շրջանում (գարուն-ամառ) ամեն 2 շաբաթը մեկ անգամ պետք է պարարտանյութերով սնուցել: Ավելի լավ է օգտագործել պարարտանյութ ծաղկող բույսերի համար (ֆոսֆորի և կալիումի բարձր պարունակությամբ):
• Ջերմաստիճան. Լավ է հարմարվում սենյակային ջերմաստիճանին: Կարող է դիմանալ կարճատև ջերմաստիճանի անկմանը մինչև -5°C…-10°C, սակայն ցրտահարությունից պաշտպանելը ավելի նախընտրելի է: Ձմռանը նախընտրում է զով (+5…+10°C) պայմաններ հանգստի շրջանով:
• Էտ և ձևավորում. Հիանալի է տանում էտը: Կատարում են ուշ ձմռանը կամ վաղ գարնանը՝ չծաղկած ընձյուղների վրա: Էտը խթանում է կողմնային ընձյուղների աճը և թփի գեղեցիկ ձևը: Հիանալի նյութ է բոնսայ արվեստի համար:
• Վերատնկում. Երիտասարդ բույսերը վերատնկում են ամեն տարի, գարնանը: Մեծահասակ բույսերը՝ 2-3 տարին մեկ անգամ, կամ պարզապես թարմացնում են հողի վերին շերտը:

Կիրառություն

• Դեկորատիվ այգեգործություն. Աճեցվում է տանը, պատշգամբներում, ձմեռային այգիներում և բաց գրունտում (տաք կլիմայական պայմաններում):
• Բոնսայ. Գաճաճ նռնենին աշխարհում ամենահայտնի բույսերից է բոնսայ ստեղծելու համար՝ իր փոքր տերևների, գեղեցիկ ծաղիկների և պտուղների շնորհիվ:
• Պտուղներ. Չնայած թթվությանը, պտուղները կարելի է օգտագործել կուլինարիայում՝ աղցանների, սոուսների և խմիչքների համար դեկորատիվ տարր և թթվություն հաղորդելու նպատակով:
• Բժշկական հատկություններ. Ինչպես սովորական նռնենին, գաճաճ տեսակի տերևներն ու պտուղները պարունակում են հակաօքսիդանտներ, սակայն դրանց օգտագործումը սահմանափակ է պտուղների փոքր չափսերի պատճառով:

Օգտակար հղումներ

Ավելի մանրամասն տեղեկությունների համար կարող եք ուսումնասիրել հետևյալ ռեսուրսները.

1. Missouri Botanical Garden: Punica granatum ‘Nana’ – Հուսալի տեղեկություններ բույսի մասին անգլերեն լեզվով:
2. Dave’s Garden: Dwarf Pomegranate – Բուսաբանների և այգեպանների կողմից գրառումներ և խորհուրդներ:
3. Bonsai Empire: Pomegranate Bonsai – Ձեռնարկ գաճաճ նռնենուց բոնսայ ստեղծելու վերաբերյալ:
4. Plantarium.ru: Punica granatum var. nana – Մանրամասն նկարագրություն և լուսանկարներ բուսաբանական կատալոգում (ռուսերեն):