Monthly Archives: April 2017

Բուժում, Վնասատուներ

Ինչպես հրապուրել և այգի բերել զատիկներին

Leave a comment

Պարտեզում զատիկներ ունենալը պարտիզպանի երազանքն է: Զատիկներն իրավամբ համարվում են վնասատուների դեմ պայքարի օրգանական լավ միջոց: Ապրելով պարտեզում, դրանք ոչնչացնում են տիզերին, ուտիչներին և վահանամիջատ-ներին: Զատիկներին հրապուրել և պարտեզ բերելը դժվար խնդիր չէ՝ պետք է պարզապես իմանալ, թե ինչ են սիրում ուտել դրանք և ունենալ պարտեզում:
Զատիկները երկու բան են ուտում՝ վերը նշված վնասատուներին և ծաղկափոշի: Ստորև ներկայացված են այն բույսերը, որոնց ծաղկափոշին առանձնապես սիրում են զատիկները:
Հրեշտակախոտ (անգլ.՝ Garden angelica, Wild celery, Norwegian angelica, ռուս.՝ Дя́гиль
лека́рственный կամ Ду́дник лека́рственный, լատ.՝ Archangélica officínalis)
Երկամյա բույս է: Տերևներն ու արմատը ուտելի են: Լայն կիրառում ունի որպես համեմունքային խոտ և դեղաբույս:
Քիմիոն, Չաման (անգլ.՝ Caraway, ռուս.՝ Тмин, լատ.՝ Carum):
Հեշտ աճեցվող բույս է, աճում է ինչպես ցուրտ, այնպես էլ տաք կլիմայական գոտիներում:  Հոտավետ տերևներ ու սերմեր ունի, որոնք լայնորեն կիրառվում են խոհանոցում:
Սոխ կտրող կամ Սեզատերև (անգլ.՝ Chives, ռուս.՝ Шнитт-лук, Лук-скорода, լատ.՝ Allium schoenoprasum)
Կարող է արագ գրավել ձեր պարտեզը, եթե թույլ տաք սերմերը հասունանան: Նաև շատ հեշտ տեղից-տեղ տեղափոխելի բույս է:
Համեմ (անգլ.՝ Coriander, Chinese parsley, ռուս.՝ Кориандр, լատ.՝ Coriandrum sativum)
Շատ հայտնի և տարածված, միամյա խոտաբույս է հովանոցավորների ընտանիքից։
Սամիթ (անգլ.՝ Dill, ռուս.՝ Укроп, լատ.՝ Anethum graveolens)
Նեխուրազգիների ընտանիքին պատկանող միամյա տերևաբանջար։ Օգտագործվում է որպես թարմ կանաչի, որպես համեմունք՝ թթուների մեջ, իսկ ձմռան ժամանակ կերակուրների մեջ օգտագործվում է չորացված սամիթը։
Հոռոմ-սամիթ (անգլ.՝ Fennel, ռուս.՝ Фенхель, լատ.՝ Foeniculum vulgare)
Բազմամյա բույս է, որը ցանում են ձմռան վերջին ցրտերից հետո, անմիջապես բաց գրունտում, քանի որ հոռոմ-սամիթը տեղափոխումներ չի սիրում:

Թավշածաղիկ կամ մախմրի ծաղիկ (անգլ.՝ , ռուս.՝ Бархатцы, լատ.՝ Tagetes)
Միամյա կամ բազմամյա խոտաբույս է: Հրապուրում է ոչ միայն զատիկներին, այլև թիթեռներին, մեղուներին և այլ օգտակար փոշոտողներին:
YarrowՀազարատերևուկ (անգլ.՝ Yarrow, ռուս.՝ Тысячелистник, լատ.՝ Achillea millefolium)
Օգտագործվում է բազմաթիվ հիվանդությունների բուժման համար: Օգտակար է վերքեր բուժելու, արյունահոսությունը կանգնեցնելու, մրսածության ու հարբուղի դեպքում, երիկամների հիվանդուտյան և դաշտանային ցավերը մեղմելու համար:
Կան նաև բույսեր, որոնք առանձնահատուկ հրապուրում են ուտիճներին, որոնք իրենց հերթին կհրապուրեն ու պարտեզ կբերեն զատիկներին:
Կաղամբ

Թավշածաղիկ կամ մախմրի ծաղիկ (անգլ.՝ Marigold, ռուս.՝ Бархатцы, լատ.՝ Tagetes)

Ջրկոտեմ (անգլ.՝ , Nasturtium, ռուս.՝ Настурция, լատ.՝ Tropaéolum)

Բողկ

Պարարտացում

Անուշադրի սպիրտի կիրառումը

Leave a comment

Անուշադրի սպիրտը (ամոնիակի լուծույթ, нашатырный спирт) ամոնիակի ջրային լուծույթն է, այն կիրառվում է որպես պարարտանյութ, քանի որ պարունակում է 82% ազոտ, ինչպես նաև որպես վնասատուների դեմ պայքարի միջոց՝ շնորհիվ իր վանող հոտի և հակասնկային հատկության:

Անուշադրի սպիրտի կիրառումը մրջյունների և կրետների դեմ

Պտղատուների և հատապտուղների բերքը մրջյուններից և կրետներից պաշտպանելու համար օգտագործվում է անուշադրի սպիրտի վանող հոտը, որը, նույնիսկ շատ փոքր, մարդու համար աննշմարելի շափաբաժինների դեպքում, շատ արդյունավետ է գործում: Երկարատև ազդեցության համար, որպես ամրակայող նյութ օգտագործվում է օճառ:

Պատրաստման ձևը հետևյալն է՝

  • Քերիչով քերում են 100-200 գրամ անուշահոտեր չունեցող, տնտեսական կամ մանկական օճառ: 72%-նոց տնտեսական օճառը լավագույն ընտրությունը կլինի:
  • Քերվածքը լուծում են 1 լիտր տաք, թորած ջրում:
  • Ստացված լուծույթը բարակ շիթով լցնում են դույլի մեջ, որը լցված է սովորական, տան ծարակից վերցված ջրով: Լցնում են միաժամանակ, անընդհատ խառնելով դույլի միջի ջուրը, այնքան ժամանակ, մինչև չդադարի գորշ փաթիլների առաջացումը և սկսեն գոյանալ պղպճակներ:
  • Պղպճակների գոյանալուց հետո, օճառի լուծույթի մնացորդը արդեն կարելի է թափել դույլի մեջ միանգամից՝ առանց խոռնելու և բարակ շիթի:
  • Ստացված օճառի լուծույթով լի դույլի մեջ լցնում են 50 միլիգրամ անուշադրի սպիրտի 25% -նոց լուծույթ ի    раствора нашатырного спирта.
  • Ստացված լուծույթը կիրառում են անհապաղ:

Լուծույթի առավելությունն այն է, որ բաղադրանյութերը չեն ներթափանցում բույսերի, դրանց պտուղների մեջ: Պարզապես, ուտելուց առաջ, պտողները պետք է լվանալ, ինչը խորհուրդ է տրվում անել բոլոր դեպքերում:

Ամոնիակը ուժեղ թույն է, մարդու օրգանիզմ այն ներթափանցում է շնչառական ուղիներով, լորձաթաղանթներով և մաշկի միջով: Առավելագույն թույլատրելի նորմի գերազանցման
հետևանքով ամոնիակով թունավորումը սկսվում է անսպասելի և երկարատև բուժում է պահանջում:
Անուշադրի սպիրտի հետ աշխատելիս պետք է հագնել լատեքսային ձեռնոցներ, կրել ակնոց և շնչադիմակ:
Թունավորման նշանների դեպքում՝ սրտխառնոց, փսխում, այրոցներ, պետք է տաք կաթ խմել և անհապաղ դիմել բժիշկին:

Անուշադրի սպիրտի կիրառումը որպես պարարտանյութ

Անուշադրի սպիրտը, որպես պարարտանյութ կիրառվում է բույսերը ջրելու կամ ցողելու եղանակով: Կիրառվում են տարբեր բաղադրատոմսեր՝

  • 1 ճաշի գդալ անուշադրի սպիրտի 25%-նոց լուծույթը խառնում են 1 լիտր ջրի հետ և շտապ ջրում են այն բույսերը, որոնց մոտ ազոտային սովի ակնհայտ նշաններ կան:
  • 3 ճաշի գդալ անուշադրի սպիրտի 25%-նոց լուծույթը խառնում են 10 լիտր ջրի հետ և ջրում  են պտղատուներն ու բանջարեղենը:
  • 25 միլիլիտր անուշադրի սպիրտի 25%-նոց լուծույթը խառնում են 10 լիտր ջրի հետ և ջրում են ծաղիկներն ու սոխուկային բանջարեղենը:
  • 50 միլիլիտր անուշադրի սպիրտի 25%-նոց լուծույթը խառնում են 10 լիտր ջրի հետ և ցողում են բոստանային մշակաբույսերը:
  • 1 թյի գդալ  անուշադրի սպիրտի 25%-նոց լուծույթը խառնում են 1 լիտր ջրի հետ և ջրում են սածիլները կամ ցողում են ծաղիկները:
Ինչպես ջրել կամ ցողել բույսերը

Քանի որ ամոնիակը շուտ է ցնդում, խորհուրդ է տրվում պատրաստված լուծույթը կիրառել անմիջապես: Բույսերի ցողելն անել ոչ շատ բարակ շիթեր ունեցղ ցնցուղով: Ջրել առանց ցնցուղի, անմիջապես արմատի մոտ, չթրջելով բույսի տերևները: Ցողել ջրելուց հետո, արևամուտին կամ ամպամած եղանակին, վաղ առավոտյան:

Ո՞ր բույսերի համար է օգտակար

Ամոնիակային ազոտի կլանման ունակությամբ բույսերը էականորեն տարբերվում են միմյանցից, չնայած, բոլորը դրա կարիքն ունեն: Ամոնիակը լավ են կլանում սածիլները, իսկ հասուն բույսերից՝ սոխը, սխտորը, վարունգը, լոլիկը, քաղցր պղպեղը:  Անուշադրի սպիրտով սնուցումը արդյունավետ է բոլոր սոխուկային ծաղիկների համար, ինչպես նաև գեորգինի, կլեմատիսի, ջրկոտեմի, քաջվարդի, վարդի, մանուշակի համար:

Առանձին պետք է նշել ելակը, որը լավ չի յուրացնում ամոնիակային ազոտը, սակայն անուշադրի սպիրտը կիրառվում է որպես կանխարգելիչ միջոց մրջյունների և լորձնէակների դեմ:

Սածիլների աճեցում

Универсальное азотистое удобрение применимое для всех типов огородных и цветочных культур получают, растворяя 50 мл нашатырного спирта в 4 л воды. Для получения слабого раствора 1 ст. ложку спирта растворяют на 10 литров. Максимальная дозировка – 1 ч. ложка на литр.

Բուժում

Բորդոյան հեղուկ

Leave a comment

Սնկասպան պատրաստուկների մեջ պղնձի պրեպարատները հատուկ տեղ ունեն: Դրանցիցամենահինը և շատ գործածվողը համարվում է պղնձարջասպը, որը օգտագործվում է հիմնականումբորդոյան հեղուկի ձևով:
Բորդոյան հեղուկը պատրաստում են ջրում լուծված պղնձարջասպը (CuSO4) կրակաթի հետ խառնելումիջոցով, որի ժամանակ տեղի ունեցող ռեակցիաների հետևանքով առաջանում են մանր մասնիկներ, որոնք բավական երկար ժամանակ մնում են լուծույթում` կախված վիճակում, առաջացնելովբավականին կայուն սուսպենզիա:
Բորդոյան հեղուկի պատրաստման ժամանակ ստացվող վերջնական միացությունները նույնն են, անկախ նրանից, թե պղնձարջասպի լուծույթն է լցվում կրակաթի վրա, թե` հակառակը, բայցմիջանկյալ միացությունների ստացման արագությունը տարբեր է ստացվում: Այսպես. եթեպղնձարջասպի լուծույթն արագորեն լցվում է կրակաթի վրա, ապա ռեակցիան տեղի է ունենում հիմքիավելցուկի ներկայությամբ և վերջնական արդյունքը առաջանում է արագորեն, մասնիկներիմեծությունը 3-4 միկրոնից չի անցնում և բորդոյան հեղուկը ստացվում է ավելի կայուն: Հակառակդեպքում, երբ կրակաթն են լցնում պղնձարջասպի լուծույթի վրա, առաջանում են մասնիկներ` 6-9 միկրոն մեծությամբ, որոնք արագ նստում են:
Բորդոյան հեղուկը պատրաստում են ոչ մետաղական տարաներում, այնտեղ` որտեղ պետք էօգտագործվի: Տեսականորեն 1 կգ պղնձարջասպին պետք է խառնել 0.5 կգ CaO /կիր/, բայց նկատիառնելով, որ կիրը միշտ պարունակում է որոշ քանակի խառնուրդներ, կիրը և պղնձարջասպը խառնումեն հավասար քանակով:
Պղնձարջասպը լուծելու համար պահանջվող քանակությունը կապում են մառլյայի մեջ և կախումհամապատասխան քանակի ջրում, իսկ կրակաթը պատրաստում են առանձին տարայում: Կրակաթիհամար լավագույնը չհանգած կիրն է:
Հաջող պատրաստած բորդոյան հեղուկը պետք է լինի ոչ թափանցիկ, վառ կապտագույն, չեզոք կամթույլ հիմնային: Բորդոյան հեղուկը անհրաժեշտ է օգտագործել նույն օրը, որովհետև 1-2 օր պահելիսմասնիկները խոշորանում են, դառնում փաթիլանման և նստում հատակին:
Բորդոյան հեղուկի ազդման մեխանիզմը բացատրող մի քանի տեսակետ կա, որոնցիցամենահավանականի համաձայն, նրա թունունակությունը  պայմանավորված է իր մեջ գտնվող պղնձիաղերի սնկերի վրա ունեցած անմիջական ազդեցությամբ:
Բորդոյան հեղուկով բույսերը սրսկելիս նրանց վրա հաճախ այրվածքներ են առաջանում: Ավելիուժեղ այրվածքներ առաջանում են խոնավ եղանակներին: Տարբեր բույսեր տարբեր զգայունությունունեն բորդոյան հեղուկի նկատմամբ: Ավելի շատ տուժում են խաղողի որոշ սորտեր, իսկպտղատուներից` դեղձենին և ծիրանենին: Բորդոյան հեղուկը կիրառում են խաղողի միլդիում, խնձորենու, տանձենու քոս, բծավորություն, մոլինոզ, ծիրանենու, դեղձենու, բալի, կեռասենուգանգրոտություն, սպորոզ, կոկկոմիկոզ հիվանդությունների դեպքում` 10 լ ջրին 300-600 մլ քանակով, կարտոֆիլի ֆիտոֆտորոզ, մակրոսպորիոզ հիվանդությունների դեպքում 60-80մլ` 10լ ջրին, ձմերուկիպերոնոսպորիոզ, սեխի անտրակնոզ, վարունգի բակտերիոզ, ասկոխիտոզ, ալրացող և այլի դեմ 60-100 մլ` 10 լ ջրին:  

Ճագարաբուծություն, Պարարտացում

Ճագարի գոմաղբ

Leave a comment

Ճագարի գոմաղբը, բույսերի համար օգտակար նյութերի իր պարունակությամբ, գերազանցում է բոլոր այլ կենդանիների գոմաղբին և, ի տարբերություն դրանց, այն կարելի է օգտագործել անմիջապես, թարմ վիճակում, առանց փտեցման կամ կոմպոստավորելու:
Ճագարի գոմաղբը պարզապես գտածո է օրգանական հողագործությամբ զբաղվողների համար: Այն հարստացնում է աղքատացած հողերը՝ բարելավելով հողի կառուցվածքը և խթանելով միկրոօրգանիզմների բազմացումը:
Ճագարի գոմաղբը պարունակում է՝

Բացի այդ, շատ կան օգտակար հանքանյութեր և միկրոէլեմենտներ, ինչպես նաև բազմաթիվ քիմիական տարրեր, օրինակ, կալցիում, մագնեզիում, բոր, ցինկ, մանգան, ծծումբ, պղինձ, եւ կոբալտ և այլն:

N – P – K ցուցանիշների համեմատություն

N = Ազոտ, %    P = Ֆոսֆոր,  %     K = Կալիում %
Գոմաղբը՝                         N                P               K       
Ճագարի                       2.4           1.4             0.6  
Թռչնի                             1.6            1.5             0.9
Կովի                               0.6            0.2             0.5
Ձիու                               0.7            0.2             0.6
Խոզի                              0.5            0.3             0.5
Ոչխարի                          0.7            0.3             0.9
Բադի                             0.6            1.4             0.5
Որդակոմպոստ             0.5            0.5             0.3
Ճագարի գոմաղբը նաև շատ ավելի չոր է և էականորեն նվազ հոտավետ է: Ճագարի գոմաղբը թերևս միակ օրգանական պարարտանյութն է, որը չի պարունակում մոլախոտերի սերմեր և չի այրում բույսերը թարմ վիճակում օգտագործելիս:

