Թեյ

Թեյը կամ Չինական կամելիան (անգլ․՝ Tea tree, ռուս․՝ Чай, Чайный куст, или Камелия китайская, լատ․՝ Camellia sinensis) թեյազգիների (Theaceae) ընտանիքի, մշտադալար թփերի կամ փոքր ծառերի տեսակ է, որի տերևները և բողբոջները օգտագործվում են թեյ արտադրելու համար: Պետք չէ շփոթել Camellia sinensis թեյը նույնպես թեյ

անվանվող Melaleuca alternifolia– ի՝ որից թեյի ծառի յուղ են ստանում կամ Նոր Զելանդիայի թեյի ծառի՝ Leptospermum scoparium-ի հետ, դրանք տարբեր բույսեր են:

Թեյի հայրենիքը Հարվ-Արևելյան Ասիայի արևադարձային և մերձարևադարձային, լեռնային անտառների գոտիներն են։

Կա թեյի երկու հիմնական սորտ՝ Camelia. sinensis var. sinensis եւ Camelia sinensis var. assamica: Սպիտակ թեյը, դեղին թեյը, կանաչ թեյը, մուգ թեյը և սեւ թեյը, բոլորը, տարբեր մշակումներ կիրառելով, ստացվում են այդ երկու սորտերից։

Ինչպես տանը թեյ աճեցնել

Սենյակային պայմաններում սովորաբար աճեցնում են թեյի Camelia. sinensis var. sinensis տեսակը։ Բնական պայմաններում մոտ 2 մետր բարձրության հասնող թեյի այս թուփը տանը, ծաղկամանում հասնում է 40-50 սմ բարձրության, ծաղկում է գեղեցիկ, նուրբ ծաղիկներով։ Մյուս տեսակը շատ ավելի պահանջկոտ է արտաքին պայմանների նկատմամբ։

Սերմից աճեցնելը

Սերմից թեյ աճեցնելը հեշտ չէ. թեյի սերմերը շատ ցածր ծլողունակություն ունեն, ուստի ցանել պետք է որքան հնարավոր է թարմ, նոր հավաքած սերմեր և մեծ քանակի, որպեսզի գոնե մի մասը ծլի։

Թեյի սերմերը կլոր, մուգ շագանակագույն են, 10-13 մմ տրամագծով:

Սովորաբար թեյը ցանում են ձմռան վերջում կամ գարնան սկզբին։

Ցանելուց առաջ թեյի սերմերը 2 օր թրջում են գոլ ջրի մեջ, ամեն օր ջուրը թարմացնում են, հետո ցանում 3 սմ խորությամբ՝ ետևյալ հավասար մասերից կազմված հողախառնուրդի մեջ՝

Թույլ թթվայնությամբ հողը ամենահարմարն է թեյի աճեցման համար։

Ցանելուց հետո պետք է հողը հեղուկացիրով առատորեն խոնավացնել, ջերմոցային վիճակ ստանալու համար, ցանքը ծածկել ապակով կամ պլաստիկով և դնել տաք տեղ։ Սերմերը բավական երկար են ծլում՝ 1,5-2,5 ամիս:

Առաջին ծիլերը հայտնվելուց հետո ցանքը տեղափոխում են պայծառ լուսավորության տակ, որոշ ժամանակ անց հանում են ծածկը և երբ առաջին իսկական տերևները ձեւավորվեն, կարելի է սածիլները տեղափոխել առանձին, փոքր ծաղկամանների մեջ։ Չարժե անմիջապես մեծ տարաներ ընտրել:

Կտրոնով բազմացնելը

Թեյի կանաչ կտրոններ կտրում են գարնանը կամ ամռանը բույսը էտելուց հետո: Կտրվում են տարեկան ճյուղերից՝ 6-8 սմ երկարությամբ։ Յյուրաքանչյուր կտրոնի վրա թողնում են 3-4 տերև: Կտրոնի ներքևի մասի կտրվածքը թեք են անում, կտրվածքը մշակում են արմատակալումը խթանող նյութերով հետո տնկում հողախառնուրդի մեջ։

Տնկարկի համար նույնպես ջերմոցային պայմաններ են ստեղծում։

Խնամքը

Թեյի թուփը բավականին լավ է հարմարվում լուսավորությանը, իրեն լավ կզգա ինչպես արևոտ լուսամուտի պատուհանագոգին, այնպես էլ լուսավոր սենյակի խորքում: Բայց բույսը պաշտպանել է պետք կեսօրի Արևի ուղիղ և կոշտ ճառագայթներից: Պետք է նկատի ունենալ, որ եթե լուսավորությունը «միակողմանի» է, ժամանակի ընթացքում թեյի թուփը կարող է նկատելիորեն թեքվել դեպի լույսի աղբյուրը, մյուս կողմից տեղի և դիրքի կտրուկ փոփոխություններ բույսը չի սիրում։ Ծաղկամանը խորհուրդ է տրվում պտտել աստիճանաբար, շատ փոքր քայլերով։ Լուսավորության ցածր մակարդակի դեպքում ճյուղերը կարող են ձգվել:

Թեյի թուփը շատ ավելի պահանջկոտ է օդի ջերմաստիճանի նկատմամբ: Գարնանն ու ամռանը նրան պետք է օրական առնվազն +20°C ջերմաստիճան, բայց ուշ աշնանը և ձմռանը արժե բույսը պահել +8…+10°C- ից ոչ ավելի բարձր ջերմաստիճանում գտնվող սենյակում (ապակեպատ պատշգամբ, տեռաս և այլն): Իհարկե, առանց այս հանգստյան ժամանակահատվածի, թեյը չի մեռնի, բայց թուփը շատ ավելի վատ տեսք կունենա և իրեն վատ կզգա: Տաք սենյակում ձմռանը թեյի թուփը պահելիս, պետք է օդի բարձր խոնավություն ապահովվի և հեռու պահվի ջեռուցող սարքերից։

Ընդհանրապես, թարմ և բավարար խոնավ օդի առկայությունը թեյի առողջ թփի աճեցման կարևոր պայման է: Ուստի հնարավորության դեպքում, ամռանը, երբ գիշերվա օդի ջերմաստիճանը +15°C- ից բարձր է, թուփը ծաղկամանով պետք է հանել այգի կամ բաց պատշգամբ։

Թուփը պետք է կանոնավոր կերպով ջրել գոլ, հնեցված ջրով։ Ծաղկամանի հողը պետք է միշտ խոնավ լինի, պարբերաբար փխրեցվի և մուլչապատվի։ Ծաղկամանի լավ դրենաժը պետք է ապահովագրի հողակույտը ճահճացումից։ Ծաղկման շրջանում ջրելը կրճատում են, բայց տերևները շարունակում են առատ ցողել։

Ինչ վերաբերում է թեյի թուփը սնուցելուն, ապա դա արվում է ողջ տարվա ընթացքում, բացառությամբ ձմռան հանգստի ժամանակահատվածի: Բույսը սնուցում են երկու շաբաթը մեկ համալիր պարարտանյութերով։

Թեյի թփի համար մեկ այլ անհրաժեշտ բան է էտը (թփի ձևավորումը): Առաջին անգամ երիտասարդ թուփը էտում են երկրորդ տարում, վաղ գարնանը՝ կտրելով հիմնական ճյուղի աճի կետը մոտ 15 սմ բարձրության վրա՝ առատ ճյուղավորումը խթանելու համար: Ապագայում, ամեն տարի միաժամանակ, բոլոր հիմնական ճյուղերը կրճացնում են 30-35 սմ երկարություն թողնելով, միաժամանակ հեռացնելով վնասված և թույլ ճյուղերը:

Սենյակային պայմաններում թեյի թուփը գործնականում չի հիվանդանում, իսկ վնասատուներից կարող է ենթարկվել ուտիճների և վահանակիրների հարձակմանը։

ԻՆՉՊԵՍ ՍԵՆՅԱԿԱՅԻՆ ԲՈՒՅՍԵՐԸ ՊԱՇՏՊԱՆԵԼ ՎՆԱՍԱՏՈՒՆԵՐԻՑ ==>

ԲՈՒՅՍԵՐԻ ԲՈՒԺՄԱՆ ԵՒ ԽՆԱՄՔԻ ԺՈՂՈՎՐԴԱԿԱՆ ՄԻՋՈՑՆԵՐ ==>

Մոտավորապես երեք տարին մեկ անգամ, մեծահասակ թփերը, չվնասելով հողակույտը, տեղափոխում են 2 անգամ ավելի մեծ ծաղկամանի մեջ, կամ հանում և կարճացնում են արմատները:

Ամռանն ու աշնանը թեյի թուփը ուրախացնում է անուշահոտ սպիտակ ծաղիկներով, իսկ ձմռան սկզբին ձևավորվում են սերմերը։

Ճիշտ խնամքի դեպքում, թեյի թուփը մեկ տարում մոտ 30 սմ աճ է ունենում։ Ծաղկել սկսում է մոտ 1,5 տարեկանից։

Բույսի անձնագիրը

Լույսը
Պայծառ ծրված, կիսաստվեր
Օդի ջերմաստիճանը
Աճի շրջանում՝ +20°C․․․+25°C
Ձմռանը՝ +8°C․․․+10°C
Օդի խոնավությունը
Կանոնավոր ցողել
Ջրելը
Վերին 5․․․10 սմ շերտի չորանալուց հետո
Սնուցումը
Աճի ողջ շրջանում, 15 օրը մեկ
Հանգստի շրջանը
Ձմռանը (կարող է չլինել, բայց ցանկալի է)
Հողախառնուրդը
Լավ փխրուն, թույլ թթվային
Ծաղկամանը
Դրենաժային մեծ ծակերով
Առնվազն 2 անգամ մեծ արմատի հողագնդից
Բազմացնելը
Տնկաշիվով (6-8 սմ), սերմով

Հղումներ

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *