Ալոկազիան (անգլ.՝ Alocasia, ռուս.՝ Алоказия, լատ.՝ Alocasia) նվիկազգիներին պատկանող բազմամյա բույսերի ցեղ է։ Հայտնի է մոտ 70 տեսակ: Բույսի տեսակները հանդիպում են  Ասիայի երկրների (Չինաստան, Թայվան, Հնդկաստան, Բանգլադեշ, Ճապոնիա, Օվկիանիա, Ավստրալիա) արևադարձային գոտիներում,  ինչպես նաև կենտրոնական Ամերիկայում։ Աճում են առաջնային և երկրորդային անտառներում, ճահճուտ տեղանքում, ոչ հաճախ լեռնային շրջաններում։
Բարձրարժեք դեկորատիվ բույս է, տեսակների մեծ մասը չի հանդուրժում բացասական ջերմաստիճան, դրա համար էլ որպես այգինեգործական բույս օգտագործում են միայն տաք և խոնավ կլիմա ունեցող երկրներում։ Մյուս երկրներում օգտագործվում է բնակարանների և ինտերյերի կանաչապատման համար։ Նախընտրում է հումուսով հարուստ հող, տաք և խոնավ կլիմա, պահանջում է հավելյալ սնուցում։ Ամռանը պահանջում է կիսաստվեր, ձմռանը՝ վառ լուսավորություն։
Ալոկազիայան բազմանում է սերմերով, ցողունային կտրոններով ինչպես նաև բաժանումով։

Հղումներ

• Ալոկազիա: Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից:
• Alocasia. From Wikipedia, the free encyclopedia.
• Алоказия. Материал из Википедии — свободной энциклопедии.

Ֆիլոդենդրոն (անգլ.՝ Philodendron, ռուս.՝ Филодендрон, լատ.՝ Philodendron)

Հղումներ

• Philodendron. From Wikipedia, the free encyclopedia.
• Филодендрон. Материал из Википедии — свободной энциклопедии.

Անթուրիումը (անգլ.՝ Anthurium, ռուս.՝  Антуриум, լատ.՝ Anthurium) պատկանում է նվիկազգիների (Araceae) ընտանիքին։ Բնության մեջ աճում է Կենտրոնական և Հարավային Ամերիկաների արևադարձային գոտիներում: 500-ից ավելի անթուրիումի տեսակներ կան:
Եթե փնտրում եք սենյակային ծաղիկ, որը աշնանն ու ձմռանը պայծառ գույներ կավելացնի ձեր բնակարանին, գնեք անթուրիում: Ճիշտ խնամքի դեպքում այն ծաղկում է համարյա անընդհատ: Կան նաև անթուրիումի այնպիսի տեսակներ, որոնք արժեքավոր են շնորհիվ իրենց տերևների գեղեցկության:

Ուշադրություն

Անթուրիումի բոլոր տեսակները թունավոր են, խնամելիս պետք է զգույշ լինել և հեռու պահել մանկահասակներից:

Իրականում անթուրիումի ծաղիկ համարվող վառ գույն ունեցող մասը բուն ծաղիկի՝ կոնաձև, սպիտակ կողրիկի ծածկոց-տերևն է: Երբ ծաղկելն ավարտվում  է այդ ծածկոց-տերևը կանաչում է և վերածվում է սովորական տերևի:
Անթուրիումը բուրմունք ունի: Տարբեր տեսակների բուրմունքը տարբեր է:
Անթուրիումը կարող է մինչև 70 սմ բարձրության հասնել:

Անթուրիումի սենյակային տեսակները

1. Սենյակային պայմաններում հիմնականում հիբրիդային տեսակներ են աճեցնում: Ամենատարածվածը Անդրեի Դակոտա Անթուրիումն է, որը վառ կարմիր “ծաղիկներով” ծաղկում է շուրջ տարին:
2. Տարածված է նաև Շերցերի Անթուրիումը, որի ծածկոց-տերևներն ավելի կլորավուն են: Ծաղիկները կարող են լինել կարմիր, նարնջագույն կամ բծավոր սպիտակ:
3. Ինչպես ասվեց, կան նաև զուտ գեղեցիկ տերևների համար աճեցվող տեսակներ:

Խնամքը

Լուսավորությունը

Անթուրիումին անհրաժեշտ է ցրված, պայծառ լույս՝ առանց արևի ուղիղ ճառագայթների: Չնայած անթուրիումին հաճախ դասակարգում են որպես ստվերադիմացկուն բույս, խոր ստվերում այն լավ չի աճի ու չի ծաղկի:
Հյուսիսային պատուհանագոգերն, օրինակ, ամենահարմարավետ տեղը չեն անթուրիումի համար: Լավագույն տեղերը արևմտյան և արևելյան պատուհանների մոտ են:

Օդի ջերմաստիճանը

Անթուրիումը ջերմություն սիրող բույս է: Ձմռանը օդի ջերմաստիճանը չպետք է նվազի + 16-ից: Ամռանը ամենահարմարավետ ջերմաստիճանը +28 է:
Կարևոր խնդիր է բույսը միջանցքահովերից, իսկ ձմռանը նաև ջեռուցման սարքերից հեռու պահելը:

Օդի խոնավությունը

Խոնավասեր է: Լավ կլինի անթուրիումի ծաղկամանը տեղադրել  լայն, ջրով ու ավազով կամ մանր խճաքարով լի տակդիրի վրա, ինչպես նաև պարբերաբար ջրով ցողել բույսի շրջակա օդը: Բուսի տերևները ցողելը այնքան էլ ցանկալի չէ, քանի որ ջրի կաթիլները չորանալուց հետո սպիտակ բծեր են թողնում տերևների վրա:
Տերևների վրայի փոշին անհրաժեշտ է մաքրել փափուկ, խոնավ սպունգով:

Ջրելը

Ջրում են երբ չորանում է ծաղկամանի հողի վերին շերտը: Կարևոր է թույլ չտալ ոչ հողի լրիվ չորացումը, ոչ էլ ճահճացումը:
Օդի ջերմաստիճանի նվազմանը զուգահեռ քչացնում են ջրելու հաճախականությունը

Տեղափոխելը

• Արագ աճն ու ծաղկելն ապահովելու համար, մինչև 5 տարեկան դառնալը անթուրիումը ամեն տարի տեղափոխում են նոր՝ քիչ ավելի մեծ ծաղկամանի մեջ: Հինգ և ավելի տարեկան բույսերը տեղափոխում են 3 տարին մեկ:
• Տեղափոխելիս ստուգում են բույսի արմատների վիճակը և հեռացնում են վնասված, փտած արմատները, իսկ կտրված քները մշակում են ածխափոշով:
• Կարևոր է նոր ծաղկամանում լավ դրենաժային շերտ ստեղծելը:
• Եթե բույսը “ձագուկներ” է տվել, դրանք կարելի է առանձնացնել:
• Ծաղկաման ընտրելիս նկատի ունեցեք, որ բույսի փոքր-ինչ նեղված վիճակը խթանում է ծաղկելը, իսկ ազատ տեղ ունենալը նպաստում է “ձագուկների” ի հայտ գալուն:

Հողախառնուրդը

Հողախառնուրդը պետք է լինի պարարտ ու թեթև, որպեսզի արմատներին օդ հասնի:  Ցանկալի է, որ հողախառնուրդում լինեն  ճմահող, փշատերևի մանրեցված (2-5 սմ կտորներ) կեղևվ  խոշոր ավազ, պեռլիտ ու փայտածուխ:
Հողախառնուրդի անհրաժեշտ թթվայնությունը՝  թույլ թթվային (pH 5,5-6,5):

Մտղաշ բույսերի համար հողախառնուդի բաղադրատոմս

• Տորֆ – 1 մաս;
• Սֆագնում-մամուռ – 1 մաս;
• Սոճենու մանրեցված կեղև (2-5 սմ կտորներ) – 1 մաս;
• Պերլիտ – 1 մաս:

Մեկ և ավելի տարեկան բույսերի համար հողախառնուդի բաղադրատոմս

• Տորֆ – 2 մաս;
• Ճմահող – 0,5 մաս;
• Սոճենու մանրեցված կեղև (2-5 սմ կտորներ) – 1 մաս;
• Տերևային բուսահող – 1 մաս;
• Սֆագնում-մամուռ – 1 մաս;
• Խոշոր կարմիր ավազ կամ մանրեցված աղյուս – 1 մաս;
• Փայտածուխ – 0,2 մաս:

Սնուցումը

Գարնանն ու ամռանը անթուրիումը լրացուցիչ սնուցման կարիք ունի: Օգտակար կլինի նաև պարբերաբար, ջրելու հետ մեկտեղ առտաարմատային սնուցում կազմակերպելը:

Բազմացումը

Անթուրիումը բազմացնում են՝

1.  Բույսը տեղափոխելիս խոշոր բույսերը բաժանելով կամ “ձագուկներն” առանձնացնելով: Բաժանելու համար բույսը կտրատում են սուր, ախտազերծված դանակով, իսկ կտրվածքները մշակում են ածխափոշով: Առանձնացված բույսերը ջրում են չափավոր՝ գերխոնավ հողի մեջ “ձագուկները” չեն կպնի:
2. Տերև ու օդային արմատ ունեցողկտրոնը արմատակալման դնելով:
3. Սերմերով: Սակայն տնական պայմաններում սերմեր ստանալն ու դրանցով բազմացնելը բավականին բարդ գործ է: Անհրաժեշտ է ճիշտ ժամանակին արհեստական փոշոտում կազմակերպել, այնուհետև ճիշտ ժամանակին սերմը վերցնել ու անմիջապես տնկել: Անթուրիումի պտուղներն ու սերմերն էլ հասունանում է 9-12 ամսում, իսկ սերմից աճեցված բույսը սկսում է ծաղկել երրորդ տարում միայն:

Բույսի երիտասարդացումը

Աճին զուգահեռ անթուրիումի ներքևում մնացած տերևները մահանում են, իսկ նորերը աճում են գագաթից: Ժամանակի հետ բույսը կարող է կորցնել իր դեկորատիվ տեսքը, ուստի երիտասարդացման կարիք է առաջանում:
Երիտասարդացման համար կտրում և ջրի կամ այլ սուբստրատի մեջ արմատակալման են դնում բույսի գագաթը՝ անհրաժեշտ քանակությամբ հանգուցամեջեր թեղնելով վրան:

Հղումներ

• Անթուրիում: Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից:
• Anthurium. From Wikipedia, the free encyclopedia.
• Антуриум. Материал из Википедии — свободной энциклопедии.

Շվեդական բաղեղը (անգլ.՝ Swedish ivy, Swedish begonia, ռուս.՝ Плектрантус мутовчатый, լատ.՝ Plectranthus verticillatus) ոչ մի կապ չունի Շվեդիայի ու բաղեղների հետ: Բնության մեջ աճում է Ճապոնիայի, Հնդկաստանի, Մալազիայի և Աֆրիկայի արևադարձային գոտիներում, իսկ շվեդական անունը վաստակել է Շվեդիայում որպես սենյակային բույս լայն տարածում գտնելուց հետո:
Բազմամյա, ծաղկող խոտաբույս է, աճում է շատ արագ, մեծանում է հասնելով 60-80 սմ բարձրության ու լայնքի:

Խնամքը

Օդի ջերմաստիճանը

Ամռանը՝ սենյակի ջերմաստիճանը, օգտակար է, եթե գիշերվա ջերմաստիճանը փոքր-ինչ ցածր է ցերեկայինից:
Ձմռանը՝ +10°С աստիճանից ոչ ցածր:

Օդի խոնավությունը

Հատուկ պահանջներ չկան, լավ է տանում սենյակի չոր օդը, սակայն, տերևները մաքրելու համար պարբերաբար ցողելը չի խանգարի:

Լուսավորությունը

Սիրում է պայծառ, ցրված լուսավորություն: Ձմռանը ցանկալի է տեղադրել հարավարևմտյան ուղղության պատուհանի գոգին, իսկ գարնանից սկսած, այդ պատուհանից 1 մետր հեռավորության վրա:

Հողախառնուրդը

Հողի նկատմամբ պահանջկոտ չէ, սակայն լավ չի աճում ծանր, կավային գրունտում: Լավագույն բաղադրատոմսն է՝

• Տերևային բուսահող՝ 1 մաս;
• Խոշոր ավազ կամ պեռլիտ՝ 1 մաս;
• Տորֆ՝ 1 մաս:

Պետք է նաև ապահովել լավ դրենաժ:

Ջրելը

Ջրում են հնացված, փափուկ ջրով, չափավոր, ամռանը մի քիչ ավելի շատ: Ջրել պետք է այն պահին երբ հողը մի քիչ չորացել է իսկ տերևները թոշնելու նշաններ են տալիս: Հողի լիովին չորանալն անթույլատրելի է:

Պարարտացումը

Վեգետացիոն շրջանում, ամսական 1-2 անգամ լրացուցիչ սնուցում է պետք տալ, ընդվորում, նախընտրելի են օրգանական պարարտանյութերը:

Բազմացումը

Հեշտությամբ բզմացվում է գագաթային կտրոններով, որոնք արմատակալման են դրվում ջրում կամ խոնավ ավազի մեջ:

Տեղափոխումը

Արագ է աճում, ուստի տարին մեկ անագամ ավելի մեծ ծաղկամանի մեջ տեղափոխելու կարիք կա: Երբ շատ մեծանալով բույսը կորցնում է դեկորատիվ տեսքը, պարզապես նոր բույս են ստանում կտրոններից:
Էտը
Գարնանը, խիտ ու թարմ թուփ ունենալու համար, խորը էտ են անում՝ թողնելով 10 սմ երկարությամբ ճյուղեր:

Բարդություններ

Շվեդական բաղեղը կարող է ենթարկվել ալրատզերի, սարդոստայնային տիզերի հարձակմանը:
Եթե բույսը դանդաղեցնում է աճը ու նոր տերևները փոքր են, ուրեմն պետք է տեղափոխել բույսը ավելի մեծ ծաղկամանի մեջ:
Մանր, դալկացած տերևները խոսում են լուսավորության պակասի մասին:
Պայծառ արևի տակ տերևները դեղնում են կցկվում կամ էլ մուգ դառչնագույն են դառնում ու չորանում:
Շատ ջրելու հետևանքով կարող են թափվել տերևները, իսկ ճյուղերը սկսեն փտել:

Հղումներ

• Plectranthus verticillatus. From Wikipedia, the free encyclopedia.