Ալտերնանթեր (անգլ.՝ Alternanthera, ռուս.՝ Альтернантера, լատ.՝ Alternanthera) պատկանում է հավակատարազգիների ընտանիքին։ Հայրենիքը Հարավային Ամերիկան է։
Խիտ ճյուղավորվող, ծնկավոր, փխրուն ցողուններով, տարբեր նրբերանգներով, հակադիր տերևներով, 10-25 սմ բարձրություն ունեցող բազմամյա բույս է, որը գորգային բույսերի մեջ լավագույններից մեկն է համարվում։ Հողը՝ pH: 6,1-7,8 – պարարտ, թեթև, ավազակավային հողեր: Ջրելը՝ չափավոր: Լույսը՝ պայծառ լույս, կիսաստվեր:
Տեղը Պայծառ գունավորված տերևներ ձևավորելու համար բույսին անհրաժեշտ է լավ լուսավորություն: Ստվերում աճող բույսի տերևները դալուկ են ու կանաչ:
Ալթերնանտը լավ է աճում սենյակային ջերմաստիճանին: Տաքերն ընկնելուց հետո խորհուրդ է տրվում բույսը տեղափոխել բաց երկնքի տակ՝ մինչև աշնանային ցրտերի սկսոելը:
Օդի ամենից հարմարավետ ջերմաստիճաններն են՝
ամռանը՝ +18 °С – +28 °С;
ձմռանը՝ ոչ ցածր +14 °С-ից:
Օդի խոնավությունը՝ չափավոր: Ձմռանը խորհուրդ է տրվում բարձրացնել խոնավությունը: Խնամքը
Փետրվարից օգոստոս, 2-3 շաբաթը մեկ սնուցել ազոտի ցածր պարունակությամբ, կոմպլեքսային, հեղուկ պարարտանյութով և/կամ օրգանական պարարտանյութերով:
Լավ է տանում էտումը:
Երկու տարին մեկ տեղափոխում են ավելի մեծ ծաղկամանի մեջ: Լավ է աճում հավասար ծավալներով վերցված ճմահողից, տերևահումուսից, փտած գոմաղբից և ավազից (1:1:1:1) կազմված հողախառնուրդում:
Բազմացումը՝ կտրոններով, սերմերով:
Սերմերը ցանում են օդի +12+18 ջերմաստիճանի ժամանակ:
Սերմնաբույսերը կարող են այլ գույն ունենալ:
Կտրոններով բազմացման դեպքում՝
սուր դանակով, տերևահանգույցի տակից կտրելով պատրաստում են կտրոնները և հեռացնում ներքևի տերևները;
կտրոնները՝ մինչև առաջին տերևները խորացնելով, արմատակալման են դնում փակ գրունտում՝ ապրիլին;
արմատակալումն արագացնելու համար, կտրոնը ծածկում են բաժակով կամ ցելոֆանե տոպրակով;
արմատակալումը արագ է ընթանում՝ 3-7 օրում: Վերջնական արմատակալման մասին վկայում են նոր հայտնված տերևները;
արմատակալած կտրոնը տեղափոխում են 7 սմ տրամագծով ծաղկաթաղարների մեջ;
մեկ շաբաթ կոփելուց հետո, երբ ցրտահարության վտանգ չկա, բույսը տեղափոխում են բաց գրունտ:
Խմբով տնկելիս, բույսերի միջև թողնում են 20-50 սմ տարածություն:
Ցրտադիմացկունությունը՝ չի դիմանում ցրտահարությանը:
Ալտերնանթերի տեսակները
Alternanthera albotomentosa Suess.
