Մաղադանոս

Մաղադանոս (անգլ․՝ Parsley, ռուս․՝ Петрушка, լատ․՝ Petroselinum crispum)։

Մաղադանոսի սերմերը սկսում են ծլել +3 – +4 ° C ջերմաստիճանում: Բայց սերմի մակերեսի եթերայուղերի պատճառով մաղադանոսը շատ երկար է ծլում: Նույնիսկ օպտիմալ ջերմաստիճանում (18-20 ° C) առաջին ծիլերը հայտնվում են երկու շաբաթվա ընթացքում և որքան ցուրտ է, այնքան երկար են սերմերը ծլում: Ծլելը կարելի է արագացնել սերմերը տաք ջրի մեջ թրջելով կամ խոնավ կտորի վրա պահելով: Սածիլները առանց վնասվելու դիմանում են մինչև -9 ° C ցրտին: Մաղադանոսի հասուն թուփը կարող է դիմանալ իրական ցրտահարություններին (-10-12 ° C): Մաղադանոսի թե՛ արմատները, թե՛ տերեւները լավ են ձմեռում ձյան տակ: Եվ գարնան սկզբին նրանք ուրախացնում են առաջին ուտելի կանաչիով:

Սամիթ

Սամիթ (անգլ․՝ Dill, ռուս․՝ Укроп, լատ․՝ Anethum graveolens):

Մաղադանոսի մշտական ուղեկիցը `սամիթը, ամենալավն աճում է զով եղանակին, դրա աճի հարմարավետ ջերմաստիճանը + 16-17 ° С է: Նույնիսկ այն դեպքում, երբ ջերմությունը տատանվում է + 5 ° C և + 8 ° C միջակայքում, սամիթի տերևները շարունակում են դանդաղ աճել: Բայց շոգ եղանակին այս մշակաբույսը արագորեն կորցնում է իր հյութեղությունը, կոպտանում է, չի աճում, ձգտում է ավելի արագ հովանոցներ բաց թողնել: Սամիթի սերմերը նույնպես դանդաղ են ծլում: Նույնիսկ + 12-15 ° C ջերմաստիճանում նրանք կարող են մնալ հողում մինչև 20 օր, ուստի սերմերի նախնական պատրաստումն անհրաժեշտություն է: Սամիթի սերմերը սովորաբար 2-3 օր թրջում են, ընթացքում յուրաքանչյուր 6-8 ժամ ջուրը փոխելով: Դրանից հետո սերմերը չորացնում և ցանում են մարգում:

Նեխուր

Նեխուր (անգլ․՝ Apium, ռուս․՝ Сельдерей, լատ․՝ Apium)։

Չնայած այն հանգամանքին, որ նեխուրը լավ ցրտադիմացկուն է, այն սովորաբար աճեցնում են սածիլավորելով: Եվ դա այն պատճառով, որ նեխուրը երկար ժամանակ է աճում ՝ 80-ից 210 օր: Սածիլներ աճեցնելու համար, սերմերը ցանում են փետրվարին: Լավ սածիլներ աճեցնելու համար պահանջվում է օդի ջերմաստիճանը ապահովել + 18-25 ° С սահմաններում: Մինչև չորրորդ իսկական տերևի հայտնվելը, նեխուրի սածիլները պահվում են զով ՝ + 15-20 ° C ջերմաստիճանում: Սածիլները կարող են տեղափոխվել բաց գրունտ, երբ օդի միջին օրական ջերմաստիճանը ցածր չէ + 10 ° C- ից և ոչ մի դեպքում ավելի վաղ: Նեխուրի տնկիները գոյատևում են -4 ° C ջերմաստիճանում, բայց, այնուամենայնիվ, ցածր ջերմաստիճանի երկարատև ազդեցությունը պատճառ է դառնում առաջին տարում բույսի ծաղկելուն։ Մեծահասակ բույսերը չեն վախենում կարճաժամկետ աշնանային ցրտահարություններից մինչև -7 ° C, և բարձր ձյան շերտի տակ նրանք ձմեռում են գետնին ու գարնանը արագ տալիս է նոր կանաչ: Բոլոր տեսակի նեխուրների աճի և զարգացման համար օպտիմալ ջերմաստիճանը + 15-22 ° C է:

Գանգրակաղամբ

Գանգրակաղամբ կամ Քեյլ (անգլ․՝ Kale, Leaf cabbage, ռուս․՝ Кале, լատ․՝ Brassica oleracea)։

Գանգուր տերևներով այս աներևակայելի օգտակար բույսը ռեկորդակիր է ցրտադիմացկուն մշակաբույսերի միջև: Այն կարող է դիմակայել մինչև -18 ° C ցրտահարություններին: Ավելին, գանգրակաղամբի ցրտահարված տերևները դառնում են էլ ավելի նուրբ և համեղ:

Գանգրակաղամբի սերմերը ծլում են հողի + 4-5 ° C ջերմաստիճանում, սակայն, ծլելու և սածիլների զարգացման համար օպտիմալ ջերմաստիճանը + 16-18 ° C է: Որպես կանոն, սերմերը ցանում են բաց գրունտում, դրանք 1-2 սանտիմետրով թաղելով հողի մեջ: Կախված տեսակից, գանգրակաղամբի առաջին բերքը կտրում են ծլելուց 2-3 ամիս անց: Որքան փոքր են տերևները, այնքան համեղ են դրանք:

Կոտեմ մշակովի

Կոտեմ (անգլ․՝ Garden cress, ռուս․՝ Кресс-салат, լատ․՝ Lepidium sativum)

Կոտեմը շատ ցրտադիմացկուն բույս է: Այն կաճի նույնիսկ + 2-3 ° С ջերմաստիճանում, սակայն դանդաղ, բայց հաստատուն: Օպտիմալ պայմաններում (մոտ + 16-18 ° С) կոտեմը վաղահասության հրաշքներ է ցույց տալիս. այն ծլում է 2-3 օրվա ընթացքում: Բույսը լավ է հանդուրժում լույսի պակասը: Որպես կանոն, կոտեմն ուտում են մատղաշ վիճակում:

Ճարճրուկ

Ճարճրուկ (անգլ․՝ Rocket salad, ռուս․՝ Руккола, լատ․՝ Eruca vesicaria)

Ճարճրուկը ոչ միայն ցրտադիմացկուն, այլև վաղահաս կանաչի է։ Այն գնահատվում է իր անսովոր համի համար, որը ցանկացած աղցան վերափոխում է համեղ միջերկրածովյան ուտեստի: Գարնանը, ճարճռուկ կարելի է ցանել մարտ ամսից: Միշտ բերք ունենալու համար, խորհուրդ է տրվում մինչև ամառվա կեսը, երկու շաբաթը մեկ նոր ցանք անել: Սերմերը ծլում են + 9-10 ° C օդի ջերմաստիճանում: + 17-23 ° C համարվում են իդեալական պայմաններ լավ սածիլներ ստանալու համար: Ճարճրուկը պիտանի է նաև աշնանացանի համար: Սերմերը ցանվում են նոյեմբեր-դեկտեմբեր ամիսներին, երբ ջերմաչափը այլևս չի բարձրանում զրոյից: Սերմերը թաղված են հողում 2-4 սմ խորությամբ: Ցանկալի է բույսերի միջև պահպանել 8-10 սմ հեռավորություն:

Մանանեխ աղցանի

Մանանեխ աղցանի (ռուս․՝ Листовая горчица)

Աղցանի մանանեխի սերմերը ծլում են + 1–3 ° С ջերմաստիճանի պայմաններում, իսկ + 18–20 ° C ջերմաստիճանում այն բարձրանում է գրեթե ակնթարթորեն՝ 3 օրվա ընթացքում: Սածիլները դիմանում են կարճաժամկետ ցրտահարություններին: Աղցանի մանանեխի ցանքն իրականացվում է ինչպես գարնանը (մարտ-ապրիլ-մայիս), այնպես էլ ամռանը (հուլիս-օգոստոս): Երկար օրվա բույս է. ամռանը ծաղկում է: Թփերի միջեւ պետք է լինի առնվազն 10-12 սմ բացատ:

Սոխ

Գլուխ սոխ (անգլ․՝ Onion, ռուս․՝ Лук-чернушка, լատ․՝ Allium cepa)։

Բոլոր տեսակի սոխերը բավականին ցրտադիմացկուն բույսեր են, բայց գարնանը գլուխ սոխի սերմերը ցանում են առաջինը: Հողը, ձյան հալվելուց ու չորանալուց հետո, պատրաստ է սոխի սերմերն ընդունելու։ Նվազագույն ջերմաստիճանը, երբ սոխի սերմերը սկսում են ծլել՝ + 5-10 ° C է: Բայց, այդ պայմաններում սածիլներին պետք կլինի երկար սպասել: Իսկ 18-20 ° C ջերմաստիճանում առաջին ծիլերը կարող են հայտնվել տնկելուց մեկ շաբաթ անց: Սոխը ցանում են ակոսների մեջ `1-1,5 սանտիմետր խորությմբ: Հասուն սոխի տերևը հեշտությամբ հանդուրժում է մինչև -2 ° C ցրտահարությունները: Բազմամյա սոխերը և պրասը չեն վախենում ջերմաստիճանի մինչև -5 ° C իջեցնելուց:

Ոլոռ

Ոլոռ (անգլ․՝ Pea, ռուս․՝ Горох, լատ․՝ Pisum sativum)։

Ոլոռին շատ ջերմություն պետք չէ: Դրա սերմերի արթնացման նվազագույն ջերմաստիճանը + 1–2 ° С է: + 4-5 ° C բավարար է ծիլների բնականոն զարգացման և սածիլների ձևավորման համար: Իսկ մինչև + 10 ° C տաքացած հողում ոլոռը ծլում է բառացիորեն 3-7 օրվա ընթացքում: Ոլոռի սածիլները կարող են գոյատևել -4 ° C-6 ° C ջերմաստիճանում: Այնուամենայնիվ, սառնամանիքները թուլացնում են բույսերը և զգալիորեն նվազեցնում դրանց բերքը:

Սպանախ

Սպանախ (անգլ․՝ Spinach, ռուս․՝ Шпинат, լատ․՝ Spinacia oleracea)

Սպանախը սկսում է աճել + 2-3 ° C ջերմաստիճանում: Սա ծլելու համար նվազագույն ջերմաստիճանն է, նման պայմաններում արագ ծլելը ակնկալել պետք չէ։ Բայց, + 15-20 ° C ջերմաստիճանում, ցանելուց տասն օր անց, առաջին տերևները կհայտնվեն: Ի դեպ, ծլելը կարելի է արագացնել սերմերը 48 ժամ ջրում թրջելով: Երիտասարդ տնկիները հեշտությամբ են դիմանում կարճաժամկետ ցրտահարություններին՝ մինչև -6 ° С: Սպանախի բնականոն աճի և զարգացման համար անհրաժեշտ է + 15-18 ° C ջերմաստիճան: Սպանախը պետք է ցանել գարնան սկզբին և միշտ լավ ջրել: Խոնավության պակասն ու շոգը հանգեցնում են բույսի վաղաժամ ծաղկելուն:

Բակլա

Բակլա (անգլ․՝ Broad bean, Fava bean կամ Faba bean, ռուս․՝ Боб садоый, լատ․՝ Vicia faba):

Բակլան ցանում են մարտի վերջին կամ ապրիլին: Սերմերը ծլում են 4-8 ° C ջերմաստիճանում, և սածիլները կարող են դիմակայել մինչև -6 ° C ցրտահարություններին : Այնուամեայնիվ, ցուրտ եղանակի երկարատև ազդեցությունը դանդաղեցնում է ցողունների և տերևների աճը: Իսկ “մրսած” բույսերի բերքատվությունն ընկնում է 30% -ով։

Գազար

Գազար (անգլ․՝ Carrot, ռուս․՝ Морковь, լատ․՝ Daucus):

Գազարը մեկ այլ ցրտադիմացկուն բույս է, որը միշտ փորձում են որքան հնարավոր է վաղ ցանել։ Չնայած սերմերի ծլելու համար օպտիմալ ջերմաստիճանը +17-ից 20 ° C սահմաններում է, դրանք սկսում են ծլել նույնիսկ սառը հողում (+ 4-5 ° C): Գազարի ծիլերը սովորաբար հայտնվում են ցանելուց 14-16 օր հետո: Այս ժամկետը կարող է կրճատվել սերմերի հատուկ մշակմամբ: Սերմերը ցանում են փխրուն հողի մեջ ՝ մինչև 3 սանտիմետր խորությամբ ակոսներում։

Ճակնդեղ

Ճակնդեղ (անգլ․՝ Beet, ռուս․՝ Свекла, լատ․՝ Beta vulgaris):

Գազարի համեմատ, ճակնդեղը փափկասուն է, բայց, այն նաև ջերմասեր չէ: Ճակնդեղի սերմերը սկսում են ծլել + 4-6 ° C ջերմաստիճանում, բայց դա ծլելու նվազագույն ջերմաստիճանն է, այսինքն, ծիլերը 20 օրից շուտ չեն հայտնվի: Խորհուրդ է տրվում ճակնդեղի սերմերը ցանել +6-8 աստիճան տաքացած հողում: Ճակնդեղի սածիլներին անհրաժեշտ է առնվազն +15 ° C ջերմաստիճան, ցուրտն ու սառնամանիքները կործանարար են դրանց համար: Բայց, 4-6 իսկական տերևներ ձևավորելուց հետո ճակնդեղը պակաս ցավոտ է արձագանքում եղանակի վատթարացմանը:

Ամսաբողկ

Ամսաբողկ (անգլ․՝ Radish, ռուս․՝ Редис, լատ․՝ Raphanus sativus)

Ամսաբողկի սերմերը սկսում են ծլել արդեն + 2-4 ° C ջերմաստիճանում, իսկ եթե ջերմաստիճանը մոտ է իդեալականին (+ 15-17 ° C), առաջին ծիլերը կհայտնվեն ցանքից 4-6 օր հետո: Ծլելն արագացնելու համար, ցանելուց առաջ սերմերը պետք է 24 ժամ թրջել: Ամսաբողկի սածիլները կարող են դիմանալ մինչև -2-3 ° C կարճաժամկետ ցրտահարություններին: Մեծահասակ բույսերը նույնիսկ ավելի դիմացկուն են՝ չեն վախենում -5-6 ° C ցրտահարություններից: Ամասաբողկը, ընդհանուր առմամբ, գերադասում է զովությունը, առավել համեղ և հյութալի արմատապտուղներ առաջանում են + 16-20 ° C ջերմաստիճանում: Ավելի բարձր ջերմաստիճանում պտուղը դառնում է դառը և կոպիտ, իսկ երկարատև շոգը բերում է բույսի ցողունավորման:

Կարտոֆիլ

Կարտոֆիլ, Փաթաթես (անգլ․՝ Potato, ռուս․՝ Картофель, լատ․՝ Solanum)։

Կարտոֆիլի պահանջները օդի և հողի ջերմաստիճանի նկատմամբ կախված են բույսի զարգացման փուլից: + 5 ° C ջերմաստիճանի պայմաններում պալարներում արդեն սկսվում է աչքերի արթնացումը: Բայց, ցանկալի է, որ սերմացու կարտոֆիլը սկսի ավելի տաք պայմաններում ծլել (+ 12-15 ° C): Հակառակ դեպքում կարտոֆիլի բնական իմունիտետը հիվանդությունների նկատմամբ նվազում է: Պալարները կարելի է տնկել մինչև + 7-8 ° C տաքացած հողի մեջ: Որքան բարձր լինի հողի ջերմաստիճանը, այնքան արագ առաջին ծիլերը կհայտնվեն: Կարտոֆիլի տերևները դժվարությամբ, բայց դիմանում են մինչև -2 ° C ցրտահարություններին: + 21-25 ° C օդի ջերմաստիճանում (իսկ հողինը ՝ + 16-19 ° C), ինտենսիվորեն ձեւավորվում են նոր պալարներ: Ուստի ամենամեծ բերքը միշտ ստացվում է չափավոր տաք ամռանը:

Վայրի գազար

Վայրի գազար կամ պաստինակ (անգլ․՝ Parsnip, ռուս․՝ Пастернак, լատ․՝ Pastinaca sativa)։

Վայրի գազարը ոչ միայն ցրտադիմացկուն է, այլեւ ձմռանը հանգիստ ձմեռում է ձյան տակ: Գարնան սկզբին այն տալիս է առաջին թարմ արմատապտուղները: Միայն թե պետք է արմատապտուղը մինչև աճը սկսելը հողից հանել։ Աճի երկրորդ տարում վայրի գազարը ծաղկում է, իսկ արմատապտուղը կորցնում է համը։

Վայրի գազարը ցանում են գարնան սկզբին։ Սերմերի ծլելու համար նվազագույն ջերմաստիճանը + 2–3 ° С է, օպտիմալը ՝ + 16–18 ° С: Սերմերը դժվարությամբ են ծլում, առաջին ծիլերը հայտնվում են 20-25 օրից, հետեւաբար, մինչև ցանելը ձեռնարկվում են ծլելն արագացնող մշակումներ։ Երիտասարդ բույսերը կարող են դիմակայել մինչև -5 ° C ցրտահարություններին, իսկ հասունները՝ մինչև -8 ° C: Վայրի գազարը լավ է աճում զով եղանակին (+ 18-20 ° C), լավ խոնավացրած հողում:

Կաղամբներ

Կաղամբներ (ռուս․՝ Капусты, լատ․՝ Brassica oleracea)։

Կաղամբի բազմաթիվ սորտերից բոլորի սածիլներն էլ կարող են դիմանալ կարճատև ցրտահարությանը: Կաղամբի սածիլները դիմանում են կարճաթև -3 ° C ցրտին, իսկ պեկինյան կաղամբը, ծաղկակաղամբը կամ բրոկկոլին -2 °C ին։ Սակայն, ցրտահարված սածիլներն ավելի ցածր բերք են տալիս:

Կաղամբի սածիլներն ավելի հարմար է ջերմոցում աճեցնել, քան տանը, որտեղ ջեռուցման համակարգեր կան: Եթե արագ աճի համար սածիլներին պետք է ապահովել օդի + 15-20 ° C ջերմաստիճան, ապա ծլելու առաջին օրերին + 7-10 ° C էլ բավարար է: Հակառակ դեպքում բույսերը ուժեղ ձգվում են, իսկ կաղամբի համար դա աղետ է: Բոլոր կաղամբներին անհրաժեշտ է մեծ քանակությամբ լույս, լավ օդափոխություն և զովություն՝ 12 ° C- ից մինչև 24 ° C, կախված տեսակից: Լավ կաղամբի ձևավորման համար կատարյալ պայմաններն են + 13-18 ° С: Շոգը դանդաղեցնում է կաղամբի աճը և կանխում կաղամբի գլուխների առաջացումը:

Հասունացած կաղամբները ցրտադիմացկուն են, դիմանում են մինչև -7 ° C, մինչդեռ ուշ հասունացող սորտերը կարող են դիմակայել մինչև -9 ° C:

Ծաղկակաղամբը պակաս ցրտադիմացկուն է, այն չի դիմանում -2 ° С- ից ուժեղ ցրտերին: Դրա զարգացման համար առավել բարենպաստ ջերմաստիճանը ցերեկը՝ 15-18 ° C է, իսկ գիշերը՝ 10-12 ° C: Աշնանը + 10 ° C- ից ցածր ջերմաստիճանում ծաղկաբույլերը դանդաղ են զարգանում, և + 5 ° C ջերմաստիճանում դրանք դադարում են ընդհանրապես աճել:

Պեկինյան կաղամբի գլուխները չեն կորցնում իրենց համը նույնիսկ աշնանային ցրտահարություններից հետո՝ -4-5 ° C ջերմաստիճանում: Իսկ կանաչ բրոկկոլիի ծաղկաբույլերը կարող են գոյատևել մինչև -7 ° C ցրտահարությունից հետո:

Բանջար

Շվեյցարական մանգոլդ (անգլ․՝ Swiss chard, ռուս․՝ Мангольд, լատ․՝ Beta vulgaris subsp. vulgaris)։

Շվեյցարական մանգոլդը, կամ թփավոր ճակնդեղը նույնպես վաղ ցանվող մշակաբույսերից է: Խորհուրդ է տրվում այն ցանել բաց գրունտում`ապրիլի սկզբին՝ սերմերը մեկ օր թրջելուց հետո: Սերմերի ծլելու համար նվազագույն թույլատրելի ջերմաստիճանը + 4-5 ° C է: Ցանքն իրականացվում է 2-2,5 սանտիմետր խորությամբ: Բանջարի տերևները դիմանում են թեթև, կարճաժամկետ ցրտերին (մինչև -3 ° C): Հյութալի կոթուններ ու տերևներ ստացվում են + 18-20 ° C ջերմաստիճանում:

Շաղգամ

Շաղգամ (անգլ․՝ , ռուս․՝ Репа, լատ․՝ Brassica rapa)։

Շաղգամը լավ է տանում ինչպես ցուրտը, այնպես էլ շոգը: Այն ցանվում է շատ վաղ ՝ մարտ – ապրիլին: Սերմերը սկսում են ծլել + 1-3 ° C ջերմաստիճանում, բայց տերևները կհայտնվեն + 5-6 ° C-ին: Շաղգամի երիտասարդ սածիլները կարող են դիմակայել մինչև -3-4 ° C ցրտահարություններին:

Բողկի նման, շաղգամը հաճախ ցանում են նաև ամռան վերջին (հուլիսի կեսերին): Աշնանը բույսերը կարողանում են գոյատևել մինչև -5-6 ° C ջերմաստիճանի անկումին: Այնուամենայնիվ, ցրտահարված արմատապալարները լավ չեն պահպանվում պահեստավորելիս և ավելի վատ համ ունեն:

Շաղգամի աճի և զարգացման համար օպտիմալ ջերմաստիճանը 15-20 ° C է:

Գոնգեղ

Գոնգեղ (անգլ․՝ Rutabaga, ռուս․՝ Брюква, լատ․՝ )

Շաղգամի բարեկամ գոնգեղը նույնպես առանձնանում է ցածր ջերմաստիճանի նկատմամբ հանդուրժողականությամբ: Գոնգեղի սերմերի ծլելու համար նվազագույն ջերմաստիճանը + 1-2 ° C է, բայց դա, իհարկե, բավարար չէ արագ և որակյալ սածիլներ ստանալու համար: + 8-10 ° C ջերմաստիճանում գոնգեղը ծլում է 4-5 օրում: Սածիլները դիմանում են կարճաժամկետ, մինչև -6-8 ° C ցրտահարություններին: Հասուն բույսերը նույնպես ի վիճակի են դիմակայել նման ցրտահարություններին, բայց ցրտահարված պալարները, ինչպես շաղգամինը, ունեն պահեստում պահպանման խնդիր և որակի նվազում:

Որպեսզի գոնգեղը լավ աճի, ցերեկային ժամերին օդի + 25 ° C ջերմաստիճան է անհրաժեշտ, իսկ գիշերային ժամերին + 17 ° C։ Հողի ջերմաստիճանը պետք հասած լինի +15 ° C-ի:

Պարարտացում

Հալվեի հյութը որպես պարարտանյութ

January 26, 2021 Partizpan Leave a comment

Հալվեի (Անմահաթուփ, Ալոե, ռուս․՝ Алоэ, լատ.՝ Aloe) տարբեր տեսակների մասին կարող եք կարդոլ այստեղ ==>

Մեզանում ամենատարածվածն են Հալվե ծառանմանը և Հալվե վերան։

Հալվեի հյութն ունի մանրեասպան հատկություն, պարունակում է սաթի, խնձորի, դարչնի և կիտրոնի օրգանական թթուներ և բազմաթիվ այլ օգտակար տարրեր: Հալվեի տերևները և ցողունները պարունակում են հակաօքսիդիչներ (B, E և C վիտամիններ, բետա-կարոտին), կենսաբանորեն ակտիվ այլ նյութեր:

Այսպիսով, հալվեի հյութը աճի կենսածին խթանիչ է, որն արագացնում է բույսերի նյութափոխանակությունը և բջիջների վերականգնումը։ Հալվեի տերևներից պատրաստված թուրմը օրգանական է, թունավոր չէ, լավ է յուրացվում և չի առաջացնում բույսի կախվածություն այդ նյութից․ գործնականում, չունի ոչ մի թերություն:

Որպես օրգանական պարարտանյութ, հալվեից պատրաստված թուրմը հիմնականում օգտագործվում է թույլ և վատ աճող բույսերը ամրապնդելու և առողջացնելու համար։

Ուշադրություն

Չի կարելի գործածել հալվեի համապատասխան մշակում չանցած, թարմ հյութը, քանի որ հակառակ արդյունք կլինի`կդանդաղի առանց այդ էլ թուլացած բույսերի աճը և բույսը կարող է սպանվել:

Ինչպե՞ս ճիշտ կիրառել

Թուրմը պետք է պատրաստել առնվազն 4 տարեկան հալվեի տերևներից։ Հալվեի հին, ներքևի տերևները ավելի շատ սննդանյութեր են պարունակում, քան մատղաշները։

Սենյակային բույսերի աճի խթանիչ պատրաստելու համար պետք է՝

Կտրել հալվեի ամենացածր տերեւներից մի քանիսը;
Դնել կտրված տերեւները պլաստիկ տոպրակի մեջ և, մեկ շաբաթ պահել սառնարանում (ոչ սառցախցում);
Հանել սառնարանից և մանրացնել տերևները բլենդերով կամ մսաղացով, ստացված հյութը մարլյայով զտել;
Պատրաստել լուծույթ, խառնելով ստացված հյութի 1 թեյի գդալը 1,5 լիտր հնեցված ջրի հետ:

Պատրաստված լուծույթով, շաբաթը մեկ, երկու անգամ կարելի է սնուցել բույսերի արմատները։

Սենյակային բույսերը պարարտացնելու համար, հալվեի լուծույթը մեկ այլ ձևով է պատրաստվում՝

Կտրում են առավել հասուն տերեւները;
Կտրված տերևները դնում են խոր ափսեի մեջ և տրորում՝ միատարր կանաչ զանգված ստանալու համար;
Ստացված զանգվածից մեկ ճաշի գդալը լավ խառնում են 200 մլ ջրի հետ, լցնում շշի կամ բանկայի մեջ, փակում բերանը և 7 օր պահում զով ու մութ տեղում;
Կիրառելուց առաջ ստացված թուրմը բացում են 4,8 լիտր եռացրած, գոլ ջրով:

Այս ձևով պատրաստված լուծութը հարմար է թե՛ սենյակային բույսերի արմատային պարարտացման, թե՛ բույսի սաղարթը ցողելու համար:

Նույն լուծույթում կարելի է թրջել բույսերի սերմերը, սոխուկները, արմատակալման համար դրվելիք կտրոնները։ Հինգ ժամ լուծույթի մեջ պահելուց հետո, սերմերը, սոխուկները կամ կտրոնները, առանց լվանալու ցանում կամ տնկում են հողի մեջ։ Որպես կանոն, այս եղանակով մշակումից հետո ստացված բույսերը արագ են աճում և չեն հիվանդանում:

Փորձը ցույց է տվել, որ նույնիսկ ժամկետանց սերմերը, հալվեի հյութով լուծույթում թրջելուց հետո, սկսում են լավ ծլել։

Լոլիկի, սմբուկի, կաղամբի, բողկի, հազարի այն սերմերը, որոնք ցանելուց առաջ պահվել են հալվեից պատրաստված լուծույթի մեջ, լավ են ծլում և ավելի քիչ են ենթարկվում սնկային և այլ հիվանդություններին:

Ուշադրություն

Հալվեից պատրաստված լուծույթի մեջ չի կարելի թրջել դդմի, պղպեղի, սոխի, նեխուրի սերմերը։

Բույսեր, Ծառեր

Դարչնածառ

January 24, 2021 Partizpan Leave a comment

Դարչնածառը (անգլ․՝ Cinnamomum, ռուս․՝ Коричник, կամ Коричный лавр, լատ․՝ Cinnamomum), դափնազգիների ընտանիքի դարչնենիների ցեղի մշտադալար ծառերի կամ խոշոր թփերի անվանումն է։

Ունի ամուր, հաստակևղև տերևներ, դեղնականաչավուն կամ սպիտակավուն մանր ծաղիկներ։

Պտուղները երկարավուն, միասերմ են։ Առավել արժեքավոր են մշակվող երկու տեսակները՝ Չինական դարչնածառը (Cinnamomum cassia) և Ցեյլոնյան դարչնածառը (Cinnamomum zeylanicum)։ Առաջինը մշակվում է հարավային Չինաստանում, Վիետնամում, Լաոսում, Շրի Լանկայում, Ինդոնեզիայում, Լատինական Ամերիկայում, երկրորդը՝ Ասիայի, Աֆրիկայի, Ամերիկայի արևադարձային գոտիներում։

Դարչնածառ աճեցնելը տնային պայմաններում

Տանը դարչնածառ աճեցնելը դժվար չէ: Դարչնի ծառը բազմացվում է սերմերով կամ կիսափայտացած կտրոններով, որոնք արմատավորված են թաց ավազի մեջ` օդի +20 C ջերմաստիճանի պայմաններում: Սերմերը պետք է նոր հավաքված լինեն, քանի որ ժամանակի ընթացքում դրանք արագ կորցնում են ծլողունակությունը:

Սերմերը ցանում են ճմահողի, տերևային բուսահող և ավազի հավասար մասերից կազմված հողախառնուրդի մեջ:

Երկու իսկական տերեւների հայտնվելուց հետո սածիլները առանձին-առանձին տնկում են նույն հողախառնուրդով լցված, մոտ 7 սմ տրամագծով ծաղկամանների մեջ: Արմատակալած կտրոններն էլ նույն հողախառնուրդի մեջ են տնկում։

Դարչնածառը լավ լուսավորության կարիք ունի: Ամռանը բույսերը կարելի է դուրս բերել պատշգամբ կամ այգի, դնել մասնակի ստվերում, մի քիչ խորացնելով ծաղկամանը հողի մեջ, որպեսզի շատ չտաքանա: Ջրելը ամռանը առատ է, իսկ ձմռանը ՝ չափավոր: Ամռանը բույսերը պետք է պարարտացվեն օրգանական կամ հանքային պարարտանյութերի լուծույթներով:

Բույսերը սենյակ են բերում նախքան աշնանային ցրտերը և տեղադրվում լավ լուսավորված տեղում:

Դարչինի ծառը լավ է տանում էտը, սաղարթը ձևավորելը բավականին հեշտ է:

Դարչնի փոշու կիրառումը բույսեր աճեցնելիս

Դարչնի փոշին մրջյունների դեմ

Դարչնի հոտը վանում է մրջյուններին։ Դարչնի փոշին պետք է լցնել նրանց՝ տուն կամ ջերմոց մտնելու ճանապարհներին։

Որևէ բույս մրջյուններից պաշտպանելու համար, դարչնի փոշին կարելի է խառնել բույսի շուրջ գտնվող հողի հետ։

Դարչինը որպես արմատակալման խթանիչ

Դարչինը, որպես կտրոնների արմատակալումը խթանող միջոց նույնքան օգտակար է, որքան ուռենու, անանուխի, պատանենու ջրերը կամ հորմոնալ դեղամիջոցները: Արմատակալման դրվող բույսի կտրոնի խոնավ ծայրը, տնկելուց առաջ, պարզապես թաթախում են դարչնի փոշու մեջ։ Դա խթանում է գրեթե բոլոր բույսերի կտրոնների արմատակալումը, միևնույն ժամանակ պաշտպանում է կտրոնները սնկային հիվանդություններից։

Դարչինը որպես բնական ֆունգիցիդ

Դարչնի թուրմով բույսերը և դրանց տակի հողը սրսկելը, սնկային հիվանդությունների կանխարգելման և բուժման լավ միջոց է։

Մի քիչ դարչնի փոշին խառնում են գոլ ջրի հետ և թողնում 10-12 ժամ, այնուհետև առաջացած թուրմը ֆիլտրում են և սրկում բույսերը։

Թփերը և ծառերը գոլ լուծույթով ցողելը (10 ճաշի գդալ դարչնի փոշի, մեկ դույլ տաք ջրի համար) օգնում է վանել ուտիճներին և այլ վնասատուներին:

Էտից հետո դարչնի փոշիով կամ լուծույթով կարելի է մշակել բույսերի կտրվածքները։

Դարչնի կիրառումը սենյակային բույսերը խնամելիս

Բավական է ամիսը մեկ անգամ կես թեյի գդալ դարչնի փոշի լցնել 1,5-2 լիտր տարողությամբ ծաղկամանի հողի վերին շերտին ու այնուհետև ջրել ինչպես միշտ, որպեսզի տնային բույսը ենթակա չլինի վարակիչ և սնկային հիվանդությունների:

Դժվար ձմեռած, թուլացած բույսերին կարելի է ամրապնդել ծաղկամանի հողի մեջ, առանց արմատները վնասելու փոսիկներ բացելով և յուրաքանչյուրի մեջ լցնելով մեկական ճաշի գդալ դարչնի թուրմ, որը պատրաստվում է հետևյալ կերպ՝ մեկ գդալ դարչնի փոշին խառնում են 1 լիտր տաք ջրի հետ և մեկ օր թողնում արևի տակ։ Սա բավականին արդյունավետ միջոց է, ուստի այն չպետք է կիրառվի ոչ հաճախ, քան ամիսը երկու անգամ: Եթե բույսը թույլ արմատային համակարգ ունի, ապա թուրմը կարելի է ներարկիչով ներարկել հողի մեջ:

Բույսը այլ ծաղկաման տեղափոխելիս, չի խանգարի բույսի արմատներին դարչնի փոշի ցանել, և երկու ճաշի գդալ դարչին դնել ծաղկամանի հողի ստորին հատվածուն:

Հղումներ

Բոնսայ, Մամուռներ

Մամուռներ

January 21, 2021 Partizpan Leave a comment

Մամուռները (անգլ․՝ Mosses, ռուս․՝ Мхи, լատ․՝ Bryophyta) ցամաքային, հազվադեպ քաղցրահամ ջրերի ինքնասուն, բույսեր են։ Հայտնի է մոտ 27000 տեսակ։

Որպես կանոն, մամուռները փոքր բույսեր են, որոնց երկարությունը միայն երբեմն է գերազանցում 50 մմ-ը։ Բացառություն են ջրային մամուռները, որոնց մի մասի երկարությունը կես մետրից ավելին է, և էպիֆիտները, որոնք կարող են նույնիսկ ավելի երկար լինել:

Մամուռները հանդիպում են բոլոր մայրցամաքներում, ներառյալ Անտարկտիդան, հաճախ ծայրահեղ կենսամիջավայրի պայմաններում են աճում:

Հայաստանում հանդիպում է մամռանմանների 430 տեսակ։ Ամենատարածված տեսակներն են՝ Տորտուլա գյուղականը (Syntrichia ruralis կամ Tortula ruralis), Գրիմիա օվալաձևը (Grimmia ovalis), Թելամամուռ արծաթափայլը (Bryum argenteum), Թելամամուռ ճմաձևը (Bryum caespiticium), Հոմալոտեցիում Ֆիլիպեն (Homalothecium philippeanum), Լերդամամուռ սովորականը (Marchantia polymorpha)։

Մամուռները Հայաստանում տարածված են գլխավորապես միջին լեռնային և անտառային շրջաններում։ Առավել ուսումնասիրված տերևացողունային մամուռների դասը ներկայացված է 347 տեսակներով, որոնցից 108 տեսակը հազվագյուտ է։

Սովորաբար մամուռները ստվերոտ վայրերում խիտ կլաստերներ են կազմում, հաճախ ՝ ջրի մոտակայքում, չնայած դրանց կարելի է գտնել նաև համեմատաբար բաց, չոր տարածքներում: Բրիոֆիտների մեջ կան տեսակներ, որոնք ապրում են քաղցրահամ ջրերում: Ծովերում չկան, չնայած որոշ տեսակներ տեղակայվում են ալիքների հարվածների տակ գտնվող ժայռերի վրա:

Մամուռը ոչ միայն աճում է ճահիճներում, այլ նաև պայմաններ է ստեղծում դրանց առաջացման համար։

Մամուռների դասերն ու տեսակները

Մեր մոլորակի առաջին մամուռները հայտնվել են ավելի քան 400 միլիոն տարի առաջ՝ ծաղկավոր բույսերից շատ առաջ: Ձարխոտերի նման, այս բույսերը բազմանում են սպորներով: Մամուռների բազմությունը խմբավորված երեք դասերի՝

Տերևացողունայիններ կամ իսկական մամուռներ (անգլ․՝ Bryophytes, ռուս․՝ Бриофиты, լատ․՝ Bryophyta);
Լյարդամամուռներ (անգլ․՝ Liverworts, ռուս․՝ Печеночные мхи, լատ.՝ Hepaticopsida);
Անթոցերոտայիններ (անգլ․՝ Hornworts, ռուս․՝ Антоцеротовые, лат. Anthocerotaceae):

Ստորև ներկայացված են մամուռների մի քանի տարածված տեսակներ:

Աստղամամուռ կամ Տորտուլա գյուղական (անգլ․՝ Twisted moss կամ Star moss, ռուս․՝ Тортула сельская, Витой мох կամ Звездчатый мох, լատ․՝ Syntrichia ruralis կամ Tortula ruralis)

Գրիմիա օվալաձևը (անգլ․՝ Oval dry rock moss, ռուս․՝ Гриммия овальная, լատ․՝ Grimmia ovalis)

Թելամամուռ արծաթափայլը (անգլ․՝ Silvergreen bryum moss կամ Silvery thread moss, ռուս․՝ Серебристо-зеленый мох կամСеребристый нитяной мох, լատ․՝ Bryum argenteum)

Թելամամուռ ճմաձևը (անգլ․՝ Dry calcareous bryum moss, ռուս․՝ Ворсистый нитевидный мох, լատ․՝ Bryum caespiticium)

Հոմալոտեցիում Ֆիլիպեն (Homalothecium philippeanum)

Լերդամամուռ սովորականը կամ Մարշանցիա բազմաձևը (անգլ․՝ Common liverwort կամ Umbrella liverwort, ռուս․՝ Маршанция изменчивая, լատ․՝ Marchantia polymorpha)

Իսկ այժմ այգեգործների և խոլորձ աճեցնողների ամենասիրված մամուռը՝

Տորֆամամուռ, Սպիտակ մամուռ կամ Օշնա (անգլ․՝ Peat moss, ռուս․՝ Сфагнум, Сфагновый мох կամ Торфяной мох, լատ.՝ Sphagnum), տորֆամամուռազգիների ընտանիքի մամուռների ցեղ։

Հայտնի է ավելի քան 300, Հայաստանում՝ 5 տեսակ՝ Տորֆամամուռ ծոպավոր (Sphagnum fimbriatum), Տորֆամամուռ գորշ (Sphagnum fuscum), Տորֆամամուռ ցցված (Sphagnum squarrosum) և այլն: Ունի շատ սահմանափակ տարածում: Հանդիպում է Գեղամա (Գռիձոր), Զանգեզուրի (Գորհայք գ.) և Մեղրու (Ճգնավոր լ.) լեռնաշղթաներում: Զբաղեցնում է շատ փոքր՝ 50-100 մ² տարածք: Աճում է հիմնականում շատ խոնավ վայրերում: Ռիզոիդներ չունի:

Տորֆամուռի օգտակար հատկությունները սենյակային բույսերի համար

Տմամուռը, իր արժեքավոր հատկությունների շնորհիվ, լայնորեն օգտագործվում է այգեգործության և ծաղկաբուծության մեջ: Տորֆամամուռը պարունակում է ֆենոլային նյութեր, տրիտերպենի միացություններ, շաքարներ, աղեր, պեկտիններ: Հայտնի է, որ տորֆամամուռը կանխում է վերքերի թարախակալումը, այսինքն ստերիլիզացնող հատկություն ունի։

Բացի այդ, տորֆամամուռը իր քաշից մոտ 20 անգամ ավել ջուր կարող է ներծծել և պահել իր մեջ, ուստի հողի հետ խառնելով էապես փխրեցվում է հողախառնուրդը և ավելացվում է դրա խոնավություն պահելու ժամանակը։

Կարևոր է իմանալ․

Տորֆամամուռը ավելացնում է մեծացնում է հողի թթվայնությունը։ Հաղախառնուրդում դրա ծավալը չպետք է գերազանցի 10% -ը:

Տորֆամամուռը լայնորեն կիրառում են խոլորձներ աճեցնելիս՝ որպես հավելում սուբստրատին, որպես բույսի համար խոնավություն ապահովող սուբստրատի ծածկ, որպես խոլորձի վերակենդանացման, բազմացման, կտրոնների արմատակալման միջավայր։

Կկվավուշ (անգլ․՝ Haircap, Great golden maidenhair, Great goldilocks, Common haircap moss, կամ Common hair moss, ռուս․՝ Кукушкин лён обыкнове́нный կամ Политрихум обыкновенный, լատ․՝ Polytrichum commune)։

Կկվավուշը մամուռների ամենատարածված տեսակներից է: Ունի մոտ 20−30 սմ երկարությամբ, կանաչաշագանակագույն, չճյուղավորված և ուղղաձիգ ցողուն: Ցողունը ծածկված է խիտ, նեղ, կանաչ տերևներով: Հողին ամրանում է ճյուղավորված ռիզոիդներով, որոնցով կլանում է ջուր և հանքային նյութեր, իսկ կանաչ տերևներով իրականացնում է ֆոտոսինթեզ: Պահանջկոտ բույս չէ, այն դիմանում է ուժեղ ցրտին և շոգին, հիմնականում տարածված է խոնավ անտառներում և ճահճուտներում:

Ռակիմիտրիումները

Ռակոմիտրիումը մամուռների ցեղ է Grimmiaceae ընտանիքում, այն ընդգրկում է 97 տեսակներ:

Ամենատարածված տեսակներն են ՝ Racomitrium microcarpum (մանրապտուղ), Racomitrium canescens (ալեհեր); Racomitrium lanuginosum (բրդոտ):

Նկարում Racomitrium lanuginosum է։ Անգլերեն անվանում են Woolly fringemoss, Hoary rock-moss կամ Woolly moss.

Leucobryum glaucum -ի անգլերեն անվանումը Pincushion Moss է։ Լայնորեն տարածված է Հյուսիսային Ամերիկայի արևելքում և Եվրոպայում։ Աճում է ստվերում և կիսաստվերում՝ ինչպես բերրի, թթվային հողերում, այնպես էլ ավազուտներում:

Որոշ մամուռների ցուցակ դասակարգված ըստ լուսավորության պահանջի

Ստվեր

Atrichum undulatum, Aulacomnium palustre, Bartramia pomiformis, Bryoandersonia illecebra, Climacium americanum, Dicranum scoparium, Entodon seductrix, Hedwigia ciliata, Hylocomium splendens, Hypnum curvifolium, Hypnum imponens, Leucobryum albidum, Leucobryum glaucum, Mnium hornum, Plagiomnium ciliare, Polytrichum commune, Polytrichum juniperinum, Rhodobyrum ontariense, Sphagnum palustre, Thuidium delicatulum

Արև

Atrichum angustatum, Bryoandersonia illecebra, Bryum argenteum, Ceratodon purpureus, Climacium americanum, Entodon seductrix, Hedwigia ciliata, Leucobryum glaucum, Leucobryum albidum, Polytrichum commune, Polytrichum juniperinum, Sphagnum palustre

Մասնակի ստվեր/արև

Atrichum angustatum, Atrichum undulatum, Aulacomnium palustre, Bryoandersonia illecebra, Climacium americanum, Dicranum scoparium, Entodon seductrix, Hedwigia ciliata, Hylocomium splendens, Hypnum curvifolium, Hypnum imponens, Leucobryum albidum, Leucobryum glaucum, Mnium hornum, Plagiomnium ciliare, Polytrichum commune, Polytrichum juniperinum, Sphagnum palustre, Thuidium delicatulum

Ակվարիումները զարդարելու համար օգտագործվող մամուռի տարածված տեսակներ

Բոցամամուռ (անգլ․՝ Flame moss, ռուս․՝ Мох пламя, լատ․՝ Taxiphyllum sp. Flame Moss);
Տոնածառ մամուռ (անգլ․՝ Christmas Moss, ռուս․՝ Рождественский мох, լատ․՝ Vesicularia montagnei);
Ճավա մամուռ (անգլ․՝ Java moss, ռուս․՝ Мох яванский, լատ․՝ Vesicularia dubyana);
Լացող մամուռ (անգլ․՝ Weeping Moss, ռուս․՝ Плачущий мох, լատ․՝ Vesicularia ferriei Weeping);
Ռիչիա մամուռ (անգլ․՝ Floating crystalwort, ռուս․՝ Риччия плавающая, լատ․՝ Riccia fluitans);
Ռիկարդիա մամուռ (անգլ․՝ Jagged germanderwort, ռուս․՝ Мох Риккардия Хамедрифолия, լատ․՝ Riccardia Chamedryfolia);
Փյունիկ մամուռ անգլ․՝ Phoenix moss, ռուս․՝ Мох Феникс, լատ․՝ Fissidens fontanus)

Հղումներ

Բույսեր, Դեկորատիվ ծառեր, Ծառեր

Նվենի

January 18, 2021 Partizpan Leave a comment

Նվենին կամ Տենդածառը (անգլ․՝ Eucalypt, ռուս․՝ Эвкалипт, լատ․՝ Eucalyptus) մրտենազգիների ընտանիքի մշտադալար ծառերի և թփերի ցեղ է։ Նվենիները բուսական աշխարհի հսկաներ են, հասնում են մինչև 100 մ և ավելի բարձրության։

Հայտնի է նվենիների 525 տեսակ, որոնց մեծ մասը աճում է Ավստրալիայի, Նոր Զելանդիայի և Տասմանիայի անտառներում ՝ կազմելով յուրահատուկ անտառներ (անտառի բոլոր ծառերի 4⁄5-ը)։ Մի քանի տեսակներ հանդիպում են Նոր Գվինեայում և Ինդոնեզիայում, մեկ տեսակ հանդիպում է Ֆիլիպիններում: Միայն 15 տեսակներ են աճում Ավստրալիայից դուրս, և միայն ինը ծագումով Ավստրալիայից չեն: Նվենի ծիածանայինը միակ տեսակն է, որը վայրի աճում Հյուսիսային կիսագնդում:

Նվենիները տաք արեւադարձային կամ մերձարևադարձային կլիմայի բույսեր են։ Մի շարք տեսակներ լեռնային՝ չափավոր ցրտի գոտիներից են։ Ցեղում կան ինչպես ջերմասեր տեսակներ, որոնք չեն կարող դիմակայել զրոյից ցածր ջերմաստիճանին, այնպես էլ տեսակներ, որոնք կարող են դիմանալ −1-ից −14 ° C ցրտին: Բարձր լեռնային շրջաններում կան տեսակներ, որոնք կարող են դիմակայել -20-ից -24 ° C ցրտահարություններին:

Ներկայում այս բույսը բուծվում է շատ երկրներում ոչ թե օդը աղտահանելու իրեն վերագրվող ունակության, այլ արագ աճի և խոնավ տարածքները չորացնելու ունակության համար: Նվենիներ կարելի է գտնել Ֆրանսիայի, Իսպանիայի, Պորտուգալիայի, Հունաստանի, Իսրայելի, Հնդկաստանի, Սաուդյան Արաբիայի, Հարավային և Հյուսիսային Ամերիկայի, Հյուսիսային և Հարավային Աֆրիկայի, Կուբայի, Աբխազիայի, Ղրիմի հարավային ափերին և խոնավ, ճահճոտ վայրերում:

Հայաստանում կա 2 տեսակ՝ Նվենի ճիպոտայինը (Eucalyptus viminalis) և Նվենի մոխրագույնը (Eucalyptus cinerea)։

Նվենիներն ունեն բարձր դեկորատիվ նշանակություն և, ինչպես ասվեց, չորացնում են խոնավ հողերը։ Կեղևից ստանում են դաբաղանյութեր, տերևներից ու երիտասարդ ընձյուղներից՝ եթերայուղեր։ Նվենու թուրմը և յուղը օգտագործվում է օծանելիքի արտադրությունում, բժշկության մեջ որպես հականեխիչ և հակաբորբոքային միջոց, բնափայտը՝ վագոնաշինության և նավաշինության մեջ։

Տանը աճեցնելու ամենատարածված և հարմար տեսակներն են Նվենի մոխրագույնը (Eucalyptus cinerea), Նվենի գնդաձևը (Eucalyptus globulus), Նվենի թզատերևը (Eucalyptus ficifolia), Նիվենի գունիին (Eucalyptus gunnii) և Նիվենի կիտրոնայինը (Eucalyptus citriodora):

Նիվենիի խնամքը սենյակային պայմաններում

Օդի ջերմաստիճանը

Աճի շրջանում նիվենու նորմալ աճի և զարգացման համար անհրաժեշտ է օդի ջերմաստիճանը պահպանել +23 – +26°C տիրույթում, իսկ աշնանն ու ձմռանը +14 – +16°C տիրույթն է հարմարավետ:

Սենյակի լավ օդափոխությունը կարևոր է նվենու համար, բայց դրա հետ մեկտեղ բույսը պետք է պաշտպանված լինի միջանցիկ քամիներից:

Ջրելը և օդի խոնավությունը

Նվենին գարնանից աշուն պետք է առատ ջրել։ Հաճախականությունը որոշելու համար հետևում են ծաղկամանի հողի վերին շերտի վիճակին։ Ամենայն հավանականությամբ, ակտիվ աճի շրջանում բույսը կպահանջի ամենօրյա ոռոգում: Աշնանն ու ձմռանը ջրելը կարելի է կրճատվել, և ջրել երբ ծաղկամանի հողի վերին շերտը չորանա մոտ 2-5 սմ խորությամբ:

Ջրել պետք է հնեցված, գոլ ջրով (+18 – +20°C):

Նվենին ջրով ցողելու կարիք չկա, բայց նորմալ աճի և զարգացման համար, հատկապես ամռան շոգ օրերին, անհրաժեշտ է ապահովել օդի բարձր խոնավություն: Օդի խոնավությունը բարձրացնելու համար կարելի է բույսը ծաղկամանով դնել խիճով ու ջրով լցված տակդիրի վրա, այնպես, որ ծաղկամանը ջրից բարձր լինի, իսկ տակդիրի ջրի գոլորշին բարձրանա դեպի բույսը։

Լուսավորությունը

Նվենին լուսասեր է, պահանջում է պայծառ լուսավորություն և արևի ուղիղ լույս՝ օրական առնվազն 5-6 ժամ, ուստի առավել բարենպաստ է այն տեղակայել արևելյան, հարավային կամ հարավ-արևելյան պատուհանների մոտ։ Ամռան տաք օրերին խորհուրդ է տրվում պատշգամբ կամ այգի դուրս բերել նվենուն:

Սնուցում

Գարնան սկզբից մինչև աշնան վերջը նվենին երեք շաբաթը մեկ պետք է սնուցվի համալիր պարարտանյութերով՝ միաժամանակ ուշադրություն դարձնելով որպեսզի դրանցում ֆոսֆորի նվազագույն չափաբաժին լինի։ Օգտակար է փոխնեփոխ օգտագործել օրգանական և հանքային պարարտանյութերը: Ձմռանը սնուցումը դադարեցվում է:

Էտելը

Նիվենին էտելու համար առավել բարենպաստ ժամանակը գարունն է: Բույսի հիմնական ճյուղը պետք է կտրել ցանկալի երկարության վրա, ինչը կնպաստի նոր, կողային ճյուղերի առաջացմանը և կզսպի նիվենու աճը դեպի վեր: Նոր հայտնված ճյուղերն էլ պետք է պարբերաբար քշտել՝ կտրել գագաթները՝ դրանց ճյուղավորումը խթանելու համար:

Եթե բույսի ուղղահայաց աճը չի կասեցվում և այն շատ է բարձրանում, կարող է հենակ դնելու անհրաժեշտություն առաջանալ։

Այլ ծաղկաման տեղափոխելը

Երիտասարդ տարիքում տարին մեկ բույսի տեղափոխում պետք է արվի: Հետագայում, աճին զուգընթաց հնարավոր կլինի տեղափոխել 3 տարին մեկ անգամ: Նվենին դժվար է տանում տեղափոխությունը, ուստի, ավելի մեծ ծաղկաման տեղափոխելիս, ցանկալի է պահպանել արմատի հողագունդը: Նոր ծաղկամանում տնկելիս բույսի արմատի վզիկը պետք է 5 սանտիմետրով բարձր լինի հողի մակերեսից:

Հողախառնուրդը

Նվենու համար անհրաժեշտ է պատրաստել փխրուն հողախառնուրդ՝ խառնելով ճմահող (2 մաս), փտած գոմաղբ (1 մաս), տորֆ (1 մաս), գոտի ավազ (1 մաս): Ծաղկամանի լավ դրենաժը պարտադիր է։

Նվենու բազմացումը

Նվենին բազմացնում են սերմերով կամ գագաթային կտրոններով։ Կտրոնների արմատակալումը մեծ դժվարությամբ է ստացվում, շատ ավելի հեշտ է սերմից աճեցնելը։

Սերմերը ցանում են փետրվար-մարտ ամիսներին: Հողը, որտեղ ցանում են սերմերը պետք է բաղկացած լինի հավասար համամասնությամբ ճմահողից և ավազից: Սերմերը ցանվում են հողի մակերեսին և չեն ծածկվում հողի շերտով, ցանքը ծածկում են պոլիէթիլենով կամ ապակիյով:

Սերմերի ծլելու համար բարենպաստ պայմաններ են ցրված լուսավորությունը, օդի մոտ 20-25°C ջերմաստիճանը: Ջրելը պետք է լինի չափավոր, ցանկալի է, ջրցանի միջոցով։ Նվենու առաջին ծիլերը պետք է հայտնվեն ցանելուց 7-8 օր հետո:

Ծաղկելը

Բնական պայմաններում նվենին ծաղկում է գարնանը և ամռանը փոքրիկ սպիտակ ծաղիկներով: Սենյակային պայմաններում նվենիները չափազանց հազվադեպ են ծաղկում։

Արագաճությունը

Նվենու աճի տեմպը շատ բարձր է։ Լավ խնամքի և անհրաժեշտ արտաքին պայմանների ապահովման դեպքում շաբաթական աճը կազմում է մոտ 3 սմ:

Հիվանդությունները և վնասատուները

Հակասեպտիկ հատկությունների շնորհիվ նվենին գործնականում չի հիվանդանում ու չի ենթարկվում վնասատուների հարձակմանը: Առաջացող բոլոր խնդիրների հիմնական պատճառը ոչ պատշաճ խնամքն ու պայմաններն են լինում: Նորմայից շեղված օդի ջերմաստիճանի, խոնավության, բույսի լուսավորության վիճակը կարող է հանգեցնել Սարդոստայնային տիզի (Spider mite, Паутинный клещ, Tetranychidae), Ուտիճների (Aphid, Тля) կամ Կլոր որդերի, նեմատոդների (Roundworms, Нематода, Nematodes) հարձակմանը: Վնասատուների հայտնաբերման դեպքում, անհրաժեշտ է շտապ վերականգնել խնամքի ճիշտ պայմանները, բույսը սրբել օճառաջրով և բուժել միջատասպաններով:

ԻՆՉՊԵՍ ՍԵՆՅԱԿԱՅԻՆ ԲՈՒՅՍԵՐԸ ՊԱՇՏՊԱՆԵԼ ՎՆԱՍԱՏՈՒՆԵՐԻՑ ==> ԲՈՒՅՍԵՐԻ ԲՈՒԺՄԱՆ ԵՒ ԽՆԱՄՔԻ ԺՈՂՈՎՐԴԱԿԱՆ ՄԻՋՈՑՆԵՐ ==>

Սենյակային պայմաններում աճեցվող նվենու մահվան առաջին պատճառներից մեկը ոչ պատշաճ ջրելն է: Խոնավության պակասի հիմնական ախտանիշը տերևների գանգրացումն ու թառամելն է:

Այն, որ բույսն ավելի շատ լուսավորության կարիք ունի, ցույց է տալիս տերևների գույնի խամրումը, նոր տերևների չափի նվազումը, ընձյուղների ձգվածությունը։ Կարևոր է, որ նվենու լուսավորությունը լինի մշտապես և հավասարաչափ:

Նվենին արագ աճող բույս է, ուստի նրա դանդաղ աճը, որպես կանոն, վկայում է կամ սենյակի վատ օդափոխություն, կամ էլ հաճախակի միջանցքային քամիների մասին:

Նվենու օգտակար հատկությունները

Նվենին ունի էվկալիպտոլ պարունակող եթերային յուղ, որն ունի մանրէասպան, հակասեպտիկ և հակավիրուսային հատկություններ: Համարվում է, որ նվենու արտադրած ֆիտոնիցիդները արդյունավետորեն մաքրում են սենյակի օդը բակտերիաներից:

Մրսածության հվանդությունները կանխարգելելու համար կարելի է նվենու մի տերև տրորել ձեռքերի մեջ և շնչել բույրը։

Կարևոր է հիշել․

Նվենու տերևներն ու դրանցից պատրաստված թուրմերն ու լուծույթները ուղղակիորեն ուտելը կամ խմելը, տերևները ծամելը կարող են թունավորման պատճառ դառնալ:

Նվենու մեկ այլ կարևոր հատկությունն այն է, որ այն արդյունավետորեն վանում է սենյակից ճանճերին ու մոծակներին:

Հղումներ

Բույսեր, Դեկորատիվ ծառեր, Ծառեր

Կամելիա

January 17, 2021 Partizpan Leave a comment

Կամելիան (անգլ․՝ Camellia, ռուս․՝ Камелия, լատ․՝ Camellia) թեյազգիների ընտանիքին պատկանող մերձարևադարձային մշտադալար, խոշոր, գեղեցիկ ծաղիկներով բույսերի ցեղ է։

Բնական պայմաններում աճում են արևելյան և հարավային Ասիայում՝ Հիմալայների արևելքից մինչև Ճապոնիա և Ինդոնեզիա: Գոյություն ունեն նկարագրված 100–300 տեսակ, կան նաև շուրջ 3000 հիբրիդներ:

Հանրահայտ թեյի ծառը (Camellia sinensis), որի տերևներից և բողբոջներից, մշակելուց հետո տարբեր թեյեր են պատրաստում, նույնպես կամելիա է: Դեկորատիվ Ճապոնական կամելիան (Camellia japonica) ու Սասանքվա կամելիան (Camellia sasanqua), ինչպես նաև դրանց հիբրիդները աշխարհով մեկ տարածված կամելիաների հարյուրավոր սորտեր են “ծնել”։ Ձիթաբեր կամելիայից (Camellia oleifera) ստանում են, այսպես կոչվող, թեյի սերմի յուղ, որն օգտագործվում է խոհարարության և կոսմետիկայի մեջ:

Հայաստանում կամելիաները մշակվում են սենյակային կամ ջերմոցային պայմաններում, որպես դեկորատիվ բույսեր։ Հայաստանում շատ տարածված է ճապոնական կամելիան, իր մի շարք հիբրիդներով, որոնցից ամենա աչքի ընկնողը Chan dleri elegans-ն է։

Հղումներ

Բույսեր, Թփեր, Ծառեր, Մրգատու ծառեր, Պտղատու թփեր

Կալամոնդին

January 16, 2021 Partizpan Leave a comment

Կալամոնդինը (անգլ․՝ Calamondin, Philippine lime կամ Philippine lemon, ռուս․՝ Каламондин, կամ Цитрофортунелла, լատ․՝ Citrofortunella microcarpa) ցիտրուսայինների ընտանիքի բազմամյա, մշտադալար ծառ է։

Կալամոնդինը հիբրիդ է կումկվատի և ցիտրուսիային մեկ այլ տեսակի՝ Մանդարին նարնջագույնի (Citrus reticulata) միջև։

Հիմնականում մշակվում է Ֆիլիպիններում: Ծագումով Ֆիլիպիններից, Բորնեո և Սուլավեսի կղզիներից և Չինաստանից է: Կալամոնդինը շատ է օգտագործվում ֆիլիպինյան ավանդական խոհանոցում՝ տարբեր համեմունքների, ըմպելիքների, ուտեստների, մարինադների և պահածոների մեջ: Օգտագործվում է նաև մալայզիական և ինդոնեզական խոհանոցներում:

Կալամոնդինը նաև դեկորատիվ ծառ է, որը յուրաքանչյուր ոք կարող է աճեցնել տանը: Հաճելի ցիտրուսային բույր, գեղեցիկ և պայծառ տեսք. սա պարզապես մի փոքր թվարկում է այն պատճառների, թե ինչու շատերը սիրեցին նրան: Կարևոր է նաև, կալամոնդինի խնամքը բարդ չէ և խնդիրներ չի առաջացնում նույնիսկ սկսնակների համար:

Ինչպես աճեցնել կալամոնդինը սենյակային պայմաններում

Սենյակային պայմաններում կալամոնդինը ձևավորվում է որպես կոմպակտ թուփ կամ անոստաբուն, փոքր ծառ, իսկ բնական պայմաններում երբեմն հասնում է հինգ մետր բարձրության:

Կալամոնդինի խնամքը համարյա ոչնչով չի տարբերվում մյուս ցիտրուսայինների խնամքից։

Տան պայմաններում ցիտրուսայինների խնամքի ընդհանուր կանոններին կարելի է ծանոթանալ այստեղ ==>

Վնասատուները

Ցիտրուսայինների հիմնական վնասատուներն են՝

Վահանակիրը և կեղծ վահանակիրը (Diaspididae, Истинная и ложная щитовки);
Սարդոստայնային տիզը (Spider mite, Паутинный клещ, Tetranychidae);
Սպիտակաթևիկ (Белокрылка);
Ուտիճը (Aphid, Тля)։

ԻՆՉՊԵՍ ՍԵՆՅԱԿԱՅԻՆ ԲՈՒՅՍԵՐԸ ՊԱՇՏՊԱՆԵԼ ՎՆԱՍԱՏՈՒՆԵՐԻՑ ==>

ԲՈՒՅՍԵՐԻ ԲՈՒԺՄԱՆ ԵՒ ԽՆԱՄՔԻ ԺՈՂՈՎՐԴԱԿԱՆ ՄԻՋՈՑՆԵՐ ==>

Հղումներ

Բույսեր, Թփեր, Ծառեր, Մրգատու ծառեր, Պտղատու թփեր

Մանդարին

January 15, 2021 Partizpan Leave a comment

Մանդարինը (անգլ․՝ Mandarin, ռուս․՝ Мандарин, լատ․՝ Citrus reticulata) սապատազգիների ընտանիքի ցիտրուս ցեղի մշտադալար, ոչ մեծ ծառ է։ Աճում է արևադարձային և մերձարևադարձային այն շրջաններում,

որտեղ ձմռանը օդի ջերմաստիճանը -8 °C-ից ցածր չի լինում։ Բերք է տալիս տնկելուց 3-4 տարի անց։ Ապրում է 30-40 տարի։ Բազմանում է աչքապատվաստով, ինչպես նաև կտրոններով։ Որպես պատվաստակալ օգտագործվում է վայրի պոնցիրուս եռատերևը (Citrus trifoliata)։ Վեգետացիայի ընթացքում կարող է տալ 3-4 աճ։

Գենետիկական ուսումնասիրությունների համաձայն,՝ մանդարինը բնօրինակ ցիտրուսային 4 տեսակներից մեկն է։ Արհեստական կամ բնական հիբրիդացման միջոցով այն շատ հիբրիդային ցիտրուսային սորտերի նախահայրն է: Կիտրոնի և պոմելոյի հետ մանդարինի հայտնի հիբրիդներ են քաղցր և թթու նարինջները, թուրինջները, շատ տեսակի լիմոններ ու լայմեր:

Սենյակային պայմաններում մանդարին աճեցնելը

Մանդարինը ցիտրուսայիններից ամենաքիչ պահանջկոտն է, տնային պայմաններում այն աճեցնելը ավելի հեշտ է քան լայնորեն տարածված լիմոնը։

Սերմից աճեցնելը

Ցանելու համար վերցնում են հասած մանդարինի թարմ սերմեր: Սերմերը արագ են կորցնում ծլողունակությունը. անհրաժեշտ քանակի ծիլեր ստանալու համար ցանում են եռակի, քառակի ավել սերմեր:

Ցանելուց առաջ սերմերը 10-12 ժամով թրջում են «Էպին-էքստրա» կամ «Ցիրկոն» աճի խթանիչների լուծույթի մեջ: Դա ուժեղացնում է ապագա բույսերի ուժը, խթանում արմատային համակարգի զարգացումը:

Ցանելու ճիշտ ժամանակը հունվարի վերջ-փետրվարի սկզբն է, երբ ցերեկային ժամերը սկսում են երկարել:

Ցանում են փխրուն, սննդարար, ֆոսֆորի բարձր պարունակությամբ հողի մեջ: Հենց ֆոսֆորն է կարևոր դեր խաղում աճի սկզբում: Մեծ քանակությամբ ֆոսֆոր պարունակվում է հումուսում և կոմպոստում:

Սերմերը կամ միանգամից ցանում են առանձին տարաների մեջ, կամ էլ մեկ, ընդհանուր տարայի մեջ՝ հետագայում սածիլելու նպատակով։ Սերմը հողի մեջ ցանելու խորությունը 1 սմ է: Ցանքը լավ խոնավացվում է և ծածկվում պլաստիկով կամ ապակիյով` ջերմոցային միկրոկլիմա ապահովելու համար: Սկզբնական փուլում սածիլի համար լույսը կարևոր չէ, հիմնականը `ջերմությունն է: Ծլեցման համար անհրաժեշտ է օդի 20-25 ° C տաքություն: Ցանքը պարբերաբար ջրում են և օդափոխում: 3-4 շաբաթ անց հայտնվում են առաջին ծիլերը և ցանքը տեղափոխում են լուսավոր տեղ:

Երկու իսկական տերևներ հայտնվելուց հետո սածիլները կարելի է տեղափոխել առանձին ծաղկամանների մեջ: Հենց որ արմատները լցնեն ծաղկամանի ողջ ծավալը, բույսը տեղափոխում են քիչ ավելի մեծ ծաղկամանի մեջ։

Խնամքը

Լուսավորությունը

Բոլոր ցիտրուսայինների նման, մանդարինը սիրում է պայծառ, ցրված լուսավորությունը: Ամենահարմար տեղը արևելյան լուսամուտի գոգին է: Առավոտյան կանուխ այն կլուսավորվի տաք, բայց ոչ կիզիչ արևի լույսով:

Օդի խոնավությունը

Բնության մեջ մանդարինն աճում է խոնավ կլիմայով մերձարևադարձային գոտիներում: Բնակարանում դժվար է ապահովել 90-95% խոնավություն, բայց տանը մանդարինն իրեն հիանալի կզգա նույնիսկ 60-65% խոնավությամբ օդում:

Խոնավության բարձրացման պարզ և բյուջետային միջոց է ծաղկամանի մոտ կամ տակը ջրով լի, բաց տարաների տեղադրումը: Երբ ջուրը գոլորշիանում է, պարբերաբար ավելացնում են: Բայց խոնավոացնելու լավագույն և հուսալի մեթոդը ժամանակակից խոնավեցնող սարքերի օգտագործումն է:

Պետք չէ մոռանալ մի կարևոր կանոնի մասին՝ մանդարինը պետք է հեռու պահել օդը չորացնող ջեռուցման սարքերից:

Օդի ջերմաստիճանը

Ակտիվ աճի շրջանում օդի օպտիմալ ջերմաստիճանը 18-25°C է: Աշնանն ու ձմռանը մանդարինը կարող է պահվել ավելի սառը պայմաններում `13-15 ° C ջերմաստիճանում:

Եթե մանդարինը ձմռանը մնում է պատուհանագոգին, ապա պետք է համոզվել, որ ճյուղերը չեն դիպչում պատուհանի սառը ապակիներին և պաշտպանել բույսը ցրտաշունչ օդից:

Հողը

Հողախառնուրդը պետք է լինի թեթև, բերրի և չեզոք թթվայնություն ունենա, այդ պատճառով տորֆ չեն օգտագործում խառնուրդում: Վաճառքում կան ցիտրուսայինների համար նախատեսված պատրաստի խառնուրդներ: Ինքնուրույն պատրաստելու համար հավասար չափերով խառնում են ճմահողը, տերևային բուսահողը, փտած գոմաղբը և կոմպոստը:

Ոռոգում

Մանդարինը պետք է ջրել անձրևաջրով կամ ծորակի հնեցված ջրով։ Սառը ջուրը տաքացնում են սենյակային ջերմաստիճանի՝ 20-25 ° C: Ամռանից մինչև աշուն ջրում են հաճախ և առատ, բայց առանց հողը ճահճացնելու։ Ձմռանը ավելի հազվադեպ են ջրում՝ ուշադրություն դարձնելով հողի վերին շերտի խոնավությանը։ Եթե այդ ժամանակահատվածում մանդարինը պտուղներ ունիի, ապա պետք չէ կտրուկ կրճատել ջրելը:

Էտը

Մանդարինը առանց էտելու էլ կաճի, բայց գեղեցիկ բույս, առանց ձևավորման, չի ստացվի: Լավ ձևավորված ծառը պետք է լինի ճյուղավորված և հովհարաձև: Դրա շնորհիվ այն կկարողանա առավելագույնի հասցնել արևի լույսի կլանումը՝ աճի և զարգացման համար:

Ճիշտ կլինի բույսի աճը կարգավորել հենց սկզբից ՝ ավելորդ ճյուղերը քշտելով ու կտրելով։ Գարնանը հասունացած հիմնական ճյուղը էտում են մոտ 15 սմ բարձրության վրա, վերեւում թողնելով մի քանի բողբոջ, որպեսզի կողային ճյուղերը սկսեն դրանցից աճել: Ապագա ծառի հիմնական կմախքային 3-4 ճյուղերը քշտում են 25 սմ երկարության վրա։ Երկրորդ կարգի աճող ճյուղերը քշտում են 10 սմ երկարությամբ: Հետագա 3-րդ և 4-րդ կարգի ճյուղերին թողնում են 5 սմ: Այդպիսով, 2-3 տարի հետո ձևավորվում է կոկիկ, փոքրիկ ծառ: Որպեսզի այն հավասարաչափ աճի, յուրաքանչյուր 10-14 օրը մեկ այն պետք է աստիճանաբար և զգուշորեն շրջվի դեպի լույսը տարբեր կողմերով:

Սնուցում

Մանդարինը սնուցում են 10-12 օրը մեկ անգամ՝ ցիտրուսայինների համար նախատեսված համալիր հանքային և օրգանական պարարտանյութերով: Որպես օրգանական պարարտանյութեր կարելի է օգտագործվել ցածր խտության գոմաղբի կամ խոտերի թուրմեր։

Ձմռանը մանդարինները չեն սնուցում: Այդ ժամանակ բույսի ակտիվությունը կրճատվում է, և արմատները չեն կլանում սննդանյութերը: Արդյունքում, պարարտանյութերը կուտակվում են հողի մեջ` նորմայից ավել խտությամբ:

Ծառը այլ, ավելի մեծ ծաղկաման տեղափոխելուց հետո նույնպես որոշ ժամանակով դադարեցնում են սնուցումը։ Չէ որ նոր հողի մեջ բույսի համար 1-2 ամսվա սնունդ կա:

Տեղափոխում

Մանդարինը այլ ծաղկամանի մեջ տեղափոխում են աճելուն զուգընթաց: Մինչև 7 տարեկան բույսերը անհրաժեշտ է լինում տարին մեկ անագամ տեղափոխել, իսկ ավելի մեծերը ՝ 5 տարին մեկ:

Տեղափոխումն անում են ձմռան վերջին կամ գարնան սկզբին: Նոր ծաղկամանի տրամագիծը չպետք է գերազանցի նախորդի չափսը 3-5 սմ-ից ավելի:

Տեղափոխելիս աշխատում են բույսին նվազագույն վնաս հասցնել՝ պահպանել արմատն իր հողակույտով: Տեղափոխելուց առաջ և հետո բույսը ջրում են: Նոր ծաղկամանը լավ դրենաժային շերտ պետք է ունենա:

Կոշտ ջրով ջրելու դեպքում, ժամանակի ընթացքում հողի մակերեսին կարող է առաջանալ սպիտակ աղերով աղտոտված շերտ: Ցանկալի է տարեկան 2 անգամ փոխարինել այդ 2-2,5 սմ խորությամբ շերտը նոր հողով:

Հաճախակի տրվող հարցեր

Ինչպե՞ս արագացնել մանդարինի բերքատու դառնալը

Դրա համար կան մի շարք միջոցառումներ՝

Ցանելուց առաջ սերմերի մշակում խթանիչ նյութերով։ Օրինակ սրանցով՝ «Эпин-экстра», «Циркон», гумат натрия, «Гетероауксин» Այս խթանիչները վաղ տարիքից բույսերին օգնում են հարմարվել չոր օդին և լուսավորության պակասին:
Ամենաուժեղ, առողջ տնկիների ընտրությամբ։ Ծուռ ճյուղեր չունենան, խոշոր տերևներ և ձիգ տեսք ունենան:
Հավասարակշռված սնուցում։ Ֆոսֆոր-կալիումի պարարտանյութերով կանոնավոր սնուցումը այլ միկրոտարրերով սնուցելու հետ միսաին խթանում է պտղաբերությունը:
Կմախքային ճյուղերի ծայրերի քշտելը (կտրելը) խնայում է բույսի ուժը և օգնում բույսին պտղաբեր կարճ ճյուղերով սաղարթ կազմել:
Ակոսումն ու օղակումը հին մեթոդներ են, որոնք թույլ են տալիս վերաբաշխել սննդանյութերի հոսքը սաղարթին և դրանով արագացնել պտղատու բողբոջների ձևավորումը:
Պատվաստումը։ Պատվաստացուն՝ գարնան սկզբին կտրված մանդարինի մատղաշ կտրոնը պատվաստվում է ցանկացած ցիտրուսայինի սերմից աճեցված պատվաստակալի վրա: 2-3 տարի անց ձեւավորվում է մեկ բույս, որը սկսում է ծաղկել ու պտուղ տալ:

Ինչու են մանդարինի ծաղիկները թափվում

Եթե բույսը չունի բավարար ուժ և էներգիա բոլոր ծաղիկները պտղի վերածելու համար, կրճատում է դրանց քանակը:
Սենյակի օդի բարձր ջերմաստիճանը բացասաբար է ազդում ծաղիկների ձևավորման վրա: Ջերմության պատճառով ծաղիկներն ու բողբոջները թափվում են կամ ծաղկման գործընթացը հետաձգվում է ավելի ուշ ժամկետի:
Այդպես մանդարինը կարող է արձագանքել անկանոն ջրելուն, օրինակ, երբ ծաղկամանի հողը թողնում են իսպառ չորանա, այնուհետև շատ առատ ջրում են:
Ազոտի ավելցուկը սնուցման մեջ հանգեցնում է բույսի կանաչ զանգվածի մեծացմանը և քիչ ծաղիկներ են առաջանում, որոնք շուտով սկսում են թափվել:

Ինչու են մանդարինի տերևները դեղնում և թափվում

Պատճառներից մեկը ազոտի և երկաթի պակասը կարող է լինել։ Ազոտի պակասի դեպքում դեղնելը սկսվում է բույսի ստորին տերեւներից և տարածվում ամբողջ բույսի վրա: Որպես բուժում բույսը ցողում են միզանյութի կամ բորի թթվի լուծույթով `1 գ, 1 լիտր ջրին:

Քլորոզոի՝ երկաթի պակասի պատճառով առաջացած հիվանդության դեպքում, սկզբում մատղաշ տերևները դառնում են բաց դեղնավուն, ապա հին տերևներն են փոխում գույնը: Քլորոզի համար մանդարինը ամսական մեկ անգամ ցողում են երկաթի խելատով:

Բացի նշված պատճառներից, տերևները կարող են դեղնել և թափվել ՝ պայմանավորված հետևյալով՝

չոր օդ սենյակում;
միջանցիկ քամիներ;
հողի գերպարարտացում;
տեղի փոփոխություն։

Տերևաթափ կարող է լինել նաև բնական պատճառներով. աշուն-ձմեռ ժամանակահատվածում հանգստի ռեժիմի անցնելիս:

Վնասատուները

Ցիտրուսայինների հիմնական վնասատուներն են՝

Վահանակիրը և կեղծ վահանակիրը (Diaspididae, Истинная и ложная щитовки);
Սարդոստայնային տիզը (Spider mite, Паутинный клещ, Tetranychidae);
Սպիտակաթևիկ (Белокрылка);
Ուտիճը (Aphid, Тля)։

ԻՆՉՊԵՍ ՍԵՆՅԱԿԱՅԻՆ ԲՈՒՅՍԵՐԸ ՊԱՇՏՊԱՆԵԼ ՎՆԱՍԱՏՈՒՆԵՐԻՑ ==>

ԲՈՒՅՍԵՐԻ ԲՈՒԺՄԱՆ ԵՒ ԽՆԱՄՔԻ ԺՈՂՈՎՐԴԱԿԱՆ ՄԻՋՈՑՆԵՐ ==>

Հղումներ

Բույսեր, Դեկորատիվ թփեր, Դեկորատիվ ծառեր, Թփեր, Ծառեր

Թեյ

January 14, 2021 Partizpan Leave a comment

Թեյը կամ Չինական կամելիան (անգլ․՝ Tea tree, ռուս․՝ Чай, Чайный куст, или Камелия китайская, լատ․՝ Camellia sinensis) թեյազգիների (Theaceae) ընտանիքի, մշտադալար թփերի կամ փոքր ծառերի տեսակ է, որի տերևները և բողբոջները օգտագործվում են թեյ արտադրելու համար: Պետք չէ շփոթել Camellia sinensis թեյը նույնպես թեյ

անվանվող Melaleuca alternifolia– ի՝ որից թեյի ծառի յուղ են ստանում կամ Նոր Զելանդիայի թեյի ծառի՝ Leptospermum scoparium-ի հետ, դրանք տարբեր բույսեր են:

Թեյի հայրենիքը Հարվ-Արևելյան Ասիայի արևադարձային և մերձարևադարձային, լեռնային անտառների գոտիներն են։

Կա թեյի երկու հիմնական սորտ՝ Camelia. sinensis var. sinensis եւ Camelia sinensis var. assamica: Սպիտակ թեյը, դեղին թեյը, կանաչ թեյը, մուգ թեյը և սեւ թեյը, բոլորը, տարբեր մշակումներ կիրառելով, ստացվում են այդ երկու սորտերից։

Ինչպես տանը թեյ աճեցնել

Սենյակային պայմաններում սովորաբար աճեցնում են թեյի Camelia. sinensis var. sinensis տեսակը։ Բնական պայմաններում մոտ 2 մետր բարձրության հասնող թեյի այս թուփը տանը, ծաղկամանում հասնում է 40-50 սմ բարձրության, ծաղկում է գեղեցիկ, նուրբ ծաղիկներով։ Մյուս տեսակը շատ ավելի պահանջկոտ է արտաքին պայմանների նկատմամբ։

Սերմից աճեցնելը

Սերմից թեյ աճեցնելը հեշտ չէ. թեյի սերմերը շատ ցածր ծլողունակություն ունեն, ուստի ցանել պետք է որքան հնարավոր է թարմ, նոր հավաքած սերմեր և մեծ քանակի, որպեսզի գոնե մի մասը ծլի։

Թեյի սերմերը կլոր, մուգ շագանակագույն են, 10-13 մմ տրամագծով:

Սովորաբար թեյը ցանում են ձմռան վերջում կամ գարնան սկզբին։

Ցանելուց առաջ թեյի սերմերը 2 օր թրջում են գոլ ջրի մեջ, ամեն օր ջուրը թարմացնում են, հետո ցանում 3 սմ խորությամբ՝ ետևյալ հավասար մասերից կազմված հողախառնուրդի մեջ՝

Թույլ թթվայնությամբ հողը ամենահարմարն է թեյի աճեցման համար։

Ցանելուց հետո պետք է հողը հեղուկացիրով առատորեն խոնավացնել, ջերմոցային վիճակ ստանալու համար, ցանքը ծածկել ապակով կամ պլաստիկով և դնել տաք տեղ։ Սերմերը բավական երկար են ծլում՝ 1,5-2,5 ամիս:

Առաջին ծիլերը հայտնվելուց հետո ցանքը տեղափոխում են պայծառ լուսավորության տակ, որոշ ժամանակ անց հանում են ծածկը և երբ առաջին իսկական տերևները ձեւավորվեն, կարելի է սածիլները տեղափոխել առանձին, փոքր ծաղկամանների մեջ։ Չարժե անմիջապես մեծ տարաներ ընտրել:

Կտրոնով բազմացնելը

Թեյի կանաչ կտրոններ կտրում են գարնանը կամ ամռանը բույսը էտելուց հետո: Կտրվում են տարեկան ճյուղերից՝ 6-8 սմ երկարությամբ։ Յյուրաքանչյուր կտրոնի վրա թողնում են 3-4 տերև: Կտրոնի ներքևի մասի կտրվածքը թեք են անում, կտրվածքը մշակում են արմատակալումը խթանող նյութերով հետո տնկում հողախառնուրդի մեջ։

Տնկարկի համար նույնպես ջերմոցային պայմաններ են ստեղծում։

Խնամքը

Թեյի թուփը բավականին լավ է հարմարվում լուսավորությանը, իրեն լավ կզգա ինչպես արևոտ լուսամուտի պատուհանագոգին, այնպես էլ լուսավոր սենյակի խորքում: Բայց բույսը պաշտպանել է պետք կեսօրի Արևի ուղիղ և կոշտ ճառագայթներից: Պետք է նկատի ունենալ, որ եթե լուսավորությունը «միակողմանի» է, ժամանակի ընթացքում թեյի թուփը կարող է նկատելիորեն թեքվել դեպի լույսի աղբյուրը, մյուս կողմից տեղի և դիրքի կտրուկ փոփոխություններ բույսը չի սիրում։ Ծաղկամանը խորհուրդ է տրվում պտտել աստիճանաբար, շատ փոքր քայլերով։ Լուսավորության ցածր մակարդակի դեպքում ճյուղերը կարող են ձգվել:

Թեյի թուփը շատ ավելի պահանջկոտ է օդի ջերմաստիճանի նկատմամբ: Գարնանն ու ամռանը նրան պետք է օրական առնվազն +20°C ջերմաստիճան, բայց ուշ աշնանը և ձմռանը արժե բույսը պահել +8…+10°C- ից ոչ ավելի բարձր ջերմաստիճանում գտնվող սենյակում (ապակեպատ պատշգամբ, տեռաս և այլն): Իհարկե, առանց այս հանգստյան ժամանակահատվածի, թեյը չի մեռնի, բայց թուփը շատ ավելի վատ տեսք կունենա և իրեն վատ կզգա: Տաք սենյակում ձմռանը թեյի թուփը պահելիս, պետք է օդի բարձր խոնավություն ապահովվի և հեռու պահվի ջեռուցող սարքերից։

Ընդհանրապես, թարմ և բավարար խոնավ օդի առկայությունը թեյի առողջ թփի աճեցման կարևոր պայման է: Ուստի հնարավորության դեպքում, ամռանը, երբ գիշերվա օդի ջերմաստիճանը +15°C- ից բարձր է, թուփը ծաղկամանով պետք է հանել այգի կամ բաց պատշգամբ։

Թուփը պետք է կանոնավոր կերպով ջրել գոլ, հնեցված ջրով։ Ծաղկամանի հողը պետք է միշտ խոնավ լինի, պարբերաբար փխրեցվի և մուլչապատվի։ Ծաղկամանի լավ դրենաժը պետք է ապահովագրի հողակույտը ճահճացումից։ Ծաղկման շրջանում ջրելը կրճատում են, բայց տերևները շարունակում են առատ ցողել։

Ինչ վերաբերում է թեյի թուփը սնուցելուն, ապա դա արվում է ողջ տարվա ընթացքում, բացառությամբ ձմռան հանգստի ժամանակահատվածի: Բույսը սնուցում են երկու շաբաթը մեկ համալիր պարարտանյութերով։

Թեյի թփի համար մեկ այլ անհրաժեշտ բան է էտը (թփի ձևավորումը): Առաջին անգամ երիտասարդ թուփը էտում են երկրորդ տարում, վաղ գարնանը՝ կտրելով հիմնական ճյուղի աճի կետը մոտ 15 սմ բարձրության վրա՝ առատ ճյուղավորումը խթանելու համար: Ապագայում, ամեն տարի միաժամանակ, բոլոր հիմնական ճյուղերը կրճացնում են 30-35 սմ երկարություն թողնելով, միաժամանակ հեռացնելով վնասված և թույլ ճյուղերը:

Սենյակային պայմաններում թեյի թուփը գործնականում չի հիվանդանում, իսկ վնասատուներից կարող է ենթարկվել ուտիճների և վահանակիրների հարձակմանը։

ԻՆՉՊԵՍ ՍԵՆՅԱԿԱՅԻՆ ԲՈՒՅՍԵՐԸ ՊԱՇՏՊԱՆԵԼ ՎՆԱՍԱՏՈՒՆԵՐԻՑ ==>

ԲՈՒՅՍԵՐԻ ԲՈՒԺՄԱՆ ԵՒ ԽՆԱՄՔԻ ԺՈՂՈՎՐԴԱԿԱՆ ՄԻՋՈՑՆԵՐ ==>

Մոտավորապես երեք տարին մեկ անգամ, մեծահասակ թփերը, չվնասելով հողակույտը, տեղափոխում են 2 անգամ ավելի մեծ ծաղկամանի մեջ, կամ հանում և կարճացնում են արմատները:

Ամռանն ու աշնանը թեյի թուփը ուրախացնում է անուշահոտ սպիտակ ծաղիկներով, իսկ ձմռան սկզբին ձևավորվում են սերմերը։

Ճիշտ խնամքի դեպքում, թեյի թուփը մեկ տարում մոտ 30 սմ աճ է ունենում։ Ծաղկել սկսում է մոտ 1,5 տարեկանից։

Բույսի անձնագիրը

	Լույսը Պայծառ ծրված, կիսաստվեր
	Օդի ջերմաստիճանը Աճի շրջանում՝ +20°C․․․+25°C Ձմռանը՝ +8°C․․․+10°C
	Օդի խոնավությունը Կանոնավոր ցողել
	Ջրելը Վերին 5․․․10 սմ շերտի չորանալուց հետո
	Սնուցումը Աճի ողջ շրջանում, 15 օրը մեկ
	Հանգստի շրջանը Ձմռանը (կարող է չլինել, բայց ցանկալի է)
	Հողախառնուրդը Լավ փխրուն, թույլ թթվային
	Ծաղկամանը Դրենաժային մեծ ծակերով Առնվազն 2 անգամ մեծ արմատի հողագնդից
	Բազմացնելը Տնկաշիվով (6-8 սմ), սերմով

Հղումներ

Բույսեր, Թփեր, Ծառեր, Մրգատու ծառեր, Պտղատու թփեր

Կիտրոն

January 10, 2021 Partizpan Leave a comment

Կիտրոնը (անգլ․՝ Citron, ռուս․՝ Цитрон, լատ․՝ Citrus medica) ցիտրուսայինների ընտանիքի բազմամյա, մշտադալար ծառ է։

Հայաստանում սխալ կարծիք կա, իբր “կիտրոն”-ը “լիմոնի” հայերեն անվանումն է։ Իրականում դրանք տարբեր ցիտրուսային մրգեր են և չի կարելի լիմոնին (Citrus limon) կիտրոն (Citrus medica) ասել։

Կիտրոնի պտուղը խոշոր, հաստ կեղևով, անուշահոտ ցիտրուսային միրգ է: Կիտրոնի ծառը մեկն է այն չորս օրիգինալ ցիտրուսային ծառերից, որոնցից մնացած բոլոր ցիտրուսային տեսակները զարգացել են բնական կամ արհեստական հիբրիդացման եղանակով:

Կիտրոնը լայնորեն օգտագործվում է ասիական խոհանոցում, ինչպես նաև ավանդական դեղամիջոցներում, օծանելիքում, կրոնական ծեսերի և ընծաների համար: Կիտրոնի հիբրիդները այլ ցիտրուսայինների հետ առանձնանում են իրենց տարածվածությամբ, օրինակ, լիմոնը և լայմերը։

Կիտրոնի տեսակները

Կիտրնի ութ տեսակ կա, դրանք են.

Citrus medica «Corsican»;
Citrus medica «Diamante»;
Citrus medica «Etrog»;
Citrus medica «Sarcodactylus» (հայտնի է նաև որպես «Fingered Citron» կամ Բուդդայի ձեռք «Buddha’s Hand»);
Citrus medica «Bajoura»;
Citrus medica «Chhangura»;
Citrus medica «Madhankri»;
Citrus medica «Turunji»:

Բուդդայի ձեռք կիտրոնի պտուղը (Buddha’s Hand, Citrus medica “Sarcodactylus”)

Կիտրոն աճեցնելը տնային պայմաններում

Խորհուրդ է տրվում կիտրոնն աճեցնել ծառի չափսերին համապատասխանող կավե ծաղկամանում։

Որպես հողախառնուրդ կարելի է կիրառել ցիտրուսայինների կամ կակտուսների համար նախատեսված հողախառնուրդներ՝ ավելացնելով տորֆ, որպեսզի հոը մի քիչ թթվայնություն ունենա։

Մեկ այլ բաղադրատոմս՝

ճմահող – 2 մաս;
տերևային բուսահող -2 մաս;
ավազ – 1 մաս;
փտած գոմաղբ -1 մաս;
մի քիչ փայտի մոխիր։

Պարարտանյութ ընտրելիս, ընտրեք հատուկ թթվային հող սիրող բույսերի համար պատրաստված պարարտանյութեր և օգտագործեք դրանք բույսի աճի շրջանում՝ նշված դոզայի կեսի չափով։ Վեգետացիոն շրջանում բույսին սնուցում տվեք 2 շաբաթը մեկ անգամ։

Մի ջրեք կիտրոնի ծառը, մինչև հողը չչորանա մակերեսից մոտավորապես 2,5 սմ ցածր: Ջրելիս օգտագործեք հնեցված ջուր, առատ ջրեք և հետո անպայման թափեք ծաղկամանի տակդիրի մեջ իջած ջուրը։

Ծառը տեղադրեք արևոտ պատուհանի մոտ, որտեղ ջերմաստիճանը չի իջնում +18°C-ից: Գարնանը, եղանակը տաքանալուց հետո, տեղափոխեք դուրս, իսկ աշնանը հետ բերեք:

Կիտրոն աճեցնելու համար օդի հարմարավետ խոնավությունը 50% է: Ամռանը, նման ցուցանիշ ապահովելու համար, բույսը տեղադրում են ջրով ու քարերով լցված, լայն տակդիրի վրա՝ այնպես, որ ջուրը չհասնի արմատներին։

Կիտրոնի ծառը կսկսի ծաղկել, երբ այն մոտավորապես երեք տարեկան է: Եթե բույսը ներսում է, փոշոտեք ծաղիկները արհեստական եղանակով։

Եթե ձեզ հաջողվի պտուղներ ստանալ, հետևեք, որ ճյուղերը չկոտրվեն պտուղների ծանրության տակ։

Մինչ ծառը դեռ երիտասարդ է, կտրեք դրա կենտրոնական ճյուղի գագաթը, որպեսզի կողային ճյուղավորում գնա։ Էտեք նաև կողային ճյուղերը, մինչ բույսը փոքր է` կարճ, ուժեղ հորիզոնական ճյուղեր ստանալու համար, որոնք ունակ կլինեն տալ ամենամեծ կիտրոնային պտուղները:

Բազմացումը

Կիտրոնը թույլ զարգացած կորիզներ է ունենում, ուստի բազմացվում է միայն կտրոններով։ Հարկավոր է կտրել 10-15 սմ երկարությամբ, կիսափայտացած ցողուն, թողնել 3 տերև: Կտրվածքը պետք է լինի հարթ, առանց քառթվածքների, դա անելը հարմար է սուր դանակով՝ 30 – 45 աստիճան անկյան տակ: Արմատավորելու համար կտրոնները տեղադրվում են թաց ավազի մեջ ու , ծածկվում ապակիով կամ պլաստիկ թաղանթով։ Արմատակալումը տևում է 3-ից 4 շաբաթ: