ԲԱՆՋԱՐԱՅԻՆ ՖԻԶԱԼԻՍ

Ֆիզալիսը (լատ.՝ Physális philadélphica) լոլիկի բարեկամներից է, պատկանում  է մորմազգիների ընտանիքին: Միջատների միջոցով   փոշոտվող մշակաբույս է:  Այս   մշակաբույսը   պահանջկոտ չէ հողի նկատմամբ, կարող է   աճել բոլոր   տիպի  հողերում,  բացառությամբ  թթու հողերից   /PH=4,5/:
    Արարատյան հարթավայրում  ցանքը պետք է կատարել  մարտի երկրորդ, իսկ  նախալեռնային  շրջաններում` ապրիլի առաջին տասօրյակում: Բանջարանային  ֆիզալիսի սերմերը կարող են ծլել 15C  ջերմաստիճանի դեպքում, իսկ համերաշխ  ծիլերը ի հայտ  են գալիս  25C ջերմաստիճանի դեպքում. 14-15 օր հետո: 40 օրական սածիլները դաշտ պետք է տեղափոխել  90 x 70սմ սխեմայով, բույսը  բույսից տնկելով 30սմ հեռավորությամբ:
Բանջարային ֆիզալիսը օգտագործում են սննդաարդյունաբերության մեջ և դեկորատիվ նպատակներով:  Նրանց ստանում են  ներկեր: Պտուղները  օգտագործում  թարմ վիճակում, ինչպես նաև նրանցից  պատրաստում են  մուրաբաներ, մարմելադներ, թթուներ: Օգտագործում են հրուշակեղենի  և սալաթների մեջ: Ի տարբերություն պոմիդորի, այս  մշակաբույսի  պտուղները շատ պահունակ և փխրուն են:

Հղումներ

Լոբին որպես սիդերատ

Լոբին (լատ.՝ Phaseolus vulgaris), ընդավորների ընտանիքին (Leguminosae) պատկանող խոտանման ցողուններով բույս է։ Ըստ թփի ձևի՝ լոբին կարող է լինել փաթաթվող և թփային։
Սպիտակուցային նյութերով լոբու հատիկները մոտենում են մսին։ Լոբու հատիկների մեջ սպիտակուցները կազմում են 20-22% (մսում՝ 20-23%)։ Կանաչ լոբու մեջ սպիտակուցները 6-7% են։ Բացի այդ լոբին պարունակում է մոտ 2% ճարպ և, վերջապես, վիտամիններ ու հանքային աղեր։
Լոբին աճելիս նաև հարստացնում է հողը ազոտով:
Լոբին ջերմասեր մշակաբույս է, սերմերը ծլում են 12-15 աստիճան ջերմության դեպքում, իսկ ծիլերը և բույսը չեն դիմանում 0 ստիճանին:
Ցանելուց առաջ լոբու սերմերը 20 րոպե թրջում են կալիումի պերմանգանատի 1 տոկոսանոց (10 գ՝ 1 լ ջրին)  լուծույթի մեջ, հետո լավ լվանում հոսող ջրի տակ, այնուհետև չորացնում ստվերում:
Եթե լոբին ցանվում է բերքի համար ապա.
Թփային լոբին ցանում են 5-6 սմ խորությամբ, իրարից 20-25 սմ հեռավորության վրա, իսկ շարքերի միջև թողնում են 40 սմ: Փաթաթվող լոբու շարքերի միջև թողնում են 50 սմ տարածություն և ցանում են 25-30 սմ իրարից հեռու: Ամեն բույսի համար տնկում են մինչև 1,5 մ բարձրությամբ ձողեր կամ նախատեսում են այլ հարմարություններ, որպեսզի բույսը փաթաթվելով վեր աճի:
Լոբին գերադասում է չեզոք և թույլ թթվայնություն ունեցող հողեր (рН 6-7):
Սիդերացիայի համար լոբին ցանում են շատ ավելի խիտ և հնձում ու հողին են խառնում մինչև ծաղկելը:

Սոյան որպես սիդերատ

Սոյա, (լատ.՝ Glycine), պատկանում է բակլազգիների ընտանիքի խոտաբույսերի ցեղին։ Այն ունի մի քանի տասնյակ տեսակ։ Մշակության մեջ տարածված է թավոտ կամ մշակովի սոյա (Glycine․ hispida կամ Clycine max)։ Սոյա մշակովին միամյա է, վեգետացիոն շրջանը 90-160 օր է։ Արմատները խորանում են մինչև 1,5 մ և ավելի: Դրանց վրա բնակվում են բակտերիաներ, որոնք օդից ազոտ են կորզում, ինչով ոչ միայն ապահովում են սոյային, այլև որոշ քանակությամբ պաշարում են հողում:
Սոյան ճյուղավորվում է ու կազմում է մինչև 1 մ բարձրության թուփ:
Բակլազգիների մեջ սոյան առաջատար բույսի համարում ունի, քանի որ, բացի սիդերատ լինելուց, լայնորեն օգտագործվում է որպես սննդամթերք և անասնակեր: Սոյայի սպիտակուցը, իր հատկություններով, շատ մոտ է կենդանական ծագման սպիտակուցներին: Սոյայի չոր խոտը արժեքավոր անասնակեր է և իր սննդարարությամբ չի զիջում առվույտին ու  երեքնուկին:
Սոյան որպես սիդերատ հնձում և խառնում են հողին մինչև ծաղկելը:

Հղումներ

Չերվիլ

Չերվիլը (լատ.՝ Anthriscus cerefolium) հովանոցավորների (նեխուրազգիների) (Umbelliferae, Apiaceae) երկշաքիլ բույսերի ընտանիքին պատկանող միամյա, հոտավետ խոտաբույս է: Շատ նման է մաղադանոսին: Համն էլ ունի մաղադանոսի և անիսոնի երանգներ: Օգտագործվում է որպես համեմունք և դեղաբույս: Որպես համեմունք օգտագործում են թարմ վիճակում, քնի որ չորացված չերվիլը կորցնում է հոտը: Երկար պահպանելու համար կարելի է սառեցնել:

Աճեցման առանձնահատկությունները

Ավելի հեշտ աճեցվող բույս դժվար գտնվի: Չերվիլը պահանջկոտ չի հողի նկատմամբ, ունակ է աճել ստվերում և չի վախենում կարճատև ցրտահարումներից: Բնականաբար, պարարտ հողում ավելի լավ է աճում ու ավելի շատ կանաչ զանգված է ձևավորում:
Հետաքրքիր է, որ ամռան վերջում ցանված չերվիլը կարող է բարեհաջող ձմեռել ձյան տակ: Իսկ ամռան շոգին, հակառակը, վատ է աճում, ուստի գարնանը ցանում են ստվերում կամ կիսաստվերում:
Բավարար լուսավորություն և ջերմություն ապահովելով չերվիլը շուրջ տարին կարելի է աճեցնել նաև տանը, օրինակ, լուսամուտի գոգին:

 Երբ ցանել

Չերվիլի սերմերը սև են, մանր ու երկարավուն: Մոտ չորս տարի պահպանում են ծլողունակությունը: Կարելի է աշնանացան անել կամ ցանել վաղ գարնանաը: Ցանելուց հետո չերվիլը հասնում է 4-6 շաբաթվա ընթացքում: Որպես կանոն կտրում են թփի ողջ կանաչ մասը, քանի որ նոր ծիլեր համարյա չեն առաջանում: Որպեսզի այգում միշտ թարմ բերք լինի, 2-3 շաբաթը մեկ նոր ցանք են անում:
Սերմը ցանում են 0,5 սմ խորությամբ, առաջին ծիլերը հայտնվում են 2-3 շաբաթից: Երբ ծիլերը հասնում են 5 սմ բարձրության նոսրացնում են այնպես, որ առնվազն 15 սմ իրարից հեռու լինեն:
Խնամքը բարդ չէ ՝ անհրաժեշտ է պարբերաբար փխրեցնել հողը և ջրել:
Անբավարար խոնավության և ուժեղ շոգին չերվիլի տերևները շուտ կոշտանում են և բույսը արագ ծաղկում է: Բազմաթիվ հասած սերմերը թափվում են քետնին և առատ ինքնացանք անում: Եթե պետք է հավաքել սերմերը, ապա ցողունները կտրում են երբ սերմերը սկսում են գորշանալ և թողնում են հասնեն ու չորանալ ստվերում:

Չերվիլը որպես դեղաբույս

Կիրառվում է որպես օրգանիզմի տոնուսը բարձրացնող, մարսողությունը բարելավող, միզամուղ, ինչպես նաև հակաբորբոքային միջոց՝ շնչառական ուղիների հիվանդության և դեղնախտի դեպքում:

Հղումներ

Հողախառնուրդ լոլիկի սածիլների համար

Հայտնի է, որ առողջ, ուժեղ սածիլը ապագա լավ բերքի գրավականն է: Առողջ սածիլներ ստանալու համար մեծ նշանակություն ունի հողախառնուրդի ճիշտ ընտրությունը:
Հաղախառնուրդի բաղադրիչների պահեստավորումը
Երբ սկսում ենք լոլիկի սածիլների աճեցումը, հողը դեռ ծածկված է ձնով: Այնպես որ հողախառնուրդի բաղադրիչները պետք է պատրաստել և պահեստավորել աշնանը:
Հողախառնուրդի հիմնական բաղադրիչներն են՝

  • Ճմահող կամ այգու հող – 1 մաս;
  • Ոչ թթու տորֆ (pH 6.5) – 2 մաս;
  • Ավազ (ծանկալի է գետի լինի և լվացած) – 0,5 մաս;
  • Փտած գոմաղբ կամ լրիվ պատրաստ կոմպոստ – 1 մաս;
  • Մաղած փայտածուխ – 1 բաժակ ստացված 1 դույլ խառնուրդին:

Այգու հողը հարկ է վերցնել այնպիսի տեղից, որտեղ վերջին 2-3 տարում մորմազգիներ (լոլիկ, տաքդեղ, բադրիջան կամ կարտոֆիլ) չեն աճեցվել:
Ստացված հողախառնուրդը պարտադիր մաղում ու ենթարկում են մանրէազերծման և վարակազերծման: Դրա ամենաարդյունավետ եղանակը շոգեխաշելն է, որի արդյունքում վերանում են բոլոր մանրէները, սնկերը և մեռնում են մոլախոտերի սերմերը: Շոգեխաշումն անում են ցանելուց 7-10 օր առաջ, որպեսզի այդ ընթացքում հողում վերականգնվեն օգտակար բակտերիաները:
Почва для рассады томатов, пропаривание
Ստացված հողախառնուրդը պետք է շատ փխրուն լինի, օդանցանելի և միևնույն ժամանակ ջրակլանիչ: Ջրատարողունակությունը բարձրացնելու համար, շոգեխաշելուց հետո խառնուրդին կարելի ավելացնել չոր և մանրեցված տորֆամամուռ (լատ.՝ Sphagnum), մանրեցված կոկոսի թել կամ փքեցված պեռլիտ:
Почва для рассады томатов, добавление сфагнума
Почва для пикировки рассады помидоров
Для пикировки сеянцев томата в просеивании и пропаривании почвенной смеси уже нет необходимости, но, кроме разрыхлителя, можно добавить прямо в горшочек несколько гранул гидрогеля. Он при поливе будет впитывать в себя лишнюю влагу, а потом медленно отдавать ее.
Народные способы приготовления почвы для помидоров
Понятно, что огородная земля и песок есть у каждого огородника, а что делать, если у вас не оказалось других компонентов для составления почвенной смеси? Сейчас для этого есть много возможностей. Торф, например, с успехом можно заменить покупной смесью для рассады, которая изготавливается на основе торфа. Так же в продаже естьсапропель (очень плодородные илистые отложения пресных водоемов) и биогумус. Биогумус может с успехом заменить перегной или компост.
Почва для посева томатов на рассаду
Опытные огородники иногда выращивают рассаду томатов в смеси, состоящей из 2 частей опилок (желательно лиственных древесных пород) и 1 части песка. Опилки при этом пропитываются раствором сбалансированной смеси минеральных удобрений, содержащей все необходимые элементы питания. Опилки можно использовать и как разрыхлитель для почвенной смеси. Для этого они должны быть мелкими, не содержать стружки и различных включений в виде палочек и сухих листьев. При необходимости их можно просеять. Лучше использовать лежалые опилки, а если вы используете свежие, то предварительно их надо заварить кипятком, отжать, смешать с мочевиной (30-40 г мочевины на ведро опилок), тщательно перемешать и немного подсушить для сыпучести. Таких опилок можно вносить в смесь до 20%.
http://www.supersadovnik.ru/text/pochva-dlya-rassady-tomatov-1004388

Ի՞նչ բաղադրիչներ կան խանութից գնված պատրաստի հողախառնուրդներում

К выбору земляной смеси нужно относиться серьезно. Земляная смесь должна иметь плотную структуру, чтобы удерживать растение в горшке и позволить корням укорениться. Также, почвенная смесь должна удерживать необходимую влагу в себе, потому что корни комнатных растений получают питание во время полива в виде растворенных в воде минеральных удобрений. Но вместе с тем, излишки влаги не должны задерживаться в горшке, земляная смесь должна оставаться воздухопроницаемой, а не слеживаться, корни растения должны дышать.
Перед начинающими цветоводами рано или поздно встанет вопрос: какой грунт лучше выбрать – покупной или можно воспользоваться простой садовой землей?
Современные покупные питательные смеси для комнатных растений трудно назвать земляными. Можно сказать, что земли, как таковой, там и нет. В состав покупных земляных смесей входит много таких материалов, которые позволяют растениям не только укорениться, но и чувствовать себя прекрасно, но, не зная об их свойствах, мы никогда бы и не догадались о том, что такие искусственные материалы широко используются в производстве грунтов. К таким материалам относятся керамзит, вермикулит, асбест, пуццолан, перлит и некоторые другие материалы, в том числе и синтетическое волокно.

Керамзит

Керамзит необходим в комнатном цветоводстве
Керамзит – строительный материал, но он так необходим в комнатном цветоводстве. Небольшие коричневые пористые шарики керамзита, получаемые из глины путем обжига, совершенно не впитывают воду. Поэтому в комнатном цветоводстве керамзит с успехом используется в качестве дренажа. Если шарики керамзита разбить на более мелкие части, то его можно добавить в субстрат для того, чтобы грунт в горшке не слеживался. Мелкие частички керамзита способствуют лучшей аэрации почвы в цветочном горшке.
Керамзит можно использовать в эстетических целях на поверхности субстрата. На верхнем слое почвы в горшке со временем образуется белесый налет. Это отложения солей от удобрений, отложения извести от полива жесткой водопроводной водой. Если насыпать немного керамзита на поверхности почвы в горшке, то он замаскирует и субстрат, и отложения минеральных солей.
С помощью керамзита можно поддерживать постоянную влажность воздуха. Для этого нужно взять поддон с керамзитом, налить в него воды, и  поставить на поддон горшки с комнатными растениями, нуждающиеся в постоянной высокой влажности.

Перлит

Кроме перлита в грунте можно встретить полистирол - белые шарики, которые также не дают слеживаться земляной смеси
Еще один компонент земляной смеси может выступить своеобразным вентилятором почвы – это перлит. Перлит– упругий кремнезем, имеющий небольшую массу. В покупных земляных смесях встречается в виде маленьких и очень легких серых или белых шариков или гранул. Перлит становится незаменимым компонентом в земляных смесях. Благодаря тому, что он очень легкий, перлит используют вместо речного песка в земляных смесях.
Кстати, перлит может использоваться как самостоятельный компонент, так и в виде смеси с речным песком или вермикулитом для укоренения черенков или молодых растений, особенно если эти растения боятся застоя влаги. А если к земляным смесям, содержащим садовую землю, а также низинный торф, добавить пятую часть перлита, вы добьетесь отличных результатов.Перлит можно использовать в качестве инертного материала длявыращивания растений на гидропонике. Перлит можно приобрести отдельно от земляной смеси в цветочном магазине.

Пуццолан

При добавлении в субстраты пуццолан дробят на мелкие частицы
Пуццолан – еще один кремнезем вулканического происхождения. Благодаря своему гигроскопичному качеству (он может удерживать влагу) пуццолан нашел свое применение в производстве грунтов. При добавлении в субстраты пуццолан дробят на мелкие частицы, благодаря этому субстрат в горшке не слеживается.
Крупный пуццолан добавляют в земляные смеси, предназначенные для цветочных горшков или емкостей с резервуаром для воды. Также крупный пуццолан можно использовать в качестве дренажа вместо керамзита. Гранулы пуццолана создают более интенсивный воздухообмен в таких емкостях в отличие от керамзита, к которому очень быстро прилипает сырая смесь.
Кроме дренажа, у пуццолана есть еще одно применение. Для того, чтобы вокруг растений был всегда влажный воздух, их нужно поставить в поддоны, наполненные заранее замоченным пуццоланом. Постепенно высыхая, пуццолан будет испарять влагу, а растения смогут наслаждаться влагой без риска, что их корни загниют.

Асбестовое волокно

 Асбестовое волокно долгое время может находиться во влажном состоянии, но при этом не подвержено гниениюАсбестовое волокно – еще один строительный материал, который, казалось бы, не имеет никакого отношения к цветоводству. Однако и ему нашлось применение. Само по себе, асбестовое волокно – волокнистый материал, имеющий уплотненную структуру, очень близок по своим свойствам к стеклу и шерсти. Асбестовое волокно долгое время может находиться во влажном состоянии, но при этом не подвержено гниению, именно эти качества и учитываются в производстве грунтов. Асбестовое волокно прекрасно удерживает влагу, а благодаря его плотности можно добиться нужной влажности субстрата. Асбестовое волокно встречается в субстратах в виде небольших кубиков. Если любите эксперименты, то можно попытаться выращивать комнатные растения только в асбестовом волокне, добавляя различные подкормки в субстрат небольшими порциями или каплями.

Вермикулит

В готовых земляных субстратах вермикулит поддерживает субстрат в воздушном состоянииЕще один компонент земляной смеси –вермикулит. Вермикулит, как и керамзит, изготавливают из глины, которую нагревают до определенной высокой температуры. По своему виду он походит на пробковую или древесную стружку. Вермикулит – инертный и очень легкий материал, который не взаимодействует с самим растением, а лишь служит вентилятором грунта.
Вермикулит можно использовать вместо речного песка в чистом виде или в смеси с перлитом для укоренения черенков или проращивания семян в мини-тепличках, так как маленькие растеньица хорошо пускают корни в легком и воздушном субстрате. В готовых земляных субстратах вермикулит поддерживает субстрат в воздушном состоянии, препятствует слеживанию почвы и служит отличным средством для дренажа, так как совсем не задерживает воду.

Доломит

Доломит измельчают, и уже в качестве доломитовой муки добавляют в субстратыДоломит – осадочная порода, добываемая в карьерах, состоит из карбоната кальция, известкового шпата и марганца. Доломит измельчают, и уже в качестве доломитовой муки добавляют в субстраты, для уменьшения кислотности торфяных субстратов, а также для создания намеренно щелочной реакции почвенной смеси, исходя из требований тех или иных растений. Например, доломитовая мука – непременный компонент в субстрате для пафиопедилума – единственной орхидеи, предпочитающей некислую почву.

Древесный уголь

Древесный уголь предохранит корни растений от загниванияИздавна известно, что древесный угольобладает антисептическими свойствами. Его можно добавлять в вазу, где стоит букет, или в воду, где поставлены черенки для укоренения. Наличие угля позволяет воде оставаться чистой, не загнивать. Если черенки укореняются в твердом субстрате, то перед тем, как их посадить, обмакните черенки в порошок из древесного угля, это также поможет предотвратить загнивание черенка. Древесный уголь можно растолочь до состояния пудры и использовать в субстратах, предназначенных для таких растений, как орхидеи или кактусы, у которых толстые и нежные корни, очень чувствительные к влаге и способные к быстрому загниванию.

Речной песок

Речной песок можно использовать в любых земляных смесях
Речной песок – необходимый компонент почти любой земляной смеси. Речной песок широко используется в комнатном цветоводстве для укоренения черенков или проращивания семян. В готовых субстратах, предназначенных для проращивания семян, укоренения черенков, а также в субстратах для кактусов и суккулентов содержание песка может достигать 30-40%. Речной песок совершенно не задерживает воду, поэтому его можно использовать и в качестве дренажа. Песок не содержит никаких питательных веществ, но его присутствие не позволяет слеживаться грунту, обеспечивает вентиляцию грунта.
Особенно речной песок необходимо добавлять в грунты для больших и высоких комнатных растений. Во-первых, часто грунты для больших растений не поменяешь, поэтому существует риск слеживания грунта. Во-вторых, если добавить больше песка в кадки и горшки, то это позволит сохранить равновесие горшка, так как песок тяжелый, и центр тяжести всегда будет находиться в горшке.
Для комнатного цветоводства используется кварцевый речной песок. В карьерном песке есть много примесей, например, суглинков, имеющих щелочную реакцию. Как правило, суглинки имеют свойство слеживаться, поэтому такой песок в цветочные горшки лучше не добавлять.
Чистый кварцевый песок можно найти в магазинах для аквариумистов. Если у вас нет такой возможности, тогда возьмите любой песок, хорошенько его промойте, а затем прокалите. Только после этого его можно добавлять в земляные смеси.

Торф

Верховой торф в субстрате удерживает воду

Верховой торф уже давно с большим успехом используется в земляных смесях. Он выполняет роль естественной губки. При поливе торф собирает в себя воду, а потом постепенно отдает растениям. Торф способен удерживать воду, по объему в три раза превышающую его собственный объем. Верховой торф не разлагается, в нем не приживаются бактерии и микробы, поэтому он не создает никакой бактериальной угрозы для корней растений, его наличие в субстрате способствует хорошему доступу воздуха к корням растений.
Верховой торф образуют мхи-сфагнумы и стебли осоки. Такой торф прекрасно переносится всеми растениями. На сегодняшний деньверховой торф содержится практически во всех субстратах. Благодаря тому, что он очень легкий, субстраты с содержанием верхового торфа остаются легкими и воздушными, их можно с успехом использовать для укоренения черенков и для молодых растений, с тонкими неокрепшими корнями.
Однако следует знать, что верховой торф, сам по себе, создает кислую реакцию почвы (его собственный рН 4-5). Поэтому его присутствие в субстратах для растений, предпочитающих нейтральную или щелочную реакцию почвы нежелательно. Нейтрализовать кислую среду можно доломитовой мукой.
У верхового торфа есть одна особенность: торф остается влагоемким во влажном состоянии. Если торф пересыхает, то грунты с высоким процентным содержанием торфа не удерживают влагу, и мы получаем обратный эффект. Об этом нужно помнить, если самостоятельно составляем земляные смеси.
Но есть и плюсы: если для полива используется водопроводная вода, в которой, хотим мы этого или нет, всегда присутствует известь, то наличие верхового торфа в субстрате оттягивает появление белого известкового налета на поверхности земли в горшке.

Вересковая земля

Настоящая вересковая земля – это результат разложения листьев, стеблей, корней вереска в песчаных и супесчаных почвах и подлеске, или по-другому – грунт с высоким содержанием волокон и большим содержанием песка. Вересковая земля имеет высокую кислотность (рН 5,5), в ней очень мало минеральных примесей, благодаря чему является практически идеальным субстратом для выращивания таких растений, которые не выносят извести. Представителями таких растений можно считать азалии, рододендроны.
Вересковая земля входит в состав очень многих субстратов, предназначенных, для бегоний, сенполий, папоротников, гардений, гортензий.
В магазинах часто под названием «Вересковая земля» продается смесь песка и верхового торфа. Для того чтобы такая искусственная смесь не слеживалась, в нее можно добавить измельченной перепревшей сосновой коры и кокосовых нитей. Добавление дополнительных компонентов повысит качество искусственной вересковой земли и приблизит его к настоящей.
В условиях средней полосы России вересковую землю может заменить земля из-под сосен. У такой земли также высокая кислотность, она очень волокнистая и легкая.

Сосновая кора

Измельченная сосновая кора
Сосновая кора, предварительно измельченная и перегнившая, также широко используется в производстве земляных смесей и субстратов. Сосновая кора – очень легкая, хорошо пропускает воду и воздух, обладает очень высокой кислой реакцией (ее рН 3-4). Сосновая кора не содержит никаких полезных веществ, поэтому она может служить только компонентом в составлении субстратов.
Кстати, простая смесь сосновой коры и верхового торфа – неудачный вариант. Для повышения питательных веществ в такую смесь хорошо добавить перегноя, или садовую землю. Я думаю, ознакомившись со свойствами различных компонентов, вы с легкостью сможете сами составлять различные земляные смеси.
Неперепревшая сосновая кора, измельченная до небольших фрагментов размером около 1 см, составляет основу субстратов для орхидей, бромелиевых эпифитов, папоротников. Если вы решили сами заготовить сосновую кору, то выбирайте кору без древесины. Частички древесины при разложении могут служить источником гнили.
А вот кору лиственных растений в субстратах лучше совсем не использовать. В ней содержатся вещества, ограничивающие рост растений. При разложении такая кора будет выделять танин, и ваши растишки замрут, перестанут расти.
Сосновая кора, измельченная до состояния стружки, может использоваться для облегчения слишком тяжелой земли, например, суглинков, низинного торфа, речного ила. Ее можно использовать не только в субстратах для комнатных растений, но и в саду. Кстати, мульча из сосновой коры и иголок незаменима для садовых гортензий, голубики.

Мох сфагнум

Сфагнум можно поместить на дно горшка вместо керамзита

Мох сфагнум, обладающий волокнистой губчатой структурой, считается самой подходящей почвой для выращивания орхидей. Однако, настоящий мох сфагнум – дорогое удовольствие и встречается очень редко. Поэтому в магазинных субстратах вместо сфагнума используются полиуретановые волокна, которые по своим качествам приближены к настоящему сфагнуму: они такие же легкие, воздухопроницаемые, хорошо удерживают воду.

Корни папоротника

Substrat_03

Настоящие корни папоротников, обладающие высокой волокнистой структурой, при добавлении в субстрат создают эффект фильтра, благодаря чему они входили в классический состав субстратов для выращивания орхидей и бромелиевых эпифитов, а также миниатюрных растений, ценящих их легкость.
В настоящее время из-за экологии и дороговизны, в производстве субстратов вместо корней папоротников применяется измельченная сосновая кора.

Гидрогель

Перед применением гидрогель замачивают
Наука и промышленность не стоит на месте. В продаже появилась новинка, которая нашла свое применение и в комнатном цветоводстве. Это гидрогель – искусственный полимер, инертный материал, не вступающий во взаимодействие с растением, он не токсичен. Гидрогель – своеобразная губка. Один грамм гидрогеля способен удержать 300 грамм воды. Чайная ложка гидрогеля при замачивании занимает объем семисотграммовой банки. Гидрогель – находка для цветоводов. Добавление лишь нескольких гранул в цветочный горшок избавит растение от излишней влаги. Он способен полностью заменить и мох сфагнум, и асбестовое волокно.
В гидрогеле жидкость находится в доступной форме для растений и может свободно потребляться растениями по мере необходимости. Добавление гидрогеля в земляную смесь в цветочных горшках позволяет сократить число поливов, увеличивает интервалы поливов в 5-6 раз, уменьшает колебания влажности почвы.
Предварительно перед применением гранулы гидрогеля нужно замочить в воде, а лучше в растворе минеральных удобрений. Гидрогель можно вносить в земляные смеси не только при пересадке. Сделайте проколы в грунте обычным карандашом и положите несколько гранул замоченного гидрогеля в эти проколы.
Гидрогель нашел широкое применение в гидропонике, выгонке, его с успехом можно использовать в саду и огороде, в теплицах и парниках при выращивании рассады.
http://floweryvale.ru/houseplants/earth-mixes-for-houseplants.html

Պոմիդորի, տաքդեղի և բադրիջանի սածիլների աճեցումը

Պոմիդորի, տաքդեղի և բադրիջանի սածիլները Արարատյան հարթավայրի պայմաններում կարելի է աճեցնել ջերմատան, տաքացվող և արևային ջերմոցներում, բաց գրունտի սածիլանոցներում, իսկ նախալեռնային և լեռնային շրջաններում միայն տաքացվող ջերմոցներում:
Սածիլի աճեցումը ջերմատան պայմաններում
Ցանքը կատարել 5x5x5սմ3 սնման մակերես ունեցող խոռոչիկների մեջ: Որպես սուբստրատ կարելի է օգտագործել տորֆ, 3 մաս տորֆ 1 մաս կենսահումուս կամ ըստ Բանջարաբոստանային և տեխնիկական մշակաբույսերի գիտական կենտրոնում կատարած փորձերի արդյունավետ է նաև 4 մաս տորֆ, 4 մաս ճմահող, 2 մաս կենսահումուս խառնուրդի օգտագործումը: Նախքան ցանելը լավ ջրվում են խոռոչիկները սննդարար լուծույթով: Փայտիկի օգնությամբ յուրաքանչյուր խոռոչիկում դրվում է 1 սերմ: Ցանքից հետո սերմերը ծածկվոմ են տորֆի բարակ շերտով և պոլիէթիլենային թաղանթով հավասարաչափ ծլելու համար: Այրումներից խուսափելու համար պոլիէթիլենայինթաղանթը ծածկել թերթով:
Շուտ ծլելու համար կարելի է տեղադրել ջեռուցման խողովակների վրա: Ջերմությունը հավասարչափ բախշելու համար պետք է խոռոչիկները տեղադրվեն խողովակներից բարձր 20-30սմ: Եթե խոռոչիկները տեղադրվում են հողի վրա, ապա այն պետք է լինի հնարավորին չափ հարթ և ծածկված լինի սպիտակ պոլիէթիլենային թաղանթով, որպեսզի արմատները զերծ մնան հողի մեջ թափանցելուց /արմատները կվնասվեն վերատնկման ժամանակ/ և հողի հիվանդություններից: Ծլման շրջանում պահպանել խոնավությունը: Ծլելուց անմիջապես հետո հեռացնել պոլիէթիլենային թաղանթը, որ չայրի սածիլները և ջրել սննդարար լուծույթով: Սննդարար լուծույթը պատրաստել 10լ ջրին ավելացնելով ամոնյակային սելիտրա 5-10գ; սուպերֆոսֆատ 40-50գ; ծծմբաթթվային կալիում 15-20գ: Եթե հնարավոր չէ ճարել բոլոր նշված պարարտանյութերը ապա օգտագործել նիտրոամոֆոսի 40-60գ-ը 10լ ջրում լուծույթը; Խոնավության և լավագույն ջերմաստիճանի (24-260C)–ի պայմաններում սովորաբար պոմիդորի սերմերը ծլում են 4-5 օրում: Շաքիլատերևների բացվելուց հետո ջերմաստիճանը իջեցվում է մինչև ցերեկը 18-200C իսկ գիշերը 15-160C, որը պահպանում է սածիլները ձգվելուց: Մի շաբաթ հետո ջերմաստճանը բարձրացվում է ցերեկը արևային եղանակին 20-220C, ամպամած օրերին մինչև 18-190C, գիշերը 17-180C : Սածիլները ջրել չափավոր: Ցանկալի է ջրել առավոտյան շուտ:
Տաքդեղի համար ջերմաստիճանային պայմանները ավելի բարձր են : Մինչև սերմերի ծլելը 25-300C 4-7 օրվա ընթացքում մինչև ծլելը, որից հետո իջեցնում են 16-180C ցերեկը և գիշերը 12-140C: Հաջորդ օրերը արևոտ եղանակին մինչև 22-280C, ամպամաշ օրերին մինչև 18-200C ցերեկը և գիշերը 15-160C: Տաքդեղի սածիլները ջրում են ավելի առատ, քանի որ նրանք ավելի զգայուն են խոնավության անբավարվածությանը:
Բադրիջանի սածիլները աճեցվում են տաքդեղի սածիլների նման: Հաշվի պետք է առնվի այն հանգամանքը, որ բադրիջանի սածիլները ավելի զգայուն են հողի բերրիությանը, ավելի ջերմասեր են և դանդաղ են զարգանում վաղ հասակում: Կարելի է սածիլները խոռոչիկներից անմիջապես տեղափոխել դաշտ մինչև 40 օրական հասակը:
Վերատնկում
Եթե դաշտ են տեղափոխվելու 40-65 օրական սածիլներ, ապա անպայման պետք է վերատնկվեն ավելի մեծ մակերես ապահովող ամանների մեջ: Ամենահարմար ժամկետը վերատնկման համար 1-2 իսկական տերևի փուլն է, որը ծլելուց 10-14օր հետո է: Ընտրում են առողջ, լավ զարգացած բույսերը: Խոռոչիկների հողը լավ ջրում ենք և 1-2 ժամ հետո շատ հեշտությամբ դուրս են գալիս փոքրիկ թաղարիկները: Տեղափոխում ենք ամանների մեջ, որոնք ունեն 10×10 x10 սմ խոր. ծավալ: Տաքդեղը և բադրիջանը կարող են վերատնկվել ավելի փոքր 6-8 սմ տրամգիծ ունեցող ամանների մեջ: Ամանները կարող են լինել թղթից, պլասմասայից, կարող են լինել պոլիէթիլենային տոպրակներ, որոնց տակը պետք է լինեն անցքեր օդի թափանցման համար:
Նախքան վերատնկելը ամանների տորֆը ջրում ենք համեմատաբար ավելի խիտ սննդարար լուծույթով: Սննդարար լուծույթների խտությունների տարբերությունը խթանում է արմատային համակարգի զարգացմանը: Վերատնկումից հետո օգտագործել սննդարար լուծույթ գ/լ – ամոնյակային սելիտրա-10, սուպերֆոսֆատ-50, ծծմբաթթվային կալիում-20, մագնեզիումի սուլֆատ-10: Սնուցում ենք առաջին անգամ 1-2 շաբաթ անց վերատնկումից հետո և 7-10 օր դաշտ տեղափոխելուց առաջ: 10 լ լուծույթի ծախսը 1.5-2.5քառ.մ-ին Երբ բույսերի տերևները կպնում են իրար, անհրաժեշտ է հեռացնել իրարից, անհրաժեշտ լուսավորվածություն ապահովելու համար: Սածիլները կարելի է դաշտ տեղափոխել ծաղկած և կոկոնակալած վիճակում, 50-65 օրական սածիլներ:
Սածիլի աճեցումը արևային ջերմոցներում
Ջերմոցներում օգտագործվում է 3 մաս տորֆ, 1 մաս բուսահող, 1 մաս ճմահող հողախառնուրդը, որի յուրաքանչյուր խորանարդ մետրին ավելացվում է 2-4 կգ ազոտական պարարտանյութ, 4-5 կգ սուպերֆոսֆատ և 2-2.5 կգ կալիումական պարարտանյութ: Ջերմոցի հողը անյպես պետք է լցնել, որ շրջանակը ծածկելուց հետո հողի մակերեսի և ապակու միջև 12-15սմ ազատ տարածություն մնա: Ջերմոցում հողախառնուրդը լցնում են 15-18 սմ շերտով: Պոմիդորը ցանելու համար օգտագործում են ատամնավոր, իսկ բադրիջանի և տաքդեղի սածիլների համար` ճաղավոր մարկյոռներներ: Ցանելուց հետո սերմերը ծածկում են 0.5-1սմ հողաշերտով: Սերմերը ցանելուց հետո պետք է ջրել, ծածկել ապակեպատ շրջանակներով և տաք ծածկոցներով: Մինչև սերմերի ծլելը ջերմոցներում պահպանում են 22-240 ջերմություն: Ծիլերը երևալուց հետո մինչև առաջին իսկական տերևը և ցերեկը, և գիշերը ջերմաստիճանը պետք է իջեցնել 12-150–ի: Առաջին տերևները երևալուց հետո մինչև դաշտ փոխադրելը, ցերեկները ջերմաստիճանը պետք է պահպանել 22-240-ի սահմաններում, իսկ գիշերը իջեցնել 12-140 , որպեսզի բույսերը չձգվեն, լավ արմատային համակարգ կազմակերպեն, լինեն կարճ և հաստ: Արևոտ տաք օրերին, երբ դրսում ջերմությունը հասնում է 12-150-ի, անհրաժեշտ է ջերմոցները ցերեկվա ընթացքում բոլորովին բաց պահել և շրջանակները ծածկել միայն գիշերները: Սերմերը ծլելուց հետո ամենակարևոր աշխատանքը խիտ ծլած բույսերը ժամանակին նոսրացնելն է: Պետք է նոսրացնել առաջին իսկական տերևները երևալու ժամանակ և թողնել շարքում բույսը- բույսից 5-6սմ, իսկ լեռնային շրջաններում 8-10սմ հեռավորությամբ: Հանած բույսերը կարելի է վերատնկել այլ ջերմոցում: Բադրիջանի և տաքդեղի բույսերը կարելի է ավելի խիտ թողնել: Սածիլի ելքը 1քառ.մ կարող է լինել 400-500հատ: Վերատնկման դեպքում 300հատ նոսրացրած բույսերի վրա շաղ տալ հողախառնուրդ մինչև շաքիլատերևը և ջրել, որը նպաստում է մազարմատների առաջացմանը: Հետագա խնամքի աշխատանքներն են` օդափոխություն, քաղհան, փխրեցնում, ջրում, սնուցում: Սածիլները պետք է սնուցել օրգանական և հանքային պարարտանյութերով: Առաջին սնեցումը տալ թռչնաղբահեղուկով, որը պատրաստվում է հետևյալ ձևով.1 մաս չոր թռչնաղբին ավելացվում է 1 մաս ջուր և թողնվում մինչև պճպճա, որից 4-5օր հետո 1 դույլը նոսրացվում է 8-10դույլ ջրով: 1դույլ նոսրացրած լուծույթը տալ 250-300 բույսին, որից հետո ջրել 2 դույլ մաքուր ջրով: Երկրորդ սնեցումը տալ 15 օր հետո հանքային պարարտանյութերի լուծույթով, որը պատրաստվում է հետևյալ կերպ. 18-20գ ամոնիակային սելիտրա, 40-50գ սուպերֆոսֆատ,15-20գ կալիումական աղ լուծում են 1-2 դույլ մաքուր ջրում: Երրորդ սնեցումը կատարվում է գոմաղբահեղուկով տնկելուց 10օր առաջ: Տավարի թարմ գոմաղբը նոսրացվում է 5-6 անգամ: Գոմաղբահեղուկը հողին տալիս է կպչողականություն և ապահովում է սածիլները հողագնդով դաշտ տեղափոխելը: Լավ աճեցրած սածիլը դաշտ տեղափոխելուց պետք է ունենա 5-7 տերև, լինի կարճ, հաստ և մուգ կանաչ գույնի, ունենա լավ զարգացած արմատային համակարգ:
Աղբյուրը` «Արմավիրի գյուղատնտեսության աջակցության մարզային կենտրոն»

Առողջ սածիլը բարձր բերքի երաշխիք

Բանջարեղենի արտադրության շղթայում կարևորվում է հատկապես սածիլի աճեցման օղակը: Աճեցված սածիլի որակը կանխորոշում է բերքի և´ քանակը, և´որակը: Ստացված ընդհանուր բերքի շուրջ 50-60%-ը կազմակերպվում է հատկապես այն ցողունների վրա, որոնց բողբոջների առաջացումը տեղի է ունենում սածիլային հասակում: Բանջարեղենի մշակությունը սածիլային եղանակով երկարացնում է բույսերի վեգետացիայի շրջանը, որը նպաստում է բերքի ավելի վաղ ստացմանը: Բացի այդ, սածիլների աճեցումը ջերմոցներում հնարավորություն է տալիս զարգացման վաղ շրջանում պաշտպանել երիտասարդ բույսերն արտաքին անբարենպաստ պայմաններից, հիվանդություններից և վնասատուներից:
Բանջարային մշակաբույսերի բաց գրունտի ցանքերը վաղ սածիլներով ապահովելու համար օգտագործվում են ջերմոցներ և ջեռուցվող գրունտ, որոնք անհրաժեշտ է կենտրոնացնել այնպիսի հողամասում, որը բաց լինի արևելքից, արևմուտքից և հարավից (որպեսզի լիարժեք լուսավորվի), իսկ հյուսիսից` պաշտպանված լինի քամիներից:
Սածիլների մշակությունը սկսվում է ջերմոցների նախապատրաստումից: Ջերմոցները մաքրվում են աղբից, բուսական մնացորդներից: Ջերմոցների հողը պարբերաբար անհրաժեշտ է փոխել կամ ախտահանել: Ջերմոցների հողի ախտահանման աշխատանքները բարդ են և անհատ ֆերմերին տնտեսությունների ներկա պայմաններում` ֆինանսական և տեխնիկական միջոցների բացակայության պատճառով դժվար կիրառելի: Ուստի նպատակահարմար է ջերմոցների հողը ամեն տարի փոխել, այդ իսկ պատճառով հանվում է 10-15սմ հողաշերտը և այն փոխարինվում նոր պատրաստված հողախառնուրդով (այս աշխատանքները կատարվում են բանվորական ուժի օգնությամբ, օգտագործվում են հասարակ գյուղատնտեսական գործիքներ` բահ, թի, խարակ, ձեռնասայլակ, փոցխ):
Սածիլների աճեցման համար հողախառնուրդը պետք է օժտված լինի բարձր կլանողականությամբ, օդաթափանցությամբ և պարունակի բույսերին անհրաժեշտ սննդանյութեր: Այդպիսի հատկություններով օժտված հողախառնուրդ ունենալու համար հիմնականում այն պատրաստվում է`
ճմահողից (չլինելու դեպքում այն կարող է փոխարինվել սովորական դաշտային հողով),
—բուսահողից (բուսահողի փոխարեն կարող է օգտագործվել կենսահումուս),
—տորֆից (ի հաշիվ տորֆի քանակության, հողախառնուրդին կարելի է ավելացնել հրաբխային խարամ, պերլիտ կամ ցեոլիտ):
Յուրաքանչյուրի քանակական հարաբերությունը պայմանական է և կարող է փոխարինվել` կախված տեղի պայմաններից և տնտեսության հնարավորություններից:
Հողախառնուրդի կազմը
Ճմահող (կամ դաշտային հող) 30-50%, բուսահող (կամ կենսահումուս) 20-30%, տորֆ (հրաբխային խարամ, պերլիտ, ցեոլիտ) 40-80%:
Մինչև հողախառնուրդի պատրաստելը, ճմահողը, բուսահողը և տորֆը առանձին-առանձին մաղվում են, հեռացվում են կոշտուկները: Եթե հողախառնուրդի կազմում բուսահողի քանակությունը 20%-ից ցածր է կամ ընդհանրապես բացակայում է, ապա հողախառնուրդին ավելացվում է 0.5-1.0կգ ամոնիակային սելիտրա, 1.0-1.5կգ կալիումական աղ, 2.0-3.0կգ սուպերֆոսֆատ, 0.3կգ ծծմբաթթվային մագնեզիում:Հողախառնուրդը պատրաստելիս շերտ-շերտ լցնում են ճմահող, բուսահող, տորֆ և հանքային պարարտանյութեր: Բահի օգնությամբ խառնվում են այնքան ժամանակ, մինչև ստացվի համասեռ զանգված, որը լցվում է ջերմոցները և հարթեցվում, հողաշերտի հաստությունը պետք է լինի 15-18սմ:
Սերմերի նախացանքային մշակումը
Սածիլների որակի բարձրացման գործում ոչ պակաս կարևոր նշանակություն ունի սերմերի նախացանքային մշակումը: Գոյություն ունեն սերմերի նախացանքային մշակման մի շարք միջոցառումներ, որոնց կիրառությունը բարձրացնում է սերմերի ծլունակությունը, ծլման էներգիան, կանխում` սերմնանյութի միջոցով հիվանդությունների և հարուցիչների տարածումը, ինչը և նպաստում է սածիլների որակական ցուցանիշների բարձրացմանը:
Սերմերը կարելի է ախտահանել քիմիական և թերմիկ եղանակներով: Քիմիական եղանակով սերմերը պետք է ախտահանել երկհերթ` սկզբում հակավիրուսային պրեպարատներով, իսկ լվանալուց հետո այնպիսի պրեպարատներով, որոնք կիրառվում են սնկային և բակտերիալ հիվանդությունների դեմ:
Ախտահանում հակավիրուսային պրեպարատներով
• 1% կալիում պերմանգանատի լուծույթի մեջ սերմերը պահել 15-20 րոպե տևողությամբ, որից հետո անմիջապես լվանալ հոսող ջրում (15 րոպե) և չորացնել,
• 20% աղաթթվի լուծույթի մեջ սերմերը պահել 30 րոպե տևողությամբ, որից հետո (30 րոպե) լվանալ հոսող ջրում և չորացնել
Բույսերը սնկային և բակտերիալ հիվանդություններից զերծ պահելու համար սերմերը կարելի է ախտահանել ՏՄՏԴ կամ կուպրոզան պրեպարատով` 1կգ սերմին ծախսելով 4-5գր ախտահանիչ: Սերմերը և ախտահանիչ նյութը լցվում են փակվող ապակե տարայի մեջ և խառնվում: Այս ախտահանումը անհրաժեշտ է կատարել ցանքից անմիջապես առաջ կամ 2-3 շաբաթ առաջ:
Աղբյուրը` «Վայոց Ձորի գյուղատնտեսության աջակցության մարզային կենտրոն» ՓԲԸ 

ԲԱՆՋԱՐԱՅԻՆ ՄՇԱԿԱԲՈՒՅՍԵՐԻ ՍԱԾԻԼՆԵՐԻ ԱՃԵՑՈՒՄ

Ուշադրություն: Հոդվածում օրգանական հողագործությանը հակասող խորհուրդներ կան:

Բաց գրունտի համար
Սերմերի նախապատրաստում ցանքին

Ցանքից առաջ անհրաժեշտ է սերմերը մաքրել, տեսակավորել և ախտահանել: Ցանքից առաջ, ծլման ընթացքն արագացնելու և համերաշխ ծլունակություն ապահովելու համար խորհուրդ է տրվում սերմերը 12 ժամ տևողությամբ թրջել միկրոտարրերի լուծույթում` բորաթթու-0.02, ծծմբաթթվային մանգան-0.05, ծծմբաթթվային ցինկ-0.05, մոլիբդենաթթվային ամոնիում-0.01, ծծմբաթթվային պղինձ-0.05, ծծմբաթթվային երկաթ- 0.05, կալիումի յոդատ 0.025%: Լուծույթի ջերմաստիճանը պահպանել 22-24 0C: Սերմերի չոր զանգվածի և լուծույթի հարաբերությունը` 1:3-4: Թրջելուց հետո սերմերը չորացնել, նոր միայն ցանել: Նույն բաղադրությամբ լուծույթն առաջարկվում է կիրառել նաև բույսերի արտաարմատային սնուցման համար` 2-3 տերև հասակում: Սերմերի նախացանքային մշակման համար կարելի կիրառել նաև կենսապատրաստուկներ, մասնավորապես ՝ հիդրոգումատ, նագրո և այլն:

Ցանքի և տնկման ժամկետները

Բանջարային մշակաբույսերի ցանքերն անհրաժեշտ է կատարել Արարատյան հարթավայրի պայմաններում` արևային ջերմոցներում` մարտի 10-15-ը, իսկ սածիլումը՝ ապրիլի 25-ից մինչև մայիսի 10-ը: Նախալեռնային շրջաններում ցանքը կատարել արևային ջերմոցներում` ապրիլի առաջին տասնօրյակում, իսկ սածիլումը՝ հունիսի 1-ից մինչև 15-ը:

Սածիլների աճեցման եղանակները

Բույսերը կարելի է աճեցնել բնացան և սածիլային եղանակներով: Սածիլային եղանակը երկարացնում է բույսերի վեգետացիայի շրջանը, նպաստում բերքի ավելի վաղ ստացմանը: Սածիլի որակը էականորեն ազդում է բերքի կազմակերպման ժամկետների, բերքատվության և բերքի որակի վրա, քանի որ սածիլային շրջանում են ձևավորվում այն ցողունները, որոնց բողբոջներն իրենց վրա կրելու են բերքի հիմնական մասը (50-60%):

Ջերմոցներում սածիլների աճեցման եղանակները
Սածիլների մշակությունն ավանդական եղանակով

Սերմերի ցանքը ջերմոցներում կատարվում է բնային կամ գծային եղանակով: Այդ նպատակով օգտագործում են համապատասխան մարգոցներ: Սերմերը ցանել մարգոցներից առաջացած բների մեջ կամ գծերի երկարությամբ, վրայից ծածկել մաղած տորֆի կամ հողախարնուրդի 2 սմ բարակ շերտով և ջրել շատ մանր անցքեր ունեցող ցնցուղով: Մեկ քառակուսի մետրի վրա ցանվում է 8-10 գ սերմ: Բնային ցանքի դեպքում կարելի է ստանալ 450-650, իսկ գծայինի դեպքում` 650-850 հատ սածիլ: Ցանքից հետո ջերմոցները ծածկել ապակե շրջանակներով, վրայից փակել պոլիէթիլենային թաղանթով և հնարավորության դեպքում նաև բամբակե գործվածքով: Մինչև ծլելը՝ ցանքից 5-6 օր հետո ջրել (ծլաջուր տալ): Ջերմոցները չբացել մինչև ծլելը, որից հետո հեռացնել բամբակե ծածկը և օդափոխել ամեն օր: Առաջին իսկական տերևների առաջանալուց հետո, անհրաժեշտության դեպքում, կատարել նոսրացում, հանված բույսերը կարելի է վերատնկել (պիկիրովկա) մեկ այլ ջերմոցում:

Սածիլների մշակություն տորֆաբուսահողային թաղարներում

Առավել վաղ ու բարձր բերք ապահովելու համար բարձրորակ սածիլներ կարելի է աճեցնել տորֆաբուսահողային թաղարներում` օգտագործելով պոլիէթիլենային խոռոչիկներ: Ցանքը կատարել 5x5x5 սմ սնման մակերես ունեցող խոռոչիկների մեջ: Որպես հողախառնուրդ կարելի է օգտագործել` 3 մաս տորֆ, 1 մաս կենսահումուս, կամ 4 մաս տորֆ, 4 մաս ճմահող, 2 մաս կենսահումուս: Սածիլների աճեցման ժամանակ անհրաժեշտ է տալ 2-3 սնուցում (համակցված պարարտանյութերով՝ NPK /13:40:13; NPK /20:20:20): Մինչև սածիլների դաշտ տեղափոխելը, անհրաժեշտ է աստիճանաբար վարժեցնել (կոփել) դրսի պայմաններին` 7-10 օր ջերմոցները բաց պահելով: Նախքան ցանքը խոռոչիկները լավ ջրվում են սննդարար լուծույթով, յուրաքանչյուր խոռոչիկում դրվում է 1 հատ սերմ: Ցանքից հետո սերմերը ծածկվում են տորֆի կամ հողախառնուրդի բարակ շերտով և պոլիէթիլենային թաղանթով՝ հավասարաչափ ծլելու համար: Խոռոչիկները տեղադրվում են հողի վրա. այն պետք է լինի հնարավորին չափ հարթ և ծածկված սպիտակ պոլիէթիլենային թաղանթով, որպեսզի արմատները զերծ մնան հողի մեջ թափանցելուց և հողի հիվանդություններից: Ծլման շրջանում պահպանել խոնավությունը: Սերմերը ծլելուց (ծկտելուց) անմիջապես հետո հեռացնել պոլիէթիլենային թաղանթը, որպեսզի չայրվեն ծիլերը և ջրել սննդարար լուծույթով: Սննդարար լուծույթը պատրաստել` 10լ ջրին ավելացնելով 15-20 գ համակցված պարարտանյութեր` Կրիստալոն կամ Մասթեր (NPK/13:40:13; NPK/20:20:20): Խոնավության և լավագույն ջերմաստիճանի (24-26 0C) պայմաններում լոլիկի սերմերը սովորաμար ծլում են 4-5, իսկ տաքդեղինը և սմբուկը` 6-8 օրում: Շաքիլատերևների բացվելուց հետո ջերմաստիճանն իջեցվում է ցերեկը մինչև 18-20 0C, իսկ գիշերը` 15-16 0C, որպեսզի սածիլները չձգվեն: Մի շաբաթ հետո ջերմաստճանը բարձրացվում է` ցերեկը արևային եղանակին` 20-22 0C, ամպամած օրերին` մինչև 18-19 0C, գիշերը` 17-18 0C: Սածիլները ջրել չափավոր` ըստ պահանջի:

Ծածկած գրունտի համար

Ջերմատանը սածիլներն աճեցվում են միայն թաղարային եղանակով: Բոլոր մշակաբույսերի ցանքն անհրաժեշտ է կատարել սորտային լավորակ զտված, ստուգված և ախտահանված սերմերով: Ախտահանված սերմերը կարելի է և նպատակահարմար է ցանել տորֆով կամ հողախառնուրդով (7 մաս տորֆ, 2 մաս բուսահող, 1 մաս ճմահող) լցված պոլիէթիլենային խոռոչիկներում: Նախքան ցանքը, խոռոչիկները լավ ջրվում են սննդարար լուծույթով, յուրաքանչյուր խոռոչիկում դրվում է 1 հատ սերմ: Ցանքից հետո սերմերը ծածկվում են տորֆի կամ հողախարնուրդի բարակ շերտով և պոլիէթիլենային թաղանթով՝ հավասարաչափ ծլելու համար: Խոռոչիկները տեղադրվում են հողի վրա, որը պետք է լինի հնարավորին չափ հարթ և ծածկված սպիտակ պոլիէթիլենային թաղանթով, որպեսզի արմատները զերծ մնան հողի մեջ թափանցելուց և հողի հիվանդություններից: Ծլման շրջանում պահպանել խոնավությունը: Սածիլների աճեցման սկզբնական շրջանում ջերմաստիճանը պետք է պահպանել 24- 25 0C սահմաններում, որպեսզի շատ չձգվեն: Սածիլների մշակության ընթացքում ջրումները կատարվում են սննդարար լուծույթով, որը 1լ ջրում պարունակում է` N-200, P-80, K-160, Ca-280, Mg-50 մգ, ինչպես նաև միկրոտարրերով` Fe-4, B-0,5, Mn-0,5, Zn-0,05, Cu-0,05 մգ/լ: Երբ սածիլները հասնում են 7-10 սմ բարձրության, դրանք պետք է վերատնկել տորֆով կամ հողախառնուրդով լցված պլաստիկ բաժակների մեջ:
Գ. Սարգսյան,
գյուղատնեսական գիտությունների դոկտոր, Բանջարաբոստանային և տեխնիկական մշակաբույսերի գիտական կենտրոն

Ճմահող

Ճմահողը մարգագետնային, տափաստանային կամ դաշտային, խոտաբոյսերով խիտ ծածկված հողի մակերեսային շերտն է: Այն, որպես հողախառնուրդների բաղադրիչ, լայն կիրառում ունի այգեգործությունում, ինչպես նաև ծաղկաթաղարների, սածիլի բաժակների համար հողախառնուրդներ պատրաստելիս:
Տարբերակում են ճմահողի ծանր (կավի մեծ պարունակությամբ), միջին ծանրության (ավազի և կավի հավասար պարունակությամբ) և թեթև (ավազի մեծ պարունակությամբ) տեսակները:
Ճմահողը սկսում են պահեստավորել աշնանը կամ գարնանը: Ճմահողը, շերտի խորությամբ (6-12 սմ), կտրատում են մոտավորոպես 40×40 սմ ուղղանկյունների և ոչ արևկող տեղում դարսում թարս ու շիտակ՝ այնպես, որ խոտի կողմը դիպչի վերին շերտի խոտի կողմին: Հնարավորության դեպքում, քայքայումն արագացնելու համար, ամեն երկու շերտից հետո խորհուրդ է տրվում մեկ շերտ գոմաղբ լցնել: Եթե ճիմի թթվայնությունը բարձր է, ապա շերտերի արանքում կիր են լցնում՝ 50 գրամ 1 ք.մ. երկշերտ շարված ճիմի մակերեսին:
Շարվածքի բարձրությունը չպետք է գերազանցի 1,5 մետրը, իսկ լայնությունն անում են 1,5-2,5 մ:
Շարվածքը պետք է պարբերաբար ջրել: 2-3 ամսից խոտը և արմատները պետք է փտեն և ճմահողը պատրաստ կլինի հողախառնուրդներում կիրառելու համար: Իսկ երկու տարի սպասելու դեպքում, ճմահողի շատ ավելի բարձր որակ կարելի է ապահովել:
Երբ ճմահողի փոքր քանակություն է անհրաժեշտ, ապա ճիմից  փխրելով առանձնացնում են հողը, իսկ բուսական մասը օգտագործում են կոմպոստի կամ ցանքածածկի համար:

Հղումներ