Անիսոն (Քոշխոտ, Կարար, Հազարդարուն, անգլ.՝ Anise, ռուս.՝ Анис, լատ.՝ Pimpinella anisum) նեխուրազգիների (հովանոցավորներ) ընտանիքի բուրավետ, բազմամյա, հազվադեպ՝ միամյա կամ երկամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 160, Հայաստանում՝ ավելի քան 10 տեսակ՝ անիսոն ոսկյա (Pimpinella aurea), անիսոն վարդագույն (Pimpinella rhodantha), անիսոն մանանեխատերև (Pimpinella peucedanifolia), անիսոն եռաբաժան (Pimpinella tripartita) և այլն։
Monthly Archives: December 2017
Կիսաստվերում աճող բանջարեղեն
Նվազագույնը 5 ժամ արևի դեպքում
Բրոկկոլի
Broccoli
Брокколи
Ծաղկակաղամբ Cauliflower
Цветная капуста
Բրյուսելյան կաղամբ
Brussels sprouts
Брюссельская капуста
Պեկինյան կաղամբ
Пекинская капуста
Սոխ
Onion
Лук
Նվազագույնը 4 ժամ արևի դեպքում
Լոբի
Фасоль
Ոլոռ
Peas
Горох
Ճակնդեղ
Beets
Свекла
Գազար
Carrot
Морковь
Նեխուր
Celery
Сельдерей
Կաղամբ
Cabbage
Капуста
Գոնգող
Rutabaga
Брюква
Ծնեբեկ
Asparagus
Спаржа
Արուգուլա
Rocket salad, Arugula
Руккола
Հազար
Leaf Lettuce
Латук
Սպանախ
Spianch
Шпинат
Խավարածիլ
Rheum
Ревень
Սամիթ
Dill
Укроп
Մաղադանոս
Parsley
Петрушка
Թրթնջուկ
Rumex
Щавель
Ծովաբողկ
Horseradish
Хрен
Նվազագույնը 3 ժամ արևի դեպքում
Համեմունքային խոտեր Пряные Травы
Մանանեխ
Sinapis
Зелень Горчицы
Cress
Кресс
Բողկ
Radishes
Редис
Շվեյցարական մանգոլդ
Swiss chard
Мангольд
TIPS FOR GROWING VEGETABLES IN SHADE:
- Choose vegetables and herbs adapted to shade; don’t try to grow crops that demand full sun.
- Start crops for shady gardens indoors to speed harvest; germination and early seedling growth can begin under optimal conditions before transplanting to the shady site.
- Expect slower maturation of crops and scale down expectation of size and yield.
- Pruning away low tree branches and thinning out high branches will allow more sunlight to reach the garden.
- Painting nearby walls or fences white will allow more light to bounce into the garden. Light colored paving on driveways or sidewalks adjacent to the shaded gardens will reflect more light.
- Grow crops in containers so that they can be moved into sunny spots as the seasons change.
ADVANTAGES OF GROWING VEGETABLES IN SHADE:
- Leafy crops grown in partial shade will be succulent and free of bitter taste.
- A partially shaded garden can allows for a longer growing period for cool-season crops.
- Afternoon shade protects crops from the hot summer sun.
Ղանձլամեր
Ղանձլամերը (Եղեբորոս, Մրտի տակ, Ծննդյան վարդ, Քրիստոսածաղիկ, անգլ.՝ Christmas rose, Winter rose, ռուս.՝ Морозник, Зимовник, լատ.՝ Helleboarus), գորտնուկազգիների (հրանունկազգիներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ է։ Հայտնի է մոտ 24 տեսակ։ Տարածված է Եվրոպայում, հատկապես Միջերկրածովյան երկրներում, Արևելքից մինչև Փոքր Ասիա։ Սովորաբար ղանձլամերը աճում է լեռներում, ստվերային վայրերում։ Հայաստանում աճում է մեկ տեսակ՝ Ղանձլամեր կովկասյան (Helleboarus caucasicus)։ Հանդիպում է Լոռու մարզի անտառներում և անտառեզրերին։
Թունավոր է։ Օգտագործվում է բժշկության մեջ։
Ղանձլամերը կարծես այգեպանի երազանք լինի, ցրտադիմացկուն ու ստվերադիմացկուն է, խոշոր, վառ գույներով ծաղկում է շուրջ տարին, այո՛ նաև ձմռան ծրտին, պահանջկոտ չէ, դիմացկուն է հիվանդությունների և վնասատուների նկատմամբ: Մեղրատու է։
Բազմացումը
Ղանձլամերը կարելի է բազմացնել մինչև 3 տարեկան թուփը կիսելով կամ սերմերով: Նախընտրելի է սերմերով բազմացումը, քանի որ բույսը շատ վատ է տանում տեղահանումն ու բաժանումը, իսկ որոշ տեսակներ կիսվելուց հետո աճում են բայց այլևս չեն ծաղկում:
Սերմերը լավ ծլողունակություն ունեն, եթե հավաքվում են կիսահասուն վիճակում և անմիջապես ցանվում են: Սերմերը գնելիս պետք է նկատի ունենալ, որ 6 ամսից ավելի պահված սերմերը իսպառ կորցնում են ծլողունակությունը:
Սերմերը ցանում են անմիջապես բաց գրունտում՝ 1 սմ խորությամբ:
Որտեղ և ինչպիսի գրունտում աճեցնել
Ղանձլամերը լավ կաճի մեղմ ստվերում, ծառերի շուքի ներքո, սակայն իրեն վատ չի զգում նաև արևի տակ:
Պահանջկոտ չէ գրունտի նկատմամբ: Լավ կլինի, որ այն լինի պարարտ, փխրուն և ոչ թթվային: Եթե գրունտի թթվայնությունը բարձր է, պետք է այն կրով չեզոքացնել: Առանձնապես դուրեկան է ղանձլամերի համար գրունտում տերևայն հումուսի առկայությունը: Կործանարար է ղանձլամերի համար ճահճացած գրունտը:
Խնամքը
Ղանձլամերն ապրում է 10 տարուց ավելի: Ինչպես ասվեց, այն լավ չի տանում տեղահանումն ու տեղափոխումը, ուստի լավ կլինի տնկել այնպիսի տեղում, որ հետագայում տեղափոխելու կարիք չառաջանա: Հաշվի առնելով, որ ղանձլամերը բազմանում է նաև ինքնասերմանումով, որպես խնամք մնում է միայն գրունտի փխրեցումը, ցանքածածկումը և սնուցումը՝ օրինակ, ոսկալյուրով ու փայտի մոխիրով: Ցանքածածկն արվում է կոմպոստով կամ տերևային բուսահող:
Ջրելու կարիքն առաջանում է միայն երաշտի դեպքում:
Կիրառումը
Ղանձլամերը լայն տարածում է գտել որպես նիհարացնող, օրգանիզմը մաքրող, նյարդերը հանգստացնող միջոց: Սակայն պետք է իմանալ, որ բացի հակացուցումներից (սրտանոթային խնդիրներ, հղիություն, ստամոքսի հիվանդություններ, երիկամների խնդիրներ և այլն), այն թունավորում է առաջացնում ցուցվածից ավել չափաբաժիններով օգտագործման դեպքում:
Ղանձլամեր կովկասյանի արմատները վաճառվում են որպես միզամուղ, լեղամուղ, կծկանքալույծ (սպազմոլիտիկ), լուծողական և հակաուռուցքային միջոց: Ցուցված են՝ ճարպակալման, օստեոխոնդրոզի, հոդերի, նյարդերի հիվանդությունների, նորագոյացությունների, փորկապություն դեպքերում:
Հղումներ
Ավելուկ
Ավելուկը (թրթնջուկ, թթվաշ, անգլ.՝ Horse sorrel, ռուս.՝ Конский щавель, լատ.՝ Rumex confertus) մատիտեղազգիների (հնդկացորենազգիներ) ընտանիքի միամյա, երկամյա և բազմամյա խոտաբույսերի և թփերի ցեղ է։ Հայտնի է մոտ 150, Հայաստանում՝ 12 տեսակ՝ ավելուկ սովորական (Rumex acetosa) կամ թթվաշ, ավելուկ գանգուր (Rumex crispus), ավելուկ ալպիական (Rumex alpinus), ավելուկ ավելուկանման (Rumex acetoselloides), թրթնջուկ փոքր (Rumex acetosella) և այլն։
Տարածված է Հայաստանի գրեթե բոլոր մարզերում։ Աճում է մարգագետիններում, նոսրանտառներում, թփուտներում, անտառեզրերիև, լեռնալանջերին, գետափերին, խոնավ վայրերում և այլն։ Աղբոտում է աշնանացան և գարնանացան մշակաբույսերի դաշտերը, խոտհարքները, արոտավայրերը։
Պարունակում է աղաղանյութեր, վիտամիններ, թթուներ, սապոնիններ, ներկանյութ և այլն։ Ավելուկն օգտագործում են ժողովրդական բժշկության մեջ դիզենտերիայի, լյարդի հիվանդությունների, մարսողության խանգարման ժամանակ և սննդի մեջ (թարմ, չորացրած)։
Ըստ համի՝ ավելուկը լինում է դառը եւ քաղցր։