Ճագարի գոմաղբի կիրառման ձևերը

Թարմ վիճակում

Ճագարի գոմաղբի գնդիկները թարմ վիճակում կարելի է անմիջապես, փոքր չափաբաժիններով շաղ տալ բույսերի շուրջ և խառնել հողի հետ՝ 5-10 սմ խորությամբ: Եթե գոմաղբը թրջված է ճագարի մեզով, ապա խորհուրդ է տրվում նախ 1-2 օր չորացնել գնդիկները արևի տակ: Հողի հետ խառնված գոմաղբը ավելի շուտ կյուրացվի հողում գտնվող մանրէների կողմից:

Աշնանը, բերքը հավաքելուց հետո և ձմռանը, ճագարի գոմաղբը կարելի է շաղ տալ հողի կամ ձյան վրա ավելի մեծ չափաբաժիններով:
Եթե անմիջապես օգտագործելու տեղ չկա, ճագարի գոմաղբը կարելի է պաշարել մաքուր, չոր, ճանճերի ու այլ միջատների համար ոչ հասանելի տեղում:

Մանրեցված կամ աղացած վիճակում

Ճագարի գոմաղբի գնդիկները չորացնում են արևի տակ, այնուհետև աղալով կամ ծեծելով փոշի են դարձնում ու օգտագործում հողախառնուրդներ պատրաստելիս:

3 կգ հողին խառնում են 1 ճաշի գդալ գոմաղբի փոշի:

Ճագարի գոմաղբի փոշին նույնպես, ընդորում, շատ ավելի արդյունավետ կլինի, քան թարմ գոմաղբի դեպքում, կարելի է փոքր չափաբաժիններով շաղ տալ բույսերի շուրջ և խառնել հողի հետ՝ 5-10 սմ խորությամբ:

Ճագարի գոմաղբից “թեյ”

Բույսերը կարելի է ջրել ճագարի գոմաղբից պատրաստված լուծույթով՝ “թեյով”:  Թեյը պատրաստելու համար 1,5-2 կգ ճագարի գոմաղբը լցնում են 10-12 լիտր ջրի մեջ և թողնում են մինչև միատարր լուծույթ դառնալը:
Ստացված լուծույթով հողը պարարտացնում են թիրախային՝ փոքրիկ հորեր են փորում և լցնում “թեյը”՝ 1 ք.մ.-ին 2 լիտր “թեյ”: Այս եղանակով հողի պարարտացում
կարելի է անել տարեկան 1-2 անգամ, օրինակ, գարնանն ու աշնանը:
Ճագարի գոմաղբից պատրաստված “թեյով” կարելի է պարբերաբար ջրել կոմպոստի կույտը: Միախառնվելով կոմպոստի այլ բաղադրանյութերի հետ այն ավելի կպարարտացնի կոմպոստը:



Սենյակային բույսերի համար ճագարի գոմաղբից”թեյը” պատրաստվում և կիրառվում է այսպես.

Աղացած գոմաղբով

Մեկ թեյի գդալ ճագարի աղացած գոմաղբը լուծել 1 լիտր քլորազերծ եղած ջրի մեջ և հնացնել 1-2 շաբաթ, այնուհետև ջրել բույսերը:

Թարմ գոմաղբով

Թարմ  գոմաղբի գնդիկները լցնել որևէ հարմար շշի մեջ՝ որքան կտեղավորվի: Վրան լցնել քլորազերծ եղած ջուր և թողնել “եռա” 2-3 շաբաթ: Բույսերը ջրել պատրաստի “թեյը” ջրով 1:10 բացելուց հետո:

Ճագարաբուծություն

Ճագարաբուծություն

Leave a comment

Ճագարաբուծությունը անասնապահության ճյուղ է, զրաղվում է ճագարների բուծմամբ՝ միս, մորթի և աղվամազ ստանալու համար։ Ճագարի միսը դյուրամարս, դիետիկ սննդամթերք է (շատ է սպիտակուցի և ավելի քիչ ճարպի՝ հատկապես խոլեսթերինի պարունակությունը)։ Մորթին արժեքավոր հումք է մորթեղենի արդյունաբերության համար։ Աղվամազը թեթև է, փափուկ, տաք, օգտագործվում է տրիկոտաժ պատրաստելու համար։ Կաշվից պատրաստում են թեթև կոշիկներն կաշվե իրեր։

Ճագարների մոտ հղիության շրջանը չափազանց կարճ է. տևում է 28-32 օր:
Ճագարները սեռահասունացման են հասնում 3-5 ամսականում, տարեկան կարող են տալ 8 և ավելի ծին:

Ճագարի 1 կգ միսը պարունակում է 1.5 անգամ ավելի սպիտակուցներ, քան խոզի, և 1.3 անգամ ավելի, քան ոչխարի միսը: Ճագարի 0.8 կգ միսը համազոր է տավարի 1 կգ մսին:
Ճագարի միսը մարդու օրգանիզմում համարյա ամբողջապես մարսվում է, իսկ տավարինը` ընդամենը 60-70 %ով և ճագարի ճարպը դյուրամարս է:
Գրականություն
Ճագարաբուծություն

ՃԱԳԱՐՆԵՐԻ ԷՅՄԵՐԻՈԶ (ԿՈԿՑԻԴԻՈԶ)

Leave a comment

Այս խիստ վարակիչ մակաբուծային հիվանդությամբ հիվանդանում են  20 օրականից   մինչև 3-4 ամսական մատղաշները Վերջին շրջանում էյմերիոզով ծանր հիվանդանում և սատկում են նաև մեկ տարեկանից  բարձր ճագարները: Հայաստանում այս հիվանդությունը տարածված է ամենուր  և դրանից ճագարների անկումը կազմում է 60-70%:  Հիվանդության կրկնության հաճախակի դեպքեր և անկումներ, հատկապես արձանագրվում են փոքր ճագարաբուծական տնտեսություններում,  հավանաբար, դրանցում կերակրման, պահվածքի և խնամքի պայմաններին լավ ծանոթ չլինելու պատճառով:
Նորածին ճագարները էմերիոզով վարակվում են հարուցիչի ձվերով աղտոտված մոր պտուկներից սնվելու, ինչպես նաև կերերի և ջրերեի միջոցով:  Վարակի տարածմանը խիստ նպաստում է ճագարների տարածված կոպրոֆագիան  (կղանքի կլանումը):  Վարակը տարածվում է խնամքի առարկաների  և  խնամողների ձեռքերի միջոցով:  Էմերիոզով հիվանդանալուն հաճախակի նպաստում են նաև կերաբաժնում  A. B. C. վիտամինների և հանքային տարրերի պակասը կամ բացակայությունը, դրանցում կենդանական ծագում ունեցող կերերի գերակշռությունը, ինչպես նաև հացահատիկի ջարդվածքի, ալյուրի, սերզատված կաթի, կաթի փոշու և այլնի գերակշռությունը, անորակ, փչացած կերերով երկարատև կերակրումը, կերաբաժնում ընդգրկված կերերի կտրուկ  և հաճախակի փոփոխությունները (պատճառէ դառնում մարսողական օրգանների գործունեության խանգարման և ճագարների դիմադրողականության կտրուկ անկման),  վանդակներում նեղվածքը, նույն խմբում տարբերհասակի կենդանիների առկայությունը (հանգեցնում է կերերի անհավասարաչափ բաշխման), վանդակների անհարմար դիրքը, միջանցիքկ քամիները, խոնավությունը, ցերեկային լույսի պակասը, վանդակների ոչ հաճախակի մաքրումն ու ախտահանումը:
Էյմերոզի գաղտնի շրջանը ճագարների մոտ տևում է 2-3 օր, որից հետո նկատվում է ընկճվածություն. ճագարները կուտակվում են վանդակի մի անկյունում, դժվարությամբ են ոտքի կանգնում,  մազածածկը կորցնում է փայլը, լինում է գզգզված: Ախորժակը վատանում է, փորը մեծանում, լարվում, շոշոփելուց կենդանին խիստ անհանգստանում է:  Կանաչ կերեր ընդունելուց հետո նկատվում է լուծ:  Աչքի, քթի և բերանի լորձաթաղանթը սկզբում լինում է անգույն, կապտավուն երանգով, հետագայում դառնում է դեղնավուն:  Հվանդների մոտ առաջանում է հաճախամիզություն, իսկ բերանից` առատ թքահոսություն:
Ճագարների մոտ դադարում է աճը և զարգացումը:  Հիվանդ կենդանիները սատկում են  10-15 օրվա ընթացքում: Հերձելիս, բարակ աղիներում, լյարդում հայտնաբերվում են սպիտակավուն, կլոր հագույցներ: Լյարդը լինում է մի քանի անգամ մեծացած:
Վերոհիշյալ նշաններով հիվանդ ճագարներ հայտնաբերելիս, ախտորոշումը ճշտելու նպատակով, խորհուրդ է տրվում դիմել անասնաբույժի օգնությանը:
Էմերիոզով հիվանդ ճագարներին, նախքան բուժելը, անհրաժեշտ է առանձնացնել առողջներից, իսկ վանդակները, կերամանները և ջրամանները մաքրել և ախտահանել:
Հիվանդ ճագարներին խորհուրդ է տրվում բուժել հետրյալ դեղամիջոցներով.

  • Սուլֆադիմետոքսին  կամ բիսեպտոլ. առաջին օրը` 0.2 գր, 1 կգ քաշին, հաջորդ չորս օրերիընթացքում` 1 կգ քաշին` 0.1 գր:  Հաբը կամ դրա մանրեցված փոշին բաժանում են 2 հավասար մասերի և ներմուծում կենդանու բերանով, օրը 2 անգամ: Հինգ օր բուժելուց հետո ընդմիջվում է հինգ օրով և բուժումը կրկնվում է նույն կարգով: Սուլֆադիմետոքսինը կարելի է նաև ավելացնել կերին` առաջին օրը 1 կգ կերին խառնելով 3.2 գր, իսկ հաջորդ օրին` 1.6գր (1 կգ կերին):
  • Նորսուլֆազոլ. 1 կգ քաշին 0.3 գր դեղաչափով: Որոշված դեղաչափը նախօրոք բաժանում են 3 մասի, ներմուծում կենդանու բերանով, օրը 3 անգամ` 5 օր:
  • ֆուրազոլիդոն. 1կգ քաշին` 70մգ, օրը 2 անգամ, 7 օր կամ 1 կգ կերին ավելացնելով ֆուրազոլիդոնի 0.05 գր:
  • Խիմկոկցիդ. 1կգ քաշին` 0.03 գր կերի հետ, 5 օր, որից հետո ընդմիջել(3 օր) և բուժումը կրկնել:

 Այս դեղամիջոցների թերապևտիկ արդյունավետությունը խիստ բարձրանում է, երբ բուժման ընթացքում հիվանդ կենդանիներին կերակրում են մածնով, կաթի շիճուկով և ացիդոֆիլային պատրաստուկով:
Էմերիոզի բուժման և կանխարգելման նպատակով կարելի է օգտագործել յոդի թուրմը` 0.1 և 0.2 %  լուծույթների ձևով:  Յոդի լուծույթը պատրաստում են անմիջապես խմելուց առաջ, 5% պատրաստի թուրմից: 0.1 % լուծույթ ստանալու համար 1 լիտր ջրին ավելացնել 5% -նեց յոդի թուրմից` 2 մլ, իսկ 0.2 % լուծույթ պատրաստելու համար` 1 լիտր ջրին` 4 մլ:  Յոդի լուծույթը ճագարներին տալիս են առավոտյան ժամերին, ջրի փոխարեն:
Տնտեսությունում կամ անհատ ճագարաբուծների մոտ ճագարների էմերիոզը կանխելու նպատակով խորհուրդ է տրվում կենդանիներին պահել դրսում, ցանցապատ հատակ ունեցող վանդակում :
Մատղաշը մորից անջատելու  շրջանում խորհուրդ է տրվում (յուրաքանչյուր գլխի հաշվով) տալ հետևյալ դեղանյութը` սուլֆադիմետոքսին` 0.1գր. մոնոմիցին 25000 ՄՄ ֆուրազոլիդոն` 0.02գր 1կգ քաշին. կերի հետ 2-5 օր, ընդմիջելով 3 օր:
ժամանակին այս հիվանդության նշանները հայտնաբերելու դեպքում և վերոհիշյալ պահանջները կատարելու դեպքում կարելի է կանխել էլմերիոզի տարածումը և կենդանիների անկումները:
lori.agro.am

Բույսեր, Դեկորատիվ թփեր, Թփեր

Տոսախ մշտադալար

Leave a comment

Տոսախ մշտադալարը (անգլ.՝ Common box, European box, Boxwood, ռուս.՝ Самшит вечнозелёный, լատ.՝ Búxus sempervírens), տոսախազգիների ընտանիքի, տոսախ ցեղի բույս է։ Հայերենում տոսախին նաև անվանում են շիմշիր կամ շիմշատ:

Հղումներ