Alternanthera angustifolia R.Br. – Ալտերնանթեր նեղ տերև (narrow-leaf joyweed)
Իլենիները (Spindle, Бересклет) կարելի է պահել -5…+5°C ջերմաստիճանում: Իլենու Euonymus fortunei «Coloratus» կամ Euonymus fortunei ‘Emerald ‘n’ Gold’ տեսակները կարող են դիմանալ մինչև -35°C ցրտահարությանը:
Բաղեղները (Ivy, Плющ) կարող են դիմանալ մինչև -10°C ցրտահարությանը:
Կամելիան (Camellia, Камелия) կարող է դիմանալ զրոյից նվազ մինչև -5°C ցրտին, իսկ ամենից հարմարավետ պայմաններն են՝ 0°…+15°C:
Կակտուսները շատ դիմացկուն են ու հարմարվող: Հայտնի է, որ հանգիստ դիմանում են երաշտին, բայց նաև տեսակների մեծամասնությունը հարմարավետ են իրենց զգում +5°C-ի դեպքում:
Ցիտրուսայինները կարող են ձմեռն անցկացնել նվազագույնը +7°C օդի ջերմություն ունեցող վայրում:
Դափնին (laurus, лавр), ինչպես նաև Խորդենին (герань), Ֆուքսիան, Գորտենզիան, Քրիզանթեմը և Շիմշատը (самшит) կհանդուրժեն +5…+6°C:
Գաճաճ փշատերևները՝ Արաուկարիան, Դրախտանոճին (туя), Նոճին (кипарис), Կրիպտոմերիան կարելի է ձմռանը պահել +6…+10°C օդի ջերմություն ունեցող վայրում: Կարող են դիմանալ մինչև -5°C կարճատև ցրտահարություններին:
Հավամրգին (Heather, Вереск) չի կորցնում իր գեղեցիկ տեսքը նույնիսկ ամբողջովին սառչելուց հետո: Ցրտադիմացկուն է, իրեն շատ լավ է զգում սկսած +5°C-ից:
Վատ լուսավորված տեղ, որտեղ օրվա ընթացքում մի քանի ժամ, այնուամենայնիվ, հնարավոր է թերթ կարդալ:
Շատ քիչ սենյակային բույսեր կարող են նորմալ աճել ստվերում։ Դրանց շարքում են`
Չափավոր լուսավորված տեղ՝ արևին նայող պատուհանից 1,5-2 մետր հեռավորության վրա կամ արևին չնայող պատուհանի կողքին:
Այսպիսի լուսավորությունը լիովին բավարար է չծաղկող դեկորատիվ բույսերի համար, բայց ոչ բավարար ծաղկողների համար։
Պայծառ, ցրաված լույս
Արևին նայող պատուհանի գոգին կամ կողքին՝ 1.5 – 2 մ հեռավորության վրա, բայց ոչ արևի ուղիղ ճառագայթների ներքո:
Այսպիսի լուսավորությունը բարեբեր է շատ բույսերի համար։
Պայցառ ցրված լույս և որոշ ժամանակ արևի ուղիղ ճառագայթներ
Արևին նայող պատուհանի կողքին, ուր ցերեկը որոշ ժամանակ ընկնում են արևի ճառագայթները:
Այսպիսի լուսավորությունն ամենալավն է ծաղկող սենյակային բույսերի համար։ Այդպիսի լուսավորում կարող է լինել արևմտյան կամ արևելյան լուսամուտագոգերին և հարավային լուսամուտից 1.5 – 2 մ հեռավորության վրա։
Արևի տակ
Ցերեկային ժամերին մշտապես արևով լուսավորվող տեղ՝ օրնակ հարավային պատուհանի գոգին: Այս պայմանները ծանր են համարվում, քանի որ քիչ սենյակային բույսեր կան, որ դիմանում են արևի ուղիղ ճառագայթներին: Դրանք են, մասնավորապես՝
Հիշե՛ք, որ բույսերից շատերը հարմարվում են լուսավորության մակարդակի լայն տիրույթի և կարող են ընդգրկվել մի քանի բաժիններում: Եթե մտադրություն կա բույսը տեղափոխել լուսավորությամբ էականորեն տարբերվող տեղ, ապա պետք է դա անել աստիճանաբար, որպեսզի բույսը սթրեսի չենթարկվի։ Տեղափոխելուց հետո պետք է ուշադիր հետևել բույսին՝ համոզվելու համար, որ այն չափից շատ կամ անբավարար լույսի առկայության նշաններ ցույց չի տալիս։
Սանսևիերիան (անգլ.՝ Mother-in-law’s tongue, Devil’s tongue, Jinn’s tongue, Bow string hemp, Snake plant և Snake tongue, ռուս.՝ Сансевие́ра, Сансевье́ра, Тёщин язык, Щучий хвост, լատ.՝ Sanseviera)
Ամենա ոչ պահանջկոտ սենյակային բույսերից մեկն է, որը նաև մեծ քանակությամբ թթվածին է արտադրում։ Սանսևիերիան իրեն հրաշալի է զգում ինչպես հով, այնպես էլ տաք սենյակում, չնայած նա լուսասեր է, կարող է աճել նաև մութ սենյակում։ Երաշտադիմացկուն է՝ հաճախակի ջրելու կարիք չունի։
Սանսևիերիան գեղեցիկ սենյակային բույս է, որը հարմար է աճեցնել ինչպես որպես առանձին բույս, այնպես էլ համադրել այլ բույսերի հետ կոմպոզիցիաներում: Դրա մեծ առավելություններից մեկն այն է, որ լավ է հարմարվում չոր օդին:
Կան Սանսևիերիայի մոտ 70 տեսակներ: Որոշ տեսակներ ունեն երկար հյութեղ տերևներ, որոնց վրա հստակ ընդգծված են լայնակի մուգ շերտերը, մյուս տեսակների տերևների եզրերին կան դեղնա- ոսկեգույն եզրագծեր, այս տեսակները աճում են մինչև 1 մետր և ավելի բարձր: Կան տեսակներ, որոնք կարճահասակ են, լայն, ամրակազմ բայց կարճ տերևներով, որոշ տեսակների տերևների եզրին կան լայն, սպիտակ/դեղին շերտեր: Ընտանիքը՝ ( Agavaceae): Հայրենիքը՝ Արևադարձային Աֆրիկայի չորային շրջաններ: Չափսերը՝ 20 սմ –ից մինչև 1,5 մ բարձրություն: Աճը՝ դանդաղ: Ծաղկման շրջանը՝ գարուն: Օդի ջերմաստիճանը՝ ամռանը` +20…+27°С: Ձմռանը` +10…+18°С: Լուսավորությունը՝ լուսասեր է, նախընտրում է պայծառ, ցրված լույս, հանդուրժում է նաև մասնակի ստվերը, բայց խայտաբղետ տեսակները ավելի պահանջկոտ են լույսի հանդեպ, լավ են արձագանքում արևի ուղիղ ճառագայթներին: Ջրելը՝ գարնանից մինչև աշուն ջրել չափավոր, հողը պետք է հասցնի չորանալ: Ձմռանը ոռոգումը պետք է սահմանափակել` երկու – երեք շաբաթը մեկ անգամ` կախված բույսի պահպանման ջերմաստիճանից: Ջրելուց, հատկապես ձմռանը, չի կարելի թույլ տալ, որ ջուրը լցվի բույսի վարդակի կենտրոնի մեջ, դա կարող է փտեցնել բույսը: Օդի խոնավությունը՝ ցողել չի պահանջում, բայց տերևները պետք է կանոնավոր սրբել փոշուց:
Սնուցումը՝ աճի շրջանում, ամիսը մեկ անգամ, հարկավոր է պարարտացնել՝ սենյակային բույսերի համար նախատեսված հեղուկ պարարտանյութերով: Սանսևիերիայի տեսակներից մեկն է Սանսևիերիա եռաշերտ ‘Ոսկյա Հաննին’ (Sansevieria trifasciata ‘Golden Hahnii’)
Պետք է նկատի ունենալ, որ բույսերի նույն ցեղի տարբեր տեսակներ կարող են արևի լույսի նկատմամբ տարբեր պահանջարկ ունենալ։ Օրինակ, Հալվեի որոշ տեսակներ շատ լավ են աճում հարավային լուսամուտագոգին, իսկ որոշ տեսակներ այրվում են նույն տեղում։
Դունը պատկանում Է բոշխազգիների (Cyperaeeae) ընտանիքին։ Ճահճային բույս Է, հասնում է 0,4-3,0-մ բարձրության։ Մշակության մեջ հատկապես հաճախակի է հանդիպում Դուն հարթատերև տեսակը՝ իր բագմաթիվ այլատեսակներով։ Մշտադալար, գեղեցիկ բույս Է, որի մշակությունն առանձնապես դժվար չէ։ Հայրենիքը Մադագասկար կղզին է։ Աճեցվում է բնակարաններում և ջերմատներոււմ, ինչպես թաղարներում, այնպես էլ ակվարիումների մեջ։
Դուն հերթատերևը (անգլ.՝ Umbrella papyrus, Umbrella sedge կամ Umbrella palm, ռուս.՝ Циперус очереднолистный, լատ.՝ Cyperus alternifolius) Կա նաև խայտաբղետ ձևը՝ ‘Variegata’
Արեկա (լատ.՝ Areca) – Արեկան արևադարձային, փետրատերև արմավենի է: Բնական պայմաններում աճում է Հնդկաստանում և Շրի Լանկայում: Մշտադալար ծառ է, կամարաձև, 1,2-1,8 մետր երկարությամբ տերևները վառ կանաչ են: Սենյակային պայմաններում հանում է մինչև 2 մետր բարձրության:
Эта тропическая пальма любит тепло, в помещении, где она находится, зимой температура воздуха не должна опускаться ниже +16…+180С, летом в пределах +22…+250С. Этой пальме нужна высокая влажность воздуха, чтобы повысить влажность часто опрыскивайте листья растения и протирайте влажной губкой. Поливайте ареку мягкой водой, не допуская пересыхания земляного кома в горшке или излишней сырости. Пальма может расти в помещении в полутени или при рассеянном освещении.
Դիփսիս Кустовидной формы пальма хризалидокарпус с красивыми перистыми листьями хорошо растет в домашних условиях. В природе пальма вырастает высотой 10 метров со стволом в диаметре до 10 см, а в помещении многочисленные отпрыски от материнского растения образуют пышный куст с ажурными листьями высотой до 2 метров.
Хризалидокарпус любит яркое солнечное освещение с притенением от прямых солнечных лучей. Это теплолюбивая пальма, температура содержания не должна опускаться ниже +180С. Поливать пальму следует обильно и подкармливать регулярно раз в месяц.
ԼիկուլաЛикуала (Licuala) – декоративная комнатная пальма с круглыми плиссированными листьями с зубчатым краем, которые на тонких длинных черешках поднимаются вверх. В помещении мальма ликуала не превышает высоты 1,5 метров, благодаря своей компактной форме она отлично вписывается в интерьер.
Ликуала – тропическая пальма, требует внимательного ухода при выращивании в домашних условиях. Нужно обеспечить растению теплое содержание круглый год, летом температура воздуха не должна опускаться ниже +200С, а зимой ниже +160С. Пальма хорошо растет при рассеянном освещении, даже у окон с северным направлением. Неразрезные складчатые листья пальмы берегите от солнечных лучей, сквозняка и ветра, если решили вынести растение на открытый воздух. Пальма любит свежий воздух, при выращивании в домашних условиях следует часто проветривать комнату. Тропическая пальма ликуала влаголюбива, поливать ее нужно обильно круглый год, постоянно поддерживая землю в горшке влажно. Красивые веерные листья пальмы также требуют внимания, опрыскивайте их и протирайте влажной губкой.
Լիվիստոնա Ливистона (Livistona) – еще одна представительница веернолистных пальм, выделяется быстрым ростом и уже через три года превращается в крупное эффектное растение, высотой около 1,5 метров. Листья ливистоны растут на длинных черешках, покрытых острыми зубцами.
Лист пальмы состоит из складчатых сегментов, которые разделены до половины, а свободные кончики поникают вниз. Для этой пальмы благоприятен яркий рассеянный свет, прямые солнечные лучи могут оставить ожоги на листьях. Ливистона предпочитает умеренное тепло летом +16…+240С, зимой – прохладу в пределах +12…+160С. Летом, когда тепло, поливать пальму нужно обильно, зимой при прохладном содержании – умеренно. В весенне-летний период для роста пальму подкармливают предпочтительно органическим удобрением каждые 10-14 дней.
Խամերփոս (Chamaerops) Хамеропс (Chamaerops) – пальма с большими веерными листьями на крепком коричневом стволе, покрытом волокнами. В природе пальма хамеропс достигает высоты 5 метров, в комнатных условиях растет очень медленно.
Пальма хамеропс самая холодостойкая, в природе растет в Средиземноморье и Южной Европе, может выдержать кратковременное похолодание до -100С. Вообще эта пальма может переносить летом жару до +300С, а зимовать при температуре +50С. В комнатных условиях пальме хамеропс нужно обеспечить прохладную зимовку на утепленной лоджии. Поливают пальму в теплое время года обильно, зимой при прохладном содержании умерено. Очень полезно листья пальмы опрыскивать каждый день.
Կոկոսյան արմավենի(լատ.՝ Cocos nucifera)Кокосовые пальмы растут на песчаных побережьях тропиков. Это достаточно высокие пальмы с гладкими стволами высотой 20-30 метров. Листья у кокосовой пальмы размером 2-4 метра в длину, состоят из перистых сегментов длиной 50-70 см.
В домашних условиях в основном держат пророщенный кокос. Эффектный орех кокоса в горшке с поднимающимся ростком сбоку и распускающимися перистыми листьями выглядит очень декоративно. К сожалению кокосовый росток в доме живет недолго, после того как закончатся питательные вещества в орехе, он часто погибает. Кокосовая пальма хорошо себя чувствует в теплом помещении с температурой летом +20…+250С, зимой не менее +160С. Молодому ростку пальмы нужен только рассеянный свет, прямые лучи солнца противопоказаны. Создайте вокруг кокосовой пальмы теплую и влажную атмосферу. Поливайте кокос обильно, а чтобы земля не закисала и пропускала сквозь излишки воды, в субстрат добавляют мелкий щебень или крупный песок.
ՀովեաХовея (Howea) – изящная пальма, которую могут приобретать даже начинающие цветоводы, так как эта пальма на редкость вынослива, неприхотлива и быстро растет. Благодаря таким характеристикам пальма ховея получила широкое распространение в комнатной культуре.
Пальма ховея – многоствольная, растет как куст с ажурными перистыми листьями, слегка изогнутой формы, высотой до 2 метров. У взрослой пальмы в доме может развиваться до 12-15 листьев одновременно. Ховея любит рассеянный свет, но может переносить и полутень. Для растения предпочтительно умеренное тепло в пределах +18…+210С, зимой не ниже +120С. Поливайте пальму регулярно, не допуская пересыхания субстрата или переувлажнения. Сухой воздух пальма может переносить, но любит повышенную влажность. Подкармливают пальму в весенне летний период раз в две-три недели минеральным удобрением для пальм, чередуя его с органическим удобрением.
Վաշինգթոնիա Вашингтония (Washingtonia) – գեղեցիկ, հովհարաձև տերևներով արմավենու տեսակ է: Հասուն Վաշինգտոնիաները հասնում են զգալի բարձրության՝ 30 մետրի, իսկ դրանց տերեւների տրամագիծը հասնում է 1 մետրի։
Արմավենու տերևներն աճում են ցողունի վերևից երկար կոթունների վրա, որոնք ունեն սուր փշեր։ Վաշինգտոնիայի տերևը կտրատված է բազմաթիվ հատվածների, և դրանց միջև կախված են սպիտակ թելեր, որոնց համար բույսը ստացել է «թելավոր» անունը:
Սենյակային պայմաններում Վաշինգտոնիան երկու մետրից բարձր չի աճում: Այս արմավենին շատ է սիրում պայծառ լույս, բայց բույսը պետք է պաշտպանել կեսօրի ուղիղ արևի լույսից։ Վաշինգտոնիային անհրաժեշտ է մաքուր օդ, օդափոխեք այն սենյակը, որտեղ գտնվում է արմավենին ամեն օր՝ միաժամանակ պաշտպանելով բույսը միջանցքային քամուց: Գարնանն ու ամռանը արմավենին լավ կաճի + 18… + 27C ջերմաստիճանում, այդ ժամանակ առատորեն ջրում են և երկու շաբաթը մեկ սնուցում արմավենու համար նախատեսված հատուկ պարարտանյութով։ Ձմռանը Վաշինգտոնիան ավելի լավ է զով տեղ պահել մոտ + 16C ջերմաստիճանում և չափավոր ջրել, քանի որ խոնավությունն ու ցուրտը կարող են փտեցնել արմատները։ Ձմռանը արմավենու ծառը կարող է տառապել չոր օդից, հատկապես, երբ հարակից է ջեռուցման սարքերին և տերևների ծայրերը սկսում են արագ չորանալ: Տեղադրեք արմավենին ջեռուցման մարտկոցներից հեռու, ավելի հաճախ ցողեք դրա տերևները և կողքին դրեք սկուտեղ՝ թաց լաթով կամ մամուռով:
Փյունիկյան արմավենի Финиковые пальмы в изобилии растут в тропиках Азии и Африки. Сладкие плоды финиковой пальмы прекрасный десерт, а косточки от плодов может прорастить любой на своем подоконнике. У финиковой пальмы характерный колоновидный ствол и изогнутой формы перистые листья длиной до 1 метра. Финиковая пальма растет медленно, любит умеренное тепло в пределах +18..+210С, зимой не ниже +150С. Полив пальмы должен быть регулярный, чтобы земля в горшке была всегда влажной. Подкормки необходимы растению весной и летом в период роста, удобрение вносят раз в 3-4 недели, при недостатке питательных веществ пальма начинает болеть.
Խամերփոսը (լատ.՝ Chamaerops), արմավենու տեսակ։ Միակ տեսակը Խամերփոս գետնահարն է (Chamaerops humilis)։ Փոքր չափսերի ծառ է՝ վերևում փշոտ տերևներով։
Սանսևիերիան (անգլ.՝ Mother-in-law’s tongue, Devil’s tongue, Jinn’s tongue, Bow string hemp, Snake plant և Snake tongue, ռուս.՝ Сансевие́ра, Сансевье́ра, Тёщин язык, Щучий хвост, լատ.՝ Sanseviera)
