Բույսեր, Ծառեր

Նուռ

Leave a comment

Նռնենին (լատիներեն՝ Punica granatum) փոքր թուփ է կամ ոչ մեծ ծառ՝ երկարավուն կաշեկերպ տերևներով, ալ կարմիր ծաղիկներով։ Նռնենին վայրի ձևով հանդիպում է  Փոքր և Միջին Ասիայում,  Անդրկովկասում,  Իրանում, Աֆղանստանում։ Հնուց ի վեր տարբեր ժողովուրդներ նրա պտուղներն օգտագործել են ծիսական արարողությունների ժամանակ։
Պտուղը խոշոր, գնդաձև է՝ հաստ պտղամաշկով, թաղանթավոր միջնապատերով։ Սերմերը բազմաթիվ են՝ յուրաքանչյուրը շրջապատված բաց վարդագույնից մինչև բալի գույնի հյութալի պտղամսով։
Ծաղկումը տևում է մայիսից—օգոստոսը, պտուղը հասունանում է սեպտեմբերի վերջին։ Նռան ծաղիկներից ստացված ներկը օգտագործում են բնական գործվածքների ներկման համար։ Տերևները, արմատը և բնի կեղևը պարունակում են մինչև 32% դաբաղանյութեր, որոնք ևս օգտագործվում են ներկերի ստացման, նուրբ կաշիների դաբաղման համար։ Պտուղն օգտագործում են թարմ և վերամշակված (դոշաբ, գինի, հյութ) վիճակում։ Պետք է հավաքել հասուն վիճակում, քանի որ պահելով չի հասունանում։ Նռան հյութը պարունակում է 8-19% շաքարներ, C վիտամին, ուստի օգտակար է ծանր հիվանդություններից ապաքինվողների համար, բուժիչ է։
Աճում է  Աֆղանստանում,  Հնդկաստանում,  Իրանում,  Թուրքիայում, Ղրիմում, Ադրբեջանում, Միջին Ասիայում, Միջերկրական ծովի ափերին։ ՀՀ–ում տարածված է Սյունիքի (Մեղրի, Գորիս), Լոռու (Ալավերդի–Ախթալա), Արագածոտնի (Աշտարակ տ/շ), Արմավիրի և Արարատի մարզերում։ Գրանցված է ՀՀ Կարմիր գրքում։ Աճում է գետափերին, գետերի չորացած հուներում, կիրճերում, խճոտ և կավոտ լանջերին, նախալեռներում, նոսրանտառներում։ ՀՀ–ում մշակվում է սովորական նռնենին։ Բնի բարձրությունը մինչև 5 մ է։ Տերևները կաշեկերպ են, փայլուն, նշտարաձև կամ երկարավուն, ամբողջաեզր։ Ծաղիկները երկսեռ են, մեկական կամ փնջերով, վառ կարմիր։ Պտուղը հատապտղանման է՝ գնդաձև, հաստ պտղամաշկով, բարակ թաղանթավոր միջնապատերով։ Սերմերը բազմաթիվ են (ըստ ավանդության՝ 365 հատ)՝ պատված բաց վարդագույնից մինչև մուգ վարդագույն (քաղցր, թթվաշաքաղցր) հյութալի շերտով։ Պտուղն օգտագործվում է թարմ և վերամշակված (դոշաբ, գինի, հյութ), ինչպես նաև բուժիչ նպատակներով, իսկ կեղևի եփուկը կամ թուրմը՝ որպես ճիճվամուղ միջոց։ Տերևը, արմատը և բնի կեղևը պարունակում են 25–32% աղաղանյութեր։ Օգտագործվում են նուրբ կաշիների աղաղման և ներկերի պատրաստման համար։ Գեղազարդիչ է։ Չորասեր է։ Կարող է ընտրասերման հումք լինել չորա– և ցրտադիմացկուն սորտեր ստանալու համար։ Հայոց մեջ նռնենին համարվել է առատության խորհրդանիշ։ Հայկական ճարտարապետական հուշարձանների պատերին, խաչքարերի վրա հաճախ կարելի է տեսնել նռան զարդաքանդակներ։
Բազմանում է մացառներով, կտրոնների արմատակալմամաբ և սերմերով, բայց վերջինիս դեպքում շատ ուշ է անցնում պտղաբերության շրջան: Տնամերձում աճեցնելու համար պետք է օգտագործել մացառներ կամ արմատակալներ: Մացառներ և կտրոններ վերցնել բարձր բերքատու ու լավորակ պտուղներ ունեցող բույսերից: Արմատակալման համար կտրոնները պետք է մթերել միամյա շիվերի միջին հաստության մասերից` հեռացնելով վերևի  բարակ և ներքևի շատ հաստ ծայրերը, նրանց վերևի մասի տրամագիծը պետք է լինի 8-10մմ-ից ոչ պակաս, իսկ երկարությունը` 20-30սմ:

Պտղատու բույսերի բազմացումը ցողունային կտրոններով:

Փայտացած կտրոնները սովորաբար կտրվում են բույսերի հանգստի ժամանակաշրջանում լավ զարգացած մեկ  տարեկան աճերից և պահվում են նկուղում ավազի մեջ: Կտրոնային հողամասին հատկացվում են  բանջարանոցային տիպի բարձր բերրիություն ունեցող և նորմալ խոնավություն ունեցող  հողեր: Պտղատու ծառերի կտրոնները գլխավորապես գարնանն են տնկվում: Ավելի լավ է տնկումը կատարվի ջերմոցներում: Կտրոնները տնկելուն նախապատրաստելու էությունը վերին և ստորին ծայրերից մեկական աչք կտրելն է:
Կտրոնները տնկվում են ցցով կամ դրանք ուղղակի խրելով բավականաչափ փուխր հողի մեջ ուղղաձիգ կամ մի քիչ թեք դիրքով, հողից վեր թողնելով ամենաշատը 1-2 աչք: Բարձր տնկելիս` կտրոնների հիմքերն ավելի պակաս խոնավ հողաշերտի մեջ են մնում և վատ են արմատակալում: Հետագա խնամքը քաղհանն է, փխրեցումը, վնասատուների դեմ պայքարելը և ըստ կարիքի ջրելը: Արմատակալած կտրոնները հանվում են տնկելու տարվա աշնանը: 
Եթե բույսերը շատ թույլ են զարգացած, դրանք թողնվում են ևս մեկ սեզոն:
       Սնման մակերեսը 
Նռնենու բույսերի տնկման խտությունը կախված սորտերի աճի բնույթից և հողակլիմայական պայմաններից 5×2,5մ, 4×3մ է: 1 հա-ի վրա տնկելով համապատասխանաբար 800-833 բույս:
Նռնենու ծաղիկները հիմնականում երկու տիպի են զանգականման` կարճ վարսանդով և սափորանման երկար վարսանդով: Պտուղներ առաջանում են միայն երկար վարսանդ ունեցող ծաղիկներից: Սա որոշ չափով սորտային առանձնահտկությունն է, բայց վճռական նշանակություն ունի նաև ագրոտեխնիկան: Լավ խնամքի պայմաններում երկար վարսանդով ծաղիկներ շատ են առաջանում և ստացվում է խոշոր պտուղներով բարձր բերք: Պտուղները լինում են 300-800գ քաշով, թթվաշ, քաղցր կամ թթվաշաքաղցր և պարունակում են մինչև 15-20% շաքարներ, 1-7% թթուներ, 1-5% պրոտեին, 3% ճարպ և մի շարք արոմատիկ նյութեր, օգտագործվում են ինչպես թարմ, այնպես էլ վերամշակված վիճակում, որպես սննդամթերք և բուժիչ միջոց` ժողովրդական բժշկության մեջ:
Շրջանացված սորտերը
ՀՀ–ում շրջանացված են նռնենու Գյուլաշա հայկական, Գյուլաշա կարմիր, Բաշկալինյան, Բալա–մյուրսալ, Շախնուռ, Կազակե Անոր սորտերը:
Գյուլաշա հայկական
Թփի բարձրությունը 3,5 մետր է, ունի թույլ ճյուղավորություն: Պտուղների քաշը 150-200գ է, ունի տափակ կլորավուն ձև` թեթևակի ուռուցիկ հիմքով և ալիքավոր գագաթով: Պտուղն ունի բարակ, ճկուն, հարթ, փայլուն կեղև: Հիմնականում սերուցքագույնի է, ծածկողը` մուգ կարմիր: 
Պտղահյութը կազմում է 55%, թթվաշաքաղցր է: Մեկ թփի միջին բերքը 20կգ է: Թփերը խոշոր են, 5մ բարձրությամբ, ուղիղ կանգուն ճյուղերով: Պտուղները միջին չափի են և խոշոր, համաչափ կլորավուն, բավական լավ արտահայտված կողերով: Պտուղների միջին քաշը 200գ է: Պտղի կեղևը  հիմնականում սերուցքագույն է, իսկ ծածկույթը` չոր, կոտրվածքում կարմիր երակներով: Պտղահյութը կազմում է 50%-ը,  քաղցրաթթվաշ է: Պտուղները հասունանում են հոկտեմբերի երկրորդ կեսին: Մեկ թփի միջին բերքը 30-40կգ է: Պտուղները թփի վրա չեն փտում, փոխադրունակ են և պահունակ:
Գյուլաշա կարմիր
Թփերըխոշոր են, 5 մ բարձրությամբ, ուղիղ, կանգուն ճյուղերով:
Պտուղները միջին չափսի են, խոշոր, համաչափ կլորավուն, բավական լավ արտահայտված կողերով: Պտուղների միջին քաշը 200 գ է:
Պտղի կեղևը հիմնականում սերուցքագույն է, իսկ ծածկողը՝ մուգ-կարմիր: Կեղևը փայլուն է, բարակ, ամուր, մսոտ չէ, չոր, կոտրվածքում կարմիր երակներով:
Պտղահյութը կազմում է 50%, քաղցրաթթվաշ է:
Պտուղները հասունանում են հոկտեմբերի 2-րդ կեսին: Մեկ թփի միջին բերքը 30-40 կգ է, պտուղները թփի վրա չեն փտում, փոխադրունակ են և պահունակ:
Բաշկալինյան
Թափը միջին մեծություն է, թույլ փշակալված ճյուղերով: Պըուղները կլորավուն են, պարզ արտահայտված կողերով, 250-300գ քաշով, դեղնականաչավուն, պատված կարմիր գծերով ու կետերով, պիտանի են թարմ վիճակում օգտագործման և վերամշակման համար: Հյութը հաճելի թթվաշաքաղցր է, մուգ կարմիր գույնի:
Բալա-մյուրսալ
Թուփը մինչև 3 մետր բարձրություն է, թույլ փշակալված ճյուղերով: Պտուղները կլորավուն են, մուգ կարմիր, փայլուն, 400-500գ. մաշով հյութի ելունքը 46-51% շաքարներ և 1-1,5% կիտրոնաթթու:
Շախ նուռ
Թուփը ցածրաճ է, կոմպակտ պսակով և թույլ փշակալված ճյուղերով: Պտուղները գնդաձև կամ տանձանման են, դեղնականաչավուն, հասունանալիս կարմիր գույնի, 300-350գ. քաշով, հյութի ելունքը` 45-50%, հասունանում է հոկտեմբերի երկրորդ կեսին: Հյութը հաճելի թթվաշաքաղցր է, պարունակում է 12-14% շաքարներ և 1,9-2,1% կիտրոնաթթու:
Կազակե  Անոր
Թփերն ունեն տարածված պսակ, փոքր քանակությամբ փշերով: Պտուղները միջին մեծության են, 220գ քաշով: Սիմետրիկ են, կլոր, հազվադեպ` փակ կլորավուն, թույլ ձգված հիմքով: Կողերը լավ արտահայտված են: Կեղևը հաստ է, շատ ամուր, չոր: Նրա մակերեսը փայլուն է, թույլ խորդուբորդ, դեղնականաչ համատարած շերտերով, բծերով և մանր կետերով: Այս սորտը համեմատաբար ցրտադիմացկուն է: Պտուղները հասունանում են հոկտեմբերի առաջին կեսին: Մեկ թփի միջին բերքը 30-35կգ է: Պտուղները պահունակ են և փոխադրունակ:
Նռնեու էտն ու ձևավորումը 
Բարձր և որակով բերքի ստացման համար անհրաժեշտ է ծառերը ճիշտ է էտել: Նռնենին ձևավորում են անբուն կամ թփի ձևով: Դրա համար տնկման առաջին տարում արմատակալը վաղ գարնանը ուժեղ կարճացնում են այնպես, որ հիմքից առաջանան մեծ թվով ճյուղավորումներ: Ամառվա ընթացքում այդ ճյուղավորումներից ընտրում են 4-5 լավ զարգացած, իսկ մնացածը հիմքից հեռացնում: Թողած  ճյուղերից հետագայում ընտրում են 3-4-ը, որից առաջանում են 1-ին կարգի կմախքային ճյուղերը:
 Պտաղբերման մեջ մտած նռնենին էտում են`  նոսրացնելով սաղարթի խտացնող ճյուղերը, չորուկները, ավելորդ մացառները: Ծաղկելուց հետո հեռացնում են նաև ընթացիկ տարվա ընձյուղների մի մասը, որոնք առաջացնում են զանգականման ծաղիկներ:  Սա նպաստավոր պայմաններ է ստեղծում միամյա  ճյուղերի վրա սափորանման ծաղիկների լավ զարգացման համար և բարձրացնում  է նրանց պտղաբերման գործակիցը: Բացի նոսրացումից, միամյա ճյուղերը թույլ (ծերատման աստիճանի) կարճացնում են ` նրանց վրա սափորանման ծաղիկներ առաջացնելու նպատակով: Երբ նռնենին 25-30 տարեկան է, զարգացման (5-րդ և 6-րդ շրջաններ) և աճը խիստ թուլացել է, կատարում են երիտասարդացնող էտ: Ընդ որում կարճացնում են ամենաներքևի առողջ, լավ զարգացած և հարմար դիրք ունեցող կողային ճյուղերը: Էտի հետևանքով առաջանում են նոր գոյացություններ, որոնցից ընտրում են լավագույնները և սաղարթը ձևավորում են նոր, կենսունակ ճյուղավորումներից: Երբ նռնենին թևակոխում է 7-րդ և 8-րդ շրջանը, կատարում են երիտասարդացում, այսինքն` 1-ին կարգի կմախքային ճյուղերը հիմքից կտրում են և հողի մակերեսին մոտ մասերից առաջացած հողաշիվերից ձևավորում են նոր կմաղքային ճյուղեր: Այսպիսի էտը պետք է կատարել 2-3 տարիների ընթացքում:

Պարարտացում

Որդակոմպոստը (կենսահումուս) ջերմատներում

Leave a comment

Որդակոմպոստն իդեալական հումք է ջերմոցների համար: Պատճառն այն է, որ ջերմոցների հողախառնուրդը շահագործվում է մեծ ինտենսիվությամբ ու անընդմեջ այնպես, որ չի հասցնում ինքնավերականգնվել եւ ամբողջությամբ դեգրադացվում է 2-3 տարվա ընթացքում, հիմնականում կորցնում է բերիությունը եւ պահանջվում է հողախառնուրդի փոփոխություն: Ուրիշ հարց է, երբ հողը պարարտացվում է կենսահումուսով: Եթե հողը բաղկացած է միայն որդակոմպոստից, այն շահագործվում է առանց հանքային պարարտանյութերի ու պեստիցիդների, որոնք քայքայում են հումուսը, ապա հողը երբեք չի դեգրադացվում, ամբողջությամբ  հողի փոփոխություն չի պահանջվում, չի պարունակում վնասատուներ (նեմատոդներ), հիվանդածին բակտերիաներ, միկրոբներ, հողի գերխոնավացում տեղի չի ունենում: Որդակոմպոստի օգտագործման գլխավոր խանգարող հանգամանքը հանդիսանում է սկզբնական բարձր արժեքը: 1մ3 որդակոմպոստը 6մ լայնության ջերմոցի դեպքում բավարարում է 2մ երկարության, 20սմ հաստության հողաշերտի ստեղծում: 20սմ հողաշերտից հետո պետք է լինի դրենաժային շերտ: Քանի որ ջերմոցներում մարգեր են պատրաստում, ապա 1մ3-ը  բավականացնում է 1 մարգի, որը լինում է 0.6 մ լայնությամբ, 20 սմ հաստությամբ եւ 8.3 մ երկարությամբ:
Սածիլների աճեցումը: Որդակոմպոստի մեջ ցանված սերմերը  ծլում են 10-12 օր ավելի շուտ, քան ավանդական եղանակով ցանվածները: Գործնթացի արագացման համար պատրաստվում է հեղուկ պարարտանյութ.1կգ որդակոմպոստը խառնել 10լ ջրի հետ, թողնել 1 օր, ժամանակ առ ժամանակ խառնել, օգտագործել ջրելու եւ ցողելու ձեւով` շաբաթական 1 անգամ: Հեղուկ պարարտացումն օգտագործվում է ինչպես սածիլների աճեցման, այնպես էլ  բանջարեղենի վեգետացիայի ամբողջ ընթացքում, շաբաթական 1 անգամ` օրվա լուսավոր ժամերին:
Արդեն գործող ջերմատներում վատ հողախառնուրդի դեպքում ամեն բույսի տակ լցվում է100-150 գր որդակոմպոստ (կարելի է եւ ավելի շատ, վերին սահման գոյություն չունի), ամիսը 1-2 անգամ, հերթափոխելով տերեւային հեղուկ սնուցմանը:Տարբերությունը  շուտ է երեւում,համարյա 1-2 օրում: Ինֆեկցիաների վտանգ  չկա, քանի որ որդակոմպոստը չի պարունակում հիվանդածին բակտերիաներ:
Բույսերի հասունացման ժամանակը ծլելուց հետո.
•չինական կաղամբ` 2-3 շաբաթ, մաղադանոս, կոտեմ,կանաչ սոխ, սամիթ, նեխուր`7-10 օր
•վարունգ – արագացնում է 2 շաբաթով, անկախ սորտից
•լոլիկ – արագացնում է 2-3 շաբաթով, անկախ սորտից
Բերքատվությունն ավելանում է 2-3 անգամ,ավանդական մեթոդի հետ համեմատած, բանջարեղենը ունենում է վառ գունավորում, լավ արտահայտված բույր ու համ, ինչն ավելի գրավիչ է գնորդների համար:
Ժամանակն է անցնելու էկոլոգիապես մաքուր գյուղա-տնտեսությանը, որն օգտակար է թե’ մարդու, ու թե’ կենդանական աշխարհի համար, թե’ ամբողջ բնության ու երկրագնդի համար:
  Աշխարհի շատ երկրներում ու արդեն Հայաստանում եւս, թեպետ քիչ, բայց զբաղվում են էկոլոգիապես մաքուր գյողատնտեսությամբ:
   Ցանկալի է, որ գյուղատնտեսության այս ճյուղը եւս զարգանա  Հայաստանում: Բացի մարդու ու բնության օգտակարությունից, այն նաեւ շահավետ է, քանի որ էկոլոգիապես մաքուր միրգ ու բանջարեղենը 1.5-2 անգամ ավելի բարձր գին ունի, ինչը շահավետ է ֆերմերների համար:

http://aragatsotn.agro.am/

Հարգելի այցելու, Պարտիզակի առցանց կրպակում վաճառվում է կենսահումուս պատրաստված ձիու գոմաղբից՝ 2,5կգ, 10լ և 20լ տոպրակներով:

և նույն կենսահումուսից պատրաստված լուծույթ 1 լիտրանոց պլաստիկ շշով:

  • Բարձրացնում է սերմերի ծլողունակությունը;
  • Խթանում է բույսերի արմատների  զարգացումը;
  • Նպաստում է կտրոնների արագ արմատակալմանը;
  • Խթանում է բույսերի աճը;
  • Ամրացնում է բույսերի իմունային համակարգը;
  • նվազեցնում է նիտրատների քանակը պտուղների մեջ;
  • Խոչնդոտում է ծանր մետաղների և ռադիոնուկլեիդների մուտքը բույսի մեջ;
  • Մեծացնում է շագարների և սպիտակուցների պարունակությունը պտուղների և բանջարեղենի մեջ;
  • Վերացնում է խլորոզը, խթանում է բույսերի ծաղկումն ու պտղաբերությունը:
Բազմացում, Թփեր

Խաղողի բազմացումը

Leave a comment

Խաղողի սորտը պահպանելու համար այն բազմացնում են միայն վեգետատիվ եղանակով` ցողունային կտրոններով, պատվաստներով, անդալիսով:

Կտրոններով բազմացում:

Բարձրորակ արմատակալներ աճեցնելու համար անհրաժեշտ է կտրոնները վերցնել նախապես ընտրված մաքրասորտ, առողջ, ուժեղ աճեցողություն ունեցող բերքատու վազերի միամյա մատերից:
Միամյա մատերից վերցրած կտրոնները լավ են արմատակալում և դիմացկուն են արտաքին անբարենպաաստ պայմանների նկատմամբ: Մթերված կտրոնները պետք է լինեն լավ փայտացած, նորմալ երկարության միջհնգույցային տարածություններով, 5-12 մմ հաստությամբ և 50-100 սմ երկարությամբ: Կտրոնների հիմքի և վերին կտրվածքները կատարում են հանգույցների մեջտեղից:
Սովորաբար կտրոնները մթերում են աշնանը` կիսալուսնի փուլում, քանի որ փորձը ցույց է տվել, որ դրանք ավելի լավ են արմատակալվում, քան գարնանը` լիալուսնի ժամանակ մթերածները:
ՈՒսումնասիրությունները հաստատել են նաև, որ շիվերի միջին մասից մթերված կտրոնները ավելի լավ են արմատակալում, քան ծայրի մասից վերցրածները:
Կտրոնները կապում են խրձերով և պիտակավորում ըստ սորտերի:
Նախքան տնկելը բարձր կպչողականություն ստանալու համար անհրաժեշտ է կտրոնները մշակել աճման խթանիչով (հիբեռլին, ինդոլիլ, քացախաթթու և այլն):
Մթերված կտրոնները կապում են փոքր խրձերով և հիմքի մասով` 2-3 սմ չափով, դնում են այդ խթանիչներից 0,1-0,3%-ոց որևէ լուծույթի մեջ և պահում 12-24 ժամ:
Կտրոնների արմատակալումը և կպչողականությունը բարձրացնելու նպատակով անհրաժեշտ է դրանք ենթարկել կիլչեցման և ներքևի աչքից մեկ սմ երկարությամբ մանրատամ սղոցով կամ այգեգործական դանակով թույլ քերծվածք կատարել:
Այդ նպատակով առավոտյան թարմացված և մշակված կտրոնների խրձերը գլխիվայր, խիտ շարում են վաղօրոք պատրաստված խրամատի մեջ:
Որպեսզի կտրոնի աչքերը չբացվեն, խրձերի արանքները լցնում են խոնավ ավազ:
Խրձերի վրա 3-5 սմ շերտով ցնում են փայտի խոնավ թեփ կամ ավազ, այնուհետև 15 սմ գոմաղբ, որից հետո առատ ցնցուղով ջրում են: Խրամատը ծածկում են պոլիեթիլենային թաղանթով կամ ապակյա շրջանակով որոնք կարգավորում են խոնավության և ջերմային ռեժիմը:
Կիլչեցման համար նպաստավոր է 20-25 աստիճան ջերմությունը, խոնավությունը պետք է լինի 10-12%: Պարբերաբար խոնավացնում են և տասը օր անց կտրոնների ստորին կտրվածքի վրա ստուգում կայլուսի առաջացման վիճակը:
Կիլչեցումն ավարտված է համարվում, երբ կտրոնների վրա գոյանում է բաց գույնի փուխր հյուսվածք` կայլուս:
Կտրոնների կիլչեցման տևողությունը 18-20 օր է, որից հետո խրձերը արագ տեղափոխում են դաշտ և տնկում տնկարանում սովորական ձևով:
60-75 սմ միջշարային և 15 սմ միջբուսային հեռավորությամբ:
Տնկարանում մշակության և խնամքի բոլոր ագրոտեխնիկական աշխատանքները կատարում են ըստ հրահանգների:
Արտադրված տնկանյութը պետք է ունենա լավ զարգացած` 30-40 սմ երկարությամբ և 3-4 առանցքային արմատներ, որոնք պատված կլինեն մեծ թվով փնջաձև մազարմատներով:

Այգու հիմնումը

Խաղողի վազը կարող է աճել բոլոր հողատիպերում, բացառությամբ ճահճուտ և աղուտ հողերում:
Խաղողի քիշմիշային և սեղանի սորտերն ուժեղ աճում են և բարձր բերք են տալիս հումուսով հարուստ, կուլտուր-ոռոգելի, թեթև ստրուկտուրային և հզոր վարելաշերտ ունեցող, խոնավությամբ ապահովված հողերում:
Խաղողի տնկարքները կամ այգիները պետք է հիմնադրել 1-2 տարեկան կենսունակ արմատակալներով: Շարքերում վազերը դասավորվում են շախմատաձև, շարքային և քառակուսի: Մեղրիի տարածաշրջանում տնկման սխեման, ըստ վազերի աճեցողության, այսպիսին է.
-թմբային այգիներում 1,5 x 1,0 մ,
-լարային, շպալերային այգիներում` 2,25×1,5 մ:
Այգետնկման ժամանակ ուշահաս սորտերը պետք է տեղաբախշել հարավային կողմնադրության տարածքի վրա:
Թույլ աճեցողություն ունեցող սորտերը տեղաբախշվում են տնտեսության առավել բերրի հողերում:

Գ.Մարգարյան, ՙՍյունիքի ԳԱՄԿ՚ ՓԲԸ խորհրդատու
http://www.banugorc.am/
Վնասատուներ

Ինչպես պայքարել լորձնէակների դեմ

Leave a comment

Լորձնէակ, լորձնամոլյուսկ, մաղասէակ, (անգլ․՝ slug, ռուս.՝ слизень), այդպես են կոչվում անձրևի ու խոնավության սիրահար այս գիշերային,  վնասատուները: Ցերեկը դրանք պատսպարվում են մութ կամ ստվերոտ տեղերում՝ գետնին ընկած թփերի,  տերևների, փայտի կտորների տակ,  հողի ճեղքերում և այլուր: Հայտնվում են լորձնէակները գարնանը՝ դուրս գալով ձմեռը հողի մեջ անցկացրած ձվերից: Մեծ քանակությամբ կանաչ զանգված են սկսում ուտել և սեռական հասունացման են հասնում 2 ամսից: Ձվադրումը կատարում են հողի մեջ՝ բույսերի արմատների մոտ, կամ այլ խոնավ ու արևից պաշտպանված վայրերում: Լորձնէակները էական վնաս կարող են հասցնել բույսերին: Առանձնապես սիրում են ուտել հյութեղ տերևներ ու ցողուններ:

Ինչպես պաշպանվել լորձնէակներից

Առաջնահերթ պետք է մաքրել այգին մոլախոտերից, աղբից, թափթփված փայտի կտորներից և բոլոր այն առարկաներից, որոնք կարող են լորձնէակների համար հարմար պատսպարվելու տեղ դառնալ:
Առանձին բույսեր պաշտպանելու համար կարելի է դրանց շուրջ ոչ խորը ակոս փորել և կիր, մոխիր, թութունի փոշի կամ աղացած, կծու պղպեղ լցնել ակոսի մեջ: Այդպիսի ակոսները անանցանելի են լորձնէակների համար:
Կարելի է նաև ուշ երեկոյան մշակել բույսերը մանանեխի լուծույթով (150 գ չոր մանանեխը բացել 10 լ ջրով և սրսկել բույսը):
Լորձնէակները չեն դիմանում բարձր ջերմությանը և սատկում են 40 աստիճան տաքության ջրով ցողվելուց հետո: Բույսերի մեծամասնությանը այդ ջերմության ջուրը չի վնասում: Օրինակ կաղամբի վրա առանց որևէ  վնաս հասցնելու կարելի է մինչև 60 ասըտիճան ջերմության ջուր լցնել:
Տաք ջրով մշակումը արվում է մթնշաղին՝ երբ լորձէակները դուրս են սողում թփերի և տերևների վրա:
Պարզվել է նաև, որ լորձնէակները գարեջրի սիրահարներ են: Պաշտպանվող բույսերին մոտ թասիկ կամ բաժակ  խրեք հողի մեջ, այնպես, որ եզրերը հողի մակերեսից մի փոքր բարձր լինեն, բայց լորձնէակների համար պարունակությունը հասանելի լինի: Մայրամուտին անոթի մեջ կեսի չափով գարեջուր լցրեք: Առավոտյան գարեջրի միջից հավաքեք ու ոչնչացրեք “բերքը”:

Հղումներ
Պարարտացում

Օրգանական պարարտանյութեր

Leave a comment

Օրգանական են կոչվում այն պարարտանյութերը, որոնք բույսերը սնուցող բացառապես օրգանական միացություններից կազմված նյութեր են պարունակում:

Այս հոդվածում մենք օրգանական պարարտանյութերի կամ դրանց բաղադրիչների ցանկ կներկայացնենք, հղումներ տալով համապատասխան հոդվածներին, ուր մանրամասներ կգտնեք դրանց օգտակարության, պատրաստման ու կիրարկման ձևերի վերաբերյալ:

ԳՈՄԱՂԲ

Գոմաղբը անհիշելի ժամանակներից օգտագործվող բնական պարարտանյութ է: Այն պարունակում է ազոտ, լուսածին (ֆոսֆոր), կալիում, ինչպես նաև բույսերի լիարժեք կենսագործունեության համար անհրաժեշտ մի շարք միկրոէլեմենտներ՝ կիր, մագնեզիա, ծծումբ, քլոր, կրեմնիում:

Մանրամասն գոմաղբի մասին ==>

ԿԵՆՍԱՀՈՒՄՈՒՍ (ՈՐԴԱԿՈՄՊՈՍՏ)

Որդերի օգնությամբ մշակված գոմաղբը վերածվում է շատ օգտակար կենսահումուսի՝ պարարտանյութի, որը իր մի շարք չափանիշներով գերազանցում է հանքային պարարտանյութերին:

Մանրամասն կենսահումուսի մասին ==>

ԿՈՄՊՈՍՏ

Կոմպոստը օրգանական հողագործության մեջ ամենատարածված և մատչելի օրգանական պարարտանյութն է: Այն ստացվում է օրգանական աղբի, բյույսերի տերևների և այլ մնացորդների համապատասխան պայմաններում փտեցմամբ:

Մանրամասն կոմպոստի մասին ==>

ՁԻՈՒ ԳՈՄԱՂԲ

Ձիու թրիքը պարունակում է ազոտ, կալիում,  լուսածին (ֆոսֆոր) և մի շարք այլ օգտակար նյութեր: Այն կիրառելի է բույսերի մեծամասնության սնուցման համար:

Մանրամասն ձիու գոմաղբի մասին ==>

ՃԱԳԱՐԻ ԳՈՄԱՂԲ

Ճագարի գոմաղբը, այլ կենդանիների գոմաղբի համեմատ, ամենաօգտակարն է: Այն  պարունակում է ազոտ, կալիում,  լուսածին (ֆոսֆոր), մագնիում, կալցիում և մի շարք այլ օգտակար նյութեր:

Մանրամասն ճագարի գոմաղբի մասին ==>

ԹՌՉՆԻ ԾԵՐՏ

Թռրչնի ծերտը իրավամբ համարվում է ամենաարժեքավոր օրգանական պարարտանյութը: Այն պարունակում է ազոտ, կալիում,  լուսածին (ֆոսֆոր), և մագնիում: Ընդորում, այդ բաղադրիչների խտությունը 3-4 անգամ բարձր է քան այլ օրգանական պարարտանյութերում:

Մանրամասն թռչնի ծերտի մասին ==>

ՍԻԴԵՐԱՏՆԵՐ

Սիդերատները բույսեր են, որոնք աճեցվում են հիմնական կուլտուրայից առաջ՝ հողը հարստացնելու, օգտակար նյութերով հագեցնելու և հողի կառուցվածքը բարելավելու նպատակով:

Մանրամասն սիդերատների մասին ==>

 ՏՈՐՖ

Տորֆի պարունակում է՝

  • ածխածին` 50-60%
  • ջրածին 5-6.5%
  • թթվածին` 30-40 %
  • ազոտ` 1-3%
  • ծծումբ` 0.1-1.5%

Մանրամասն տորֆի մասին ==>

ԵՂԻՆՋ

Եղինջը պարունակում է՝

  • կրածին – 37%;
  • կալիում – 34%;
  • մագնիում – 6%;

Կան նաև մի շարք այլ միկրոէլեմենտներ:

Մանրամասն եղինջի մասին ==>

 ԿԱՆԱՉ ԽՈՏ

Բույսերի համար ամենակարևոր սնուցման նյութերից մեկը, մանավանդ աճի սկզբնական փուլում, ազոտն է:  Ազոտ կարելի է ստանալ տարբեր աղբյուրներից, սակայն ամենամատչելին դրանցից կանաչ խոտն է: Խոտի թուրմով բույսերի սնուցումը ամենաէժան, բայց շատ արդյունավետ ձևն է:

Մանրամասն խոտի մասին ==>

ՓԱՅՏԻ ՄՈԽԻՐ

Փայտի մոխիրը կրածինի, կալիումի, մագնիումի, նատրիումի և մի շարք այլ օգտակար նյութերի արժեքավոր աղբյուր է:

Մանրամասն մոխիրի մասին ==>

ՓԱՅՏԻ ՍՂՈՑՈՒՔ

Քչերն են տեղյակ թեփի օգտակարության մասին և օգտագործում են միայն որպես ցանքածածկ: Բայց, համապատասխան մշակման ենթարկելով, թեփը կարելի է օգտագործել որպես պարարտանյութ, ավելի ստույգ, որպես հիմք համակցված օրգանական պարարտանյութի համար: Թեփի լավագույն մշակման եղանակը կոմպոստին ավելացնելն է:

Մանրամասն թեփի մասին ==>

ԲԱՆԱՆԻ ԿԵՂԵՎ

Բանանի կեղևը հարուստ է կալիումով, կրածինով և լուսածինով (ֆոսֆոր): Կեղեվները կարելի է թաղել հողի մեջ և դրանք արագ, մոտ տաս օրում կյուրացվեն հողում առկա միկրոորգանիզմների կողմից: Կարելի է նաև չորացնել կեղևները և աղալուց հետո խառնել հողին: Բանանի կեղևից պատրաստած թուրմով բույսերը սրսկելով կարելի է վերացնել ուտիճներին:

Մանրամասն բանանի կեղևի մասին ==>

ՁՎԻ ԿՃԵՊ

Ձվի կճեպում կա՝

  • հեշտ յուրացվող կալցիում – 93%;
  • մագնիում – 0,55%;
  • լուսածին (ֆոսֆոր) – 0,12%;
  • կալիում – 0,08%;
  • ավելի քիչ քանակով պարունակում է երկաթ, ծծումբ, ալյումին:

Մանրամասն ձվի կճեպի մասին ==>

ՍՈԽԻ ԿԼԵՊ

Սոխի կլեպը հարուստ է  կարոտինով,  ֆիտոնիցիդներով և B և PP խմբերի վիտամիններով: Օգտագործվում է հիմնականում թուրմը՝ բույսերը ջրելու կամ ցողելու համար:

Մանրամասն սոխի կլեպի մասին ==>

ԽՄՈՐԻՉ

Խմորիչի (թթխմորի) կենսազանգվածի հիմք են հանդիսանում սնկերը, որոնք հարուստ են սպիտակուցով և այլ օգտակար նյութերով,  օրինակ, օրգանական երկաթով, ամինաթթուներով և այլևայլ մակրո և միկրոէլեմենտներով:

Մանրամասն թթխմորի մասին ==>

ՍՈՒՐՃԻ և ԹԵՅԻ ՄՆԱՑՈՐԴՆԵՐ

Սուրճի և թեյի մնացորդները պարունակում են որոշակի քանակությամբ օգտակար միկրոէլեմենտներ: Թեև դրանց օգտագործման արդյունավետության վերաբերյալ վեճեր կան, միանշանակ է, որ թափել չարժէ՝ կոմպոստին ավելացնելը կամ հողի հետ խառնելը կբարելավեն զանգվածի կառուցվածքը և ավելի փխրուն կդարձնեն:

Մանրամասն սուրճի և թեյի մնացորդների մասին ==>

ՈՍԿՐԱԼՅՈՒՐ

Ոսկրալյուրը պարունակում է՝

  • լուսածին (ֆոսֆոր);
  • կրածին;
  • կենսաբանորեն ակտիվ նյութեր;
  • միկրոէլեմենտներ (մագնիում, նատրիում, երկաթ, պղինձ, ցինկ, մարգանեց, կոբալտ, յոդ), որոնք չափավոր քանակության դեպքում շատ լավ ազդեցություն ունեն բույսերի աճի վրա:

Մանրամասն ոսկրալյուրի մասին ==>

ՁԿՆԱԼՅՈՒՐ

Ձկնալյուրի մոտավոր կազմը հետևյալն է.

  • Հում պրոտեին — 59-63%;
  • Ճարպ — 5-9 %;
  • Ջուր 5-9%;
  • Կալցիում — 5-7%;
  • Ազոտ — 4-10%;
  • Լուսածին (Ֆոսֆոր) -3%:

Մանրամասն ձկնալյուրի մասին ==>

Հալվեի հյութ

Հալվեի հյութն ունի մանրեասպան հատկություն, պարունակում է սաթի, խնձորի, դարչնի և կիտրոնի օրգանական թթուներ և բազմաթիվ այլ օգտակար տարրեր: Հալվեի տերևները և ցողունները պարունակում են հակաօքսիդիչներ (B, E և C վիտամիններ, բետա-կարոտին), կենսաբանորեն ակտիվ այլ նյութեր:

Մանրամասն հալվեի հյութի մասին ==>

Դեսից-դենից

Բառարան

Leave a comment


Ռուսերեն-Հայերեն-Անգլերեն-Լատիներեն

Ռուսերեն Հայերեն Անգլերեն Լատիներեն
А
Агава Ագավի Agave Agáve
Аммиак Ամոնիակ Ammonia
Астра Աստղածաղիկ Aster Aster
Б
Базилик Ռեհան Basil Ocimum
Бальзамин Հինածաղիկ, բալասանիկ
Бархатцы Թավշածաղիկ Tagetes Tagétes
Бегония Բեգոնիա Begonia Begonia
Белокрылка Սպիտակաթևիկ Whitefly
Боярышник Ալոճենի Hawthorn, Thornapple Crataégus
Брусника Հապալասենի սովորական Lingonberry, Cowberry Vaccínium vítis-idaéa
В
Василек Տերեփուկ Knapweed Centaurea
Вишня Բալ, բալենի Cherry Cerasus
Вигна Մաշ Vigna Vigna
Г
Герань, пеларгония Խորդենի Geranium Pelargōnium
Гипсофила Ցմախ Gypsophila Gypsophila
Гладиолус Թրաուշան Gladiolus Gladiolus
Голубика Հապալասենի կապույտ Bog bilberry Vaccinium
uliginosum
Горох Սիսեռ
Горшок Ծաղկաթաղար, ծաղկաման Pot
Д
декоративное растение զարդաբույս ornamental plant
дёрн ճիմ sod
дёрновая земля ճիմահող, ճմահող sod ground, turf ground
драцена վիշապածառ dracaena Dracena
Дуб Կաղնի Oak Quércus
Дурман Թմբրախոտ, Փշախնձոր, Արջնընկույզ Datura, Devil’s trumpet Datura
душица обыкновенная, орегано խնկենի սովորական oregano Oríganum vulgáre
Е
ежевика մոշենի tamarisk Rubus
Ё
Ж
жимолость ցախկեռաս honeysuckles Lonícera
З
земляника գետնաելակ strawberries Fragária
И
ива ուռի, ուռենի willow Salix
известь կիր lime
имбирь կոճղապղպեղ ginger Zingiber officinale
ипомея այգածաղիկ, նունուֆար morning glory Ipomoea
Й
К
кабачок դդմիկ zucchini Cucurbita pepo
subsp. pepo
календула վաղենակ calendula Caléndula
Каприфоль Այծացախակեռաս Italian
honeysuckle		 Lonícera
caprifólium
кизил հոն dogwood Cornus
клевер երեքնուկ,
առվույտ		 clover Trifólium
клещ տիզ
клюква լոռամրգենի cranberry
колеус պատենենի coleus Coleus
Конский кащтан Ձիակասկ Horse chestnut Aesculus
контейнер ծաղկարկղ container
кориандр համեմ, գինձ+ coriander Coriandrum
sativum
Котовник Կատվադաղձ Catmints Nepeta
крапива եղինջ nettles Urtica
кресс-салат կոտեմ garden cress Lepidium sativum
крона սաղարթամաս, ծառի սաղարթավոր մաս tree crown
Крыжовник Կոկռոշենի Gooseberry Ribes
uva-crispa
Л
лаванда նարդոս lavander Lavandula
Латук
левкой (матеола) շահպրակ virginia stock Matthiola
лейка ջրցիր, ցնցուղ watering can
лиственный սաղարթավոր foliar
личинка թրթուր larva
М
Майоран Սուսամբար Marjoram Origanum majorana
малина ազնվամորի, արքայամորի, մորի raspberry Rubus idaeus L
маргаритка մարգարտածաղիկ English daisy
медведка իշախառանչ European mole cricket Gryllotalpa
gryllotalpa
медный купорос պղնձարջասպ
мелисса մեղվախոտ lemon balm Melissa
Морозник, зимовник Ղանձլամեր, Քրիստոսածաղիկ Christmase rose, Winter rose Helleboarus
мох մամուռ moss
мульча ցանքածածկ mulch
мучнистый червец ալրատիզ mealybug
мята անանուխ, դաղձ, նանա peppermint Méntha piperíta
Н
настурция ջրկոտեմ nasturtium Tropaéolum
нашатырный спирт անուշադրի սպիրտ
Недотрога Պատկառուկ Impatiens, jewelweed, touch-me-not, snapweed, patience Impátiens
О
одуванчик խատուտիկ, կաթնուկ dandelion Taráxacum
окопник քարխոտ symphytum Symphytum
орегано, душица обыкновенная խնկածաղիկ սովորական oregano Oríganum vulgáre
П
папоротник պտեր fern
патиссон դդմակ squash
паутинный клещ սարդոստայնային տիզ spider mite Tetranychidae
Пеларгония Խորդենի Geranium, Storksbill Pelargōnium
пестик վարսանդ pistil
петрушка մաղադանոս parsley Petroselínum
подвой պատվաստակալ, պատվաստակիր rootstock
полынь օշինդր mugwort Artemísia
Портулак Դանդուռ Purslane Portulaca
Паслён Մորմ Solanum Solánum
прививать պատվաստել graft, engraft, ingraft
привой պատվաստացու grafter
Примула Գնարբուկ Primula Primula
пырей սեզ, սիզախոտ
Р
рассада սածիլ, շիթիլ seedling
ревень խավարածիլ rhubarb Rheum
Розмарин Խնկունի, հազրեվարդ Rosemary Rosmarinus
ромашка երիցուկ chamomile Matricária
Руккола Արուգուլա Rocket salad Eruca
sativa
Рута Սպանդ, փեգենա, սազապ Rue Ruta
С
саженец տունկ, տնկի seedling,
nurserytransplant
Самосев Ինքնասերմանում, ինքնացանքս Self-seeding
Сельдерей Նեխուր Celery Apium
сено խար, չոր խոտ hay
сеянец սերմնաբույս seedling
слизень լորձնամոլյուսկ, մաղասէակ, լորձնէակ slug, land slug
смородина հաղարջենի, հաղարջ currant Ríbes
солома ծղնոտ, ծղոն, ծղոտ straw
Сосна Սոճենի Pine Pínus
стевия մեղրախոտ stevia Stévia
сфагнум տորֆամամուռ sfagnum
Т
тимьян (чабрец) ուրց thyme Thýmus
тля ուտիճ aphid
Тмин Չաման, քեմոն, ճապուռ Caraway Carum
трипсы բշտիկոտներ,
ծոպաթևեր, տրիպսներ		 thrips Thysanoptera
У
укроп սամիթ dill Anethum graveolens
Ф
фиалка մանուշակ viola Víola
Флокс Բոցենի Phlox  Phlox
Х
хвощ ձիաձետ horsetail Equisétum
Хрен Ծովաբողկ, ժախուկ Horseradish Armorácia rusticána
Ц
цветонос ծաղկացողուն peduncle
Ч
Чабер Ծծիթրոն, կորթին Savory Satureja
червец որդան
черенкование շիվատունկ անել, շիվապատվաստում cuttings propagation
Черемша Ղանձիլ Ramsons Állium
ursínum
черенок տնկաշիվ stalk
черешня կեռաս, կեռասենի wild cherry Prunus
avium
Черника Հապալասենի մրտենական Bilberry Vaccinium
myrtillus
чистец աբեղախոտ hedgenettle Stachys
чистотел կանթեղախոտ greater celandine Chelidonium
чубушник սրնգենի, սպիտակ հասմիկ mock-orange Philadelphus
Ш
Шалфей Եղեսպակ Sage Sālvia
officinālis
шнитт-лук սոխ կտրող, սեզատերև chives Allium schoenoprasum
Щ
Щавель конский Ավելուկ Horse sorrel Rumex confertus
щитовка վահանակիր, վահանամիջատ diaspididae Diaspididae
Ы
Э
Эстрагон, тархун Թարխուն Tarragon Artemísia dracuncúlus
Ю
Я
Ясень Հացենի Ash Fraxinus


Հայերեն-Ռուսեևեն-Անգլերեն-Լատիներեն

Հայերեն Ռուսերեն Անգլերեն Լատիներեն
Ա
աբեղախոտ чистец hedgenettle Stachys
ագավի агава agave Agáve
ազնվամորի малина обыкновенная raspberry Rubus idaeus L
այգածաղիկ ипомея morning glory Ipomoea
Այծացախակեռաս Каприфоль Italian
honeysuckle		 Lonícera
caprifólium
անանուխ, դաղձ, նանա мята peppermint Méntha piperíta
աստղածաղիկ астра aster Aster
Ավելուկ Щавель конский Horse sorrel Rumex confertus
Ալոճենի Боярышник Hawthorn, Thornapple Crataégus
ալրատիզ мученистый червец mealybug
Արուգուլա Руккола Rocket salad Eruca
sativa
Բ
բալենի, բալ вишня cherry Cerasus
Բեգոնիա Бегония Begonia Begonia
Բոցենի Флокс Phlox Phlox
բշտիկոտներ,
ծոպաթևեր, տրիպսներ		 трипсы thrips Thysanoptera
Գ
Գնարբուկ Примула Primula Primula
Դ
Դանդուռ Портулак Purslane Portulaca
դաղձ, անանուխ, նանա мята peppermint Méntha piperíta
դդմիկ кабачок zucchini Cucurbita pepo
subsp. pepo
Ե
եղեսպակ шалфей sage Sālvia
officinālis
եղինջ крапива nettles Urtica
երեքնուկ клевер clover Trifolium
երիցուկ ромашка chamomile Matricária
Զ
զարդաբույս декоративное растение ornamental plant
Է
Ը
Թ
թավշածաղիկ бархатцы tagetes Tagetes
թարխուն эстрагон tarragon Artemísia dracuncúlus
թրաշուշան гладиолус gladiolus Gladiolus
թրթուր личинка larva
Ժ
Ի
իշախառանչ медведка European mole cricket Gryllotalpa
gryllotalpa
Ինքնասերմանում, ինքնացանքս Самосев Self-seeding
Լ
լոռամրգենի клюква cranberry
լորձնէակ, լորձնամոլյուսկ, մաղասէակ слизень slug
Խ
խավարածիլ ревень rhubarb Rheum
խնկածաղիկ սովորական душица обыкновенная, орегано oregano Oríganum
vulgáre
խնկունի, հազրեվարդ розмарин rosemary Rosmarinus
խորդենի пеларгония, герань geranium Pelargōnium
Ծ
ծաղկաթաղար цветочный горщок pot
ծաղկարկղ контейнер container
ծաղկացողուն цветонос peduncle
ծիթրոն чабер satureja Satureja
Կ Agáve
կաթնուկ одуванчик dandelion Taráxacum
կանթեղախոտ чистотел greater
celandine		 Chelidonium
Կաղնի Дуб Oak Quércus
Կատվադաղձ Котовник Catmint Nepeta
կեռաս, կեռասենի черешня wild cherry Prunus
avium
Կոկռոշենի Крыжовник Gooseberry Ribes
uva-crispa
կոճղապղպեղ имбирь ginger Zingiber
officinale
կոտեմ кресс-салат garden cress Lepidium sativum
Հ
համեմ кориандр coriander Coriandrum
sativum
հաղարջենի, հաղարջ смородина currant Ríbes
Հապալասենի մրտենական Черника Bilberry Vaccinium
myrtillus
Հապալասենի կապույտ Голубика Bog bilberry Vaccinium
uliginosum
Հապալասենի սովորական Брусника Lingonberry, Cowberry Vaccínium vítis-idaéa
Հացենի Ясень Ash Fraxinus
Հինածաղիկ, բալասանիկ Бальзамин
հոն кизил dogwood Cornus
Ձ
Ձիակասկ Конский кащтан Horse chestnut Aesculus
Ձիաձետ Хвощ Horsetail Equisétum
Ղ
Ղանձիլ Черемша Ramsons Állium
ursínum
Ղանձլամեր, Քրիստոսածաղիկ Морозник, зимовник Christmase rose, Winter rose Helleboarus
Ճ
ճիմ дёрн sod
ճիմահող, ճմահող дёрновая земля sod ground,turf ground
Մ
մաղադանոս петрушка parsley Petroselínum
մարգարտածաղիկ Маргаритка English daisy Beilis
մաշ вигна vigna Vigna
մամուռ мох moss
մանուշակ фиалка viola Víola
մեղվախոտ мелисса lemon balm Melissa
մեղրախոտ стевия stevia Stévia
Մոշենի Ежевика Tamarisk Rubus
Մորմ Послен Solanum Solánum
Յ
ցանքածածկ мульча mulch
Ն
նանա, անանուխ, դաղձ мята peppermint Méntha piperíta
նարդոս лаванда lavander Lavandula
Նեխուր Сельдерей Celery
 Apium
Շ
շահպրակ левкой Virginia
stock		 Matthiola
Ո
Չ
Չաման, քեմոն, ճապուռ Тмин Caraway Carum
Պ
պատենենի колеус coleus Coleus
Պատկառուկ Недотрога Impatiens, jewelweed, touch-me-not, snapweed, patience Impátiens
պատվաստակալ, պատվաստակիր подвой rootstock
պատվաստացու привой graft, grafter
պատվաստել прививать graft, engraft, ingraft
պտեր папоротник fern
Ջ
ջրկոտեմ настурция nasturtium Tropaéolum
Ռ
ռեհան базилик basil Ocimum
Ս
սաղարթավոր лиственный foliar
սարդոստայնային տիզ паутинный клещ spider minte
սամիթ укроп dill Anethum graveolens
սիսեռ горох
սոխ կտրող, սեզատերև шнитт-лук chives Allium schoenoprasum
Սոճենի Сосна Pine Pínus
Սպանդ, փեգենա, սազապ Рута Rue Ruta
սրնգենի чубушник mock-orange Philadelphus
Սուսամբար Майоран Marjoram Origanum majorana
Վ
վաղենակ календула calendula Caléndula
վահանամիջատ щитовка diaspididae
վարսանդ пестик pistil
վիշապածառ драцена dracaena Dracaena
Տ
տերեփուկ василек knapweed Centaurea
տնկաշիվ черенок stalk
տնկի, տունկ саженец nurserytransplant,
seedling
տորֆամամուռ сфагнум sfagnum
Ր
Ց
Ցախկեռաս Жимолость Honeysuckles Lonícera
Ցմախ Гипсофила Gypsophila Gypsophila
ՈՒ
Ուրց Тимьян Thyme Thymus
Ուռենի Ива Willow Salix
Փ
Ք
Քարխոտ Окопник Symphytum Symphytum
Օ
Օշինդր Полынь Mugwort Artemísia
Ֆ


Անգլերեն-Հայերեն-Ռուսեևեն-Լատիներեն

Անգլերեն Հայերեն Ռուսերեն Լատիներեն
A
Agave Ագավի Агава Agáve
Ash Հացենի Ясень Fraxinus
Aster Աստղածաղիկ Астра Aster
B
Basil Ռեհան Базилик Ocimum
Bilberry Հապալաս Черника Vaccinium
myrtillus
Bog bilberry Հապալաս կապույտ Голубика Vaccinium
uliginosum 
C
Calendula Վաղենակ Календула Caléndula
Caraway Չաման, քեմոն, ճապուռ Тмин Carum
Catmint Կատվադաղձ Котовник Nepeta
Celery Նեխուր Сельдерей Apium
Chamomile Երիցուկ Ромашка Matricária
Christmase rose, Winter rose Ղանձլամեր, Քրիստոսածաղիկ Морозник, зимовник Helleboarus
Clover Երեքնուկ Клевер Trifolium
Chives Սոխ կտրող, սեզատերև Шнитт-лук Allium schoenoprasum
Coleus Պատենենի Колеус Coleus
container ծաղկարկղ контейнер
coriander համեմ кориандр Coriandrum sativum
cranberry լոռամրգենի клюква
currant հաղարջենի, հաղարջ смородина Ríbes
D
dandelion կաթնուկ одуванчик Taráxacum
dill սամիթ укроп Anethum graveolens
dogwood հոն кизил Cornus
dracaena վիշապածառ драцена Dracaena
E
English daisy Մարգարտածաղիկ Маргаритка Beilis
European mole cricket Իշախառանչ Медведка Gryllotalpa
gryllotalpa
F
fern պտեր Папоротник
foliar սաղարթավոր Лиственный
G
Garden cress Կոտեմ Кресс-салат Lepidium sativum
geranium խորդենի герань, пеларгония Pelargōnium
ginger կոճղապղպեղ имбирь Zingiber officinale
gladiolus թրաշուշան гладиолус Gladiolus
Gooseberry Կոկռոշենի Крыжовник Ribes
uva-crispa
graft, grafter պատվաստացու Привой
greater celandine կանթեղախոտ Чистотел Chelidonium
gypsophila ցմախ Гипсофила Gypsophila
H
Hawthorn, Thornapple Ալոճենի
 Боярышник Crataégus
Hedgenettle Աբեղախոտ Чистец Stachys
Honeysuckles Ցախկեռաս Жимолость Lonícera
Horse chestnut Ձիակասկ Конский кащтан Aesculus
Horse sorrel Ավելուկ Щавель конский Rumex confertus
Horsetail Ձիաձետ Хвощ Equisétum
I
Impatiens, jewelweed, touch-me-not, snapweed, patience Պատկառուկ Недотрога Impátiens
Italian
honeysuckle		 Այծացախակեռաս Каприфоль Lonícera
caprifólium
J
K
Knapweed Տերեփուկ Василек Centaurea
L
larva թրթուր личинка
lavander նարդոս лаванда Lavandula
lemon balm մեղվախոտ мелисса Melissa
Lingonberry, Cowberry Հապալասենի սովորական Брусника Vaccínium vítis-idaéa
M
Marjoram Սուսամբար Майоран Origanum majorana
morning glory այգածաղիկ ипомея Ipomoea
mealybug ալրատիզ мученистый червец
mock-orange սրնգենի чубушник Philadelphus
moss մամուռ мох
mugwort օշինդր полынь Artemísia
mulch ցանքածածկ мульча
N
nasturtium ջրկոտեմ настурция Tropaéolum
nettles եղինջ крапива Urtica
O
Oak Կաղնի Дуб Quércus
oregano խնկածաղիկ սովորական душица обыкновенная, орегано(П Oríganum vulgáre
ornamental plant զարդաբույս декоративное растение
P
parsley մաղադանոս петрушка Petroselínum
peduncle ծաղկացողուն цветонос
peppermint անանուխ, դաղձ, նանա мята Méntha piperíta
Phlox Բոցենի Флокс Phlox
Pine Սոճենի Сосна Pínus
pistil վարսանդ епестик
pot ծաղկաթաղար цветочный горшок
Primula Գնարբուկ Примула Primula
Purslane Դանդուռ Портулак Portulaca
Q
R
Ramsons Ղանձիլ Черемша Állium
ursínum
raspberry ազնվամորի, մոռենի малина Rubus idaeus L
rhubarb խավարածիլ ревень Rheum
Rocket salad Արուգուլա Руккола Eruca
sativa
rootstock պատվաստակալ, պատվաստակիր подвой
Rosemary Խնկունի, հազրեվարդ Розмарин Rosmarinus
Rue Սպանդ, փեգենա, սազապ Рута Ruta
S
satureja ծիթրոն чабер Satureja
sage եղեսպակ шалфей Sālvia officinālis
seedling տունկ, տնկի саженец, сеянец, рассада
Self-seeding Ինքնասերմանում, ինքնացանքս Самосев
sfagnum տորֆամամուռ сфагнум
slug լորձնէակ, լորձնամոլյուսկ, մաղասէակ слизень
sod ճիմ дёрн
sod ground, turf ground ճիմահող, ճմահող дёрновая земля
Solanum Մորմ Послен Solánum
spider minte սարդոստայնային տիզ паутинный клещ
stalk տնկաշիվ черенок
stevia մեղրախոտ стевия Stévia
symphytum քարխոտ окопник Symphytum
T
tagetes թավշածաղիկ бархатцы Tagetes
tamarisk մոշենի ежевика Rubus
tarragon թարխուն эстрагон Artemísia dracuncúlus
thrips բշտիկոտներ,
ծոպաթևեր, տրիպսներ		 трипсы Thysanoptera
thyme ուրց тимьян Thymus
U
V
vigna մաշ вигна Vigna
viola մանուշակ фиалка Víola
Virginia stock շահպրակ левкой Matthiola
W
willow ուռենի, ուռի ива Salix
X
Y
Z
zucchini դդմիկ кабачок Cucurbita pepo
subsp. pepo
Բուժում, Պարարտացում

Սոխի կլեպից պատրաստված թուրմը որպես պարարտանյութ և վնասատուների դեմ պայքարի միջոց

Leave a comment

Սոխի կլեպը իսկական գանձ է օրգանական հողագործությամբ զբաղվող այգեպանի համար: Այն պարունակում է մի շարք օրգանական տարրեր, այդ թվում՝ կարոտին, ֆիտոնցիդներ, ինչպես նաև տարբեր վիտամիններ:
Կարոտինը բույսերի համար  հզոր հակաօքսիդանտ է, այն բարձրացնում է բույսերի դիմացկունությունը, օգնում է դիմադրել հիվանդություններին: Կարոտինը նաև բնական իմոնախթանիչ է:
Ֆիտոնիցիդներ կան սոխի ամբողջ զանգվածում, բայց հիմնականում կուտակվում են մակերեսային շերտերում ու կլեպի մեջ: Ֆիտոնիցիդները սպանում են վնասակար բակտերիաներին և սնկերին:
Որպես սածիլների առողջության գրավական, շատ օգտակար է սոխի կլեպից պատրաստված թուրմով դրանց ջրելը, ինչպես նաև ավելի մեծ բույսերը դրանցով ցողելը:
Թուրմով ջրելը նաև նպաստում է բույսերի արագ աճին

Կիրառումը

Սոխի կլեպներից պատրաստված թուրմի կիրառման արդյունավետությունը հաստատված է բազմաթիվ այգեգործների փորձով: Այն կիրառելի է բոլոր կլիմայական գոտիներում, բոլոր տեսակի հողերում, ինչպես նաև սենյակային և ջերմոցային բույսերի համար:
Ըստ բույսերի կան դոզավորման և կիրառման որոշակի տարբերություններ: Ստորև ներկայացված են կիրառման ձևեր՝ մի քանի ամենատարածված բույսերի համար:

Վարունգ

Ցավոք վարունգը իր աճի բոլոր փուլերում տարբեր փտախտերով հիվանդանալու հակում ունի: Դրա դեմն առնելու համար սեզոնի ընթացքում 3-4 անգամ պետք է թուփը մշակել սոխի կլեպի թուրմով:
Թփերը ցողելու համար նախատեսված թուրմը պատրաստում են այսպես. 2 բաժակ խիտ լցրած սոխի կլեպի վրա լցվում է 2 լիտր եռման ջուր և 48 ժամ  պահվում է զով տեղում: Հետո թուրմը մզում են և ավելացնում ևս 4 լիտր  մաքուր պաղ ջուր: Ստացված լուծույթը սրսկիչի միջոցով ցողում են վարունգի թփերի վրա :
Սոխի կլեպները կարելի է նաև անմիջականորեն խառնել վարունգի մարգի հողին, մոտավորապես 3լիտր կլեպը 1ք.մ.-ին հաշվարկով: Այդ դեպքում հետագա սնուցումների կարիք չի լինի: Ավելին, սոխի կլեպի թուրմով հետագա սնուցումները կարող են գերհագեցնել վարունգը սոխի եթերային յուղերով, ինչը կբերի վարունգի դառնությանը:

Լոլիկ

Սոխի կլեպի թուրմով ջրելը շատ օգտակար է լոլիկի համար: Թուրմով սնուցումը ոչ միայն պաշտպանում է լոլիկի թուփը փտախտից, այլև ամրացնում է թուփը և աշխուժացնում աճը:

Առաջին սնուցումն անում են սածիլները տնկելուց մի քանի օր հետո:  2 բաժակ խիտ լցրած սոխի կլեպի վրա լցվում է 2 լիտր եռման ջուր և 48 ժամ  պահվում է զով տեղում: Հետո թուրմը մզում են և ավելացնում ևս 6 լիտր  մաքուր պաղ ջուր:
Ստացված լուծույթը ոչ թե ցողում են թփերի վրա, այլ լցնում են ցողունի շուրջը՝ 0,5-ական լիտր ամեն մատղաշ թփին և 1-1,5-ական լիտր մեկ ամսյա և ավելի մեծ թփերին: Երկրորդ սնուցումն անում են ծաղկման շրջանում:
Սնուցումներն արվում են երեկոյան: Բույսերը ջրում են սնուցումից 24 ժամ հետո:
Բացի արմատային սնուցումից, թռչող և սողացող վնասատուներից պաշտպանվելու համար, սեզոնի ընթացքում 2 անգամ, արվում է թփերի ցողում: Թփերըը ցողելու համար նախատեսված թուրմը պատրաստում են այսպես. 2 բաժակ խիտ լցրած սոխի կլեպի վրա լցվում է 2 լիտր եռման ջուր և 48 ժամ  պահվում է զով տեղում: Հետո թուրմը մզում են և ավելացնում ևս 4 լիտր  մաքուր պաղ ջուր:

Այլ բանջարեղեն

Վերը, լոլիկի և վարունգի համար նշված ձևերով կարելի է սնուցել կարտոֆիլը, դդմիկը, շամամը, դդումը և այլ բանջարաբոստանային կուլտուրաներ:
Սոխի կլեպի թուրմը օգտագործվում է նև մրգատու ծառերի վնասատուների դեմ պայքարելու համար:

Սենյակային բույսեր

Իրականում շատ դյուրին է սենյակային բույսերի համար պարարտանյութ պատրաստելը: 1-2 սոխ կլպել, կլեպների վրա 1 լիտր տաք ջուր լցնել, սպասել 2 օր ու վերջ, կարող եք կիրառել: Քանի որ սոխի կլեպը ունի նաև վերականգնողական ազդեցություն, հիվանդ բույսերը արագ բուժելու համար կլեպները եռացնում են և ստացված ջուրով, սենյակային ջերմաստիճանի հասցնելուց հետո, ջրում են հիվանդ բույսը: Որպես կանոն, նման սնուցում ստանալուց հետո բույսերը վերակենդանանում են:
Սակայն կան սենյակային բույսեր՝ կակտուսներ, ֆիկուսներ, ալոյեներ, ընդհանրացնելով կարելի է ասել բոլոր հաստ ու հյութալի տերևներ ունեցող բույսերը, որոնց հակացուցված է սոխի կլեպից պատրաստված թուրմը: Դրանք կարող են թուրմի ազդեցությամբ դադարեցնել աճը:
***
Այսպիսով, սոխի կլեպից թուրմը էկոլոգիապես մաքուր միջոց է թե՛ բույսերը սնելու, թե՛ վնասատուներից պաշտպանելու համար: Դրա բոլոր բաղադրիչ նյութերը օրգանական են, չեն պարունակում նիտրատներ ու ամբողջությամբ կլանվում են բույսերի կողմից: Չիշտ է, համեմատած քիմիական նյութերի հետ արդունավետությունը ցածր է, բայց ձրի է և լիակատար անվտանգությունը երաշխավորված է:

Ոռոգում

Ինչպես կոշտ ջուրը փափկացնել բույսերը ջրելու համար

Leave a comment

Ջրի փափկեցման և թթվեցման համար պետք է կիրառել հետևյալ միջոցներից մեկը.

  • 1 լիտր ջրին ավելացնել 0,1-0,2գ թրթնջկաթթու;
  • 1 լիտր ջրին ավելացնել 3 գ փայտի մոխիր;
  • 1 լիտր ջրին ավելացնել 2-3 կաթիլ 9% քացախաթթու;
  • 1 լիտր ջրին ավելացնել 0,3-0,4 գ կիտրոնաթթու;
  • 1 լիտր ջրին ավելացնել 0,1 մլ ծծմբական թթու;
  • 1 լիտր ջրին ավելացնել մի քանի կաթիլ կիտրոնի հյութ;
  • 1 լիտր ջրին ավելացնել 10-20 գ տորֆ (տորֆը լցնել լաթե տոպրակի կամ գուլպայի մեջ, իջեցնել ջրի մեջ և պահել ջրի մեջ12-24 ժամ):
Ուշադրություն։ Երբեք մի ջրեք բույսերը թորած ջրով, այն զերծ է ոչ միայն վնասաբեր, այլև օգտակար տարրերից ու, ամենակարևորը, այն չի պարունակում թթվածին։ Թորած ջրով ջրելը կարող է շատ մեծ վնաս հասցնել բույսերին։
Պարարտացում

Մոխիրը պարտեզում

Leave a comment

Մոխիրը լավ բնական պարարտանյութ է, այն դյուրակլանելի տեսքով պարունակում է կալիում, կրածին, ֆոսֆոր, մարգանեց նաև մի շարք միկոէլեմենտներ: Ծղոտի մոխիրը ամենից հարուստն է, բայց ավելի մատչելի փայտատեսակների մոխիրը պակաս օգտակար չէ:

Մոխիրը որպես սերմերի ծլողականության խթանիչ

Սերմերի ծլելը արագացնելու համար ծղոտի կամ փայտի մոխրից պատրաստված թուրմի մեջ 3-6 ժամ թրջեք ցանկացած բանջարեղենի սերմերը, հետո չորացրեք ու ցանեք: Թուրմը պատրաստելու համար 2 ճաշի գդալ մոխիրը բացեք 1 լիտր ջրով և 48 ժամ դադարից հետո քամեք ու օգտագործեք: Ստացված թուրմը կարելի է նաև օգտագործել որպես պարարտանյութ՝ սածիլները կամ սենյակային բույսերը ջրելու համար:

Մոխիրը որպես պարարտանյութ

Մոխիր կարելի է խառնել գործնականում բոլոր բույսերի հողին: Երևի միայն գազարը չի սիրու մոխիրով հարստացված հողը: Մոխիրը կամ ուղղակիորեն խառնում են հողի հետ, կամ պատրաստում են թուրմ և դրանով ջրում կամ ցողում բույսերը:

Մոխիրը պտղատու ծառերի և թփերի համար

Ցանկացած ծառ կամ թուփ տնկելիս, որպեսզի տնկիները արագ կպչեն և զարգացնեն արմատները, խորհուրդ է տրվում փոսի մեջ մոտ 1 կգ մոխիր լցնել: Բացի այդ, խորհուրդ է տրվում ամեն 4 տարին մեկ մոխիրով հարստացնել ծառի կամ թփի շրջակա հողը: Այդ նպատակով ծառի բնի շուրջ փորվում է ոչ շատ խորը ակոս, որտեղ լցվում է 2 կգ մոխիր ու ծածկվում հողով:

Մոխիրը սոխի համար

Մոխիրն օգտագործվում է որպես լրացուցիչ սնուցման բաղադրիչ սոխի համար:

Մոխիրը կաղամբի համար

Միխիրն ավելացվում է կաղամբի սածիլների աճեցման համար նախապատրաստվող հողին, իսկ այնուհետև, հիմնական տեղը տնկելիս ավելացվում է տնկափոսի մեջ:

Միխիրն ավելացվում է պզպեղի և բադրիջանի սածիլների աճեցման համար նախապատրաստվող հողին: Մոխիրը այս բույսերի համար նախատեսված օրգանական և համալիր պարարտանյութերի մաս է կազմում: Բացի այդ, խոնավ և զով ամառներին, երբ այս բույսերին ավելի շատ կալիում է անհրաժեշտ, խորհուրդ է տրվում մոխիրը լցնել անմիջապես բույսերի տակ՝ 1-2 բաժակ ամեն քառակուսի մետրին:

Մոխիրը ելակի համար

Ելակին գարնան սկզբում լրացուցւիչ սնուցում են տալիս մոխրի թուրմով կամ մոխիրը խառնում են թփերին շրջակա հողին: Այսպիսի սնուցումը նպաստում է պտուղների շատացմանը: Ելակի նոր մարգ ստեղծելիս էլ մոխիր են լցնում տնկափոսորակների մեջ:

Մոխիրը շաղգամի համար

Մոխիր են լցնում այն ակոսների մեջ, ուր ցանում են շաղգամի սերմերը: Այնուհետև մոխիր են լցնում շաղգամի առաջին ծիլերի վրա: Հետագայում, երկու շաբաթը մեկ անգամ ջրում են մոխրի թուրմով (մեկ բաժակ մոխիր մեկ դույլ ջրին): Մոխիրը շաղգամի համար լավագույն պարարտանյութն է:

Մոխիրը վարունգի համար

Վարունգի սածիլը տնկելիս, ամեն փոսի մեջ լցնում են մեկական բաժակ մոխիր:

Մոխիրը լոլիկի համար

Մոխրի թուրմով սնուցում են լոլիկի սածիլները: Սածիլները տնկելիս ամեն փոսի մեջ ավելացնում են 2 ճաշի գդալ մոխիր:

Մոխիրը կարտոֆիլի համար

Խորհուրդ է տրվում ցանելուց առաջ սերմացու կարտոֆիլը փոշոտել մոխիրով կամ մեկ բուռ մոխիր լցնել տնկափոսի մեջ:

Մոխիրը բողկի համար

Հողը կալիումով հարստացնելու նպատակով խորհուրդ է տրվում մոխիր ավելացնել ցանման ակոսի մեջ: Եթե հողի մեջ կալիումի պակաս կա, բողկի արմատապտուղ չի  գոյանում:

Մոխիրը կոմպոստի համար

Մոխիրն արագացնում է օրգանական մնացուկների քայքայումը, ուստի այն լայնորեն կիրառվում է կոմպոստ սարքելիս և տաք մարգերում: Մոխիրը նաև հարստացնում է կոմպոստը, հագեցնում այն հանքանյութերով և միկրոէլեմենտներով:

Մոխիրը որպես վնասատուների և հիվանդությունների դեմ պայքարի միջոց

Անհիշելի ժամանակներից մոխիրն օգտագործվում է վնասարար մանրեների և միկրոօրգանիզմների դեմ: Կիրառվում է ինչպես մխրի թուրմով բույսերը, դրանց տերևները ցողելը, այնպես էլ դրանց վրա և դրանց շուրջ մոխիր ցանելը:

Մոխիրը որպես բերքի պահպանման միջոց

Մոխիրը հակասեպտիկ և հակասնկային հատկություն ունի, ուստի մոխիրով հաճախ մշակում են երկարատև պահպանման դրվող բանջարեղենը: Կարտոֆիլը, գազարը, ճակնդեղը փոշոտում են մոխրով, սխտորը դարսում են տուփի մեջ մոխիր լցնելով շերտերի արանքում:

Մոխիրի այլ կիրառումներ

Մոխիրն անհրաժեշտ է խառնել թթվային հողերի հետ: Այն բարելավում է հողի կառուցվածքը, բարենպաստ պայմաններ է ստեղծում հողում ապրող միկրոօրգանիզմների համար և նվազեցնում է թթվայնությունը: Միևնույն ժամանակ մոխրի կիրառումը հողի թթվայնությունը նվազեցնելու համար շատ ավելի անվտանգ է քան հանգած կրինը:

Մոխրով մշակում են բույսերի կտրվածքներն ու վնասված տեղերը:

Մոխիրը խառնում են փայտի թեփի հետ և օգտագործում են որպես ցանքածածկ:

Մի խոսքով, մի շտապեք թափել այգում առաջացող փայտանյութը; ` այրեք այն և օգտագործեք ի նպաստ ձեր բույսերի:

Հող

Տերևային բուսահող

Leave a comment

Տերևային բուսահողը (անգլ․՝ Leafmould, ռուս․՝ Листовая земля) չի պարունակում օգտակար նյութեր, բայց, հողի կառուցվածքը բարելավելու համար հոյակապ հավելված է:

Օգտագործվում է նաև որպես ցանքածածկ (mulch, мульча)։ Տերևային բուսահողը որպես կանոն պատրաստում են աշնանը՝ տերևաթափից հետո, երբ առատ նյութ կա:

Պատրաստելը շատ դյուրին է: Տերևները հավաքում են, խոնավացնում, լցնում մեծ ցելոֆանե տոպրակի մեջ: Տոպրակի պարունակությունը լավ մամլում են, տոպրակի բերանը կապում, տոպրակը մի քանի տեղից ծակծկում են և դնեում ստվերոտ տեղում և մոռանում առնվազն մեկ տարով:

Սնկերը, որոնք քայքայելու են տերևները, թթվածնի կարիք համարյա չունեն, բայց բարձր խոնավություն են պահանջում:
Պատրաստման ժամկետը կախված է պահպանման պայմաններից՝ օդի ջերմաստիճանից, խոնավությունից և տերևների ծառատեսակից:

Պատրաստման ժամկետը կրճատելու համար կարելի է.

  • պահեստավորելուց առաջ կտրատելով կամ աղալով մանրացնել տերևները;
  • տերևների հետ խառնել թարմ, կանաչ խոտ;
  • 2-3 ամիսը մեկ խառնել տոպրակի պարունակությունը:

Վաճառքում լինում են նաև հատուկ տերևային բուսահող պատրաստելու համար նախատեսված տոպրակներ:

Սկզբունքորեն, տերևային բուսահողը կարելի է օգտագործել նաև կիսապատրաստ վիճակում՝ երբ դեռ ընդհանուր փխրուն զանգվածի մեջ նշմարվում են առանձին պահպանված տերևներ և տերևների պոչեր: Այդ վիճակում էլ այն կարելի է խառնել ծաղկաթաղարների մեջ լցվող հողի հետ, կամ լցնել բույսերի շուրջ ու խառնել հողի հետ:

Ամբողջովին պատրաստ տերևային բուսահողը միատարր, փխրուն զանգված է:

Բացի կիսապատրաստ բուսահողի համար նշված օգտագործման ձևերից, ամբողջովին պատրաստ տերևային բուսահողի մեջ կարելի է սերմեր ցանել և սածիլներ աճեցնել:

Սենյակային բույսերի համար լավ խարնուրդ պատրաստելու համար էլ խորհուրդ է տրվում օգտագործել հավասար քանակությամբ տերևային բուսահող, կոմպոստ և մանր կարմիր ավազ:

Gardener's blog