Tag Archives: մաղադանոս

Թաղարների մեջ բույսեր աճեցնելու ուղեցույց

Անվանումը Լույսը Թաղարի
նվազագոյն չափսը*

[լիտր]
Քանակը
թաղարում**

[բույս]
Հեռավորությունը
բույսերի միջև

[սմ]
Ռեհան
Basil
1 1
Սոխ կտրող
Chives
1 3
Վաղենակ
Calendula
1-2 3-5 8-10
Տերեփուկ կապույտ
Bachelor Buttons
1-2 3-5 8-10
Մեխակ
Dianthus
1-2 3-5 8-10
Թավշածաղիկ
Marigold
1-2 3-5 8-10
Ջրկոտեմ
Nasturtium
1-2 3-5 8-10
Մաղադանոս
Parsley
1-2 1
Զառ-մանուշակ
Pansy
1-2 3-6 8-10
Անանուխ
Peppermint
1-2 3-5 8-10
Ուրց
Thyme
1-2 1
Արուգուլա
Arugula
2 3-5 8-10
Արևքուրիկ
Hyssop
2-4 1
Հազար
Lettuce leaf
2-20 6-60 5-8
Շվեյցարական մանգոլդ
Swiss chard
4 4-5 10-15
Դդում
Pumpkin
4 1
Եղեսպակ
Sage
4 1
Սոխ
կանաչ
Onions green
4 10-12 5-8
Խնկենի
սովորական
Oregano
4 1
Գազար
Carrots
4-20 8-40 5-8
Համեմ չինական
Cilantro
4-20 1 20-30
Սամիթ
Dill
4-20 12-60 20-30
Լոբի
(թուփ)
Beans, Bush
8 3 10-15
Լոլիկ Չերրի 8 1
Բադրիջան
Eggplant
8-20 3
Գանգրակաղամբ
Kale
8-20 3 25-38
Սոխ
Onions
8-20 3-5 10-13
Սիսեռ
Peas
8-20 3-6 8-10
Պղպեղ
Peppers, bell
8-20 1
Պղպեղ կծու
Peppers,
hot
8-20 1
Վարունգ
(մագլցող)
12-20 3 Խմբել կենտրոնում
Վարունգ
(թուփ)
12-20 1
Լոբի
(մագլցող)
Beans, Pole
20 3 5-10
Բրոկոլի
Broccoli
20 1-2 31-46
Դդմիկ
Squash
20 1
Դդմիկ
Zucchini
20 1
Լոլիկ 20 1
Կանտալուպ
Cantaloupe
20 1
Կաղամբ
Cabbage
20-60 1-3 30-46

* Որքան փոքր է թաղարը, այնքան հաճախ բույսը ջրելու կարիք է առաջանում՝ երբեմն օրը երկու և ավելի անգամ:
** Կախված է թաղարի ձևից:
Տես նաև

ԲԱՆՋԱՐԵՂԵՆ ԱՃԵՑՆԵԼՈՒ
ՀԱՄԱՐ ՆԱԽԱՏԵՍՎԱԾ ԾԱՂԿԱԹԱՂԱՐՆԵՐԻ ՉԱՓՍԵՐԸ

Որքան արև է պետք կանաչեղեն աճեցնելու համար

Անունը Տեղի լուսավորվածությունը
Արև Արև Արև
6 ժամ և ավելի 4-6 ժամ 2-4 ժամ
Անանուխ
(Mint, Мята, Méntha)
+ +
Անիսոն
(Anise, Анис обыкновенный, Pimpinella anisum)
Զոպա
(Hyssop, Иссоп, Hyssopus)
Ճարճրուկ (Rocket salad,
Руккола, Eruca sativa)
+
Բորաժ
(Borage, Бораго, 
Borago)
+
Դաղձ
(Mentha, Мята, Méntha)
Դանդուռ
(Purslane, Портулак, Portulaca)
Դափնի
(Bay, Лавр, Laurus nobilis)
+ +
Եղեսպակ
(Sage, Шалфей, Sālvia officinālis)
+
Թարխուն
(Tarragon, Эстрагон, Artemísia
dracuncúlus)
+ +
Խավարածիլ (Rheum, Ревень, Rheum)
Խնկենի
(Խնկածաղիկ, Oregano, Душица, Origanum) 
Խնկունի
(Հազրեվարդ, Rosemary, Розмарин, Rosmarinus)
Ծիթրոն
(Savory, Чабер, Satureja)
Կերբելուկ (Chervil,
Кервель, Anthriscus cerefolium)
+
Կորեական նանա-Korean
mint-Корейская мята-Agastache rugosa
Համեմ, գինձ (Coriander,
Кориандр, Coriandrum sativum)
+ +
Ղանձիլ (Черемша, Ramsons, Allium
ursinum
)
Մաղադանոս
(Parsley, Петрушка, Petroselínum)
+ +
Մանանեխ (Mustard, Горчица
салатная, Brassica
juncea
)
Մեղվախոտ
(Lemon balm, Мелисса, Melissa officinalis)
Նեխուր
(Apium, Cельдерей, Apium)
Ուրց
(Thyme, Тимьян, Thymus)
Չաման (Քիմիոն,
Caraway, Тмин, Carum)
Պերիլա
(Perilla, Перилла, Perilla
)
+
Ռեհան
(Basil, Базилик, Ocimum basilicum)
+
Սամիթ (Dill,
Укроп, Anéthum)
+
Սպանդ
(Rue, Рута, Ruta)
Սոխ կտրող, սեզատերև
(Chives, Шнитт-лук, Allium schoenoprasum)
+ +
Սուսամբար (Majoram,
Майоран, Origanum majorana)
+

Սերմերի ծլողունակությունը

Բույսը1000 սերմի քաշը
[գրամ]
1 գրամ սերմերի
քանակը
[հատ]
Ծլողունակության պահպանման
ժամկետը
[տարի]
Անիսոն
Анис
1,6-1,76001-2
Արտիճուկ
Артишок
45-5518-204-5
Աստղածաղիկ
Астра
  1-2
Արևածաղիկ
դեկորատիվ
Подсолнечник декоративный
  2-3
Բադրիջան
Баклажан
  3-4
Բողկ
Редька
7-10100-1603-5
Բողկ Ամսական
Редис
8-12,580-1253-5
Գազար
Морковь
2-2,8500-5203-5
Գինձ
Кориандр
5-1570-2005-7
Գոնգեղ
Брюква
2,8-4,5270-4103-5
Դանդուռ Портулак  2-3
Դդմակ
Патиссон
80-1206-86-8
Դդմիկ
Кабачок
140-2005-77-8
Դդում
Тыква
140-3503-74-5
Եգիպտացորեն
Кукуруза
  5-7
Եղերդ
Цикорий
салатный
1,3-1,5600-8002-3
Թարխուն
Эстрагон
0,250002-3
Թրթնջուկ
Щавель
0,8-2500-12002-3
Լոբի Фасоль  5-6
Լոլիկ
Томат
2,8-5200-3504-5
Լուպին Люпин  4
Խինձ
Скорцонера
13-1470-802
Խնկածաղիկ
Майоран
0,2-0,350002-3
Ծաղկակաղամբ
Капуста цветная
4-7140-2504-5
Ծնեբեկ
Спаржа
1650-602-3
Ծիթրոն կամ Ծոթոր բոստանային
Чабер
огородный
0,45-0,61200-30002
Կաղամբ
Капуста
белокочанная
3-5200-3004-5
Կոտեմ
Кресс-салат
2-3350-5003-4
Հազար
Салат
0,8-1,3800-12503-4
Հավակատար
Амарант
  6-7
Հարսնախոտ
Физалис
8-10100-1203-4
Ձմերուկ
Арбуз
60-1407-166-8
Ճակնդեղ
Свекла
10-2240-903-4
Մաղադանոս
Петрушка
1,5-1,8740-7802-3
Մանանեխ
Горчица
1,6-2,0500-10003-5
Մատնետունկ
Наперстянка
  1-2
Մեխակ Гвоздика  3-4
Մեղվախոտ
Мелисса
0,61500-17002-3
Նեխուր
Сельдерей
1-1,2800-10001-2
Շաղգամ
Репа
1,5-3,5350-6703-5
Պղպեղ
Перец
5-8125-2003-4
Ռեհան
Базилик
1-1,7600-10004-5
Ռևանդենի
Ревень
9-1670-901-2
Սամիթ
Укроп
1,2-2,5400-8002-3
Սեխ
Дыня
  6-7
Սիսեռ
Горох
140-4003-73-5
Սոխ Лук
репчатый
  2-3
Սպանախ
Шпинат
8-1190-1203-4
Սուսամբար
Душица
0,110
000
1-2
Վաղենակ Календула  1-2
Վայրի գազար
Пастернак
2,2-4,7220-2501-2
Վարունգ
Огурец
16-3040-606-8
Զոպա

Иссоп
Hyssop

1-1,1940-10003-4
Катран
Crambe
33-3628-392-3
Кервель
Chervil
1,9500-5503-4
Овсяный
корень
Purple salsify
101002-3
Բորաժ
Borage
Огуречная трава
13-1855-752-3
Фенхель
Foeniculum
3-4250-3502-3

Մաղադանոս

Մաղադանոսը (անգլ․՝ Parsley, ռուս․՝ Петрушка, լատ.՝ Petroselínum) կարոս, ազատքեղ, նեխուրազգիների (հովանոցավորներ) ընտանիքի միամյա կամ երկամյա բուրավետ խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 3 տեսակ մշակության մեջ 1 տեսակ՝ մաղադանոս մշակովի (Petroselínum sativum

Ունի 3 տարատեսակ՝

  • արմատապտղային
  • հարթ տերևային,
  • գանգրավոր տերևայն:

Մաղադանոսի տերևները հարուստ են  C, PP և B խմբի վիտամիններով, A և K պրովիտամիններով, պարունակում են կալիում:  Մաղադանոսը ոչ միայն համ է տալիս ճաշերին, այլև հարստացնում է կենսաբանորեն ակտիվ նյութերով:

Նկարագիր

Մաղադանոսը ոչ պահանջկոտ, ցրտադիմացկուն, երկամյա բույս է: Առաջին տարում կազմում է հոտավետ տերևների փունջ, իսկ եթե թողնվում է հողում, ապա երկրորդ տարում ծաղկում է և տալիս է մանր սերմեր:

Արմատապտղային տեսակները ձևավորում են կոնաձև կամ իլիկաձև, դեղնասպիտակ արմատապտուղներ: Այդ տեսակի կանաչ զանգվածը չեն կտրում, որպեսզի բույսը ուժ ունենա լավ չափսերի արմատապտուղ ձևավորել:

Հարթ և գանգրավոր տերևային մաղադանոսի տերևները այնքան գեղեցիկ են, որ հաճախ դրանք տնկվում են կոմպոզիցիաներում:

Ագրոտեխնիկա

Մաղադանոսը պահանջկոտ չէ հողի նկատմամբ, սակայն բերրի, փխրուն հողում, լավ լուսավորված տեղում առանձնապես լավ բերք է ապահովում:

Ինչպես ցանել և աճեցնել

Որպես նախորդող բույսեր մաղադանոսի համար լավն են դդմիկը, վարունգը, կարտոֆիլը և կաղամբը: Պետք չէ աճեցնել մաղադանոսը գազարից, նեխուրից, համեմից, չամանից հետո, սակայն զուգահեռաբար թվարկածների հետ լավ կաճի:

Ընդհանրապես մաղադանոսը լավ է աճում ամսական բողկի, պղպեղի, սիսեռի, լոլիկի և վարունգի հետ  խառը տնկարկներում:  Այն տեղում ուր աճել է մաղադանոսը, նորից մաղադանոս կարելի է ցանել միայն 4 տարի անց:

Մաղադանոս տնկելու տեղը նախապատրաստում են աշնանը՝ պարարտացնելով հողը կոմպոստով:

Մաղադանոսի սերմերը ցանում են անմիջապես բաց գրունտի մեջ: Ցանելուց առաջ սերմերը առնվազն 30 րոպե թրջում են և հետո չաորացնում մինչև սորունության վերականգնումը: Մարգում 1-1,5 սմ խորությամբ ակոսներ են բացվում, որոնք խոնավացվում են, ինչից հետո ցանում են սերմերը և ծածկում հողով: Հողն այնուհետեվ հարթեցնում են և թեթև տոփանում:

Որպես կանոն, 15-20 օրից սերմերը ծլում են: Ծլելն արագացնելու համար մարգը կարելի է ծածկել ցելոֆանե թաղանթով: Ծիլերը հայտնվելուն պես թաղանթը պետք է հեռացնել, որպեսզի ծիլերի լուսավորվածությունը առավելագույն լինի: Ծիլերը կարող են դիմանալ մինչև 9 աստիճան ցրտին:

Մաղադանոսի տերևային տեսակները կարելի է լրացուցիչ ցանել մինչև աշուն:  Իսկ խոր աշնանը մաղադանոսի սերմերը ցանում են առանց թրջելու 1 սմ խորությամբ ակոսներում և մարգը ցանկածածկում են փտած գոմաղբով կամ տորֆով:

Սնուցում

Տերևային մաղադանոսը 1-2 անգամ սեզոնի ընթացքում սնուցում են ազոտ պարունակող օրգանական պարարտանյութով: Արմատապտղային մաղադանոսը սնուցում են վեգետացիոն շրջանի սկզբում և մեկ անգամ էլ օգոստոսին:

Բերքը հավաքելը

Տերևային մաղադանոսի տերևները պոկում և օգտագործում են ողջ վեգետացիոն շրջանում, իսկ արմատապտուղները հավաքում են խոր աշնանը՝ մինչև կայուն ցրտերը:

Պահպանումը

Արմատապտղային մաղադանոսը պահում են սառնարանում կամ նկուղում, ինչպես գազարը:  բույսերի մի մասը կարելի է թողնել այգում՝ գարնանը վաղահաս տերևներ ունենալու համար: Մաղադանոսը շատ լավ դիմանում ձմռանը և կարող է վնասվել միայն երբ ձյուածածկ չկա և շատ ցուրտ է:

Կիրառումը բուսաբուժությունում

Անհիշելի ժամանակներից մաղադանոսը կիրառվել է բուսաբուժությունում որպես ուժ վերականգնող, վերքեր ապաքինող և լնդերը ամրացնող միջոց:

Մաղադանոսը կարգավորում է նյութափոխանակությունը օրգանիզմում, խթանում է աղիների գործունեությունը և մարսողական ֆերմենտների արտադրությունը: Ուստի մաղադանոսը լայնորեն կիրառվում է մարսողական հիվանդությունները բուժելիս և ախորժակը վերականգնելու համար:

Մաղադանոսը կիրառվում է նաև որպես միզամուղ միջոց:

Մաղադանոսի թուրմն օգտագործվում է պեպենները հեռացնելու համար, ինչպես նաև սալջարդերը և միջատների կծած տեղերը բուժելու համար:

Հղիության շրջանում խորհուրդ չի տրվում մաղադանոս ուտել: Նաև պետք է իմանալ, որ մաղադանոսի հյութը երիկամների վրա գրգռիչ ազդեցություն ունի:

Մաղադանոսի աճեցնելը սենյակային պայմաններում

Մաղադանոսը կարելի է աճեցնել տանը՝ լուսամուտի գոգին և ըմբոշխնել կանաչ վիտամինները ամբողջ տարին:

Դրա համար կարելի է աշնանը այգուց մի քանի բույս փորել-հանել, բերել տուն ու տնկել ծաղկաթաղարի մեջ: Սենյակային պայմաններում մաղադանոսը շատ լավ աճում է 15-20 սմ խորությամբ, պարարտ հողում, եթե բավարար լուսավորություն կա և պարբերաբար ջրվում է: Տնկելուց 5-6 շաբաթ անց մաղադանոսը կձևավորի հոտավետ տերևների փառթամ փունջ:

Կարելի է նաև ցանել մաղադանոսը: Գերադասելի են գանգրավոր տերևայն տեսակները, քանի որ դրանք արագ են աճում և փառթամ տերևներ ունեն: Սերմերը ցանելուց առաջ պետք է թրջել, իսկ ծաղկաթաղարը տեղադրել լավ լուսավորված տեղում: Ծիլերը հայտնվելուց հետո, անհրաժեշտության դեպքում պետք է նոսրացում կատարել և շարունակել աճեցնել մինչև լիարժեք տերևների գոյանալը:

Հղումներ