Category Archives: Ծառեր

Դիփսիս դեղնավուն

Դիփսիս դեղնավունի (անգլ.՝ Аreca palm, ռուս.՝ Дипсис желтоватый, լատ.՝ Dypsis lutescens) հայրենիքը Մադագասկարն է:

According to NASA and Dr. B. C. Wolverton, the areca palm filters xylene and toluene from the air. Wolverton also specifies that, at 1.8 m (5 ft 11 in) in height, the plant will transpire 1 liter of water per 24 hours, thereby making it an effective humidifier.
Освещение
Хризалидокарпус предпочитает яркий свет и способен переносить прямые солнечные лучи. Подходит для размещения у южных окон. Притенение потребуется только в летний период — от полуденного солнца.
Температура
В летний период хризалидокарпус предпочитает температуру воздуха 22-25°C. В остальные времена года для пальмы нужно теплое содержание — 18-23°C, не ниже 16°C. Круглый год надо обеспечить пальме приток свежего воздуха, избегая сквозняков.
Влажность воздуха
Хризалидокарпус любит повышенную влажность, поэтому в теплое ввремя года рекомендуется частое опрыскивание. Летом растение следует регулярно опрыскивать мягкой отстоянной водой комнатной температуры. Осенью и зимой опрыскивания не проводят. У хризалидокарпуса следует не реже двух раз в месяц обмывать листья.
Полив
Хризалидокарпус в весенне-летний период поливают обильно, мягкой отстоянной водой, по мере подсыхания верхнего слоя субстрата. С осени полив сокращают до умеренного, не доводя земляной ком до полной просушки. Осенью и зимой следует следить, чтобы не было перелива, это очень опасно для растения. Поливать в осенне-зимний период следует спустя 2-3 дня после того как верхний слой субстрата просохнет.
Удобрение
Хризалидокарпус нуждается в подкормке круглый год. Весной и летом подкармливают пальму 2 раза в месяц специальными удобрениями для пальм или минеральными удобрениями для декоративно-лиственных растений. В осенне-зимний период подкармливают 1 раз в месяц.
Почва
Хризалидокарпус предпочитает земельную смесь — 2 части легкой глинисто-дерновой земли, 2 части перегнойно-листовой, 1 часть торфяной, 1 часть перепревшего навоза, 1 часть песка и немного древесного угля.
Можно воспользоваться готовим грунтом для пальм.
Пересадка
Хризалидокарпус тяжело переносит пересадку, поэтому ее заменяют перевалкой с заменой дренажа и досыпкой земли. Молодые, активно растущие экземпляры следует переваливать ежегодно, взрослые — через 3—4 года, у кадочных пальм вместо перевалки ежегодно меняют верхний слой субстрата. На дне горшка обязательно обеспечивают хороший дренаж.
Размножение
Хризалидокарпус размножают семенами и корневыми отпрысками.
Семена на 2-4 дня замачивают в воде 30°C. Затем высевают в лёгкую торфяную почву.Семена прорастают при температуре 20-25 градусов в освещённом влажном месте. Молодые растения появляются через 3-4 месяца. Когда сформируется первый лист пересаживают в 10-12 см горшки.
Из нижних придаточных почек хризалидокарпуса легко образуются побеги-отпрыски,  у основания которых развиваются корни. Эти побеги легко отделяются от материнского растения и укореняются в легком грунте, что лучше делать весной или летом.
Болезни и вредители
Хризалидокарпус чувствителен к некоторым грибным инфекциям, из-за которых на листьях появляются пятна, со временем увеличивающиеся, образующие пятна круглой или овальной формы красновато-бурой окраски с более светлой обводкой.
Меры борьбы:обработать растение фунгицидным препаратом и прекратить опрыскивание листвы.
Нижнюю сторону листа могут атаковать червецы, вызывая пожелтение и повреждения.
Меры борьбы:от них избавляются с помощью ватного тампона, смоченного в спирте, и обработкой инсектицидными средствами.
Клещи вызывают появление желтоватых крапинок и высыхание листьев.
Меры борьбы:обработать акарицидом и поддерживать повышенную влажность.
Возможные трудности
Коричневые кончики листьев — сухой воздух, недостаточный полив, холодный воздух или повреждение листьев в результате прикосновения к ним.
Желтеющие листья – недостаточный полив, избыток солнечного света.
Коричневые пятна на листьях — пятнистость листьев, которая появляется при переувлажнении почвы или при внезапном понижении температуры, полив очень жесткой водой.
Коричневые листья — нижние листья с возрастом темнеют и отмирают. Их следует обрезать, а не отрывать. Если все растение темнеет и появляются признаки загнивания, это свидетельствует о переувлажнении почвы.
Кончики листьев буреют – сухой воздух, холодное содержание, недостаток влаги.
http://greenhome.org.ua/category/katalog-rasteniy/palmy-i-sagovniki/
http://azflora.com/palma001/chrysalidocarpus.html

Հղումներ

Ինչպես կորիզից աճեցնել ավոկադո

Ավոկադենի, Avocado tree, Авокадо

Ավոկադոն, ավոկադենին (լատ.՝ Persea americana) մշտադալար պտղատու բույսերի տեսակ է, պատկանում է Lauraceae ընտանիքին: Ավոկադոյի պտուղները հարուստ են վիտամիներով և կարևոր հանքային նյութերով:
Ավոկադոյի կորիզը, որը ամբողջ պտղի քաշի մոտ կեսի կշիռն ունի, որպես կանոն դեն է նետվում: Սակայն դրանից կարելի է աճեցնել ավոկադոյի նոր լիարժեք ծառ, եթե իհարկե բնակլիմայական պայմանները թույլ տան, կամ սենյակային բույս: Որպես սենյակային բույս էլ ավոկադոն բավականին ոչ խստապահանջ է և առանձնահատուկ խնամքի կարիք չի զգացվում:

Աճեցման փուլերը

Նախ պետք է ընտրել և վերցնել արդեն հասած ավոկադոյի կորիզը և լվանալ: Շագանակագույն կլեպը կարելի է հանել, միևնույն է այն շուտով կքայքայվի: Այնուհետև պետք է կորիզը կախել բաժակում լցված ջրի մեջ՝ տափակ մասով դեպի ներքև: Ամենահեշտ ձևը կորիզը՝ իր բարձրության կեսից 2-3 մմ վերև, երեք տեղից ատամի չոփիկներով ծակելն է և դրանց վրա հենելը:  Եթե չոփիկները չեն ծակում կորիզի կեղևը, կարելի է բարակ շաղափով մինչև 5 մմ խորությամբ անցքեր բացել:
Անհրաժեշտ կլինի սպասել 3 շաբաթից 3 ամիս մինչև կորիզի ճեղքվելը, այնպես որ բաժակը պետք է դնել երևացող տեղ և  համարյա ամեն օր ջուր ավելացնել՝ այնպես, որ ջուրը 1-2 մմ ներքև լինի չոփիկների անցքերից:
Կորիզի ճեղքվելը նշան է, որ կորիզն արթնացել է և սկսում է ծլել: Ուրեմն պետք է կորիզը տեղափոխել և նույն դիրքով տնկել ոչ մեծ ծաղկաթաղարի հողի մեջ: Ծաղիկների համար նախատեսված սովորական հողախառնուրդը լիովին կբավարարի ավոկադոյի աճման պայմաններին: Կարելի է օգտագործել նաև այգուց վերցված սովորական հող:
Կորիզի կեսը թողնում ենք հողից դուրս: Աճեցման ողջ ընթացքում ջրելը պետք է լինի չափավոր, բայց հողը երբեք չպետք է չորանա, ուստի լավ դրենաժ պետք է լինի:
Մեկ, երկու շաբաթից կհայտնվի կարմրավուն ծիլը և կսկսի արագ աճել՝ օրական մոտ 1 սմ:

Ավոկադոյի խնամքը

Ավոկադոն արևադարձային բույս է, ուստի սիրում է խոնավ միջավայր: Տերևների հաճախակի ծողումը ջրով թույլ կտա բույսի համար բնականին մոտ պայմաններ ապահովել սենյակում: Եթե տերևները սկսում են չորանալ, ուրեմն օդը սենյակում շատ չոր է: Սենյակում ծառին հատկացված տեղը պետք է լինի լուսավոր, բայց ոչ արևի ուղիղ ճառագայթների տակ, որոնք կարող են այրվածքների պատճառ դառնալ:  Օդի ջերմաստիճանը չպետք է նվազի +12 աստիճանից:
Սկզբում ավոկադոն զարմանալիորեն արագ է աճում՝ առաջին 3 ամսում մոտ 50 սմ: Հետո աճը մի քիչ դանդաղում է: Ձևավորվում են մոտ 35 սմ երկարության, գեղեցիկ տերևներ: Երբ ծառը հասնի ձեզ անհրաժեշտ/հարմար բարձրության, անհրաժեշտ է գագաթը կտրել, որպեսզի կողային ճյուղեր սկսեն աճել:
Մեծ չափերի ավոկադենի աճեցնելու համար անհրաժեշտ է տարին մեկ ծառը տեղափոխել ավելի մեծ թաղարի մեջ և նորացնել հողը: Երբեմն ծառը կարող է տերևաթափ լինել, բայց դա չի նշանակում, որ ծառը մահացել է: Շարունակեք խնամքը նույն ձևով և շուտով նոր տերևներ կգոյանան:
Բնության մեջ ավոկադոն հասնում է 17 և ավելի մետր բարձրության: Բնականաբար, տանը նման աճի համար տեղ ապահովելն անհնար է: Վաղ թե ուշ ծառը կմահանա, բայց, մինչ այդ, մի քանի տարի կգեղեցկացնի ձեր բնակարանը իր փառթամ տերևներով և, չի բացառվում, ծաղիկներով: Իսկ պտուղներ սպասե սենյակային պայմաններում չարժե:

Հղումներ

Դափնի ազնիվ

Դափնին (անգլ․՝ Bay tree, Bay laurel, Sweet bay, ռուս․՝ Лавр, լատ․՝ Laurus nobilis) երկիր մոլորակի հնագույն բույսերից մեկն է, մշտադալար ծառ է կամ թուփ։

Հայրենիքը հավանաբար Փոքր Ասիան է, բնության մեջ հանդիպում է նաև Միջերկրական ծովի արևադարձային ափամերձ գոտիներում։ Մշակվում է Ղրիմում և Այսրկովկասում։
Հնագույն ժամանակներից համարվել է փառքի և հաղթանակի խորհրդանիշ։ Դափնու ճյուղերից պատրաստված պսակներով պարգևատրում են հաղթանակած մարզիկներին. Արվեստի և գիտության ասպարեզում աչքի ընկած մարդկանց շնորհում են «Լաուրեատի»=դափնեկրի կոչում, օրինակ` Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր։
Տերևաթաղանթը կաշվեպատ է, կոթունը` կարճ։ Բաց կանաչավուն մանր ծաղիկների փնջիկներն աճում են տերևածոցերում։ Պտուղը մուգ կապույտ կորիզապտուղ է։
Բուժիչ նպատակներով մթերում են երկամյա տերևները, ճիշտ չորացրած հումքն ունի բաց կանաչ գույն։ Տերևը պարունակում է եթերային յուղ, դաբաղային և դառը նյութեր, խեժ, օրգանական թթուներ, տանին, կատեխին, ֆլավոններ, անտոցիաններ։
Տերևից և պտղից ստացված պատրաստուկներն ունեն ախտահանող, գույները հեռացնող, շաքարի բաղադրությունն իջեցնող, ցավազրկող, քրտնարտադրությունը խթանող, ցավազրկող, հանգստացնող հատկություն։ Եթերային յուղն ունի հակաբակտերիալ, հակավարակային և հակասնկային հատկություններ։
Հնուց հայտնի է եղել հայ բուժարարներին, Ա. Ամասիացին գրել է. «Կասլայը (դափնի) օժտված է տարրալուծվող հատկությամբ, օգնում է նյարդերի հիվանդությունների, անդամալուծության, դեմքի ծռվածության, ճաղատության դեպքում, նպաստում է մազերի աճին։ Օգտակար է շնչահեղձության ժամանակ, տարրալուծում է քարերը և բուժում է միզապարկի բոլոր հիվանդությունները, բացում է լյարդի և փայծաղի խցանումները։ Օգնում է ջրգողության դեպքում, սպանում է փորի ճիճուներին, դաշտան է առաջացնում, ներծծում է ուռուցքները։ Լավ հակաթույն է։ Օգնում է նստանյարդի հիվանդությունների, ոսկրացավի դեպքում։
Դափնու ծառի բնափայտից եթե մի փոքր կտոր կապեն նորածնի օրորոցին, նա հանգիստ կքնի։
Դափնու տերևների ու քացախի եփուկի ջուրը եթե պահեն բերանում, ատամի ցավը կկտրվի»։

Զգուշացում։ Դափնու պատրաստուկներն ունեն կապող հատկություն, փորկապությունից խուսափելու համար բուժման ընթացքում հարստացրեք ձեր սննդակարգը թաղանթանյութ պարունակող բանջարեղեններով` դդում, սև սալոր, գազար, բազուկ և այլն։

Դափնու տերևի պատրաստուկները խստորեն հակացուցված են լեղապարկի, ենթաստամոքսային գեղձի, ստամոքսի և 12-մատնյա աղիի խոցային, լեղաքարային հիվանդությունների սրացման շրջանում։
Խստորեն պահպանեք դեղատոմսերում նշված և օգտագործման չափաքանակները։ Այլ կերպ կարող եք վնաս պատճառել աղեստամոքսային համակարգին և միզուղիներին։
Ռևմատիզմ. Մանրացրած դափնու տերևներով լցրեք ապակե տարայի կեսը, ավելացրեք տաքացրած բուսայուղ, 10 օր թրմեք տաք տեղում, քամեք։ Յուղամզվածքով մերսեք հիվանդ հոդերը։
Մեջքի ցավ. Թարմ 10-12 միջին դափնետերևներին ավելացրեք 300 մլ եռջուր, եփեք 30 րոպե (փակ վիճակում)։ Խմեք 100 մլ` նախաճաշից առաջ։ Շարունակեք հինգ օր, ընդմիջեք 10 օր։
Վնասվածք, կոտրվածք. Մանրացրած դափնետերևը, 100 գրամ հումքը 10-12 օր թրմեք 500 մլ օղու մեջ, մութ տեղում։ Քամեք։ Օգտագործեք շփումների համար։

  • Ոգեթուրմի ջրային լուծույթով (1։20) կատարեք ողողումներ ստոմատիտի դեպքում։

Օստեոխոնդրոզ. Մանրացրեք և խառնեք դափնու 20 հատ, հապալասի (Vaccinium) 1 ճ/գ տերևները, 2 ճ/գ մեղրախոտ(stevia)։ Հումքը 4 ժամ թրմեք 500 մլ ջրում` ջերմապահում, քամեք։ Խմեք 2-ական ճ/գ, օրը 3-4 անգամ, ուտելուց 20 րոպե առաջ։ Շարունակեք 14 օր, ընդմիջեք 10 օր։
Արթրիտ. Դափնու մանրացրած 5 տերևներին ավելացրեք 300 մլ եռջուր, 5 րոպե եփեք, 4-5 ժամ թրմեք ջերմապահում։ Քամեք, փոքր չափաբաժիններով խմեք օրվա ընթացքում։
Շարունակեք 3 օր, ընդմիջեք 10 օր և կրկնեք։ Բուժման ընթացքում պահպանեք համապատասխան սննդակարգ։
Քրոնիկ խոլեցիստիտ, լեղաքարային հիվանդություն. 10 չոր դափնետերևն աղացեք սրճաղացով, ավելացրեք 200 մլ տաքացրած բուսայուղ, 5 րոպե եփեք թույլ կրակի վրա (ջրային բաղնիք)։ Մեկ շաբաթ թրմեք մութ, տաք տեղում։ Խմեք տասական կաթիլ, օրը 3 անգամ, ուտելուց 20 րոպե առաջ, միաժամանակ խմեք որևիցե լեղամուղ թուրմ։ Միջոցն օգտագործեք հիվանդ հոդերի մերսման համար։
Անգինա. Մանրացրեք 5 դափնետերև, լցրեք 500 մլ եռջրի մեջ, 3 րոպե եփեք, 1 ժամ թրմեք, քամեք, կատարեք ողողումներ։
Ականջի բորբոքում. 2 ճ/գ մանրացրած դափնետերևը 2 ժամ թրմեք տաք տեղում, 200 մլ եռջրի մջ։ Ականջից արտադրության դեպքում մաքրեք անցուղիները և կաթեցրեք 2-3 կաթիլ թուրմ, որից հետո ծածկեք բամբակե խծուծով։ Կատարեք քնելուց առաջ։
Այրոցք. Խառնեք հավասար քանակությամբ մանրացրած դափնետերև (ծաղկման շրջանում հավաքած) և խնկածաղկի խոտը։ Հումքի 1 թ/գ-ն 20-30 րոպե թրմեք 200 մլ եռջրի մեջ, քամեք։ Խմեք 100-ական մլ` օրը 1-2 անգամ։
Քրտնարտադրություն. 20-30 հատ դափնետերևը 30 րոպե թրմեք 500 մլ եռջրում, քամեք։ Կատարեք ոտքերի լոգանք (քսեք թևատակերին)։ Չխմեք։

  • Թուրմով ցայեք մազերը մազաթափության և թեփոտման դեպքում։

Դիմադրողականությունը բարձրացնող. 2-3 մանրացրած դափնետերևը 3 ժամ թրմեք ջերմապահում 100 մլ եռջրում։ Խմեք 1-ական ճ/գ, օրը 3 անգամ, ուտելուց 20 րոպե առաջ։ Շարունակեք 2-3 օր։ Կարող եք կրկնել 15 օրից ոչ շուտ։
Բրոնխիտ. 200 մլ սառը ջրի մեջ լցրեք 3 մանրացրած դափնետերև, մեկ երրորդ թ/գ կերակրի սոդա։ Դրեք կրակին և պահեք այնքան ժամանակ, մինչև եռա, որից հետո թուլացրեք կրակը, թողեք եփվի ևս 30 րոպե, երբ գոլանա` քամեք և լուծեք թուրմի մեջ 1 ճ/գ մեղր։ Խմեք 1-2 թ/գ` ուտելուց 30 րոպե առաջ։
* Շաքարային դիաբետ. Դափնու 5 տերևը 2-3 ժամ թրմեք 300 մլ եռջրի մեջ, տաք տեղում, քամեք։ Խմեք 100-ական մլ` օրը 3 անգամ։
Աղբյուրը © 168.am

Հղումներ

Ինչպես ջրել պտղատու ծառերն ու թփերը

Պտղատու ծառերը ոռոգում են հետևյալ կերպ.
3-6 տարեկան ծառերը՝ 50-80 լ;
7-10 տարեկան ծառերը՝ 90-150 լ;
որքան մեծ է ծառի տարիքը, այնքան շատ ջուր է պահանջվում լիարժեք ոռոգման համար:
Ոռոգման որակը և պարբերականությունը որոշվում է հողի վիճակից ելնելով: Խնձորենին կամ տանձենին ջրելիս, դրանց տակի հողը առնվազն 80 սմ խորությամբ պետք է ներծծվի ջրով: Իսկ սալորենու, բալենու դեպքում՝ մինչև 50 սմ, թփերի համար՝ մինչև 40 սմ խորությամբ:
Опытные дачники говорят, что поливать надо не чаще, а с пользой! Например, плодовым деревьям за лето требуется всего лишь четыре – но серьезных! – полива. Если плодов немного, достаточно и двух поливов.
Особенно важен правильный полив для молодых деревьев. Молодые плодовые деревья в год посадки и в последующий год особенно нуждаются в воде. Поливать молодые деревья в первый год после посадки следует 4-5 раз за сезон из расчета 2-3 ведра под каждое дерево яблони и груши и 1-2 ведра под каждое дерево вишни и сливы при каждом поливе. В последующие годы молодые деревья поливают реже, но количество воды на каждый полив увеличивают в 1,5-2 раза.
Для первого раза уловите момент, когда начинается рост завязи, а остальные поливы произведите в конце лета, чтобы во время налива плодов побеги не слабели.
Поливать нужно равномерно всю пpиствольную часть почвы, но не лить воду на корневую шейку. Полезно лить воду в кольцевые канавки вокруг деревьев. Обнажение корней в результате полива не допускается. Если все-таки корни кое-где обнажились, то их нужно сразу засыпать влажной почвой.
Вообще, лучше поливать реже, но обильнее. При этом очень важно увлажнить почву на глубину размещения активных корней. У семечковых культур это примерно 60-70 сантиметров, у косточковых и ягодных кустарников – несколько меньше.
Сколько же требуется воды каждому дереву? Что имеется в виду под серьезным поливом? Сад, облагороженный дерном, потребует воды больше.
Прикиньте квадратные метры приствольного круга дерева и умножьте это число на 3. Столько ведер воды и нужно вылить под него.
И еще стоит учитывать характер почвы. Песчаные, сквозь которые вода льется, как сквозь решето, поливаем чаще. Поэтому на легких песчаных почвах требуются частые поливы с небольшой нормой расхода воды, а на тяжелых глинистых, наоборот, поливы должны быть редкими, но обильными.
В какое время поливать ваш сад, зависит от погоды, иссушения почвы и потребности самих растений. Понятно, что недостаток воды может болезненно сказаться на ваших плодовых деревьях, но избыток еще более вреден, так как в переувлажненной почве уменьшается газообмен, снижается температура в корнеобитаемом слое, что приводит к отмиранию активной части корней.
Полезные советы:
– За 15-20 дней до сбора плодов, но только не в период их созревания, полейте сад третий раз.
– Полив непосредственно перед уборкой урожая приводит к опадению и растрескиванию плодов.
– Заключительный полив обычно делают поздней осенью в период листопада. Такой полив еще называют влагозарядковым.
– Ранние сорта яблони и груши требуют меньше поливов, чем поздние.
– Грушевые деревья сильно страдают от лишней воды.
– Косточковые породы (абрикос, вишня, слива) поливайте нужно реже, чем семечковые (яблоня и груша).
– Если вы ожидаете обильный урожай, то влаги деревьям нужно больше, чем деревьям с меньшим урожаем или без него.
Подробнее:http://www.wild-mistress.ru/wm/wm.nsf/publicall/2010-07-07-312575.html

Ինչպես սերմից աճեցնել եղևնի

Նախևառաջ պետք է ճիշտ ընտրել սերմերը: Կարելի է, իհարկե, դրանք գնել, սակայն գնված սերմերը միշտ չէ, որ ունեն ծլունակության բարձր աստիճան, քանի որ մինչև վաճառքը դրանք կարող են երկար ժամանակ պահվել պահեստում: Լավ ծիլեր ստանալու համար պետք է համոզված լինել, որ սերմերը թարմ են: Այդ իսկ պատճառով եղևնիների բազմացմամբ զբաղվողները խորհուրդ են տալիս ինքնուրույն հավաքել սերմերը: Աշնանը (հոկտեմբեր – նոյեմբերի սկիզբ) հավաքում են եղևնու կոները (երբ դրանք դեռ չեն թափվել ծառից): Տանը կոները դասավորում են թղթի վրա` ջեռուցման սարքերին մոտ, որպեսզի դրանք չորանան և դուրս թողնեն սերմերը: Հետո սերմերը պետք է մշակել մանգանակալիական թույլ լուծույթով և տեղավորել ավազով լցված որևէ հարմար ամանի մեջ` մոտ 1-1.5 սմ խորությամբ: Ավազը նախապես խորհուրդ է տրվում լավ շիկացնել կրակի վրա և սառեցնել: Սերմերով ամանը տեղավորում են սառնարանում, դռան վրա` ստրատիֆիկացիայի (ավազի հետ շերտադարսման միջոցով սերմացուի մշակման) համար: Եղևնու սերմերի համար ստրատիֆիկացիան պարտադիր է, քանի որ բնական պայմաններում փշատերև բույսերի սերմերը ձմռանը ենթարկվում են ցրտի ազդեցությանը: Դա խթանում է սերմերի ծլումը: Երեք ամիս հետո սերմերով ամանը հանում են սառնարանից և տեղավորում տաք տեղ` լուսամուտագոգին: Եթե դուք սերմերը հողի մեջ եք դրել հոկտեմբերին-նոյեմբերին, ապա դրանք պետք է սառնարանից հանել փետրվարին-մարտին: Դա բույսերի համար լավ ժամանակաշրջան է, քանի որ օրը երկարում է և դա օգնում է լուծելու բույսերի լրացուցիչ լուսավորման խնդիրը: Այս շրջանում սերմերը պետք է առատորեն ջրել, քանի որ բնության մեջ տարվա այդ շրջանում սկսվում է ձնհալը և հողը շատ է խոնավանում: Տաքությունն ու խոնավությունը փշատերևների ծլման հիմնական նախապայմաններն են: 1-2 շաբաթից փոքրիկ եղևնիները ծիլեր կտան, որից հետո արդեն պետք է շատ զգույշ լինել: Տնկիների չափից ավելի ջրումը բերում է արմատների փտման, իսկ թերի ոռոգումը` բույսի չորացման: Այնպես որ, պետք է ապահովել չափավոր ջրում: Երկու շաբաթը մեկ անգամ երիտասարդ եղևնիները սնուցում են, իսկ հողի վերևի շերտը` փխրեցնում: Երբ եղանակը բավականաչափ տաքանա (մոտավորապես մայիսին) տնկիները կարելի է արդեն տեղափոխել բաց գրունտ: Տնկելուց առաջ ծառի համար փորված փոսի մեջ լցնում են հողի և փոքր քանակությամբ հանքային պարարտանյութերի հետ խառնված կոմպոստ: Ընդհանրապես, եղևնու ծառը պարարտացնում են ընդամենը մեկ անգամ` տնկելիս: Տնկիները տեղավորում են փոսի մեջ, ծածակում են արմատները հողով, թեթևակի տոփանում են, առատ ջրում և ծածկում կտրված պլաստիկ շշով, որպեսզի ստեղծվի ջերմոցային էֆեկտ: Տնկիներն ամեն օր պետք է բացել, օդափոխել, հեռացնել կոնդենսատը և հետևել հողի խոնավությանը: Մեկ շաբաթից շշերը կարելի է հեռացնել, իսկ տնկիների շուրջ հողը` ցանկածածկել (մուլչապատել), որպեսզի խոնավությունը չգոլորշիանա: Աճեցման այս եղանակը կարելի է կիրառել եղևնու բոլոր տեսակների համար:
http://www.eagro.am/

Ծառերի սիրված ու չսիրված հարևանները

Ասում են, որ ծառերն էլ, մարդկանց նման, ունեն իրենց նախասիրությունները: Որոշ հարևանների հետ լավ են, ոմանց էլ դժկամությամբ են ընդունում: Թե որքանով է ստույգ ներքոբերյալ ակյուսակը դժվարանում ենք դատել: Համենայնդեպս, այն մեր սեփական փորձի արգասիք չէ: Տեղադրում ենք զուտ ծանոթացման համար:

Ծառատեսակ Լավ հարևանություն Վատ հարևանություն
Խնձորենի Տանձենի, բալենի, սալորենի, սերկևիլենի Ծիրանենի, դեղձենի, ընկուզենի, բռնչենի
Տանձենի Խնձորենի, կարմիր սնձենի Բալենի, սալորենի, հաղարջենի, բռնչենի
Բալենի Խնձորենի, խաղող, արմավ Ծիրանենի
Սալորենի Խնձորենի Տանձենի, դեղձենի
Ծիրանենի Սերկևիլենի Խնձորենի, բալենի, դեղձենի, կեռասենի
Կեռասենի Դեղձենի, խաղող Տանձենի, ծիրանենի, սև հաղարջենի
 Խաղող Սերկևիլենի, ծիրանենի, տանձենի, ընկուզենի Դեղձենի, խնձորենի, պնդուկենի, կեռասենի, բալենի

Ինչո՞վ սպիտակեցնել ծառերի բները

Ծառերի բները և կմախքային ճյուղերը սպիտակեցվում են կրակաթով: 1կգ չմարած կիրը լուծում են 5լ ջրի մեջ:
Կարելի է ավելի բարդ լուծույթ պատրաստել.

  1. Կիր — 1 կգ;
  2. Ջուր – 10 լ;
  3. Պղնձարջասպ – 200 գ;
  4. Գոմաղբ– 1 կգ;
  5. Կավ – 300 գ:

Սպիտակեցումը ավելի երկար պահպանելու համար որոշ պարտիզպաններ լուծույթին խառնում են նաև 0,5-1 լ էմուլսիոն ներկ կամ սոսինձ:

Պտղատու կուլտուրաների բազմացումը աչքապատվաստով

Աչքապատվաստը կատարում են ամառային խիստ շոգերից հետո‘ բույսերի երկրորդ հյութաշարժության ժամանակ, երբ պատվաստակալի կեղեւը հեշտ է բաժանվում բնափայտից եւ աչքի (բողբոջի) բացվելու վտանգը անցած է լինում: Սա լինում է նախալեռնային եւ լեռնային շրջաններում հուլիսի վերջից օգոստոսի վերջերը,իսկ ցածրադիր շրջաններում մոտավորապես օգոստոսի առաջին տասնօրյակից մինչեւ սեպտեմբերի կեսերը, բայց կարելի է նաեւ մի քիչ ավելի շուտ աչքապատվաստ կատարել: Այս դեպքում աչքը կբացվի եւ կտա 10-15սմ եւ ավելի երկարության շիվ, որն անհրաժեշտ կլինի փաթաթել ու պաշտպանել ձմռան ցրտերից: Դա արագացնում է պատվաստաշվի աճը համարյա մեկ վեգետացիայով:
achqapatvast
Աչքապատվաստը կատարվում է հետեւյալ կերպ. պատվաստողը ձախ  ձեռքով բռնում է կտրոնը եւ պատվաստի դանակով նրանից վահանաձեւ հանում 2-3 սմ երկարությամբ բողբոջը‘ կեղեւի եւ բնափայտի բարակ շերտի հետ միասին ու պահում այն նույն ձեռքում: Ապա պատվաստակալի հյուսիսային կողմից արմատավզիկի կեղեւի վրա պատվաստի դանակով T-աձեւ կտրվածք է անում եւ նույն դանակի հետեւի մասի ոսկրիկի օգնությամբ թեթեւակի կեղեւը բարձրացնելով, ձախ ձեռքով վահանիկը զգուշությամբ դնում է կտրվածքի մեջ, լավ նստեցնում ու երկու ձեռքերի բութ մատերով սեղմում բացված կեղեւը դեպի պատվաստաչքը: Եթե վահանիկի ծայրը դուրս է մնում, այն զգուշությամբ կտրում են պատվաստակալի վրա հորիզոնական կտրվածք արված տեղում եւ, աչքը լրիվ տեղավորելուց հետո, անմիջապես կապում: Սովորական աչքապատվաստով բազմացնելիս ընկուզենին միշտ լավ արդյունք չի տալիս, ուստի այն բազմացնում են քառանկյունի եւ օղակաձեւ կտրվածքով‘ աչքապատվաստով:
Օղակաձեւ պատվաստը կատարվում է գարնանը‘ աճող աչքով կամ ամռան երկրորդ կեսին‘ քնած աչքով, հետեւյալ կերպ. գարնանը, երբ սկսվում է հյութաշարժությունը, կամ ամռանը‘ բույսերի երկրորդ աճի ժամանակ, սերմնաբույսերի վրա, մեկը մյուսից 3-4 սմ հեռավորությամբ (նկատի են ունենում պատվաստաբողբոջի չափը) օղակաձեւ երկու կտրվածք են անում, ապա կեղեւը զգուշությամբ հանում: Ընտրում են պատվաստակալի հաստության պատվաստացու կտրոն եւ նրա բողբոջը (աչքը) կեղեւի հետ միասին կտրվածքի երկարությամբ կտրելով օղակաձեւ, հանում եւ անմիջապես հագցնում են պատրաստած սերմնաբույսի (պատվաստակալի) կտրվածքին ու ամուր կապում: Պատվաստի այս եղանակը ապահովում է ընկուզենու համեմատաբար բարձր կպչողականություն:
Պատվաստելուց մոտավորապես մեկ-երկու շաբաթ անցնելուց հետո պետք է ստուգել այն եւ անհրաժեշտության դեպքում, եթե աչքապատվաստը կպել է, կապը թուլացնել, իսկ եթե չի կպել, ապա անմիջապես կատարել կրկնապատվաստ‘ առաջին անգամ կատարված պատվաստի հակառակ կողմից:
Աչքապատվաստը կարելի է կատարել նաեւ գարնանը‘ բույսերի մեջ հյութաշարժությունը սկսվելուց հետո, երբ պատվաստակալի կեղեւը բնափայտից լավ է անջատվում: ոյություն ունեն կտրոնապատվաստի մի շարք ձեւեր, որոնցից համեմատաբար լայն տարածված են անգլիական կամ բարելավված պատվաստը, կողապատվաստը, ճեղքապատվաստը, պատվաստը, պատվաստը կեղեւի տակ եւ այլն: Կտրոնապատվաստը կատարում են վաղ գարնանը‘ մինչեւ բողբոջների բացվելը, որի համար կտրոնները (միամյա շիվեր) վերցնում են ուշ աշնանը եւ ձմռանը, խնամքով պահում հով նկուղներում‘ խոնավ ավազի կամ մամուռի մեջ, այնպես, որ մինչեւ պտվաստելն աչքերը չբացվեն:Կտրոնապատվաստով ամենից հաջող բազմացվում են խնձորենին եւ տանձենին:

Նուռ

Նռնենին (լատիներեն՝ Punica granatum) փոքր թուփ է կամ ոչ մեծ ծառ՝ երկարավուն կաշեկերպ տերևներով, ալ կարմիր ծաղիկներով։ Նռնենին վայրի ձևով հանդիպում է  Փոքր և Միջին ԱսիայումԱնդրկովկասումԻրանում, Աֆղանստանում։ Հնուց ի վեր տարբեր ժողովուրդներ նրա պտուղներն օգտագործել են ծիսական արարողությունների ժամանակ։
Պտուղը խոշոր, գնդաձև է՝ հաստ պտղամաշկով, թաղանթավոր միջնապատերով։ Սերմերը բազմաթիվ են՝ յուրաքանչյուրը շրջապատված բաց վարդագույնից մինչև բալի գույնի հյութալի պտղամսով։
Ծաղկումը տևում է մայիսիցօգոստոսը, պտուղը հասունանում է սեպտեմբերի վերջին։ Նռան ծաղիկներից ստացված ներկը օգտագործում են բնական գործվածքների ներկման համար։ Տերևները, արմատը և բնի կեղևը պարունակում են մինչև 32% դաբաղանյութեր, որոնք ևս օգտագործվում են ներկերի ստացման, նուրբ կաշիների դաբաղման համար։ Պտուղն օգտագործում են թարմ և վերամշակված (դոշաբգինի, հյութ) վիճակում։ Պետք է հավաքել հասուն վիճակում, քանի որ պահելով չի հասունանում։ Նռան հյութը պարունակում է 8-19% շաքարներ, C վիտամին, ուստի օգտակար է ծանր հիվանդություններից ապաքինվողների համար, բուժիչ է։
Աճում է  Աֆղանստանում,  Հնդկաստանում,  ԻրանումԹուրքիայում, ՂրիմումԱդրբեջանումՄիջին ԱսիայումՄիջերկրական ծովի ափերին։ ՀՀում տարածված է Սյունիքի (ՄեղրիԳորիս), Լոռու (ԱլավերդիԱխթալա), Արագածոտնի (Աշտարակ տ/շ), Արմավիրի և Արարատի մարզերում։ Գրանցված է ՀՀ Կարմիր գրքում։ Աճում է գետափերին, գետերի չորացած հուներում, կիրճերում, խճոտ և կավոտ լանջերին, նախալեռներում, նոսրանտառներում։ ՀՀում մշակվում է սովորական նռնենին։ Բնի բարձրությունը մինչև 5 մ է։ Տերևները կաշեկերպ են, փայլուն, նշտարաձև կամ երկարավուն, ամբողջաեզր։ Ծաղիկները երկսեռ են, մեկական կամ փնջերով, վառ կարմիր։ Պտուղը հատապտղանման է՝ գնդաձև, հաստ պտղամաշկով, բարակ թաղանթավոր միջնապատերով։ Սերմերը բազմաթիվ են (ըստ ավանդության՝ 365 հատ)՝ պատված բաց վարդագույնից մինչև մուգ վարդագույն (քաղցր, թթվաշաքաղցր) հյութալի շերտով։ Պտուղն օգտագործվում է թարմ և վերամշակված (դոշաբ, գինի, հյութ), ինչպես նաև բուժիչ նպատակներով, իսկ կեղևի եփուկը կամ թուրմը՝ որպես ճիճվամուղ միջոց։ Տերևը, արմատը և բնի կեղևը պարունակում են 25–32% աղաղանյութեր։ Օգտագործվում են նուրբ կաշիների աղաղման և ներկերի պատրաստման համար։ Գեղազարդիչ է։ Չորասեր է։ Կարող է ընտրասերման հումք լինել չորաև ցրտադիմացկուն սորտեր ստանալու համար։ Հայոց մեջ նռնենին համարվել է առատության խորհրդանիշ։ Հայկական ճարտարապետական հուշարձանների պատերին, խաչքարերի վրա հաճախ կարելի է տեսնել նռան զարդաքանդակներ։
Բազմանում է մացառներով, կտրոնների արմատակալմամաբ և սերմերով, բայց վերջինիս դեպքում շատ ուշ է անցնում պտղաբերության շրջան: Տնամերձում աճեցնելու համար պետք է օգտագործել մացառներ կամ արմատակալներ: Մացառներ և կտրոններ վերցնել բարձր բերքատու ու լավորակ պտուղներ ունեցող բույսերից: Արմատակալման համար կտրոնները պետք է մթերել միամյա շիվերի միջին հաստության մասերից` հեռացնելով վերևի  բարակ և ներքևի շատ հաստ ծայրերը, նրանց վերևի մասի տրամագիծը պետք է լինի 8-10մմ-ից ոչ պակաս, իսկ երկարությունը` 20-30սմ:

Պտղատու բույսերի բազմացումը ցողունային կտրոններով:

Փայտացած կտրոնները սովորաբար կտրվում են բույսերի հանգստի ժամանակաշրջանում լավ զարգացած մեկ  տարեկան աճերից և պահվում են նկուղում ավազի մեջ: Կտրոնային հողամասին հատկացվում են  բանջարանոցային տիպի բարձր բերրիություն ունեցող և նորմալ խոնավություն ունեցող  հողեր: Պտղատու ծառերի կտրոնները գլխավորապես գարնանն են տնկվում: Ավելի լավ է տնկումը կատարվի ջերմոցներում: Կտրոնները տնկելուն նախապատրաստելու էությունը վերին և ստորին ծայրերից մեկական աչք կտրելն է:
Կտրոնները տնկվում են ցցով կամ դրանք ուղղակի խրելով բավականաչափ փուխր հողի մեջ ուղղաձիգ կամ մի քիչ թեք դիրքով, հողից վեր թողնելով ամենաշատը 1-2 աչք: Բարձր տնկելիս` կտրոնների հիմքերն ավելի պակաս խոնավ հողաշերտի մեջ են մնում և վատ են արմատակալում: Հետագա խնամքը քաղհանն է, փխրեցումը, վնասատուների դեմ պայքարելը և ըստ կարիքի ջրելը: Արմատակալած կտրոնները հանվում են տնկելու տարվա աշնանը: 

Եթե բույսերը շատ թույլ են զարգացած, դրանք թողնվում են ևս մեկ սեզոն:
       Սնման մակերեսը 
Նռնենու բույսերի տնկման խտությունը կախված սորտերի աճի բնույթից և հողակլիմայական պայմաններից 5×2,5մ, 4×3մ է: 1 հա-ի վրա տնկելով համապատասխանաբար 800-833 բույս:
Նռնենու ծաղիկները հիմնականում երկու տիպի են զանգականման` կարճ վարսանդով և սափորանման երկար վարսանդով: Պտուղներ առաջանում են միայն երկար վարսանդ ունեցող ծաղիկներից: Սա որոշ չափով սորտային առանձնահտկությունն է, բայց վճռական նշանակություն ունի նաև ագրոտեխնիկան: Լավ խնամքի պայմաններում երկար վարսանդով ծաղիկներ շատ են առաջանում և ստացվում է խոշոր պտուղներով բարձր բերք: Պտուղները լինում են 300-800գ քաշով, թթվաշ, քաղցր կամ թթվաշաքաղցր և պարունակում են մինչև 15-20% շաքարներ, 1-7% թթուներ, 1-5% պրոտեին, 3% ճարպ և մի շարք արոմատիկ նյութեր, օգտագործվում են ինչպես թարմ, այնպես էլ վերամշակված վիճակում, որպես սննդամթերք և բուժիչ միջոց` ժողովրդական բժշկության մեջ:
Շրջանացված սորտերը
ՀՀում շրջանացված են նռնենու Գյուլաշա հայկական, Գյուլաշա կարմիր, Բաշկալինյան, Բալամյուրսալ, Շախնուռ, Կազակե Անոր սորտերը:
Գյուլաշա հայկական
Թփի բարձրությունը 3,5 մետր է, ունի թույլ ճյուղավորություն: Պտուղների քաշը 150-200գ է, ունի տափակ կլորավուն ձև` թեթևակի ուռուցիկ հիմքով և ալիքավոր գագաթով: Պտուղն ունի բարակ, ճկուն, հարթ, փայլուն կեղև: Հիմնականում սերուցքագույնի է, ծածկողը` մուգ կարմիր: 
Պտղահյութը կազմում է 55%, թթվաշաքաղցր է: Մեկ թփի միջին բերքը 20կգ է: Թփերը խոշոր են, 5մ բարձրությամբ, ուղիղ կանգուն ճյուղերով: Պտուղները միջին չափի են և խոշոր, համաչափ կլորավուն, բավական լավ արտահայտված կողերով: Պտուղների միջին քաշը 200գ է: Պտղի կեղևը  հիմնականում սերուցքագույն է, իսկ ծածկույթը` չոր, կոտրվածքում կարմիր երակներով: Պտղահյութը կազմում է 50%-ը,  քաղցրաթթվաշ է: Պտուղները հասունանում են հոկտեմբերի երկրորդ կեսին: Մեկ թփի միջին բերքը 30-40կգ է: Պտուղները թփի վրա չեն փտում, փոխադրունակ են և պահունակ:
Գյուլաշա կարմիր
Թփերըխոշոր են, 5 մ բարձրությամբ, ուղիղ, կանգուն ճյուղերով:
Պտուղները միջին չափսի են, խոշոր, համաչափ կլորավուն, բավական լավ արտահայտված կողերով: Պտուղների միջին քաշը 200 գ է:
Պտղի կեղևը հիմնականում սերուցքագույն է, իսկ ծածկողը՝ մուգ-կարմիր: Կեղևը փայլուն է, բարակ, ամուր, մսոտ չէ, չոր, կոտրվածքում կարմիր երակներով:
Պտղահյութը կազմում է 50%, քաղցրաթթվաշ է:
Պտուղները հասունանում են հոկտեմբերի 2-րդ կեսին: Մեկ թփի միջին բերքը 30-40 կգ է, պտուղները թփի վրա չեն փտում, փոխադրունակ են և պահունակ:
Բաշկալինյան
Թափը միջին մեծություն է, թույլ փշակալված ճյուղերով: Պըուղները կլորավուն են, պարզ արտահայտված կողերով, 250-300գ քաշով, դեղնականաչավուն, պատված կարմիր գծերով ու կետերով, պիտանի են թարմ վիճակում օգտագործման և վերամշակման համար: Հյութը հաճելի թթվաշաքաղցր է, մուգ կարմիր գույնի:
Բալա-մյուրսալ
Թուփը մինչև 3 մետր բարձրություն է, թույլ փշակալված ճյուղերով: Պտուղները կլորավուն են, մուգ կարմիր, փայլուն, 400-500գ. մաշով հյութի ելունքը 46-51% շաքարներ և 1-1,5% կիտրոնաթթու:
Շախ նուռ
Թուփը ցածրաճ է, կոմպակտ պսակով և թույլ փշակալված ճյուղերով: Պտուղները գնդաձև կամ տանձանման են, դեղնականաչավուն, հասունանալիս կարմիր գույնի, 300-350գ. քաշով, հյութի ելունքը` 45-50%, հասունանում է հոկտեմբերի երկրորդ կեսին: Հյութը հաճելի թթվաշաքաղցր է, պարունակում է 12-14% շաքարներ և 1,9-2,1% կիտրոնաթթու:
Կազակե  Անոր
Թփերն ունեն տարածված պսակ, փոքր քանակությամբ փշերով: Պտուղները միջին մեծության են, 220գ քաշով: Սիմետրիկ են, կլոր, հազվադեպ` փակ կլորավուն, թույլ ձգված հիմքով: Կողերը լավ արտահայտված են: Կեղևը հաստ է, շատ ամուր, չոր: Նրա մակերեսը փայլուն է, թույլ խորդուբորդ, դեղնականաչ համատարած շերտերով, բծերով և մանր կետերով: Այս սորտը համեմատաբար ցրտադիմացկուն է: Պտուղները հասունանում են հոկտեմբերի առաջին կեսին: Մեկ թփի միջին բերքը 30-35կգ է: Պտուղները պահունակ են և փոխադրունակ:
Նռնեու էտն ու ձևավորումը 
Բարձր և որակով բերքի ստացման համար անհրաժեշտ է ծառերը ճիշտ է էտել: Նռնենին ձևավորում են անբուն կամ թփի ձևով: Դրա համար տնկման առաջին տարում արմատակալը վաղ գարնանը ուժեղ կարճացնում են այնպես, որ հիմքից առաջանան մեծ թվով ճյուղավորումներ: Ամառվա ընթացքում այդ ճյուղավորումներից ընտրում են 4-5 լավ զարգացած, իսկ մնացածը հիմքից հեռացնում: Թողած  ճյուղերից հետագայում ընտրում են 3-4-ը, որից առաջանում են 1-ին կարգի կմախքային ճյուղերը:
 Պտաղբերման մեջ մտած նռնենին էտում են`  նոսրացնելով սաղարթի խտացնող ճյուղերը, չորուկները, ավելորդ մացառները: Ծաղկելուց հետո հեռացնում են նաև ընթացիկ տարվա ընձյուղների մի մասը, որոնք առաջացնում են զանգականման ծաղիկներ:  Սա նպաստավոր պայմաններ է ստեղծում միամյա  ճյուղերի վրա սափորանման ծաղիկների լավ զարգացման համար և բարձրացնում  է նրանց պտղաբերման գործակիցը: Բացի նոսրացումից, միամյա ճյուղերը թույլ (ծերատման աստիճանի) կարճացնում են ` նրանց վրա սափորանման ծաղիկներ առաջացնելու նպատակով: Երբ նռնենին 25-30 տարեկան է, զարգացման (5-րդ և 6-րդ շրջաններ) և աճը խիստ թուլացել է, կատարում են երիտասարդացնող էտ: Ընդ որում կարճացնում են ամենաներքևի առողջ, լավ զարգացած և հարմար դիրք ունեցող կողային ճյուղերը: Էտի հետևանքով առաջանում են նոր գոյացություններ, որոնցից ընտրում են լավագույնները և սաղարթը ձևավորում են նոր, կենսունակ ճյուղավորումներից: Երբ նռնենին թևակոխում է 7-րդ և 8-րդ շրջանը, կատարում են երիտասարդացում, այսինքն` 1-ին կարգի կմախքային ճյուղերը հիմքից կտրում են և հողի մակերեսին մոտ մասերից առաջացած հողաշիվերից ձևավորում են նոր կմաղքային ճյուղեր: Այսպիսի էտը պետք է կատարել 2-3 տարիների ընթացքում: